✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️عفت نفس چگونه به دست می آید؟ (بخش اول)
🔹امیرالمؤمنین (ع) میفرماید: «طُوبَى لِمَنْ تَحَلَّى بِالْعَفَافِ وَ رَضِیَ بِالْکَفَاف»؛ خوشا بحال کسی که خود را به #پاکدامنى و پرهیزکارى بیاراید و با روزى به اندازه کفاف بسازد». [تصنیف غررالحکم و درر الکلم، ص۳۹۸] #عفت نقطه مقابل «شکم پرستى و شهوت پرستى» و صفتی است که باعث حفظ اعتدال در نیروی شهوت در انسان میشود. #عفت به معنای دور داشتن خود در صحنه عمل و رفتار، از هرگونه ناهنجاری و زشتی است.
🔹 #عفت به گفته راغب اصفهانى در کتاب «المفردات»، به معنى پدید آمدن حالتى در نفس است که آدمى را از غلبه شهوت باز مى دارد و #عفیف به کسى گفته میشود که داراى این وصف و حالت باشد. عفت از بزرگترین فضایل انسانى است و هیچ کس در سیر الى الله، بدون داشتن عفت به جایى نمى رسد. در زندگى دنیا نیز آبرو و حیثیت و شخصیت انسان در گرو عفت است. مرحوم آیت الله مجتهدی میفرماید: #عفت_نفس گناه نکردن است. حال برای گناه نکردن و عفیف بودن باید نفس را به نیکی ها آراست و از بدی ها و زشتی ها پیراست و در حقیقت به #تهذیب_نفس پرداخت.
💠اقدامات لازم برای تزکیه نفس و دوری از گناه
🔹«تفکر و اندیشه»؛ یکی از موانع مهم تهذیب نفس و یکی از علل انجام گناه، #غفلت و بیخبری است. امام خمینی (ره) میفرماید: «اوّل شرط مجاهده با نفس و حرکت به جانب حق تعالی، #تفکر است». اگر ما در شبانه روز سرگرم زندگی دنیا باشیم، و #یاد_خدا و #مرگ را فراموش کنیم، و اگر ساعتی در کارهای خود و عواقب آن اندیشه نداشته باشیم، به احتمال زیاد گرفتار گناه و معصیت میشویم، و اگر به دستورات الهی توجه داشته باشیم، و شرایط سخت پس از مرگ و عالم برزخ و حساب و کتاب قیامت را همواره در نظر داشته باشیم، مسلماً خود را آلوده به گناه و معصیت نخواهیم کرد و نفس ما شروع به رشد و بالندگی خواهد نمود. امام علی (ع) میفرماید: هرکس که قلبش را با تداوم #فکر، آباد سازد افعالش در باطن و ظاهر خوب خواهد شد. [غررالحکم، ص ۶۹۰]
🔹«ترس از خداوند»؛ برترین افسار و لگامی که نفس بدان پیش رانده میشود، ترس از خداوند عز و جل است: «وَ أمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَ نَهیَ النَّفْسَ عَنِ الْهَوَی - فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأَوَی؛ [نازعات، ۴۰ و ۴۱] و آن کس که از مقام پروردگارش ترسان باشد و نفس را از هوی بازدارد - قطعاً بهشت جایگاه اوست!». ابزارها و وسایل فراهم سازی ترس از خداوند بسیارند که در رأس آنها بسیار به یاد مرگ بودن است.
