✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️امام علی (علیه السلام) در تبیین آثار «محبت و دوستی» با مردم چه می فرماید؟
🔹#امام_علی (عليه السلام) در حکمت ۱۴۲ #نهج_البلاغه با اشاره به آثار #محبت و #دوستى با مردم مى فرمايد: «التَّوَدُّدُ نِصْفُ الْعَقْلِ» (اظهار #محبت و دوستى با #مردم نيمى از عقل است). تعبير به «نيمى از عقل» اشاره به اين است كه كارى است فوق العاده #عاقلانه، و منظور از #تودد اين است كه كارهايى انجام دهد كه نشانه #كمال_محبت و دوستى باشد؛ در #مشكلات به يارى آنها بشتابد و در برابر كارهاى ناروا به هنگام قدرت به جاى انتقام جويى #عفو كند و با #چهرهی_گشاده با مردم روبهرو شود،
🔹در برابر آنها #تواضع كند، سخنان آنها را بشنود و به آنها #احترام بگذارد. مجموعه اين امور و مانند آن را «تودد» مى گويند كه آثار فراوانى دارد؛ از جمله: #دوستان_زيادى در سايه #تودد براى انسان پيدا مى شوند، اگر اهل كسب و تجارت باشد، #مشتريان او فراوان مى گردند، و اگر مدير تشكيلاتى باشد، افرادى كه در زير مجموعه او هستند به او عشق مى ورزند و #وظايف خود را به خوبى انجام مى دهند، چنانچه #فرمانده لشگرى باشد افراد لشكر او سر بر فرمان او خواهند بود، اگر #عالم و روحانى باشد مردم به او #اقتدا مى كنند و ارشادات و #نصايحش را به گوش جان مى پذيرند،
🔹و چنانچه پدر و #بزرگتر_خانواده باشد همسر و فرزندان به او علاقه مند مى شوند و محيط خانواده محيطى مملوّ از #محبت و #آرامش و همكارى خواهد بود، و همچنين افراد ديگر در محيط ها و پست هاى ديگر. ولى به عكس اگر انسان در برابر مردم #خشن باشد و با قيافه درهم كشيده روبه رو شود، بى اعتنايى كند، #تكبر بورزد، نسبت به سرنوشت آنها بى اعتنا باشد و به تعبير قرآن «فَظّاً غَلِيظَ القَلبِ» [آل عمران، ۱۵۹] باشد، از اطراف او پراكنده مى شوند، در ميان جمع زندگى مى كند ولى تك و #تنهاست. به گفته شاعر: «نهال دوستى بنشان كه كام دل به بار آرد ؛ درخت دشمنى بركن كه رنج بى شمار آرد».
🔹در كتاب «بحارالانوار» از #امامحسنعسكرى (عليه السلام) در ضمن مواعظ آن حضرت چنين نقل شده: «مَنْ كانَ الْوَرَعُ سَجِيَّتَهُ وَ الْكَرَمُ طَبيعَتَهُ وَ الْحِلْمُ خَلَّتَهُ كَثُرَ صَديقُهُ وَ الثَّناءُ عَلَيْهِ وَ انْتَصَرَ مِنْ أعْدائِهِ بِحُسْنِ الثَّناءِ عَلَيْهِ» [۱] (كسى كه #تقوا و ورع، خوى و خصلت او باشد، و #جود و بخشش طبيعتش، و حلم و #بردبارى عادتش، #دوستانش بسيار مى شوند و ثناخوانانش فراوان و از اين طريق بر #دشمنانش پيروز مى گردد). البته نبايد خوش رفتارى با مردم را با مسئله تملق و چاپلوسى اشتباه كرد، كه آن حساب جداگانه اى دارد و به يقين از صفات مذموم است.
🔹مرحوم مغنيه مى گويد: «بعضى از شارحان نهج البلاغه تعبير به «نصف العقل» را چنين تفسير كرده اند: «اَلْمُرادُ بِنِصْفِ الْعَقْلِ تَدْبيرُ الْمَعاشِ» [۲] (منظور از نصف عقل تدبير معاش است). ولى به يقين اين تفسير، تفسير تمام جمله امام (عليه السلام) نيست، بلكه مى تواند بخشى از آن را تشكيل دهد؛ زيرا كسانى كه #خوش_رفتار هستند، در امر #معاش و جلب شركاى خود و مشتريان فراوان موفق تر خواهند بود. مرحوم كلينى در كتاب «كافى» بابى تحت عنوان «التَّحَبُّبُ إلَى النّاسِ وَ التَّوَدُّدُ إِلَيْهِمْ» ذكر كرده و در ذيل آن احاديث متعددى از معصومين (عليهم السلام) آورده است.
