💠
کتب حسین بن سعید اولین جوامع حدیثی شیعه(۱)
❖ استاد معظم آقای حاج سیدمحمدجواد شبیری:
● حسین بن سعید ۳۰ کتاب در ابواب مختلف فقه تالیف نموده است. ساختار اصلی تبویب فقهی ما بر اساس کتب حسین بن سعید است.
● ساختار کتاب کافی نیز متاثّر از کتب حسین بن سعید است. باببندی کتب حسین بن سعید اهمیّت زیای دارد که در بخشهای مختلف (کتابهای مختلف) کافی اثرگذار بوده است.
● کتب حسین بن سعید دارای محوریّت خاصی بوده است. به عنوان مثال، در شرح حال محمّد بن اورمه آمده است: «له كتب مثل كتب الحسين بن سعيد». یعنی مصنّفین در تالیف کتاب به کتب حسین به سعید نظر داشتهاند و بر اساس کتب او تالیف مینمودند.
● در مورد علی بن مهزیار نقل شده است که او کتب حسین بن سعید را اخذ نموده و سپس در برخی از کتب او روایات زیادی اضافه کرده و در برخی دیگر، موارد اندکی اضافه نموده است. پس از کتب حسین بن سعید، کتبی مثل کتب علی بن مهزیار تالیف شده است که این موارد، آغاز حرکت تالیف جوامع حدیثی است.
● کتب حسین بن سعید و علی بن مهزیار آرام آرام تمامی نقلیات حدیثی را به نقل از کتب متوجّه میکند.
● پیش از زمان حسین بن سعید، شواهد روشنی مبنی بر نقل از کتب وجود ندارد، ولی کتب تالیفشده پس از زمان حسین بن سعید، ناظر به کتبی مثل کتاب حسین بن سعید و علی بن مهزیار است. به عنوان مثال، ما منابع شیخ طوسی در تهذیب را به طور کامل استخراج نمودیم. در این استخراج تحقیقات زیادی در طی حدود ۲۰ سال انجام گرفت. مهمترین منابع شیخ در تهذیب، کافی و کتب حسین بن سعید است. از کتب تالیفشده پیش از زمان حسین بن سعید به ندرت در این کتاب نقل شده که آنها هم منابع چندان مهمی نیستند. به عنوان مثال، نقلیاتی از مسائل علی بن جعفر و کتب ابن محبوب و نوادر محمد بن ابیعمیر در برخی مواضع تهذیب ذکر شده است. منابع تهذیب نوعا مربوط به زمان حسین بن سعید به بعد است.
......................................
۱. کتب اولیّه روایی که تالیف شده، برخی از اصول است و برخی دیگر، از جوامع حدیثی است. جوامع خود دو دسته است: جوامع اولیه و ثانویه.
🔺درس خارج فقه؛ ۲۳ بهمن ۱۴۰۲
#فقه
#رجال
#تاریخ_رجال
@madras_emb