🔹«توجه به کرامت ذات و تقویت ارزشهای انسانی»؛ اگر انسان توجه کند که موجود گرانبهایی است و از علم و کمال و جمال الهی برخوردار است و مقامی بس بلند و رفیع دارد، #اخلاق_رذیله و #ارتکاب_گناه را دون شأن خویش میداند و طبعاً از آنها بیزار، و در این راه پایدار خواهد بود. وقتی فهمید روح انسان، موجودیت حقیقی انسان الهی است و از عالم بالا آمده، شهوات و خواستههای حیوانی در نظرش بیارزش، و تمایل به #فضایل_اخلاقی در وجودش احیاء خواهد شد. امام علی (ع) فرمود: «هرکس که نفس خودش را گرامی بدارد، شهوتها برایش کوچک و بیارزش خواهد بود». [نهج البلاغه، قصار، ص۴۴۹]
🔹«ترک معاشرت با بدان»؛ انسان موجودی است اثرپذیر و مقلد. بسیاری از صفات و آداب و رفتارش را از انسان های دیگری که با آنها در ارتباط است، فرا میگیرد. مخصوصاً دوستان نزدیک تأثیر شگرفی بر نفس و رفتار انسان میگذارند. بنابراین تا جایی که امکان دارد با افرادی که نفسهای خود را آلوده کرده اند، کمتر معاشرت کند. امام علی (ع) میفرماید: «از دوستی با #افراد_فاسق جداً اجتناب کنید، زیرا شرّ به شرّ ملحق خواهد شد». [غررالحکم، ص ۱۴۷] حضرت همچنین میفرماید: «از همنشینی با دوست بد جداً اجتناب کن که همنشینِ خود را به هلاکت میرساند، و به آبرویش لطمه میزند». [غررالحکم، ص ۱۴۲]
منبع: وبسایت پرسمان
#عفت #تقوا #اخلاق #نفس #گناه
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️آیا از منظر آیات و روایات قابلیت تغییر در اخلاقیات افراد وجود دارد؟ (بخش اول)
🔸آیات و روایات به روشنی بر قابلیّت تغییر در #اخلاق دلالت دارند؛ زيرا:
1⃣نفس مسأله #بعثت_انبياء و ارسال رسل و #انزالكتبآسمانى، و بطور كلّى مأموريّتى كه آنها براى #هدايت و تربيت همه #انسانها داشتند، محكمترين دليل بر امكان تربيت و پرورش #فضائل_اخلاقى در تمام افراد #بشر است. آياتى مانند: «هُوَ الَّذى بَعَثَ فِى الاُْمِّيِينَ رَسُولا مِنْهُم يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَالْحِكْمَةَ وَ اِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِى ضَلال مُبِيْن». [۱] ، [۲] و آيات مشابه آن به خوبى نشان مى دهد كه هدف از مأموريّت #پيامبر_اسلام (صلی الله علیه و آله) #هدايت و #تربيت و #تعليم و #تزكيه همه كسانى بود كه در «ضَلال مُبِيْن» و #گمراهی_آشكار بودند.
2⃣تمام آياتى كه خطاب به همه انسانها به عنوان «يا بَنى آدَمَ» و «يا اَيُّها النّاسُ» و «يا اَيُّها الاِْنْسانُ» و «يا عِبادى» مى باشد، و مشتمل بر اوامر و نواهى و مسائل مربوط به #تهذيب_نفوس و كسب فضائل اخلاقى است، بهترين دليل بر امكان تغيير «اخلاق رذيله» و #اصلاح صفات ناپسند است، در غير اين صورت عموميّت اين خطابها لغو و بيهوده خواهد بود.
🔹ممكن است گفته شود: اين آيات غالباً مشتمل بر احكام است، و احكام مربوط به جنبه هاى عملى است، در حالى كه #اخلاق ناظر به #صفات_درونى است، ولى نبايد فراموش كرد كه «اخلاق» و «عمل» لازم و ملزوم يكديگر و به منزله علّت و معلول اند و در يكديگر #تأثير_متقابل دارند؛ هر #اخلاق_خوبى سرچشمه اعمال خوب است، همان گونه كه #اخلاق_رذيله، اعمال زشت را به دنبال دارد؛ و در مقابل اعمال نيك و بد نيز اگر تكرار شود تدريجاً تبديل به خلق و خوى خوب و بد مى شود.
3⃣اعتقاد به عدم امكان تغيير اخلاق سر از اعتقاد به #جبر در مى آورد؛ زيرا مفهومش اين است كه صاحبان اخلاق بد و خوب قادر به تغيير آن نيستند، و چون اعمال آنها بازتاب اخلاق آنها است پس در انجام كار خوب يا بد مجبورند و در عين حال مكلّف به انجام خوبيها و ترك بديها هستند؛ اين عين جبر است و تمام #مفاسدى را كه مذهب جبر دارد بر آن مترتّب مى شود. [۳]
4⃣آياتى كه با صراحت تشويق به #تهذيب_اخلاق مى كند و از #رذايل_اخلاقى بر حذر مى دارد نيز دليل محكمى است بر امكان تغيير صفات اخلاقى، مانند: «قَدْ اَفْلَحَ مَنْ زَكّيها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسّيها» [۴] (هر كس #نفس خود را #تزكيه كند، #رستگار شده، و آن كس كه نفس خويش را با #معصيت و گناه آلوده سازد نوميد و #محروم گشته است). تعبير به «دسّيها» از ماده «دسّ» و «دسيسه» در اصل به معنى آميختن شىء ناپسندى با چيز ديگر است؛ مثل اين كه گفته مى شود: «دسّ الحنطة بالتراب» (گندم را با خاك مخلوط كرده)؛ اين تعبير نشان مى دهد كه #طبيعت_انسان بر پاكى و #تقوا است و آلودگيها و #رذائل_اخلاقى از خارج بر انسان نفوذ مى كند، و هر دو قابل #تغيير و تبديل است.
🔹در آيه ۳۴ سوره فصّلت مى خوانيم: «اِدْفَعْ بِالَّتى هِىَ اَحْسَنُ فَاِذاَ الَّذى بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ عَداوَةٌ كَاَنَّهُ وَلِىٌّ حَمِيْمٌ» (#بدى را با #نيكى دفع كن، ناگهان [خواهى ديد] همان كسى كه ميان تو و او دشمن است، گويى #دوست_گرم و صميمى [و قديمى تو] است!). اين آيه به خوبى نشان مى دهد كه #عداوت و دشمنی هاى عميق كه در خلق و خوى انسان ريشه دوانده باشد، با #محبّت و رفتار شايسته ممكن است تبديل به دوستی هاى داغ و ريشه دار شود؛ اگر #اخلاق قابل تغيير نبود اين امر امكان نداشت. #ادامه_دارد...
پی نوشتها؛
[۱] قرآن کریم، سوره جمعه، آيه ۲؛ [۲] آيه ۱۶۴ آل عمران نيز همين مضمون را در بردارد. [۳] ر.ک: الكافی، دار الكتب الإسلامية، چ ۴، ج ۱، ص ۱۵۵؛ و كشف المراد فى شرح تجريد الإعتقاد، علامه حلی، مؤسسة النشر الإسلامی، بحث قضا و قدر درباره مفاسد مذهب جبر. [۴] همان، سوره شمس، آيه ۹ و ۱۰
📕اخلاق در قرآن، آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى، مدرسه الامام على بن ابيطالب (ع)، قم، چ اول، ۱۳۷۷ش، ج ۱، ص ۳۴
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#اخلاق #تربيت #تزکیه
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد
⭕️وقت چاره، دوران جوانی است...
🔹#جوانان بدانند که وقت چاره، #دوران_جوانی است، چه آن که اگر کسی دل و جان خود را در #جوانی اصلاح نکند و با #آلودگی_قلب و روح به پیری رسد، درمان در نهایت دشواری است، زیرا در این صورت، ریشه #اخلاق_رذیله مستحکم، #صفات_بد عادت و #لشکر_شیطان بر مملکت دل مسلط خواهد شد؛
🔹گرچه در عین حال چنین کس نیز باید همت کند و به رحمت خدا امیدوار باشد و يأس و #ناامیدی به خود راه ندهد که: «إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ» جز گروه کافران کسی از رحمت خدا ناامید نخواهد شد).
📕 #نردبان_سعادت (تلخیص و تحریر کتاب معراجالسعادة)، ص ۶۰
منبع: وبسایت مرکز تنظیم و نشر آثار آیت الله العظمی بهجت (ره)
#اخلاق #تهذیب_نفس
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد