این بحث جذاب رو میتونید در آپارات ببینید:
جشنواره ملی شعر کودک و نوجوان رضوی - سخنرانی دکتر زرین تاج واردی و دکتر سعید حسام پور
https://eitaa.com/sibenaghd
https://www.aparat.com/v/papi38z
لینک ورود به جلسه به صورت مجازی
https://www.skyroom.online/ch/researchpl/ipla
هدایت شده از نوبرانه... معصومه مرادی
نوجوانانی در دام مانگا را به مناسبت روز ادبیات کودک و نوجوان در خبر جنوب بخوانید:
روزنامه خبر جنوب امروز : نسخه موبایل | نیازمندیهای خبر جنوب
http://www.khabarads.ir/jonoob/JshauM.php?View=07-03.4.18-www.khabarAds.com.jpg
هدایت شده از نوبرانه... معصومه مرادی
تجلّی عاشورا در شعر کودک و نوجوان (معصومه مرادی. استاد دانشگاه علمی کاربردی فارس)
انجمن تخصصی کودک و رسانه
این یادداشت را در نشانی زیر بخوانید:
https://koodak.tv/13342/%d8%aa%d8%ac%d9%84%d9%91%db%8c-%d8%b9%d8%a7%d8%b4%d9%88%d8%b1%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%d8%b4%d8%b9%d8%b1-%da%a9%d9%88%d8%af%da%a9-%d9%88-%d9%86%d9%88%d8%ac%d9%88%d8%a7%d9%86/
تجلی عاشورا در شعر کودک و نوجوان
نویسنده: معصومه مرادی (استاد دانشگاه علمی کاربردی مرکز فارس. استاد دانشگاه هنر شیراز)
ادبیات کودک در دوره های مختلف، چه در چارچوب ادبیات عامیانه و چه رسمی، سهم مهمی در انتقال باورهای ملی و مذهبی به نسلهای گوناگون داشته است. مفاهیم آیینی و مذهبی از مهمترین مضمونهایی است که در قالب لالاییها و ترانههای مناسبتی در همان دوران کودکی در گوش نوزادان و کودکان خوانده میشود و فطرت خداجوی آنها را با کمک شعر، به امامان پیوند میزند. به عنوان مثال در لالایی زیر مفهوم ولایتپذیری به خوبی آمده است:
لالالا لالا لالای رودم / امیر المومنین آقای رودم.
و یا در چاووشی خوانی ها کودکان با حضور در جمع بزرگسالان و بدرقه ی کاروان های مذهبی با شنیدن شعرهای مذهبی و فرستادن سلام و صلوات با این مفاهیم خو میگیرند:
خداگواست به سر تا که ما چه ها داریم/ از آنکه میل سوی خانه خدا داریم
دگر خیال مدینه اگر خدا خواهد/ سپس که آرزوی شاه نینوا داریم(شهری، ۴۵۳)
تعزیه ها و پرده خوانیها نیز با کمک گرفتن از موسیقی، لحن و صوت ، تصویر و نمایش نقشی موثر در خوگرفتن کودکان با مفاهیم دینی به ویژه داستان عاشورا دارند.
باوجود غنی بودن ادبیات عامه از مفاهیم مذهبی به ویژه عاشورا، به دلایل مختلفی چون حضور پویانماییها، فیلمهای سینمایی و دنبالهدار، توسعهی زندگی مدرن و شهری و … بسیاری از این آیینها و یا مفاهیم در حال فراموش شدن هستند. با این حال عاشورا و مذهب در ادبیات کودک و نوجوان رسمی روز به روز حضوری پررنگتر مییابد تا جایی که در کتابهای متعدد شعر و داستان کودک و نوجوان و حتی کتابهای غیر داستانی چون دایره المعارفها و دانشنامهها میتوان این مفاهیم را دید.
