﷽
#سوال
آیا ما #ایرانیان باید #ڪوروش را تعظیم و #تڪریم ڪنین و همه جا از او سخن بگوییم یا از اساس این #تعظیم ڪردن بیهوده است⁉️
#پاسخ:✅
✍توجه به چند نکته لازم است:🔻
1⃣شکی نیست که اسلام آیینی جهانی است که اختصاص به عرب و عجم ندارد بلکه همگان موظف هستند که به تعالیم آن عمل کنند چنان که خداوند می فرماید:
"پر برکت است خداوندی که قرآن را بر بنده اش نازلا کرد تا جهانیان را انذار دهد"💎فرقان1
❗️ومی فرماید:
"بگو ای تمام مردم من رسول خدا به سوی همه شما هستم"💎اعراف158
2⃣ روی این جهت وظیفه همگان در زمان کنونی پیروی از ایین اسلام می باشد
❗️خداوند می فرماید:
"هرکس جز اسلام آیینی برای خود انتخاب کند از او پذیرفته نخواهد شد واو در آخرت از زیانکاران است"( ال عمران 85)
❗️ومی فرماید:
"دین در نزد خدا اسلام است"( ال عمران 19)
✍امیر مومنان فرمود:
"کسی که جز اسلام آیینی را برگزیند شقاوت و بدبختی دامن اورا خواهد گرفت، دستگیره ایمانش از هم گسسته، سقوط او شدید وسر انجام اندوهی طولانی وعذابی مهلک خواهد داشت"
✍پیامبر گرامی فرمود:
"روز قیامت اعمال را یک به یک می آورند،هرکدام خودرا معرفی می کنند یکی میگوید من نمازم،دیگری میگوید من روزه ام و...
سپس اسلام را می آورند ومی گوید پروردگارا تو سلامی ومن اسلام.
خداوند می فرماید:امروز به واسطه مخالفت با تو مواخذه میکنم وبه تو پاداش میدهم"
3⃣در تعالیم اسلامی تنها و تنها تکریم و تعظیم اهل البیت و کسانی که به آنان وابسته اند سفارش شده است و لا غیر چنان که پیامبر گرامی فرمود:
«برای خداوند حرمات سه گانه ای است که هر کس آنها را احترام و تکریم کند خداوند امر دین و دنیای او را محفوظ می دارد.و آن سه چیز عبارت است از احترام قرآن و احترام پیامبر و احترام و تکریم اهل بیت»
🔷همگان موظف هستند که مجالس و محافل تشکیل دهند و فضایل و مناقب اهل بیت را بازگو کنند و انان را تنها بزرگ بشمارند
4⃣ما الگوهایی بس ارجمند تر از بزرگان و سلاطین باستانی داریم که انان در برابر اهل بیت خاک پایشان نیز محسوب نمی شوند .ما موظف هستیم تنها و تنها از انان الگو برداری کنیم چنان که امام علی فرمود:
✍«به اهل بیت پیامبرتان نگاه کنید و راه آنان را بپیمایید و از پی انان حرکت کنید زیرا انان شما را هرگز از راه راست به در نمی برند و هر گز شما را به تباهی نمی کشند .هر گاه انان باز ایستند شما نیز باز ایستید و هر گاه انان برخاستند شما نیز برخیزید از انان پیشی نگیرید که گمراه می شوید و از انان عقب نمانید که نابود می شوید»
🔷چرا چنین نباشد در حالی که حضرت فرمود:
«ما #اهل_بیتی هستیم که هیچ کس قابل #قیاس با ما نیست»
👌بنا بر این ما با داشتن اهل بیت که الگوی کامل انسانیت می باشند نیازی به الگو پذیری و ترویج نام دیگران نداریم .
5⃣بنا بر این نظر که #کوروش همان ذو القرنینی است که قرآن از او نام می برد باید توجه کنیم که او بنده ای مطیع و صالح برای خداوند بوده است چنان که حضرت علی می فرماید:🔻
✍«ذو القرنین #فرشته و یا #پیامبر نبود بلکه بنده ای بود که خدا را دوست داشت و خدا نیز او را دوست داشت»
✍و خداوند بارها و بارها از او و امثال او پیمان به ایمان نسبت به نبوت پیامبر گرامی و امامت ائمه طاهرین را گرفته است و او نیز با دل و جان پذیرفته بود
❗️کوروش که بر مبنای ما به دور از هر گونه افراط و تفریط در مورد او ؛ذو القرنین بودن او ارجحیت دارد🔻
✍اگر در زمان ما بود به اقتضای ادله بالا مطیع اهل بیت بود و سعی در نشر و ترویج معارف اهل بیت در جامعه می کرد و خودش را در برابر و مقابل اهل بیت قرار نمی داد بر خلاف کوروش پرستان نا آگاه که او را بزرگ می کنند تا در برابر اهل بیت قرار دهند.
6⃣مثل #کوروش و کوروش پرستان همان مثل مسیح و مسیحیان است .
❗️خداوند می گوید ما در روز قیامت به #مسیح می گوییم آیا تو گفتی که مردم تو و مادرت را #پرستش کنند ⁉️
✍ #مسیح می گوید #خیر به هیچ وجه بلکه من تنها گفتم تو را بپرستند و از تعالیم دین تو تبعیت کنند ومن از اعمال انان بیزاری می جویم
🔷مائده 116-117
👌 #کوروش نیز اگر در زمان کنونی بود خطاب به کوروش پرستان نادان می گفت من از شما و از اعمالتان بیزاری می جویم زیرا من بنده ی خداوند هستم که موظف به پیروی از آیین حق می باشم نه آنکه شما به دروغ مرا از آنچه هستم بزرگتر کرده اید و در برابر اسلام و اهل بیت که من خاک پایشان نیز محسوب نمی شوم قرارم داده اید.دست از این کارهای جاهلانه بر دارید.
📚عیون الاخبار یک جلدی ص225
📚ذخائر العقبی ص17
📚بحار الانوار ج12 ص178
📚بحار الانوار ج5 ص225 باب10
📚تفسیر نمونه ج12 ص543
⭕️ نگاهی به آمار و ارقام اغراق آمیز تلفات و اسیران فتوحات اعراب
✍ اکبر عزیزیان
🔺عادت اسلام ستیزان در شبهه پراکنی با موضوعات تاریخی این است که اولاً جنگ ها و کشتارهای فاتحان #عرب در #ایران و نواحی مختلف را به پای #اسلام و آموزه های آن نوشته و نشر آن را همراه با خشونت قلمداد می کنند و ثانیاً با برجسته کردن بعضی ارقام مربوط به این جنگ ها، تعمداً روی تعداد کشته شدگان و اسیران مبالغه می کنند تا احساس مخاطبان را در جهت معرفی اسلام به عنوان دینی خشن و عاری از انسان دوستی، با خود همراه کنند.
این در حالی است که تاریخ دانان و محققان معاصر به آمار و ارقام گزارشات جنگ ها، با دیده ی شک و تردید نگاه می کنند چراکه گزارش راويان این نبردها به دلایل مختلف از جمله فخرفروشی و انگیزه های قبیله ای، خالی از اغراق و دروغ پردازی نبوده و معمولاً پذیرفتنی به نظر نمی رسند.
در اینجا به چند نمونه از این آمار مبالغه آمیز از #تاریخ_طبری اشاره می کنیم:
1⃣ در جنگ #مذار سی هزار نفر از #ایرانیان کشته شدند، و اگر آب نهر مانع نبود همه نابود شده بودند.(۱)
2⃣ خالد بن ولید در جنگ #الیس گردن ۷۰ هزار اسیر ایرانی را در کنار رودخانه زد و سیل خون به راه انداخت تا جایی که از همان سیل، سه روز پیاپی آسیاب ها به حرکت افتاده نان و آذوقه ی ۱۸ هزار نیروی او تامین شد!(۲)
3⃣ در جنگ #ذات_العیون در انبار، تیراندازان سپاه خالد توانستند چشم هزار تن از طرف مقابل را کور کنند.(۳)
4⃣ در دو روز ابتدای نبرد #قادسیه ، دو هزار نفر از مسلمانان و ده هزار تن از ایرانیان کشته و زخمی شده بودند.(۴)
5⃣ در جنگ #جلولا صدهزار نفر از ایرانیان کشته شدند و کثرت اجساد به قدری بود که سراسر دشت از آنان پوشانده شده بود.(۵)
🔺اما نظر محققان چیست؟
دکتر عبدالحسین زرینکوب در همین زمینه نوشته است:
"درباره ی اخبار فتوح #تازیان در ایران مبالغه ها و خطاهای بسیار رفته است. روایات عرب از گزاف و خودستایی آکنده است چنانکه اخبار خدای نامه های ایرانی نیز از نفرت و بهانه تراشی خالی نیست.(۶)
اشپولر، شرق شناس آلمانی نیز درباره ی صحت گزارشات مربوط به تعداد سپاهیان دو طرف می نویسد:
"شکی نیست که اینها همه #جعلی و در اساس فقط حاصل نوعی سبک نگارش است...