🔹از جمله در حديثى از #پيغمبر_اكرم (صلی الله علیه و آله) نقل مى كند كه: «مرد عربى از طايفه بنى تميم خدمت حضرت عرض كرد يا رسول الله، توصيه اى به من بفرما!، آن حضرت در یکی از توصیه های خود چنین می فرماید: «تَحَبَّبْ إلَى النّاسِ يُحِبُّوكَ» [۳] (به مردم اظهار #محبت كن تا تو را #دوست بدارند). و نيز در آن حضرت در حديث ديگرى می فرماید: «ثَلاثٌ يُصْفينَ وُدَّ الْمَرْءِ لاِخيهِ الْمُسْلِمِ يَلْقاهُ بِالْبُشْرِ إذا لَقِيَهُ، وَ يُوَسِّعُ لَهُ فِي الْمَجْلِسِ إذا جَلَسَ إلَيْهِ، وَ يَدْعُوهُ بِأحَبِّ الاَسْماءِ إلَيْهِ» [۴] (سه چيز است كه اظهار #محبت هر كسى را نسبت به برادر مسلمانش صفا مى بخشد: او را با #چهرهی_گشاده ملاقات كند و در مجلس كه مى نشيند [هنگام ورود برادر مسلمانش] براى او جا باز كند و وى را به بهترين نام هايش خطاب نمايد).
پی نوشتها؛
[۱] بحارالأنوار، دار إحياء التراث العربی، چ ۲، ج ۷۵، ص ۳۷۹، باب ۲۹
[۲] فی ظلال نهج البلاغة، مغنية، محمد جواد، دارالعلم للملايين، چ ۳، ج ۴، ص ۳۰۸
[۳] وسائل الشيعة، عاملى، مؤسسة آل البيت (ع)، چ ۱، ج ۱۲، ص ۵۲، باب ۲۹
[۴] الكافی، ص ۶۴۳
📕پيام امام امير المؤمنين (ع)، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه، تهران، ۱۳۸۶ش، چ۱، ج۱۳، ص۱۵۹
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#محبت #مودد #دوستی
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️امام علی (علیه السلام) در تبیین مواضع لزوم سكوت كردن و موارد سخن گفتن چه می فرمایند؟
🔹#امام_على (عليه السلام) در حکمت ۱۸۲ #نهج_البلاغه اشاره به موارد لزوم #سكوت و موارد #سخن_گفتن كرده ميفرمايد: «لَا خَيْرَ فِی الصَّمْتِ عَنِ الْحُكْمِ؛ كَمَا أَنَّهُ لَا خَيْرَ فِی الْقَوْلِ بِالْجَهْلِ» (خاموش ماندن از #گفتارحكمتآميز فايده اى ندارد، همانگونه كه #سخنگفتننابخردانه). #سكوت بهتر است يا #سخن گفتن؟ دانشمندان در اين باره بحثهاى مختلفى كرده اند؛ گروهى #خطراتسخنگفتن و گناهان كبيره و عظيمه ناشى از آن را در نظر گرفته و دستور به #سكوت داده اند؛ عده اى #فوايد_عظيمى را كه در سخن گفتن است در نظرگرفته و سخن گفتن را توصيه ميكنند؛
🔹ولى حق مطلب همان است كه #امام_علی (عليه السلام) فرمود. آنجاكه انسان، #حكيمانه و #عاقلانه سخن بگويد #فضيلت است و ترك آن رذيلت؛ و آنجاكه انسان #جاهلانه و نابخردانه سخن بگويد #رذيلت است و ترك آن فضيلت. به همين دليل هم روايات زيادى در #مدح_سكوت و #فضيلت_كلام وارد شده است؛ «از #امام_سجاد (عليه السلام) سؤال شد كه سخن گفتن افضل است يا سكوت؟ فرمود: «لِكُلِّ واحِدٍ مِنْهُما آفاتٌ فَإذَا سَلِما مِنَ الآفاتِ فَالْكَلامُ أفْضَلُ مِنَ السُّكُوتِ» (هر كدام از اين دو آفاتى دارد؛ هرگاه از آفات سالم باشند، سخن گفتن از سكوت افضل است)؛
🔹عرض كردند: اى پسر رسول خدا چگونه است [كه سخن گفتن افضل باشد]؟ امام (عليه السلام) فرمود: «لاَِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ ما بَعَثَ الاَنْبِياءُ وَ الاَوْلِياءُ بِالسُّكُوتِ إنَّما بَعَثَهُمْ بِالْكَلامِ» (خداوند #پيامبران و #اوصيای_آنها را به سكوت مبعوث نكرد؛ بلكه مبعوث كرد تا با مردم سخن بگويند [و پيام خدا را به آنها برسانند]). حضرت در پايانِ اين حديث به نكته جالبى اشاره كرده فرمود: «إنّكَ تَصِفُ فَضْلَ السُّكُوتِ بِالْكَلامِ وَ لَسْتَ تَصِفُ فَضْلَ الْكَلامِ بِالسُّكُوتِ» [۱] (حتى هنگامى كه مى خواهى #فضيلت_سكوت را بيان كنى با #كلام بيان میكنى، و هرگز فضيلت كلام را با سكوت بيان نخواهى كرد).
🔹درحديث ديگرى از #امام_صادق (عليه السلام) از پدرانش از #امام_على (عليه السلام) چنين آمده است: «جُمِعَ الْخَيْرُ كُلُّهُ فی ثَلاثِ خِصالٍ اَلنَّظَرِ وَ السُّكُوتِ وَ الْكَلامِ فَكُلُّ نَظَرٍ لَيْسَ فيهِ اِعْتِبارٌ فَهُوَ سَهْوٌ وَ كُلُّ سُكُوتٍ لَيْسَ فيهِ فِكْرٌ فَهُوَ غَفْلَةٌ وَ كُلُّ كَلامٍ لَيْسَ فيهِ ذِكْرٌ فَهُوَ لَغْوٌ» (#تمام_نيكیها در سه خصلت جمع شده است: #نگاه كردن و #سكوت و #سخن گفتن؛ هر #نگاهى كه در آن #عبرت نباشد سهو وبيهوده است، و هر #سكوتى كه درآن #فكر نباشد غفلت و بى خبرى است، و هر #كلامى كه درآن #ياد_خدا نباشد لغو است). و درپايان اضافه فرمود: «فَطُوبَى لِمَنْ كانَ نَظَرُهُ عَبَراً وَ سُكُوتُهُ فِكْراً وَ كَلامُهُ ذِكْراً» [۲] (خوشا به حال كسانى كه #نگاهشان عبرت، #سكوتشان فكر و #كلامشان ذكر باشد).
🔹نتيجه اينكه، #سكوت و #كلام نيز مانند ساير اعمال انسان اگر در حد #اعتدال و شرايط لازم باشند #فضيلت، و درغیر اینصورت #رذیله میباشد، و اين باتفاوت اشخاص، مجالس، مطالب و موضوعات متفاوت میشود، و هركس میتواند با دقت، فضيلت را از رذيلت تشخیص دهد. بهيقين، #سكوتاز «امربه معروف» و «نهى ازمنكر» و از «حكم به حق» و از «شهادت عادلانه» و از «اندرز ونصيحتهاى مخلصانه» و از «مشورت خردمندانه» جزء #رذايل و يا از #گناهان_كبيره است؛ ولى #سخن_گفتن به «دروغ»، «غيبت»، «تهمت»، «اهانت»، «امربه منكر» و «نهى ازمعروف»، «شهادت به باطل» و «فضول كلام» (سخنان بیجا و بى معنا) جزء #رذايل_اخلاقى و از #گناهان_كبيره میباشد.
🔹تعبير به «حكم» در كلام حضرت تنها به معناى قضاوت كردن در محاكم قضايى يا فتواى به حلال و حرام آنگونه كه بعضى از شارحان پنداشته اند، نيست، بلكه هرسخن حكيمانه و خردمندانه اى را فرا میگيرد؛ زيرا نقطه مقابل آن درهمين كلام «جهل» ذكر شده است. #قرآن_مجيد نيز كراراً به مسئله «تكلم به حق» اشاره كرده و اهل كتاب را نسبت به كتمان حق و سكوت سرزنش ميكند: ازجمله میفرمايد: «وَ إِذْ أَخَذَ اللهُ مِيثَاقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَ لَا تَكْتُمُونَهُ» [آل عمران، ۱۸۷] ([بخاطر بياوريد] هنگامى راكه خدا، از كسانى كه كتاب آسمانى به آنها داده شده، پيمانى گرفت كه حتماً آن را براى مردم آشكار سازيد و كتمان نكنيد!).
پی نوشتها؛
[۱]وسائل الشيعة، مؤسسة آل البيت(ع)، چ۱ ج۱۲ ص۱۸۸
[۱]من لا يحضره الفقيه، ابن بابويه، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسين حوزه علميه، چ۲ ج۴ ص۴۰۵
📕پيام امام امير المؤمنين(ع)، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه، چ۱، ج۱۳ ص۴۳۹
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#سکوت #کلام
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد