#تاریخ_تشیع 42
#فرضیه_روند_تکاملی_شیعه 6⃣
#نظریه_مدرسی_طباطبایی 1⃣
🔸مدرسی طباطبایی در کتاب خود به نام "مکتب در فرایند تکامل" سعی در القاء روند تکاملی در اعتقادات شیعه دارد.
وی صفات مافوق بشری ✨که شیعیان برای امام قائل هستند(مانند علم غیب، عصمت و...) را ساخته شیعیان در طول تاریخ می داند و سعی در القاء این مطلب دارد که ائمه علیهم السلام خود را انسانهایی عادی می دانستند و چنین صفاتی برای خود قائل نبودند.
🔹از آنجا که نقد کامل کتاب 📗مذکور نیاز به مجالی طولانی دارد ما در اینجا فقط به برخی از ادعاهای نویسنده که بیشتر مورد توجه است پاسخ می دهیم.
#عصمت 1⃣
🔸به باور ایشان، جایگاه امامت در مذهب شیعه به ترتیب از جنبه سیاسی به اجتماعی و سپس علمی و سرانجام به مقام معنوی تحول یافت.
از نظر وی در عصر امام صادق علیه السلام "نظریه عصمت ائمه علیهم السلام که در همین دوره به وسیله هشام بن حکم- متکلم بزرگ شیعه در این عصر – پیشنهاد گردید، مساهمت و مدد شایانی به پذیرفته شدن و جا افتادن هرچه بیشتر ذهنیت جدید کرد."
👈چنانچه روشن است از کلام وی بدست می آید که نظریه عصمت ساخته و پرداخته هشام است و اصالتی ندارد.
♦️نقد این گفتار در ادامه می آید.
(📄برگرفته از مقاله تأملی در «مکتب در فرایند تکامل» ،محمد صفر جبرئیلی، فصلنامه قبسات ـ شماره 45 ـ پائیز 1386)
🖋 مرکز تخصصی شیعه شناسی
✅ @shiashenasee
#تاریخ_تشیع 43
#فرضیه_روند_تکاملی_شیعه 7⃣
#نظریه_مدرسی_طباطبایی 2⃣
#عصمت 2⃣
#نقد 1⃣
1⃣: ایشان در این مورد به هیچ یک از منابع📚 شیعی یا سنی ارجاع نداده و تنها ارجاع او به ماده عصمت در "دائره المعارف اسلام" نوشته "مادلونگ" است که به احتمال، مستند دیدگاه وی سخن "ابوالحسن اشعری" در "مقالات الاسلامیین" در بحث از گناه پیامبر است که می گوید:
🔸رافضیان دو گروهند:
👈 گروهی که می پندارند صدور گناه از پیامبر جایز است؛ چون بر او وحی ✨نازل می شود و او را هشدار می دهد، ولی امامان که وحی بر آنان نازل نمی شود و فرشتگان بر آنان فرود نمی آیند، پس هرگز نباید مرتکب کار ناشایست شوند و این عقیده هشام بن حکم است.
👈 گروه دوم می گویند چون پیامبر و امام هردو حجت خداوند بر زمین اند، باید از هرگونه لغزش به دور باشند.
♦️این عبارت اشعری به فرض درست بودن هیچ دلالتی ندارد که عصمت را برای نخستین بار هشام مطرح کرده است.
2⃣: در هیچ یک از منابع شیعی -متقدم و متاخر- هیچ اشاره ای بر این دیدگاه منسوب به هشام دیده نمی شود.
👈شیخ مفید که در📗" اوائل المقالات" به صورت ریز دیدگاه های معتزله، امامیه و شخصیت های کلامی شیعه را بیان کرده، هیچ اشاره ای به این دیدگاه نکرده است.
👈 شیخ صدوق که بنا به گزارش تاریخ و اعتراف نویسنده محترم در مبارزه با هرگونه غلو می کوشید در هیچ کدام از آثارش سخنی درباره دیدگاه هشام و رد و نقد آن دیده نشده است.
(📄 برگرفته از مقاله تأملی در «مکتب در فرایند تکامل» ،محمد صفر جبرئیلی، فصلنامه قبسات ـ شماره 45 ـ پائیز 1386)
🖋 مرکز تخصصی شیعه شناسی
✅ @shiashenasee
#تاریخ_تشیع 44
#فرضیه_روند_تکاملی_شیعه 8⃣
#نظریه_مدرسی_طباطبایی 3⃣
#عصمت 3⃣
#نقد 2⃣
3⃣: افزون بر باور متکلمان شیعی درباره طرح نظریه عصمت پیش از هشام بن حکم، برخی از محققان غربی نیز این نظریه را از امام باقر علیه السلام می دانند.
🔸باید دانست آنچه هشام درصدد آن بود، نه پیشنهاد اصل نظریه عصمت، بلکه تبیین و تشریح و تحلیل آن بوده است. ابن ابی عمیر-شاگرد و ملازم- هشام می گوید: در طول آشنایی با او سخنی بهتر از آنچه که درباره ی صفت عصمت امام گفت 🗣نشنیدم، چنانکه استدلال او در عصمت امام به آیه شریفه "لاینال عهدی الظالمین" در میان متکلمان شیعی بی سابقه بوده است.
4⃣: امامان اهل بیت علیهم السلام در هر جایی که دیدگاه نادرستی❌ از افراد به ویژه نزدیکان و اصحابشان مطرح می شد با صراحت تمام مخالفت می کردند و نظر درست را بیان میفرمودند چنانکه خود نویسنده محترم نیز به یک مورد آن درباره عقیده معلی بن خنیس اشاره کرده است. درباره این نظریه هشام که به گمان نویسنده ✍هم بدعت است و هم غلو، در هیچ منبعی از امام صادق و امامان بعدی هیچ نکته ای در رد و نقد آن گزارش نشده است. حتی هیچ یک از یاران امامان علیهم السلام درباره ی آن از امام صادق و یا امامان بعدی چیزی نپرسیده اند با این که موارد متعددی از نقد و ردیه های امام علیه السلام و پرسش شیعیان از برخی دیدگاه های خاص صحابه و پاسخ امام علیه السلام گزارش شده است.
(📄برگرفته از مقاله تأملی در «مکتب در فرایند تکامل» ،محمد صفر جبرئیلی، فصلنامه قبسات ـ شماره 45 ـ پائیز 1386)
🖋 مرکز تخصصی شیعه شناسی
✅ @shiashenasee
#تاریخ_تشیع 45
#فرضیه_روند_تکاملی_شیعه 9⃣
#نظریه_مدرسی_طباطبایی 4⃣
#عصمت 4⃣
#نقد 3⃣
5⃣. جای سؤال است که آیا عصمت پیامبران به ویژه خاتم النبیین به دلایل دیگر مورد پذیرش قرار گرفته یا درباره ی عصمت انبیا نیز همین سخن جاری است. اگر عصمت پیامبر اعظم مورد پذیرش مؤلف قرار گرفته باشد، احادیث نبوی که دلالت بر وحدت پیامبر و اهل بیت علیهم السلام دارد دلیل کافی برای اثبات عصمت است؛ مانند "انا و علی من نور واحد" یا "انا و علی من شجرة واحده و سایر الناس من شجر شتی"
6⃣. جای بسی تعجب است که چطور نویسنده در منابع📚شیعی و اهل سنت روایات دال بر عصمت ائمه علیهم السلام را تا قبل از امام صادق علیه السلام نیافته و حال آنکه احادیثی که از پیامبر صلی الله علیه و آله در وصف اوصیای بعد از خود نقل شده یا احادیثی که در ذیل برخی آیات قرآن نظیر آیه تطهیر روایت شده، همگی دلالت بر عصمت ائمه علیهم السلام می کند.[1]
7⃣. از روایات که بگذریم برخی آیات قرآن مانند آیه تطهیر و اولوالامر و همچنین ادله عقلی بر عصمت ائمه علیهم السلام دلالت می کنند.
♦️بنا بر آنچه گذشت نظریه عصمت امام، عقیده ای قطعی است که تا آن زمان بر عامه شیعیان مخفی بوده است و بعدها در زمان امام صادق علیه السلام در سطح عمومی مطرح شد و بیش از همه هشام بن حکم به تعریف و تبیین -نه تاسیس- آن همت گماشت.[2]
[1] 📄برگرفته از مقاله تأملی در کتاب «مکتب در فرایند تکامل» ،محمود هدایت افزا،ماه نامه کتاب دین ـ شماره 142 ـ مرداد 1388
[2] 📄برگرفته از مقاله تأملی در «مکتب در فرایند تکامل» ،محمد صفر جبرئیلی، فصلنامه قبسات ـ شماره 45 ـ پائیز 1386
🖋 مرکز تخصصی شیعه شناسی
✅ @shiashenasee