✅ احیای کتاب بحارالانوار و تولید علوم انسانی 🔸معروف است که در شروع دوران غیبت، علمای شیعه با چهارصد اصل روایی که معروف به #اصول_اربعمائه هستند، مواجه بودند. این اصول کتب روایی ای بود که توسط روات و اصحاب اهل بیت گردآوری شده بودند. 🔸پس از عصر حضور ائمه تا قرن پنجم، توسط سه تن از علما و فقهای شیعه (کلینی، شیخ صدوق، شیخ طوسی رضوان الله علیهم) از بین آن چهارصد اصل، چهار کتاب روایی (کافی، من لایحضر، تهذیب، استبصار) با تبویبی جدید - که البته این کتب از جهت روایات، نسبت به یکدیگر من وجه هستند- تولید شد. 🔸تقریبا پس از قرن پنجم، به دلایل مختلفی، فضای حوزه های علمیه به گونه ای شد که انگار از بین آن چهارصد اصل فقط همین روایاتی که در #کتب_اربعه وجود دارد، اعتبار فتوایی و حجیت دارند و سایر کتب و اصول روایی از اعتبار چندانی برخوردار نیستند. 🔸اما باید توجه داشت که همه کتب روایی ما خصوصا #کتب_اربعه بر اساس یک نیاز و یک موضوع و نگرش خاص تبویب و تولید شده اند و بالتبع محدوده ای خاص از روایات را در بر میگیرند و نبود یک روایت در #کتب_اربعه به معنای بی اعتباری آن نیست. 🔸اهمیت و اعتبار #کتب_اربعه علاوه بر کم فروغ کردن سایر اصول و کتب روایی، به این دلیل که عمده ابواب این کتب، مباحث #فقه_بالمعنی_الاخص (از طهارت تا دیات) می باشد، سبب شد که ذهنیت فقهای شیعه در اعصار مختلف بیشتر بر همین ابواب متمرکز بشود و حول همین مسائل بحث کنند و سایر ابواب و موضوعات مورد ابتلای جامعه شیعه، مورد دقت های خاص اجتهادی قرار نگیرد. 🔸از دیگر عواملی که به این مسئله کمک کرد، کتاب شریف #وسائل الشیعه است که در قرن یازدهم توسط شیخ حر عاملی نگاشته شد. این کتاب که در واقع تجمیع روایات فقهی #کتب_اربعه است و حتی روایات معارفی اصول کافی از آن حذف شده است، به گونه ای در حوزه های علمیه اعتبار یافت، که گویی روایات شیعه و ابواب علمی و فکری شیعه منحصر در همین کتاب است. (هر چند که حتی برخی از ابواب همین کتاب نیز امروزه مورد توجه نیست). 🔸این مسئله، دایره روایات و دایره ابواب اجتهادی شیعه را بسیار کوچک کرد. به گونه ای که روایات و مباحث اخلاقی و مباحث معارفی حتی سایر ابواب فقهی مورد نیاز جامعه از دایره مباحث اجتهادی شیعه حذف شد و یا فراموش شد و یا دچار عوام زدگی شد. همین امر یکی از عوامل انکار امکان تولید #علوم_انسانی_اسلامی توسط برخی و یا استفاده از طرقی غیر از منابع روایی توسط برخی دیگر است. 🔸با توجه به همین فضا و همین دغدغه بود که مرحوم #علامه_مجلسی در قرن یازدهم به گفته خود ایشان در مقدمه کتاب شریف #بحارالانوار، با هدف احیای تراث روایی شیعه، دست به جمع آوری کتب و روایاتی زد که در مجموعه #کتب_اربعه وجود ندارد. 🔸ایشان در این کتاب سعی کرد که #دایره_المعارفی از روایات اهل بیت را گردآوری کند و از فراموشی آن جلوگیری کند. هر چند که ایشان نیز همه روایات کتبی را که در مقدمه به عنوان مصادر بحارالانوار ذکر کرده اند، در متن کتاب بحار نیاورده اند و لذا قصد داشته اند که پس از اتمام کار این کتاب #مستدرک_بحارالانوار را بنگارند. 🔸نگاهی مختصر به ابواب و روایات این #دایره_المعارف نشان می دهد که چه دریای وسیع و عمیقی از معارف دین را دربردارد و می تواند در #تولید_علوم_انسانی اندیشمندان اسلامی را یاری کند. یکی از وجوه اهمیت این کتاب، توجه زیاد #علامه_طباطبایی در تدریس این کتاب و تحشیه بر آن است. 🔸به امید آنکه بتوان با احیای این کتاب ارزشمند و استفاده از روایات و معارف گرانقدر مخزون در آن، انحصار روایات و ابواب فقهی در #وسائل_الشیعه و #کتب_اربعه را شکست و گامی در به روزرسانی اسلام برداشت. 🔘کانال شخصی محسن ابراهیمی https://eitaa.com/joinchat/1156972562C995b2572a2

#فائده 🔰غلظت طریقه #سماع و مخالفت با وجاده ♨️ذكر حمدويه بن نصير، أن أيوب بن نوح، دفع اليه دفترا فيه أحاديث محمد بن سنان، فقال لنا: ان شئتم أن تكتبوا ذلك فافعلوا، فاني كتبت عن محمد ابن سنان و لكن لا أروي لكم أنا عنه شيئا، فانه قال قبل موته: كلما حدثتكم به لم يكن لي سماع و لا رواية انما وجدته. 📚رجال الکشّی ج2 ص796 پ.ن: از دوران آقا امام رضا علیه السلام که تکثیر کتابت احادیث اهل بیت رونق گرفت و از طرفی آقا امام رضا علیه السلام نسبت به وجود وضّاعین و جاعلین تذکر داد، روات و اصحاب اهل بیت سخت گیری های شدیدی نسبت به نقل حدیث در پیش گرفتند. این سخت گیری تا جایی پیش رفت که اگر حدیثی را در کتابی که انتساب آن کتاب به صاحبش هم معلوم بود، می یافتند، به صرف وجود حدیث اکتفا نمی کردند و حتما باید آن حدیث را بی واسطه یا با واسطه از صاحب کتاب می شنیدند. این طریق موسوم به #سماع شد. در این نگاه احادیث #وجاده ای معتبر نیست. در تفصیل این مطلب به مقدمات کتاب حدائق محدث بحرانی و همچنین دلیل اول عقل بر حجیت خبرواحد از کتاب رسائل مراجعه کنید‌ فایده این مطلب این است که اگر نتوانیم طریق وجاده را نیز معتبر کنیم، بخش عمده ای از روایات #بحارالانوار و برخی دیگر از کتب روایی مثل آثار #سیدابن‌طاووس بی اعتبار خواهد بود. ✍محسن ابراهیمی ۹۹/۱۱/۲۲ @rooz_fiq