#مقالات
#هنر_و_عاشورا
✨عاشورا در هنر ایران✨
🔹رخداد «عاشورا» و شهادت ابا عبدالله الحسين و يارانش، ستيغي از چكامهي بلند حضور مذهب در عرصهي هنر و بويژه هنر ايراني است.
🔹نقّاشيهاي عامهي مذهبي(قهوهخانهاي) ، تعزيه، نذر، سقاخانه، حسينيه، سينهزني، زنجيرزني و...نمادهاي گوناگون از هنر «روايتي» و «زندهي» الهام گرفته از مكتب عاشورايند.
🔹 بيشك پديدهي «الهام مذهبي در فرهنگ و هنر قومي ايران» حقيقتي است روشن و انكار ناپذير و با پشتوانهي تاريخي هزاران ساله. مذهب، الهام دهندهي شكلهاي هنري است؛ چون سبب ميشود «نيّت» به بيان چيزي كه بالاتر از خود انسان است در قلب و روح هنرمند به وجود آيد.
🔹الهام ميتواند مستقيماً با بوجود آوردن گونهاي آگاهي در هنرمند براي بازگويي و بازشناسي واقعهءي مذهبي به كار ميآيد. و مستقيماً بر هنرمند تاثير ميگذارد. و شكل «هنر روايتي»[1] را به خود ميگيرد.
🔹تبيينهاي الهام مذهبي در فاجعهي كربلا داراي دو سطح هستند. هنرِ روايتي و هنر زنده. هنرِ روايتي دستمايههاي تاريخي را تكرار ميكند و...
♦️ادامه مطلب در وب سایت روز دهم:
http://www.roozedahom.com/?p=45285
با عضویت در کانال 🎋 روز دهم🎋 از مطالب ناب عاشورایی بهره مند شوید👇
@roozedahom10
✨ #مقالات
#عاشورا و عصر #ظهور
◀️ بخش اول
✍ به قلم #دکتر_محمدرضا_سنگری
#عاشورا عظیم ترین، حماسی ترین و ناب ترین انقلاب در تاریخ #اسلام است و انقلاب #عصر_ظهور، کامل ترین و آخرین انقلاب در تاریخ انسان.
انقلاب دوم -عصر ظهور- تداوم انقلاب عاشورا است؛ انقلابی ستم ستیز، عدالت خواه، آزادی بخش و انقلابی برای نشر معروف، زدودن لایه های جاهلیت و معرفی اسلام در شکلی نو، شفّاف و شسته از غبارهای تحریف و احراف و فریب.
🔸 #امام_باقر(ع) در توصیف قیام امام #موعود(ع) گفته است:
«#حضرت_مهدی(ع) هر آنچه پیش از او بوده، فرو می ریزد؛ آن گونه که #پیامبر_خدا امور جاهلیت را در هم ریخت و اسلامی تازه را آغاز خواهد کرد»1
اگر «انقلاب موعود»، پیوند و هم سانی و یگانگی با «انقلاب کربلا» می یابد و چشمه سار زلال این خیزش، از آن سرزمین عطش زده سیراب می شود، بی تردید شباهتی میان همه ی عناصر این دو انقلاب می توان یافت.
در دعای «#ندبه»، مهدی موعود(ع) «#طالب خون کشته شده ی کربلا» معرفی می شود. در «#حدیث_معراج»، خداوند پس از بیان #شهادت #امام_حسین(ع) به پیامبر(ص) فرمود:
«آنگاه از نسل او [امام حسین(ع)] مردی را بر می انگیزم، که انتقام خون او را باز ستاند. زمین را از عدالت و قسط سرشار سازد. ترس و رعب در قلب ستمگران، هم پای او پیش رود و آن گونه بیدادگران را بکشد که برخی در او شک و تردید کنند»2
1- نعمانی، محمدبن ابراهیم، الغیبه، ص230، باب13، ح13.
2- ابن قولویه، کامل الزیارات، ص332، ح11.
📚منبع: ماهنامه فرهنگی اعتقادی اجتماعی موعود: شماره 130 و 131 ص 48
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10
#مقالات
#عاشورا_و_عصر_ظهور
🔹 بخش دوم
✍ به قلم: #دکتر_محمدرضا_سنگری
بینش، نگاهِ همه جانبه دقیق و عمیق است نگاهی که از لایه های بیرونی بگذرد به درون راه یابد آن سوی حادثه ها را بکاود و به فرایند متناسب برسد.
