#کلام_شیعه 55
#توحید 5⃣
#توحید_ذاتی 5⃣
#برهان_ترکب
🔸دلیل دوم بر توحید ذاتی خداوند برهان ترکب می باشد و خلاصه آن چنین است:
اگر براي عالم هستی دو مبدأ فرض کنیم، بطور حتم این دو مبدأ مرکب خواهند بود، حداقل مرکب از دو جزء.
🔹توضیح استدلال به این صورت است که اگر دو چیز کاملًا شبیه هم باشند، آنگاه آن دو در حقیقت یک چیزند و نه دو موجود. براي دو موجود بودن باید در چیزي با هم اختلاف داشته باشند.
براي مثال شما یک انسان 👨مثل خودتان را فرض کنید. این انسان همانند شما خصایصی دارد مثل قد، رنگ پوست، رنگ و نوع مو، شکل و شمایل چهره، زمان تولد، مکان تولد و .... حال، فرض کنید این انسان در تمام خصایص همانند شما باشد. او همان قد و شکل و رنگ پوست و رنگ مو و ... که شما دارید داشته باشد. او در همان زمان و مکان شما متولد شده و از همان مادر. او در همان مکانی که شما ایستاده یا نشسته یا خوابیده اید قرار گرفته است و بالاخره در هر خصیصه اي که بتوان تصور کرد با شما شریک است. آیا در این صورت او غیر از شماست؟ خیر، او نه یک فرد دیگر، بلکه خود شما 👨خواهد بود.
🔸در این مثال دو نکته است که باید به آن توجه داشت:
👈 اول این که براي تحقق فرد دیگر باید جهت اشتراکی بین دو فرد باشد. در مثال بالا شما و فرد دیگر در انسان بودن مشترکید.
👈دوم این که باید بین دو فرد جهت اختلافی نیز باشد. در مثالی که ذکر شد چون بین دو فرد هیچ اختلافی فرض نشده پس هیچ فرقی بین آن دو وجود ندارد تا بتوان فرد دیگري تصور کرد و از این جهت می توانیم نتیجه بگیریم آن فرد فرضی، خود شما است نه کس دیگر.[1]
🔹حال اگر خداوند همتایی داشته باشد هر دو از این نظر که داراي وجود هستند شبیه اند، ولی دوگانگی آنها ایجاب می کند که هریک ویژگیهایی داشته باشد، و در این صورت هر کدام مرکّب از دو جزء می شود: " مابه الامتیاز"( جهت تفاوت) و "مابه الاشتراك" (جهت مشترک)
در این صورت باید بپذیریم که هر یک از آنها نیازمند به اجزاي خویش است، چون مرکّب بدون اجزاء ممکن نیست، و اگر نیازمند باشد واجب الوجود نخواهد بود، زیرا واجب الوجود یا مبدأ نخستین جهان از همه چیز بی نیاز است.
♦️بنابراین او همانگونه که بی همتا است، بی اجزاء نیز می باشد و اگر همتایی داشته باشد حتماً اجزایی نیز خواهد داشت، پس او وجودي است هم بسیط از هر جهت، و هم بی شریک و بی همتا از هر نظر.[2]
[1] 📙برگرفته از کتاب خدا را چگونه بشناسیم، آيت الله مكارم شيرازى، ص 39
[2] 📗برگرفته ازکتاب پيام قرآن، آيت الله مكارم شيرازى، ج 3، ص 234.
🖋 مرکز تخصصی شیعه شناسی
✅ @shiashenasee