به نظر میرسد بسیاری از شعرهای کودک امروز با موضوع عاشورا، بیشتر سبکهای عزاداری و حضور در مراسم سیدالشهدا را به تصویر میکشد و کمتر حامل آرمان این امام همام و ویژگیهای شخصیتی اوست. به عنوان مثال در کتاب طبل بزرگ هیئت سروده خانم مهری ماهوتی میخوانیم:
طبل بزرگ هیئت/صدا میده دام دام/ همراه دام و دامش/ نوحه میخونه بابام
تو کوچه ها میپیچه/ صدای سینه زنها/ همه میگن حسین جان/ همراه طبل بابا (ماهوتی، ۱۳۹۸: ۱۰)
پرداختن به داستان حضرت رقیه و دیگر کودکان عاشورایی به دلیل داشتن قهرمانان کودک، از دیگر مفاهیم موجود در شعر کودک است. منظومه عمه برم باباجون ببوسم و داستان یک دختر بی گوشواره از شاهین رهنما نمونه ای ازاین شعرهاست. در این منظومه ها که حالتی روایی و داستانی دارند، شاعر کوشیده است این واقعه تاریخی را با زبانی کودکانه به مخاطب عرضه کند:
عمه ببین اونی که خیلی زشته/داره میگه بابا میون تشته/ ببین خودش پردهی تشتو برداشت…/یعنی بابام فقط یه دونه سر داشت؟/پس تن و دست و پای بابا جون کو/دستای پر امید و مهربون کو/عمه برم باباجونو ببوسم؟/منتظره، برم اونو ببوسم؟/ببین چطور داره نگام میکنه!/هی داره با نگاش صدام میکنه/سلام بابا، منم رقیه جونت /دختر کوچیک شیرین زبونت (رهنما، ۱۳۹۰: ۲۲)
منظومه دختری بی کرانه چو دریا و یک اسیر کوچک از افشین علا از دیگر نمونه های این نوع شعر است. این دسته از اشعار، از شاعرانگی به دورند و تنها روایتی ساده از گوشه های داستان کربلا هستند.
استفاده از لالایی ها برای انتقال مفاهیم دینی در دوره معاصر نیز رایج است. مصطفی رحماندوست در لالایی بلندی داستان رسالت پیامبر تا شهادت امام حسین را بیان کرده است:
علی فرزند دیگر داشت/ جوانی کوه پیکر داشت/ همیشه حضرت عباس / به لب نام برادر داشت/ لالا نازک بدن لالا/ عصای دست من لالا/ گل پرپر حسینم کو؟/ گل سرخ و گل شب بو/ کنار رود و لب تشنه/ تمام غنچههای او/ لالالا غنچهام لالا/ لالا لالا گل تنها/ حسین و اکبرم لالا/ علی اصغرم لالا/ کجایی عمه جان زینب/ سکینه دخترم لالا/ لالا لالا گل لاله/ نکن گریه نکن ناله
این لالایی که به صورت موشن گرافی، انیمیشن و فایل صوتی نیز منتشر شده است، از لالاییهای پرطرفدار عاشورایی است؛ با این حال در این شعر نیز تنها توصیفی از قهرمانان کربلا اتفاق افتاده است. معدودی از شعرهای عاشورایی کودک و نوجوان را میتوان یافت که در کنار توصیف رویداد کربلا، کوشیده اند مفاهیم قهرمان پروری و الگو سازی را در شعر به مخاطب القا کنند:
کودکی شور خدا در سر/ با صدایی گرم و روشن/ گفت اینک من/ یاوری دیگر/ آسمان مات و زمین حیران/ چشم ها از یکدگر پرسان:/ کودک و میدان؟
کار کودک خنده و بازیست/ در دل این کودک اما شوق جانبازی ست./…..
میخروشید و رجز میخواند:/ این منم تیر شهابی روشن و شبسوز/ بر سپاه تیرگی پیروز/ سرورم خورشید خورشید جهان افروز/ برق تیغ آبدار من/ آتشی در خرمن دشمن/….خواند و آنگه سوی دشمن راند/ گفت و همچون شیرمردان رفت/ و زمین و آسمان دیدند/ کودکی تنها به میدان رفت/ تا کنون در هرکجا پیران/ کودکان را درس میدادند/ اینک این کودک/ در دل میدان به مردان درس میآموخت….(امین پور،۱۳۷۳) قیصر امین پور در این منظومه که متاثر از منظومه آرش کمانگیر سیاوش کسرایی است، با زبان و لحنی حماسی، داستان دلاوری کودکی کربلایی را در دفاع از حق و حقیقت به تصویر کشیده است و با استفاده از واژه های تیر تیزرو و تداعی آرش شواتیر و همراهی اسطوره های ملی مذهبی، آنها را تبدیل به الگوی پهلوانی کودکان کرده است که این امر به تقویت هویت ملی و دینی کودک و نوجوان کمک بسیاری میکند. پیروی از قهرمانان کودک عاشورا در شعرهای ظلم ستیز سالهای اخیر نیز دیده میشود. یکی از مهمترین موضوع های مرتبط با این پهلوان سازی ها، توجه به قدس و کودکان غزه است:
پرچم از دوش ما نمی افتد، ما همه بچه های میدانیم/ با بدیها همیشه در پیکار/ با گل نور دوست میمانیم/ پرچم از دوش ما نمی افتد/ متحد ایستاده یک رنگیم/ در دفاعی بزرگ پیروزیم/ آریو برزنیم میجنگیم/ دشمن ما اگرچه میترسد/ ترس در قلب ما ندارد راه/ وارث سید شهیدانیم/ مثل قاسم شبیه عبدالله/ عاقبت در سپاه سبز ظهور/ قدس را میکنیم ما آزاد/ با تلاش شبانه روزیمان/ میشود کل این زمین آباد(مرادی، ۱۴۰۲: ۲۱ـ۲۰)
پیوند عاشورا با شعرهای جنگ تحمیلی ایران و عراق نمونهای دیگر از تجلی عاشورا در شعر کودک است. حمید هنرجو در شعر زیر که به توصیف معلم جانبازش پرداخته است ایثار به شیوه کربلاییان را در شعر آورده است: آن روزهای سبز/ بالی زد و پرید/ آن سالها گذشت/ اما نگاه کن/ انشای من هنوز / درباره تو است/ فهمیده ام چرا/ پاهایت ای عزیز/ از پیکرت جداست/ من خواب دیدهام/ پاهای زخمیات/ در راه کربلاست(هنرجو، ۱۳۹۰: ۷۶)
علوی فرد نیز در شعر زیر که به صورت نامه پدری رزمنده به خانوادهاش سروده شده است، با ستایش قهرمانان جنگ، آنها را پیروان مسیر کربلا و نویدبخشان ظهور معرفی میکند:
یک روز پدر به جبهه ها رفت/ دیگر اثری از او نیامد/صد بار از او خبر گرفتیم/ اما خبری از او نیامد/ جز نامهی آخرش که با ماست/ از باغ دلش گلی نچیدیم/ بگذار خود پدر بگوید/ حالا که به نامهاش رسیدیم/ در نامه نوشته چون همیشه/ اینجا همه چی به خیر و خوبیست/ احوال مرا اگر بخواهید/ یگ ذره ملال بین ما نیست/ ما منتظر شروع حمله/ ما منتظر طلوع نوریم/ نزدیک بهشت کربلاییم/ از روی شما اگرچه دوریم/ یحیای مرا بگو که جمعه/ نزدیکترین نشانی توست/ این نامه آخر من اما/ برنامه ی زندگانی توست/ حالا که پدر کنار ما نیست/ برنامه ی زندگانی اینجاست/ ما منتظر طلوع نوریم/ نوری که همیشه در دل ماست.(علویفرد، ۱۳۸۹: ۴)
با وجود توجه شاعران به موضوع کربلا، عدم استفاده از این واقعه برای تبدیل آن به الگوی عملی زندگی کودکان و نوجوانان به خوبی مشهود است. شایسته است که شاعران کودک، با توجه به ظرفیتهای بزرگ این واقعه بلند و ماندگار تاریخی، در شرایط کنونی که فرهنگ وارداتی در حال هضم کردن و بلعیدن فرهنگ غنی ایران اسلامی است، بکوشند با مطالعه در داستان عاشورا و یافتن ویژگی های منحصر به فرد و ستودنی شخصیت های آن و نیز توجه به حضور اقشار مختلف جامعه از کودک تا کهنسال،از سفید پوست تا رنگین پوست و برده و آزاد در این میدان، این حقیقت را در ذهن گریزپای نسل زد و آلفا ایجاد کنند که در تمام تاریخ و با هر شرایطی میتوان قهرمان زندگی خود بود و با همین قهرمانی در ساحتهای کوچک و بزرگ زندگی به قهرمانی ملی مذهبی تبدیل شد که میتواند تاریخ و هویت ایران را شکل دهد و درخت تناور عزت و استواری ایران و اسلام را آبیاری کند.
منابع
امینپور، قیصر(۱۳۷۳)، ظهر روز دهم. تهران: سروش.
رهنما، شاهین(۱۳۹۰). عمه برم بابا جونو ببوسم. تهران: منادی تربیت.
شهریف جعفر، تهران قدیم. جلد ۳
علوی فرد، یحیی(۱۳۸۹)، خداکند همیشه جنگ باشد، قم : عمو علوی.
ماهوتی، مهری(۱۳۹۸)، طبل بزرگ هیئت، مشهد: به نشر.
مرادی، معصومه(۱۴۰۲)، خندههای زیتونی، تهران: صریر.
هنرجو، حمید(۱۳۹۰). کاشکی مال من بود بالت، تهران: تجلی.
#عاشورا
https://eitaa.com/moradimasoome
https://eitaa.com/sibenaghd
هدایت شده از نوبرانه... معصومه مرادی
جایگاه تربیتی شعر عاشورایی
معصومه مرادی
خبر جوان
http://www.javann.ir/
شعر همواره یکی از بسترهای انتقال مفاهیم بلند در میان نسلهای مختلف بوده است. شاعران با توجه به قابلیت زبان شعر برای جلب مخاطب در مراسم مختلف، چون سور و عزا، نمایش و پردهخوانی، کار، بازی، دعا و نیایش کوشیدهاند از این هنر دیرینه استفاده کنند. یکی از مضامینی که با افتوخیزهای فراوان در دورههای تاریخی مورد توجه شاعران بوده است، حماسه حسینی است. شاعران با گرایشهای مختلف مذهبی در فرقهها و نحلههای اهل سنت و شیعه، از دیرباز تاکنون شخصیتهای عاشورایی را ستوده و دشمنان امام حسین (ع) را نکوهیدهاند. پیشینه این نوع شعر در زبان عربی به قبل از واقعه عاشورا و به لالاییهای حضرت زهرا (س) و واگویههای حضرت رسول (ص) و امیرالمؤمنین (ع) میرسد. در زبان فارسی نیز این مفهوم به طور ویژه از قرن چهارم هجری و در اشعار کسایی به ویژه در مقتل منظومش به چشم میخورد و از دوره صفویه به موضوعی اصلی در شعر فارسی تبدیل شده است.
حضور قشرهای گوناگون اعم از کودک، نوجوان، جوان، پیر، زن و مرد و نقشهای مختلفی که شخصیتهای متفاوت در آن پذیرفتهاند نیز فضای عاطفی در لشکر و کاروان اباعبدالله (ع) این رویداد تاریخی تربیتی را به موضوعی مناسب شعر تبدیل کرده است. شاعران با پرداختن به این موضوع علاوه بر ادای دین به ساحت امام حسین (ع) کوشیدهاند این واقعه را زنده نگه دارند و در حفظ آن بکوشند و از گرده کلمات برای اثرگذاری عاطفی و تربیتی بر مخاطب بار بکشند.
شاعران کودک و نوجوان نیز در کنار سایر گونههای شعر فارسی در دورههای مختلف حیات کوتاه خود، به ویژه پس از انقلاب و در دهههای نخستین، متأثر از ادبیات بزرگسالانه به این مضمون توجه داشتهاند، اما شیوههای پرداختن به این موضوع در این نوع ادبی بیشتر عاطفهمند بوده و به دنیای کودکی شاعر برمیگردد. شاعران جوانتر در سالهای اخیر در شعرهای کودک و نوجوانشان در کنار بیان عشق و محبت بچهها و خانوادههای آنان به امام حسین (ع) و فرزندانش کوشیدهاند در کنار روایت داستانی عاشورا در شعر به مراسم و آیینهای عزاداری و نقش کودکان در آنها به طور ویژه توجه کنند تا جایی که حضور در هیئت، شستن ظرفها، پخش کردن چای و آب و کمک به بزرگترها، زنجیرزنی و سینهزنی تبدیل به موضوعی پرتکرار در این دوره شده است، با این حال عاشورا رویدادی جریانساز و تربیتی است و از این ظرفیت عظیم در شعر کودک و نوجوان آنچنان که شایسته است و متناسب با دوره کودکی که دوره تقلید و الگوپذیری است و دوره نوجوانی که دوره قهرمانپروری است، استفاده نشده است. غفلت از پرداختن به قهرمانها و الگوهایی، چون قاسم، عون، جعفر و عبدالله و دختران امام حسین (ع) که در حوزههای مختلف فرمانبرداری، ادب، شجاعت و رادمردی، مهر و عطوفت و مسئولیتپذیری با توجه به همسالیشان با مخاطبان کودک و نوجوان میتوانند الگویی رفتاری و مناسب باشند، باعث میشود کودک و نوجوان برای ارضای نیازهای قهرمانی خود به الگوهای نوظهور بیگانه، چون قهرمانان بسیاری از انیمیشنهای دیزنی روی بیاورند و روزبهروز از هویت اصیل خود دور شود. در کنار توجه به قهرمانهای عاشورا، شاعران کودک و نوجوان میتوانند با استفاده از شخصیتهای محبوب این گروه سنی در شعرهایشان که رفتاری همسو با شخصیتهای عاشورایی دارند، چون پدر، مادر و مربی به صورت غیرمستقیم زمینه الگوپذیری از این بزرگواران را در این گروه سنی فراهم کنند. قناعت و شکیبایی، امید و پویایی، ایثار و مهربانی و عشق و مهرورزی از مهمترین مسائل تربیتی است که میتواند در قالب شعر و با توجه به روانشناسی مخاطب در سنین مختلف کودکی و نوجوانی در بستر شعر عاشورایی به کودک و نوجوان ارائه شود.
روایت سطحی عاشورا اگرچه در حفظ و نشر این رویداد اثرگذار است، اما غفلت از ابعاد مختلف تربیتی در عرصههای فطری، شخصیتی، اجتماعی، خانوادگی و سیاسی، فرصتسوزی بزرگی است که این روزها در ادبیات کودک به ویژه شعر، نمود ویژهای دارد.
*شاعر و استاد دانشگاه
💢 فراخوان هجدهمین جشنواره «سینماحقیقت» منتشر شد
با اضافه شدن بخش «غزه، فلسطین، مقاومت»، فراخوان هجدهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» منتشر شد.
🔸 بخشهای جشنواره عبارتند از مسابقه ملی، مسابقه بینالملل، جایزه شهید آوینی، «غزه، فلسطین، مقاومت»، بخشهای جنبی ملی و بینالملل و بزرگداشت.
🔸در مقدمه فراخوان این دوره از جشنواره آمده: «دنیای امروز، دنیای عبور از یکجانبهگرایی و تکصدایی است؛ جهان روزهای سخت و لحظههای غرورآفرین. «سینما حقیقت» فرصتی برای شنیده شدن پژواک جهان چندصدایی است. با این رویکرد، امسال در بخش «غزه، فلسطین، مقاومت» به آثاری با موضوع مقاومت، فجایع انسانی و نسل کشی در غزه توجه خواهیم کرد. همچنین میکوشیم کاشف استعدادهای تازه و آثار خلاقانه و تماشایی در سینمای مستند باشیم.»
🔸ثبت نام در سایت panel.irandocfest.ir برای حضور در جشنواره «سینما حقیقت»، از ۵ تیرماه آغاز شد.
👈 لینک خبر
https://www.fcf.ir/news/ID/112693
#مرکز_گسترش_سینمای_مستند
#جشنواره_سینماحقیقت
🔰 @FCFNews
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🌌آهنگ Last Prayer (آخرین نماز)
◽️خواننده و آهنگساز: وِتر
🌱 حسین(ع) برادرش را به اردوگاه دشمن فرستاد
اما نه برای تسلیم شدن...
https://youtu.be/8wg-xCESuyU
@VetrMusic
هدایت شده از مهاد؛ مرکز نوآوری خانواده و کودک🇱🇧🇵🇸
🎲 🧩
فراخوان دعــــ🤝ـــوت به همکاری؛
✨فرد خلاقی هستی؟
✨بازی رومیزی زیاد بازی می کنی؟
✨اهل ساخت بازی فکری هستی؟
.
🎯 جــــای تــــــو بــیــــن مــــا خـالـیــــــــه!
.
ایــن یـک موقعیت جدیـده که میتونی
در بخـش طراحی بــازی مـرکـــز نـوآوری
مهـاد بـــرای سـاخـت بــازی رومـیــزی و
بازی فکری نقش آفرینی کنی!😎
.
از ایدهپردازی تا رسیدن به یه محصولِ کامل و فروش در بازار میخوایم همراه
ما باشی!🛤🚶♂
.
اگر بــه حضـور در مرکـز نـوآوری ″مهاد″
علاقــه داری، نـمونـه کارهـا و رزومـهی
خودت رو برامون بفرست:👇🏻
📲 ۰۹۳۹۸۶۵۵۷۰۷
➖➖➖
#جذب_نیرو #بازی_رومیزی #مهاد
📲 با ما همراه باشید:
سایت | ایتا | بله | تلگرام | اینستاگرام
🆔@mehadkids_ir
هدایت شده از پرویزن
دهمین رویداد فرهنگی ادبی *آیینهها*
آشنایی با شاعران قرن نهم تا
معاصر
"بررسی آرا و آثار: عبدیبیگ نویدی شیرازی"
مجری: دکتر مهدی فاموری
سخنران: دکتر محمد مرادی
🕓زمان: یکشنبه ۳۱ تیرماه ۱۴۰۳
ساعت ۱۷
🏛مکان: شیراز – چهارراه حافظیه – سالن گفتگو_ ادارهی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان فارس
ادارهی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس
مؤسسهی فرهنگی هنری آفتاب مهر صبا #آیینه_ها
#نویدی_شیرازی
#شعر #اداره_فرهنگ_و_ارشاد_اسلامی_فارس
#شاعران_دیار_فارس
#شعر_فارس
#شعر_ابنیه
#مهدی_فاموری
#محمد_مرادی
https://eitaa.com/mmparvizan
✅ دوره رایگان پرورش شخصیت کودک
🔹تعداد دروس: ۴۸ جلسه
🔸شروع دوره: ۶ مرداد ماه
⭕️ نحوه برگزاری: مجازی (آفلاین)
▫️هزینه دوره: رایگان
🔰 همراه با اخذ آزمون و اعطای گواهی پایان دوره
💠 مجمع دعوت جهانی به قرآن کریم💠
لینک ثبت نام:
🔻🔻🔻
https://davatejahani.ir/skoodak/
🔻🔻🔻
آدرس کانال دوره :
https://eitaa.com/joinchat/828833905C2cfe78469f