غیرقابل اطمینان بودن این ارقام همچنین از آنجا مشخص می شود که هریک از گروه های سپاه تقریباً همواره با اعداد سرراست و فقط به ندرت مثلا ۱۸ هزار جنگنده یا ۲۵۵ هزار کشته ارائه شده است...
همچنین اظهاراتی مبنی بر اینکه در آن دوران شمارش افراد سپاه صورت می گرفته است، نمی تواند به عنوان دلیل قطعی صحت ارقام ارائه گردد."(۷)
❗️اما نام آشناترین راوی فتوحات که در اغراق، #افسانه_پردازی ، ساختن اخبار عجیب و غیر قابل باور و حتی خلق رویدادها و جنگ های غیرواقعی، گوی سبقت را از دیگران ربوده و گزارشات مبالغه آمیز و غیرواقعی اش زمینه را برای سوءاستفاده ی معاندان فراهم آورده، "سیف بن عمر تمیمی" است که روایت بخش بزرگی از اخبار فتوحات تاریخ طبری بر دوش او بوده و از قضا نامش در بین راویان ۴ گزارش بالا نیز هست!
دکتر زرینکوب درباره ی روایات وی نوشته است: "درین روایات که طبری از #سیف آورده است اغتشاش بسیار هست. از جمله در ارقام و اعدادی که سیف راجع به تعداد سپاه طرفین و عده کشتگان یا اسیران می دهد، مبالغه ی بسیار شده است.(۸)
علامه سیدمرتضی عسکری نیز آورده است: "سیف برای نشان دادن قدرت ابتکار نبرد، شجاعت و دلیری، کاردانی و رزمندگی قهرمانان افسانه ای تمیمی اش، ارقام و اعدادی را از کشته های دشمن به دست می دهد که دهشت آور است به خصوص وقتی که دم از هزاران هزار کشته می زند و یا آسیاب ها را برای سه شبانه روز از خون دشمن و تنها در یک نبرد به گردش در می آورد! در حالی که تمام صفحات آن ناحیه که جنگ در آن واقع شده، در آن روزگار به روی هم آن مقدار جاندار وجود نداشته تا چه رسد به انسان تا کشته شوند و یا به اسارت گرفته شده باشند."(۹)
👈 از آنچه در بالا آمد روشن می شود آنچه درباره ی تعداد تلفات و اسرای فتوحات در منابع تاریخی ادعا شده و امروزه مورد سوء استفاده قرار می گیرند، لزوماً درست نیست و چه بسا راویان فتوحات با انگیزه های قومی از کاهی کوهی ساخته اند تا افتخار پیروزی دلیرانه بر دشمن را در کارنامه ی قبیله ی خود ثبت کرده باشند.
📚 پی نوشت ها:
۱. ترجمه ی تاریخ طبری (نشر الکترونیک، ۱۳۸۹)، ج۴، ص ۱۷۷
۲.همان، ص ۱۸۰ و ۱۸۱
۳.همان، ص ۱۹۲
۴.همان، ج ۵، ص ۱۴ و ۴۲
۵. همان، ص ۱۱۰
۶.تاریخ ایران بعد از اسلام، چ ۱۳۸۳، ص ۲۸۳
۷.تاریخ ایران در قرون نخست اسلامی، ترجمه ی مریم میراحمدی، ج ۲، ص ۳۶۵
۸.تاریخ ایران بعد از اسلام، ص ۲۸۵
۹.یکصد و پنجاه صحابی ساختگی، ترجمه ی عطامحمد سردارنیا، ص ۹۱
⭕️ تعامل و همکاری ایرانیان با فاتحان مسلمان
✍ اکبر عزیزیان
🔺از مهم ترین دلایلی که #اعراب مسلمان را برای فتح ایران ترغیب می کرد، ضعف و انحطاط دولت #ساسانی و نارضایتی #ایرانیان بوده است.
دکتر عبدالحسین زرینکوب نوشته است: ضعف و فساد در همه ی ارکان روی داشت و دولت برومند کهن، اینک روی به نکبت و ذبول آورده بود...در آن گیر و دار عجیب که بعد از شیرویه در ایران پدید آمده بود دیگر برای #ساسانیان چیزی نمانده بود که کسی از عامه بدان دلبسته باشد و یا به خاطر آن فداکاری کند.(۱)
استاد مطهری نیز آورده است: حقیقت این است که مهمترین عامل شکست حکومت ساسانی را باید ناراضی بودن ایرانیان از وضع دولت و آیین و رسوم اجحاف آمیز آن زمان دانست.(۲)
رسول جعفریان نیز معتقد است تمدن ایران از درون تهی شده بود و لذا توان مقابله با اعراب را نداشته است.(۳)
ساسانیان در دو جنگ #قادسیه و #نهاوند با تمام توان در برابر صف آرایی اعراب مسلمان مقاومت کردند اما علی رغم تعداد چندبرابری نیروها متحمل شکست های سنگین شدند و تسلط اعراب بر پایتخت و شهرهای مهم ایران، راه فتح مناطق مختلف دیگر را نیز تقریباً هموار کرد.
طبقات مختلف ایرانی در برابر لشکرکشی های مسلمانان واکنش های متفاوتی داشته اند. در برخی مناطق، به سبب مقاومت مردمی و نظامی، فتح به #جنگ حاصل می شد و در برخی دیگر، پس از جنگ یا بدون درگیری بین دو طرف قرارداد #صلح برقرار می شد و مردم امان می یافتند.
یکی از سیاست های فاتحان، مدارا با کسانی بود که خود برای صلح پیشقدم می شدند و بدون جنگ و درگیری تسلیم می گشتند...و تا وقتی که به عهد خود وفادار بودند، از جانب اعراب زحمتی نمی دیدند.(۴)
در این بین نباید از این واقعیت غافل شد که مقاومت ایرانیان در برابر سلطه ی اعراب مسلمان، بعضاً خالی از انگیزه ی لازم بود و زود درهم می شکست. از دلایل این امر هم چنانکه اشاره شد نارضایتی عامه از حاکمان ساسانی و امید به رهایی از وضع آشفته ی موجود بود.
ایرانیان در بیشتر اوقات به پرداخت #جزیه تن در می دادند و این البته مورد پسند فاتحان هم بود که به طمع کسب مال و غنیمت در فتوحات شرکت داشتند.
دکتر زرینکوب نوشته است:
در ولایاتی مانند ری و قومس و اصفهان و جرجان و طبرستان، مردم جزیه را می پذیرفتند اما به جنگ آهنگ نداشتند و سببش آن بود که از بس دولت ساسانیان دچار بیدادی و پریشانی بود، کس به دفاع از آن علاقه ایی و رغبتی نداشت.(۵)
با شکست ایرانیان در نبرد قادسیه، شاهنشاه ایران چاره ای جز فرار و استمداد از امیران محلی نداشت اما برخلاف انتظار او، حاکمان شهرهای ری، کرمان و خراسان از حمایت وی سرباز زدند و در نهایت آخرین پادشاه ساسانی در مرو به دست یک ایرانی کشته شد.(۶)
در بیشتر مناطق، فرماندهان نظامی و حاکمان ولایت ها هم که برای ساسانیان سرانجامی نمی دیدند، به سپاه مسلمانان می پیوستند و با آنان همکاری می کردند.
اشپولر ، شرق شناس آلمانی می نویسد:
(در ابتدای فتوحات) همه جا رهبران اشراف و اعیان بودند که به مذهب فاتحان می گرویدند. در مقابل نیز فاتحان عرب، قدرت و نفوذ آنان را به حال خود باقی می گذاشتند.(۷)
طبقات اجتماعی برتر ایران مانند روحانیان زرتشتی، سپاهیان، دیوان سالاران، دهقانان، کشاورزان و صنعت گران هر کدام به ترتیب به دلیل تسامح مذهبی مسلمانان، از دست رفتن روحیه ی نظامی و سلحشوری، حفظ موقعیت و معاش، حفظ مقام و منصب و کاهش خراج مقرری، راه تعامل را با فاتحان مسلمان در پیش گرفته و در پیروزی آنان نقش آفرینی کردند.(۸)
🔺در ادامه، چند نمونه از کمک های نظامی ایرانیان به سپاه مسلمانان را مرور می کنیم که بیشتر با هدف براندازی نظام ساسانی انجام می گرفت:
۱. پیوستن چهار هزار تن از سپاه منظم ساسانی به مسلمانان در جنگ قادسیه و شرکت در فتح #مدائن و گشودن جلولاء.
۲. پیوستن قباد خراسانی و لشکرش به اعراب و پذیرش ولایت حلوان.
۳. همکاری و همراهی سرداران نظامی با اعراب در همدان، دربند، فارس و شاپور.
۴. ملحق شدن سپاه ارسالی #یزدگرد از اصفهان به فرماندهی سیاه اسواری به مسلمانان و یاری رسانی در فتح شوشتر و سپس خراسان.
۵. مشورت دادن هرمزان، سردار ایرانی به خلیفه ی دوم در امور نظامی و دیوانی
۶. حضور ایرانیان نومسلمان در سپاه چندهزارنفری احنف بن قیس و کمک به فتح بخش هایی از خراسان.
۷. یاری رساندن حاکمان طوس، طرخون، مرو، طالقان، فاریاب، بلخ، سرخس و بخارا به قتیبه بن مسلم در سال های بعد.(۹)
⭕️ نگاهی به آمار و ارقام اغراق آمیز تلفات و اسیران فتوحات اعراب
✍ اکبر عزیزیان
🔺عادت اسلام ستیزان در شبهه پراکنی با موضوعات تاریخی این است که اولاً جنگ ها و کشتارهای فاتحان #عرب در #ایران و نواحی مختلف را به پای #اسلام و آموزه های آن نوشته و نشر آن را همراه با خشونت قلمداد می کنند و ثانیاً با برجسته کردن بعضی ارقام مربوط به این جنگ ها، تعمداً روی تعداد کشته شدگان و اسیران مبالغه می کنند تا احساس مخاطبان را در جهت معرفی اسلام به عنوان دینی خشن و عاری از انسان دوستی، با خود همراه کنند.
این در حالی است که تاریخ دانان و محققان معاصر به آمار و ارقام گزارشات جنگ ها، با دیده ی شک و تردید نگاه می کنند چراکه گزارش راويان این نبردها به دلایل مختلف از جمله فخرفروشی و انگیزه های قبیله ای، خالی از اغراق و دروغ پردازی نبوده و معمولاً پذیرفتنی به نظر نمی رسند.
در اینجا به چند نمونه از این آمار مبالغه آمیز از #تاریخ_طبری اشاره می کنیم:
1⃣ در جنگ #مذار سی هزار نفر از #ایرانیان کشته شدند، و اگر آب نهر مانع نبود همه نابود شده بودند.(۱)
2⃣ خالد بن ولید در جنگ #الیس گردن ۷۰ هزار اسیر ایرانی را در کنار رودخانه زد و سیل خون به راه انداخت تا جایی که از همان سیل، سه روز پیاپی آسیاب ها به حرکت افتاده نان و آذوقه ی ۱۸ هزار نیروی او تامین شد!(۲)
3⃣ در جنگ #ذات_العیون در انبار، تیراندازان سپاه خالد توانستند چشم هزار تن از طرف مقابل را کور کنند.(۳)
4⃣ در دو روز ابتدای نبرد #قادسیه ، دو هزار نفر از مسلمانان و ده هزار تن از ایرانیان کشته و زخمی شده بودند.(۴)
5⃣ در جنگ #جلولا صدهزار نفر از ایرانیان کشته شدند و کثرت اجساد به قدری بود که سراسر دشت از آنان پوشانده شده بود.(۵)
🔺اما نظر محققان چیست؟
دکتر عبدالحسین زرینکوب در همین زمینه نوشته است:
"درباره ی اخبار فتوح #تازیان در ایران مبالغه ها و خطاهای بسیار رفته است. روایات عرب از گزاف و خودستایی آکنده است چنانکه اخبار خدای نامه های ایرانی نیز از نفرت و بهانه تراشی خالی نیست.(۶)
اشپولر، شرق شناس آلمانی نیز درباره ی صحت گزارشات مربوط به تعداد سپاهیان دو طرف می نویسد:
"شکی نیست که اینها همه #جعلی و در اساس فقط حاصل نوعی سبک نگارش است...
غیرقابل اطمینان بودن این ارقام همچنین از آنجا مشخص می شود که هریک از گروه های سپاه تقریباً همواره با اعداد سرراست و فقط به ندرت مثلا ۱۸ هزار جنگنده یا ۲۵۵ هزار کشته ارائه شده است...
همچنین اظهاراتی مبنی بر اینکه در آن دوران شمارش افراد سپاه صورت می گرفته است، نمی تواند به عنوان دلیل قطعی صحت ارقام ارائه گردد."(۷)
❗️اما نام آشناترین راوی فتوحات که در اغراق، #افسانه_پردازی ، ساختن اخبار عجیب و غیر قابل باور و حتی خلق رویدادها و جنگ های غیرواقعی، گوی سبقت را از دیگران ربوده و گزارشات مبالغه آمیز و غیرواقعی اش زمینه را برای سوءاستفاده ی معاندان فراهم آورده، "سیف بن عمر تمیمی" است که روایت بخش بزرگی از اخبار فتوحات تاریخ طبری بر دوش او بوده و از قضا نامش در بین راویان ۴ گزارش بالا نیز هست!
دکتر زرینکوب درباره ی روایات وی نوشته است: "درین روایات که طبری از #سیف آورده است اغتشاش بسیار هست. از جمله در ارقام و اعدادی که سیف راجع به تعداد سپاه طرفین و عده کشتگان یا اسیران می دهد، مبالغه ی بسیار شده است.(۸)
علامه سیدمرتضی عسکری نیز آورده است: "سیف برای نشان دادن قدرت ابتکار نبرد، شجاعت و دلیری، کاردانی و رزمندگی قهرمانان افسانه ای تمیمی اش، ارقام و اعدادی را از کشته های دشمن به دست می دهد که دهشت آور است به خصوص وقتی که دم از هزاران هزار کشته می زند و یا آسیاب ها را برای سه شبانه روز از خون دشمن و تنها در یک نبرد به گردش در می آورد! در حالی که تمام صفحات آن ناحیه که جنگ در آن واقع شده، در آن روزگار به روی هم آن مقدار جاندار وجود نداشته تا چه رسد به انسان تا کشته شوند و یا به اسارت گرفته شده باشند."(۹)
👈 از آنچه در بالا آمد روشن می شود آنچه درباره ی تعداد تلفات و اسرای فتوحات در منابع تاریخی ادعا شده و امروزه مورد سوء استفاده قرار می گیرند، لزوماً درست نیست و چه بسا راویان فتوحات با انگیزه های قومی از کاهی کوهی ساخته اند تا افتخار پیروزی دلیرانه بر دشمن را در کارنامه ی قبیله ی خود ثبت کرده باشند.