بصیرت در عرصه زندگی اجتماعی فرهنگی و سیاسی آنچنان عنصر مهم و تعیین کننده است که امیرالمومنین علی(ع) آن را سلاح کارهای خویش در هنگامه هجوم دشمن و خیزش خطر دانسته است.
" آگاه باشید که شیطان سواره و پیاده اش را فراخواند و بر شما تاخته همانا در چنین موقعیتی بصیرت و بینش من با من است"
در بیان قرآن گروهی فاقد بینش و بصیرتند:
"وَإِنْ تَدْعُوهُمْ إِلَى الْهُدَىٰ لَا يَسْمَعُوا ۖ وَتَرَاهُمْ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ وَهُمْ لَا يُبْصِرُونَ"
اگر آنها را به هدایت فراخوانید سخنان تان را نمی شنوند و آنها را میبینی که با چشم های مصنوعی شان به تو می نگرند اما در حقیقت نمی بینند.
این ها کسانی هستند که داشته ها، فرصت تماشای حق را از آن ها می گیرد.
خودبین و کوته بین می شوند و غرورِ آنچه دارند، آنان را از تماشای آینده و اندیشیدن به فردا باز می دارد.
🔸 اما گروهی هستندکه طبق فرموده امام علی(ع):
بینش و بصیرت آن ها بر شمشیرشان حکومت می کند.
کربلا، قصه ی مردان و زنانی است که بصیرتشان، چراغ راهشان و بینس ژرف و زلالشان، کشتی عبور آنان از طوفان های درون و بیرون است.
وقتی امامِ عاشورا، دشواری نبرد را گوشزد کرد و به تیغ های تیز و شمشیرهای قساوت اشاره نمود، یاران عاشق صادق گفتند:
ما بر نیّت ها و بصیرت هایمان هستیم.
همین ویژگی، در جان و روح صحابه ی حضرت مهدی(ع) نیز جریان دارد.
آنان که آگاهانه با امام خویش همراه و همگام می شوند و در لحظه های هول و خطر، عاشقانه و صادقانه به میدان می آیند و خندان و شکوفا، چون صحابه کربلا، از حریم دین دفاع می کنند.
🖋 رشید هجری، صحابه ی بزرگ امیر مومنان، علی(ع) در پاسخ دخترش که از او پرسید:
پدر! چرا این قدر در ادای تکلیف کوشش می کنی؟ گفت: دخترکم! در آینده، مردمانی می آیند که بصیرت آنان در امر دین خود، از این کوششی که ما می کنیم افضل و برتر خواهد بود.
چه توصیف شگفتی!
📚 منبع:
ماهنامه موعود، شماره صدوسی و صدو سی و یک، ص۴۸و۴۹
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10
✨ #مقالات
🔸 #بررسی_عنوان_کتاب_های_شعر_عاشورایی_کودک_و_نوجوان
✍ دکتر فاطمه سعیدفر
⬅️ بخش اول
موضوع نوشتار حاضر بررسی عنوان مجموعههای شعری عاشورایی کودکان است و هدف از آن بررسی عناصر و واژگان مهم در نام مجموعههاست.
باید توجه داشته باشیم که نام یک کتاب خط اصلی تفکر نویسنده و مجموعه آفرینندگان اثر را مشخص میکند.
نام کتابها به صورت معمول، اولین ارتباط میان کتاب و خواننده را به وجود میآورد. خواننده اولین واژگانی که از کتاب میخواند نام کتاب است.
در کتابهای کودکان، بهویژه خردسالان، این ارتباط همواره با تصویر روی جلد همراه است و عنوان و تصویر روی جلد در کنار هم با مخاطب اولین ارتباط را برقرار میکنند.
یک نام خوب، باید بتواند حال و هوای کلی اثر را ترسیم کند و باید برانگیزانندهی اشتیاق مخاطب به خوانش اثر باشد.
عنوان نباید به صورتی انتخاب شود که مخاطب با دیدن آن بلافاصله طرح اثر را متوجه شود و بهکل وقایع و ماجراهای کتاب وقوف یابد.
بررسی نام کتابهای #شعر_عاشورایی کودکان کمک میکند تا متوجه شویم چه عناصر و مضامین عاشورایی ازنظر #شاعران کودک مهم و اصلی تلقی میشوند و حضور عناصر شاعرانه در عناوین و نام مجموعهها چه میزان است.
نگارنده تا آنجا که اطلاع دارد در این موضوع نوشتهای ویژه و مستقل منتشرنشده است حتی در زمینهی نام مجموعههای شعری بزرگسال هم کمسخن گفتهاند.
با این بدیهی است که نام یک مجموعه اهمیت فراوان برای نویسنده و خواننده دارد. نام یک اثر نشان میدهد که خط فکر اصلی ذهن نویسنده چیست و حتی با بررسی مجموعههای شعری چاپشده در یک دورهی معین میتوان دریافت که فکر اصلی ذهن شاعران آن دوره چیست.
از میان پژوهشگران دکتر #شفیعی_کدکنی چنین نقدی را از شعر معاصر عرب انجام دادهاند.(ر.ک.: شعر معاصر عرب)
در این بررسی نام و عنوان۸۳ اثر شعری عاشورایی کودک را از نظر مضمون و ساختار بررسیشده است. دامنهی انتشار آثار از ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۱ است.
در نگاه اول به نظر میآید که بیشترین آثار چاپشده مربوط به سالهای ۸۶-۸۴ است؛ حدود دوسوم آثار زیر عنوان مجموعه(فروست) هستند و نزدیک به سی اثررا صرفاً دو شاعر سرودهاند.
همین نکات کلی نشان میدهد که بسیاری از این آثار بهصورت سفارشی سروده و تهیهشدهاند.
در اینجا قصد نداریم سفارشی بودن یا هنری بودن کتابها را به بحث بگذاریم و در اینباره اظهارنظر کنیم.
نکات مطرحشده، از آنجا حائز اهمیت است که ممکن است روند یکسانی در نامگذاری کتابهای یک نویسنده یا مجموعهی خاص حاکم باشد و نتایج این بررسی را تحت شعاع خود قرار دهد.....
🔻 ادامه دارد....
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به ددستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10
✨ #مقالات
🔸 #بررسی_عنوان_کتاب_های_شعر_عاشورایی_کودک_و_نوجوان
⬅️ بخش دوم
✍ دکتر فاطمه سعیدفر
🔻 مضامین نامهای کتابهای شعر عاشورایی کودکان:
#اشعار_عاشورایی را براساس موضوع، میتوان به دو دسته اشعار توصیفی و پیامی تقسیم کرد:
🖋اشعار توصیفی به اشعاری اطلاق میشود که در آنها حوادث #عاشورا به تصویر کشیده شده، به این معنا که به جنبههای عاطفی آن توجه شده باشد.
این اشعار نیز بهنوبه خود به چند شاخه تقسیم میشود که شامل:
زبان حال، نوحه، مدیحه و منقبت است.
🖊…اشعار پیامی نیز به اشعاری گفته میشود که غرض از آن بیان آرمانها و اهداف نهضت عاشورا باشد.»
بیان اندوه انسانها، طبیعت، ملائکه، بیان فضایل دینی و نسبی #اهل_بیت، بیان حوادث میدان نبرد به صورت جزئی و کلی و گاه بیان علت حوادث، آب و عطش، ذکر شهیدان #کربلا و بیان شجاعتها و دلاوریهای آنها از دسته موضوعاتی هستند که در ذیل عنوان اشعار پیامی گنجانده میشوند.(عاشورا در آیینه شعر معاصر، ص۳۵-۳۶).
نگارنده معتقد است که چنین تقسیمبندی در #شعر_آیینی و #عاشورایی دقیق نیست و چهبسا ما با سرودههایی روبرو شویم که هر دو جنبه پیام و توصیف را در خود داشته باشند.
آمیختگی مضامین این دو دسته بسیار است. اما واضح است، اشعار پیامی بیشترین حجم را در #شعر_کودک_عاشورایی به خود اختصاص دادهاند که این توجه به پیام واقعه #کربلا در نام سرودههای شاعران بهوضوح دیده میشود.
‼️ نکته قابل توجه دیگر آن است که مضمون شعر عاشورایی به دلیل موضوع خاص آن، دارای واژگان مخصوص است.
در این نوع شعر ما با حجم بسیاری از واژگان خاص کربلا، نام شخصیتها، مکانها، ابزار آلات جنگی و… روبرو هستیم که شماری از این واژگان در عنوان کتابها دیده میشود.
در شعر بزرگسال علاوه بر چنین نامهایی ما با اشارات قرآنی و احادیث و روایتها هم روبرو هستیم(شرح منظومهی ظهر، ص۵۴۷-۵۴۸)
اما در شعر کودک به دلیل متناسب شدن مضمون شعر با سطح دانش مخاطب، اشارات قرآنی کمتر نمود میکنند.
💠 بنابراین با توجه به مطالب گفتهشده و بررسیهای صورتگرفته، مضمون نامسرودههای شاعر کودک از نظر نام شخصیتها، زمان و مکان حادثه، وجود عناصر طبیعی و وجود عنصر آب و تشنگی بررسیشده است.
ادامه دارد...
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10
✨ #مقالات
🔸 #ادبیات_عاشورایی
✍ #دکتر_محمدرضا_سنگری
در شاخه #شعر_آیینی یا دینی، هیچ قلمرویی به شگفتی #ادبیات عاشورایی نبوده است. حادثه #عاشورا سهم مهمی در قلمرو تاریخی شعر ما دارد.
شعر در آن زمان نقش رسانه اصلی را بر عهده داشت و این تاثیر در شعر عرب و شعر فارسی مشهود است. نگاه به عاشورا در حوزه شعر معمولا چهار وجه داشته است.
۱- نگاه سوگ در ادبیات عاشورایی
قالبترین و برجستهترین وجه ادبیات عاشورایی، بخش سوگ آن است. یعنی سوگ و مرثیه و اندوه و غم که عنوان عمده کتابهایی است که در این رابطه داریم. مثلا «مهیّجالاحزان» یا «نفس المهموم». از سرودههای گذشته عصر سیف فرغانی گرفته تا ترکیب بند محتشم کاشانی و کسانی که به پیروی از محتشم کاشانی صدها ترکیب بند ساختند، نیز در همین بخش دستهبندی میشوند.
۲- نگاه عارفانه در ادبیات عاشورایی
در کنار نگاه #سوگ، جریان دیگری دیده میشود که به #کربلا نگاهی عارفانه دارد. برجستهترین آثار این نگاه کتابهایی مثل: «زبدهالاسرار»، یا «آتشکده» نیّر تبریزی و یا «روضهالاسرار» سروش و کتاب برجسته «گنجینهاسرار» عمان سامانی.
۳- نگاه حماسی در ادبیات عاشورایی
دو نگاه سوگ و عارفانه، نگاه قالب بودند و سهم سوگ و مرثیه بسیار بیشتر بوده است. نگاه سوم به کربلا، نگاهی حماسی است. این نگاه کربلا را در #هیئت یک حماسه دیده است. این در روزگار ما بسیار بیشتر بوده است.
شاید اولین کسی که بتوان او را در این زمینه مطرح کرد وحشی بافقی است. اما بعدها بهخصوص بعد از عصر بیداری و بعد از مشروطه و بعد از انقلاب به این بُعد توجه شده است. برخی از شاعران مثل م.آزرم یا همان نعمتالله میرزاده، دکتر موسوی گرمارودی و آقای جواد محدثی در این گروه جای میگیرند.
در حقیقت شکل گیری شعر حماسی عاشورا، پس از سال ۴۲ بود که باید شروع انقلاب را از آن زمان بدانیم. در همان دوره بعضی از سرودههای مرحوم ریاضی یزدی مطرح میشد و یا تک سرودهای از دکتر شفیعی کدکنی؛
باز در خاطرهها یاد تو ای رهرو عشق
شعله سرکش آزادگی افروخته است
یک جهان بر تو و بر نهضت و مردانگیات
از سر شوق و شعف دیده جان دوخته است
سرودههای این دست شاعران برای تهییج احساسات و نوعی تقابل با نظام سلطنتی سروده میشد.
۴- نگاه معرفتی در ادبیات عاشواریی
نگاه دیگری وجود دارد که میتوانیم آن را نگاهی معرفتی نسبت به کربلا بدانیم که در آن درسها و پیامهای کربلا مطرح میشود و گاهی تلفیقی از همه اینهاست.
اما شعر انقلاب، رسیدن به وجوه چهارگانه #فرهنگ_حسینی است.
یعنی هم پیام طرح میشود و هم حماسه دارد و هم سوگ و هم نگاه عارفانه نسبت به کربلا دیده میشود.....
🔰🔰🔰
✅ کانال #خیمه_عاشورایی_روز_دهم در ایتا را به دوستان خود معرفی کنید:
@roozedahom10