✨ #مقالات
🔸 #بررسی_عنوان_کتاب_های_شعر_عاشورایی_کودک_و_نوجوان
⬅️ بخش دوم
✍ دکتر فاطمه سعیدفر
🔻 مضامین نامهای کتابهای شعر عاشورایی کودکان:
#اشعار_عاشورایی را براساس موضوع، میتوان به دو دسته اشعار توصیفی و پیامی تقسیم کرد:
🖋اشعار توصیفی به اشعاری اطلاق میشود که در آنها حوادث #عاشورا به تصویر کشیده شده، به این معنا که به جنبههای عاطفی آن توجه شده باشد.
این اشعار نیز بهنوبه خود به چند شاخه تقسیم میشود که شامل:
زبان حال، نوحه، مدیحه و منقبت است.
🖊…اشعار پیامی نیز به اشعاری گفته میشود که غرض از آن بیان آرمانها و اهداف نهضت عاشورا باشد.»
بیان اندوه انسانها، طبیعت، ملائکه، بیان فضایل دینی و نسبی #اهل_بیت، بیان حوادث میدان نبرد به صورت جزئی و کلی و گاه بیان علت حوادث، آب و عطش، ذکر شهیدان #کربلا و بیان شجاعتها و دلاوریهای آنها از دسته موضوعاتی هستند که در ذیل عنوان اشعار پیامی گنجانده میشوند.(عاشورا در آیینه شعر معاصر، ص۳۵-۳۶).
نگارنده معتقد است که چنین تقسیمبندی در #شعر_آیینی و #عاشورایی دقیق نیست و چهبسا ما با سرودههایی روبرو شویم که هر دو جنبه پیام و توصیف را در خود داشته باشند.
آمیختگی مضامین این دو دسته بسیار است. اما واضح است، اشعار پیامی بیشترین حجم را در #شعر_کودک_عاشورایی به خود اختصاص دادهاند که این توجه به پیام واقعه #کربلا در نام سرودههای شاعران بهوضوح دیده میشود.
‼️ نکته قابل توجه دیگر آن است که مضمون شعر عاشورایی به دلیل موضوع خاص آن، دارای واژگان مخصوص است.
در این نوع شعر ما با حجم بسیاری از واژگان خاص کربلا، نام شخصیتها، مکانها، ابزار آلات جنگی و… روبرو هستیم که شماری از این واژگان در عنوان کتابها دیده میشود.
در شعر بزرگسال علاوه بر چنین نامهایی ما با اشارات قرآنی و احادیث و روایتها هم روبرو هستیم(شرح منظومهی ظهر، ص۵۴۷-۵۴۸)
اما در شعر کودک به دلیل متناسب شدن مضمون شعر با سطح دانش مخاطب، اشارات قرآنی کمتر نمود میکنند.
💠 بنابراین با توجه به مطالب گفتهشده و بررسیهای صورتگرفته، مضمون نامسرودههای شاعر کودک از نظر نام شخصیتها، زمان و مکان حادثه، وجود عناصر طبیعی و وجود عنصر آب و تشنگی بررسیشده است.
ادامه دارد...
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10
✨ #شعر_آیینی
🍃 به مناسبت میلاد پیامبر اعظم(ص)
👤 شاعر: #عبدالکریم_خاضعی_نیا
آمدی و آسمان با تو دوباره جان گرفت
خشکسالی شد تمام و ناگهان باران گرفت
آسمان ها را به نام احمدش کرده خدا
با #محمد از زمین و از زمان پیمان گرفت
با خدا بودی و دستان تو دستان خدا
ماه از دست اشارت کرده ات فرمان گرفت
#رحمه_للعالمین بودی تو بر روی زمین
دست های مهربانت دست این و آن گرفت
از نسیم خنده هایت مهربانی می وزید
با تو مرد جاهلیت رنگ یک انسان گرفت
دختران از گور با تو زنده بیرون آمدند
رسم زشت و بدعت دخترکشان پایان گرفت
ای امین کافران و مشرکان و مسلمین
قلب بی تاب بشر در دست تو سامان گرفت
دشمنان تو اگر چه متن #قرآن سوختند
هر کجای این جهان را سایه ی قرآن گرفت
درد های ما به دستان تو درمان می شود
ای که با دست تو درد روح و جان درمان گرفت
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10
✨ #مقالات
🔸 #ادبیات_عاشورایی
✍ #دکتر_محمدرضا_سنگری
در شاخه #شعر_آیینی یا دینی، هیچ قلمرویی به شگفتی #ادبیات عاشورایی نبوده است. حادثه #عاشورا سهم مهمی در قلمرو تاریخی شعر ما دارد.
شعر در آن زمان نقش رسانه اصلی را بر عهده داشت و این تاثیر در شعر عرب و شعر فارسی مشهود است. نگاه به عاشورا در حوزه شعر معمولا چهار وجه داشته است.
۱- نگاه سوگ در ادبیات عاشورایی
قالبترین و برجستهترین وجه ادبیات عاشورایی، بخش سوگ آن است. یعنی سوگ و مرثیه و اندوه و غم که عنوان عمده کتابهایی است که در این رابطه داریم. مثلا «مهیّجالاحزان» یا «نفس المهموم». از سرودههای گذشته عصر سیف فرغانی گرفته تا ترکیب بند محتشم کاشانی و کسانی که به پیروی از محتشم کاشانی صدها ترکیب بند ساختند، نیز در همین بخش دستهبندی میشوند.
۲- نگاه عارفانه در ادبیات عاشورایی
در کنار نگاه #سوگ، جریان دیگری دیده میشود که به #کربلا نگاهی عارفانه دارد. برجستهترین آثار این نگاه کتابهایی مثل: «زبدهالاسرار»، یا «آتشکده» نیّر تبریزی و یا «روضهالاسرار» سروش و کتاب برجسته «گنجینهاسرار» عمان سامانی.
۳- نگاه حماسی در ادبیات عاشورایی
دو نگاه سوگ و عارفانه، نگاه قالب بودند و سهم سوگ و مرثیه بسیار بیشتر بوده است. نگاه سوم به کربلا، نگاهی حماسی است. این نگاه کربلا را در #هیئت یک حماسه دیده است. این در روزگار ما بسیار بیشتر بوده است.
شاید اولین کسی که بتوان او را در این زمینه مطرح کرد وحشی بافقی است. اما بعدها بهخصوص بعد از عصر بیداری و بعد از مشروطه و بعد از انقلاب به این بُعد توجه شده است. برخی از شاعران مثل م.آزرم یا همان نعمتالله میرزاده، دکتر موسوی گرمارودی و آقای جواد محدثی در این گروه جای میگیرند.
در حقیقت شکل گیری شعر حماسی عاشورا، پس از سال ۴۲ بود که باید شروع انقلاب را از آن زمان بدانیم. در همان دوره بعضی از سرودههای مرحوم ریاضی یزدی مطرح میشد و یا تک سرودهای از دکتر شفیعی کدکنی؛
باز در خاطرهها یاد تو ای رهرو عشق
شعله سرکش آزادگی افروخته است
یک جهان بر تو و بر نهضت و مردانگیات
از سر شوق و شعف دیده جان دوخته است
سرودههای این دست شاعران برای تهییج احساسات و نوعی تقابل با نظام سلطنتی سروده میشد.
۴- نگاه معرفتی در ادبیات عاشواریی
نگاه دیگری وجود دارد که میتوانیم آن را نگاهی معرفتی نسبت به کربلا بدانیم که در آن درسها و پیامهای کربلا مطرح میشود و گاهی تلفیقی از همه اینهاست.
اما شعر انقلاب، رسیدن به وجوه چهارگانه #فرهنگ_حسینی است.
یعنی هم پیام طرح میشود و هم حماسه دارد و هم سوگ و هم نگاه عارفانه نسبت به کربلا دیده میشود.....
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10
✨ #شعر_آیینی
🔸 به مناسبت میلاد حضرت #علی_اکبر
گلی روییده در دامان لیلا
که کرده عالمی را مست و شیدا
قرار بی قراری های مادر
پدر را مونس و یاری شکیبا
#بنی_هاشم همه شادند امشب
پیمبر واره ای آمد به دنیا
صدای هلهله در عرش پیچید
#حسین_ابن_علی گردیده بابا
ستاره ماه و خورشید است این طفل
زمین و آسمان را نور زیبا
پدر با عشقِ حیدر می گذارد
بر او نام دل آرای #علی را
👤 #عبدالکریم_خاضعی_نیا
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10
✨ #شعر_آیینی
ماه خدیجه
روز دهم
ای آن که در، از خود گذشتن بهترین بودی
دلداده ی عشقی عزیز و راستین بودی
نام محمد بین مردم گر امین بوده است
بر جسم و جان او امان بودی امین بودی
در رنج ها و دردها و در مصیبت ها
آرامش جانِ رسول دل غمین بودی
ای مادر جاری ترین رود خدا، کوثر
تو آسمانی بانویِ اهل زمین بودی
از ثروت و دار و ندار خود گذشتگی چون
خود ثروت پیغمبر و اسلام و دین بودی
در قلب پر مهر تو عشق پاک احمد بود
در یاری اش شایسته ی صد آفرین بودی
تنها تو در بین زنان پاک پیغمبر
لایق ترین بر نام ام المومنین بودی
در روزهای پر غم شعب ابیطالب
آرامش جان های رنجور و حزین بودی
در سوگ تو زهرا و پیغمبر عزا دارند
سنگ صبور قلب آن بودی و این بودی
ای ابر باران زا و نخل پر ثمر، نامت
در واقعیت هم، خدیجه تو همین بودی
تو مادر ام ابیها بوده ای بانو
بین تمام مادران مادر ترین بودی
عبدالکریم خاضعی نیا
۱۴۰۳/۱/۲
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10
✨ #شعر_آیینی
ماه حسن
روز پانزدهم
نوشیده ای از شیر پاک و ناب کوثر
خاکت سرشته از وجود پاک حیدر
از بس که زیبا و نجیب و با وقاری
در هر چه خوبی گشته ای شبه پیمبر
حُسن نگاهت چشم ها را خیره کرده
یوسف کجا دارد جمالی از تو بهتر
تو حاصل ذکر و مناجات و دعایی
ای همنشین لحظه های ناب مادر
از آسمان می آید امشب بانگ شادی
زیرا خدا داده نبی را سبط اکبر
لب های پیغمبر شکفته مثل گل ها
دشمن شده بار دگر نومید و ابتر
ای در کرامت برتر از هر چه کریم اند
بخشندگان را تا ابد مولا و سرور
در حیرتم از این همه مهر و مواسات
بخشیده ای دارو ندارت را مکرر
جز زخم هایت هر چه را بوده است دادی
حتی ضریح و بارگاه و صحن و سردر
دست فقیر ما به سوی تو دراز است
با گوشه ی چشمت به ما هم باز بنگر
✍ عبدالکریم خاضعی نیا
🔰🔰🔰
@roozedahom10
✨ #شعر_آیینی
ماه علی
روز نوزدهم
کمین گرفته اهرمن مؤذنا اذان مگو
مگو مگو اشهدُ اَن، مؤذنا اذان مگو
در انتظار این اذان، نشسته ابن ملجم است
دشنه به زیر پیرُهن، مؤذنا اذان مگو
به ناله های آن زنی که بعد از این اذان تو
شود دوباره بیوه زن، مؤذنا اذان مگو
شکسته می شود دلِ تمام اهل خانه اش
به خاطر دلِ حسن، مؤذنا اذان مگو
میان آسمان شب، بمان تو ماه مهربان
شود هلال، ماهِ من، مؤذنا اذان مگو
به خاطر علی که کس، حریف او نمی شود
میان جنگ تن به تن، مؤذنا اذان مگو
زنی شکسته می زند صدا میان آسمان
بیا بیا اباالحسن، مؤذنا اذان بگو
✍عبدالکریم خاضعی نیا
۱۴۰۳/۱/۱۱
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10
✨ #شعر_آیینی
ماه بخشش
روز بیست و سوم
گدا آمده بر درِ خانه ات
به امید لطف کریمانه ات
طمع کرده بر جود و احسان تو
طلب می کند از تو باران تو
گدایت منِ خوار و درمانده ام
که از عاشقان تو جا مانده ام
الهی و ربی ندارم کسی
درونم پر از خوف و دلواپسی
من آنم که بر خود جفا کرده ام
هزاران گناه و خطا کرده ام
عقوبت نکن این دل خسته را
به لطفت گشا این در بسته را
نجاتم بده غرق دنیا شدم
رها از تو و روز عقبیَ شدم
ببین من گدایم خدایا ببخش
شکسته صدایم خدایا ببخش
امیدی بجز تو ندارم ببخش
ببین خسته و بی قرارم ببخش
ببخشا مرا چون که بخشنده ای
به بخشش خدایا برازنده ای
به حق پیمبر رهایم نکن
درون جهنم تو جایم نکن
ببخشا ببخشا ببخشا ببخش
مرا بر علی و به زهرا ببخش
✍ عبدالکریم خاضعی نیا
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10
✨ #شعر_آیینی
ماه شهید
روز بیست و چهارم
تقدیم به شهید زاهدی و یارانش
بار دگر از جبهه شهید آوردند
از سوریه مردان رشید آوردند
یاران غریب حاج قاسم بودند
آنان که حماسه ها پدید آوردند
هر چند میان خون خود غلتیدند
در چشم خدا رویِ سپید آوردند
از دست سه ساله ی حسین ابن علی
اعلام رضایت و رسید آوردند
بر شک زدگان مرگ بر اسرائیل
اسناد جنایت جدید آوردند
بر غربت و مظلومی دین یکباره
با رفتن شان نور امید آوردند
گشتند فدای ملت و میهن و دین
آرامش و آسایش و عید آوردند
جان دادن و هنگامه ی در خون خفتن
نابودی دشمنان نوید آوردند
✍عبدالکریم خاضعی نیا
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10
✨ #شعر_آیینی
ماه مظلومان
روز بیست و پنجم
قدس
عاقبت آزاد می گردی تو از دست ستم
مسجد الاقصی نماد وحدت افزای اُمَم
عمر باطل رو به پایان است، ای قدس عزیز
بعد از این شبهای ظلمت، می رسد یک صبحدم
بر تَنَت هر روز زخمی تازه تر روییده است
سر نکردی زیر بار زخم های تازه خَم
باغ زیتون تو روزی می شود سرسبزتر
سایه نحسِ علف ها می شود از باغ، کم
می شود نابود نقش این مثلث های شوم
می رود از قلبِ پاکِ کودکانت، درد و غم
راهِ آزادیِ تو از دستِ دشمن طی شود
خورده با خونِ گلویش، حاج قاسم این قسم
از رژیم غاصبان، عُمری نمانده، صبر کن
گشته نزدیک این بشارت لحظه لحظه دم به دم
محو می گردد به زودی نام و یاد صهیونیسم
می رود با دست حق شیطان به اعماقِ عدم
در ره آزادی تو ما که تنها نیستیم
هر که آزاده است همراهی کند با این قلم
مثل خرمشهر فردا می شوی آزاد، قدس
می شود آزاد از زنجیر، دستانِ حَرَم
پرچَمَت در اهتزاز و دشمنانت در سقوط
چون خدا بر روی دست خود گرفته این عَلَم
✍ عبدالکریم خاضعی نیا
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10