📚 پی نوشت ها:
۱. ترجمه ی تاریخ طبری (نشر الکترونیک، ۱۳۸۹)، ج۴، ص ۱۷۷
۲.همان، ص ۱۸۰ و ۱۸۱
۳.همان، ص ۱۹۲
۴.همان، ج ۵، ص ۱۴ و ۴۲
۵. همان، ص ۱۱۰
۶.تاریخ ایران بعد از اسلام، چ ۱۳۸۳، ص ۲۸۳
۷.تاریخ ایران در قرون نخست اسلامی، ترجمه ی مریم میراحمدی، ج ۲، ص ۳۶۵
۸.تاریخ ایران بعد از اسلام، ص ۲۸۵
۹.یکصد و پنجاه صحابی ساختگی، ترجمه ی عطامحمد سردارنیا، ص ۹۱
⭕️ تعامل و همکاری ایرانیان با فاتحان مسلمان
✍ اکبر عزیزیان
🔺از مهم ترین دلایلی که #اعراب مسلمان را برای فتح ایران ترغیب می کرد، ضعف و انحطاط دولت #ساسانی و نارضایتی #ایرانیان بوده است.
دکتر عبدالحسین زرینکوب نوشته است: ضعف و فساد در همه ی ارکان روی داشت و دولت برومند کهن، اینک روی به نکبت و ذبول آورده بود...در آن گیر و دار عجیب که بعد از شیرویه در ایران پدید آمده بود دیگر برای #ساسانیان چیزی نمانده بود که کسی از عامه بدان دلبسته باشد و یا به خاطر آن فداکاری کند.(۱)
استاد مطهری نیز آورده است: حقیقت این است که مهمترین عامل شکست حکومت ساسانی را باید ناراضی بودن ایرانیان از وضع دولت و آیین و رسوم اجحاف آمیز آن زمان دانست.(۲)
رسول جعفریان نیز معتقد است تمدن ایران از درون تهی شده بود و لذا توان مقابله با اعراب را نداشته است.(۳)
ساسانیان در دو جنگ #قادسیه و #نهاوند با تمام توان در برابر صف آرایی اعراب مسلمان مقاومت کردند اما علی رغم تعداد چندبرابری نیروها متحمل شکست های سنگین شدند و تسلط اعراب بر پایتخت و شهرهای مهم ایران، راه فتح مناطق مختلف دیگر را نیز تقریباً هموار کرد.
طبقات مختلف ایرانی در برابر لشکرکشی های مسلمانان واکنش های متفاوتی داشته اند. در برخی مناطق، به سبب مقاومت مردمی و نظامی، فتح به #جنگ حاصل می شد و در برخی دیگر، پس از جنگ یا بدون درگیری بین دو طرف قرارداد #صلح برقرار می شد و مردم امان می یافتند.
یکی از سیاست های فاتحان، مدارا با کسانی بود که خود برای صلح پیشقدم می شدند و بدون جنگ و درگیری تسلیم می گشتند...و تا وقتی که به عهد خود وفادار بودند، از جانب اعراب زحمتی نمی دیدند.(۴)
در این بین نباید از این واقعیت غافل شد که مقاومت ایرانیان در برابر سلطه ی اعراب مسلمان، بعضاً خالی از انگیزه ی لازم بود و زود درهم می شکست. از دلایل این امر هم چنانکه اشاره شد نارضایتی عامه از حاکمان ساسانی و امید به رهایی از وضع آشفته ی موجود بود.
ایرانیان در بیشتر اوقات به پرداخت #جزیه تن در می دادند و این البته مورد پسند فاتحان هم بود که به طمع کسب مال و غنیمت در فتوحات شرکت داشتند.
دکتر زرینکوب نوشته است:
در ولایاتی مانند ری و قومس و اصفهان و جرجان و طبرستان، مردم جزیه را می پذیرفتند اما به جنگ آهنگ نداشتند و سببش آن بود که از بس دولت ساسانیان دچار بیدادی و پریشانی بود، کس به دفاع از آن علاقه ایی و رغبتی نداشت.(۵)
با شکست ایرانیان در نبرد قادسیه، شاهنشاه ایران چاره ای جز فرار و استمداد از امیران محلی نداشت اما برخلاف انتظار او، حاکمان شهرهای ری، کرمان و خراسان از حمایت وی سرباز زدند و در نهایت آخرین پادشاه ساسانی در مرو به دست یک ایرانی کشته شد.(۶)
در بیشتر مناطق، فرماندهان نظامی و حاکمان ولایت ها هم که برای ساسانیان سرانجامی نمی دیدند، به سپاه مسلمانان می پیوستند و با آنان همکاری می کردند.
اشپولر ، شرق شناس آلمانی می نویسد:
(در ابتدای فتوحات) همه جا رهبران اشراف و اعیان بودند که به مذهب فاتحان می گرویدند. در مقابل نیز فاتحان عرب، قدرت و نفوذ آنان را به حال خود باقی می گذاشتند.(۷)
طبقات اجتماعی برتر ایران مانند روحانیان زرتشتی، سپاهیان، دیوان سالاران، دهقانان، کشاورزان و صنعت گران هر کدام به ترتیب به دلیل تسامح مذهبی مسلمانان، از دست رفتن روحیه ی نظامی و سلحشوری، حفظ موقعیت و معاش، حفظ مقام و منصب و کاهش خراج مقرری، راه تعامل را با فاتحان مسلمان در پیش گرفته و در پیروزی آنان نقش آفرینی کردند.(۸)
🔺در ادامه، چند نمونه از کمک های نظامی ایرانیان به سپاه مسلمانان را مرور می کنیم که بیشتر با هدف براندازی نظام ساسانی انجام می گرفت:
۱. پیوستن چهار هزار تن از سپاه منظم ساسانی به مسلمانان در جنگ قادسیه و شرکت در فتح #مدائن و گشودن جلولاء.
۲. پیوستن قباد خراسانی و لشکرش به اعراب و پذیرش ولایت حلوان.
۳. همکاری و همراهی سرداران نظامی با اعراب در همدان، دربند، فارس و شاپور.
۴. ملحق شدن سپاه ارسالی #یزدگرد از اصفهان به فرماندهی سیاه اسواری به مسلمانان و یاری رسانی در فتح شوشتر و سپس خراسان.
۵. مشورت دادن هرمزان، سردار ایرانی به خلیفه ی دوم در امور نظامی و دیوانی
۶. حضور ایرانیان نومسلمان در سپاه چندهزارنفری احنف بن قیس و کمک به فتح بخش هایی از خراسان.
۷. یاری رساندن حاکمان طوس، طرخون، مرو، طالقان، فاریاب، بلخ، سرخس و بخارا به قتیبه بن مسلم در سال های بعد.(۹)
پرسش:
سلام چراماکه ایرانی هستیم بایدبرای امام هاکه عرب بودن ومیگن اعراب به ایران حمله کردن عزاداری کنیم ؟
پاسخ:
سلام
هر کس چنین گفت، بفرمایید: اصلاً لازم نیست که تابع یک ایرانی، یا تابع یک عرب، یا تابع الگوهای غربی و شرقی باشید، بلکه لازم است که تابع "#عقل" باشید و اگر عقل گواهی داد که باید "توحید و معاد" را بشناسید، باور کنید و ایمان بیاورید، آن وقت می‌فهمید که دین، نبوت و شریعت الهی، منطبق بر عقل است و نه مرزهای متغیر جغرافیایی.
حضور امام #حسن و امام #حسین در جنگ علیه #ایرانیان هیچ یک از منابع و مآخذ متقدم و معتبرشیعی از حضور حسنین در فتوحات ایران، شام و یا آفریقا سخنی نگفته‌اند. اما برخی از منابع اهل سنت از حضور امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در بعضی از فتوحات آن هم در زمان خلفا (و نه زمان امام علی(ع)) خبر داده‌اند
بخشی از گزارشها فاقد هرگونه سندی می‌باشند.
آن دسته از گزارشهای تاریخی اهل سنت هم که سند ارائه کرده اند، سندشان معتبر نمی‌باشد بدین معنا که نقل کننده آن خبر یا فردی دروغ گو و جاعل است و یا فردی ناشناخته و مجهول.
دسته‌ای از گزارشهای تاریخی نیز فقط اشاره به حضور امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در ایران دارند و در آنها هیچ گونه اشاره‌ای نشده که حضور آنان برای جنگ بوده است.
https://b2n.ir/965114