✨ #مقالات
🔸 #ادبیات_عاشورایی
✍ #دکتر_محمدرضا_سنگری
در شاخه #شعر_آیینی یا دینی، هیچ قلمرویی به شگفتی #ادبیات عاشورایی نبوده است. حادثه #عاشورا سهم مهمی در قلمرو تاریخی شعر ما دارد.
شعر در آن زمان نقش رسانه اصلی را بر عهده داشت و این تاثیر در شعر عرب و شعر فارسی مشهود است. نگاه به عاشورا در حوزه شعر معمولا چهار وجه داشته است.
۱- نگاه سوگ در ادبیات عاشورایی
قالب‌ترین و برجسته‌ترین وجه ادبیات عاشورایی، بخش سوگ آن است. یعنی سوگ و مرثیه و اندوه و غم که عنوان عمده کتاب‌هایی است که در این رابطه داریم. مثلا «مهیّج‌الاحزان» یا «نفس المهموم». از سروده‌های گذشته عصر سیف فرغانی گرفته تا ترکیب بند محتشم کاشانی و کسانی که به پیروی از محتشم کاشانی صدها ترکیب بند ساختند، نیز در همین بخش دسته‌بندی می‌شوند.
۲- نگاه عارفانه در ادبیات عاشورایی
در کنار نگاه #سوگ، جریان دیگری دیده می‌شود که به #کربلا نگاهی عارفانه دارد. برجسته‌ترین آثار این نگاه کتاب‌هایی مثل: «زبده‌الاسرار»، یا «آتشکده» نیّر تبریزی و یا «روضه‌الاسرار» سروش و کتاب برجسته «گنجینه‌اسرار» عمان سامانی.
۳- نگاه حماسی در ادبیات عاشورایی
دو نگاه سوگ و عارفانه، نگاه قالب بودند و سهم سوگ و مرثیه بسیار بیشتر بوده است. نگاه سوم به کربلا، نگاهی حماسی است. این نگاه کربلا را در #هیئت یک حماسه دیده است. این در روزگار ما بسیار بیشتر بوده است.
شاید اولین کسی که بتوان او را در این زمینه مطرح کرد وحشی بافقی است. اما بعدها به‌خصوص بعد از عصر بیداری و بعد از مشروطه و بعد از انقلاب به این بُعد توجه شده است. برخی از شاعران مثل م.آزرم یا همان نعمت‌الله میرزاده، دکتر موسوی گرمارودی و آقای جواد محدثی در این گروه جای می‌گیرند.
در حقیقت شکل گیری شعر حماسی عاشورا، پس از سال ۴۲ بود که باید شروع انقلاب را از آن زمان بدانیم. در همان دوره بعضی از سروده‌های مرحوم ریاضی یزدی مطرح می‌شد و یا تک سروده‌ای از دکتر شفیعی کدکنی؛
باز در خاطره‌ها یاد تو ای رهرو عشق
شعله سرکش آزادگی افروخته است
یک جهان بر تو و بر نهضت و مردانگی‌ات
از سر شوق و شعف دیده جان دوخته است
سروده‌های این دست شاعران برای تهییج احساسات و نوعی تقابل با نظام سلطنتی سروده می‌شد.
۴- نگاه معرفتی در ادبیات عاشواریی
نگاه دیگری وجود دارد که می‌توانیم آن را نگاهی معرفتی نسبت به کربلا بدانیم که در آن درس‌ها و پیام‌های کربلا مطرح می‌شود و گاهی تلفیقی از همه این‌هاست.
اما شعر انقلاب، رسیدن به وجوه چهارگانه #فرهنگ_حسینی است.
یعنی هم پیام طرح می‌شود و هم حماسه دارد و هم سوگ و هم نگاه عارفانه نسبت به کربلا دیده می‌شود.....
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10
✨ #مقالات
🔸 #ادبیات_عاشورایی
✍ #دکتر_محمدرضا_سنگری
در شاخه #شعر_آیینی یا دینی، هیچ قلمرویی به شگفتی #ادبیات عاشورایی نبوده است. حادثه #عاشورا سهم مهمی در قلمرو تاریخی شعر ما دارد.
شعر در آن زمان نقش رسانه اصلی را بر عهده داشت و این تاثیر در شعر عرب و شعر فارسی مشهود است. نگاه به عاشورا در حوزه شعر معمولا چهار وجه داشته است.
۱- نگاه سوگ در ادبیات عاشورایی
قالب‌ترین و برجسته‌ترین وجه ادبیات عاشورایی، بخش سوگ آن است. یعنی سوگ و مرثیه و اندوه و غم که عنوان عمده کتاب‌هایی است که در این رابطه داریم. مثلا «مهیّج‌الاحزان» یا «نفس المهموم». از سروده‌های گذشته عصر سیف فرغانی گرفته تا ترکیب بند محتشم کاشانی و کسانی که به پیروی از محتشم کاشانی صدها ترکیب بند ساختند، نیز در همین بخش دسته‌بندی می‌شوند.
۲- نگاه عارفانه در ادبیات عاشورایی
در کنار نگاه #سوگ، جریان دیگری دیده می‌شود که به #کربلا نگاهی عارفانه دارد. برجسته‌ترین آثار این نگاه کتاب‌هایی مثل: «زبده‌الاسرار»، یا «آتشکده» نیّر تبریزی و یا «روضه‌الاسرار» سروش و کتاب برجسته «گنجینه‌اسرار» عمان سامانی.
۳- نگاه حماسی در ادبیات عاشورایی
دو نگاه سوگ و عارفانه، نگاه قالب بودند و سهم سوگ و مرثیه بسیار بیشتر بوده است. نگاه سوم به کربلا، نگاهی حماسی است. این نگاه کربلا را در #هیئت یک حماسه دیده است. این در روزگار ما بسیار بیشتر بوده است.
شاید اولین کسی که بتوان او را در این زمینه مطرح کرد وحشی بافقی است. اما بعدها به‌خصوص بعد از عصر بیداری و بعد از مشروطه و بعد از انقلاب به این بُعد توجه شده است. برخی از شاعران مثل م.آزرم یا همان نعمت‌الله میرزاده، دکتر موسوی گرمارودی و آقای جواد محدثی در این گروه جای می‌گیرند.
در حقیقت شکل گیری شعر حماسی عاشورا، پس از سال ۴۲ بود که باید شروع انقلاب را از آن زمان بدانیم. در همان دوره بعضی از سروده‌های مرحوم ریاضی یزدی مطرح می‌شد و یا تک سروده‌ای از دکتر شفیعی کدکنی؛
باز در خاطره‌ها یاد تو ای رهرو عشق
شعله سرکش آزادگی افروخته است
یک جهان بر تو و بر نهضت و مردانگی‌ات
از سر شوق و شعف دیده جان دوخته است
سروده‌های این دست شاعران برای تهییج احساسات و نوعی تقابل با نظام سلطنتی سروده می‌شد.
۴- نگاه معرفتی در ادبیات عاشواریی
نگاه دیگری وجود دارد که می‌توانیم آن را نگاهی معرفتی نسبت به کربلا بدانیم که در آن درس‌ها و پیام‌های کربلا مطرح می‌شود و گاهی تلفیقی از همه این‌هاست.
اما شعر انقلاب، رسیدن به وجوه چهارگانه #فرهنگ_حسینی است.
یعنی هم پیام طرح می‌شود و هم حماسه دارد و هم سوگ و هم نگاه عارفانه نسبت به کربلا دیده می‌شود.....
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10