✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️امام علی (ع) در نامه ۳۱ نهج البلاغه، درباره اعتدال و میانه روی در طلب روزی چه سفارشی كرده است؟
🔹 #امام_على (ع) در بخشی از نامه ۳۱ #نهج_البلاغه - که به امام حسن (ع) نوشته شده - به عنوان مقدمه مى فرمايد: «وَ اعْلَمْ يَقِيناً أَنَّكَ لَنْ تَبْلُغَ أَمَلَكَ، وَ لَنْ تَعْدُوَ أَجَلَكَ؛ و بدان به يقين هرگز به همه آرزوهايت دست نخواهى يافت و [نيز بدان] هرگز از اجلت تجاوز نخواهى كرد [و بيش از آنچه مقرر شده عمر نمى كنى] و تو در همان مسيرى هستى كه پيشينيان تو بودند [آنها رفتند و تو هم خواهى رفت]». آنگاه چنين نتيجه مى گيرد: «فَخَفِّضْ [۱] فِی الطَّلَبِ وَ أَجْمِلْ [۲] فِی الْمُكْتَسَبِ؛ حال كه چنين است در به دست آوردن #دنيا #زياده_روی مكن و در كسب و كار ميانهرو باش». جمله «لَنْ تَبْلُغَ أَمَلَكَ» بيان واقعيّتى روشن است كه هيچ انسانى در اين جهان به تمام آرزوهاى خود نخواهد رسيد، بنابراين چرا در طلب روزى #حريص باشد؟ جمله «وَ لَنْ تَعْدُوَ أَجَلَكَ» اشاره به اين است كه عمر انسان به هر حال محدود است، و هيچ كس نمى تواند بيش از وقت مقرر در اين جهان بماند.
🔹حال كه چنين است چرا براى به دست آوردن مال، بيش از حد دست و پا بزند؟ تعبير به «خَفِّضْ»؛ (آرام باش و فرو نِه) و «أَجْمِلْ»؛ (راه اعتدال پيش بگير) هر دو اشاره به يك حقيقت دارد و آن ترك حرص براى جلب روزى بيشتر است. البته اين تعبير هرگز تلاش و سعى براى به دست آوردن روزى حلال را نفى نمى كند. امام (ع) در ادامه اين سخن به استدلال پرمعنايى توسل مى جويد و مى فرمايد: «فَإِنَّهُ رُبَّ طَلَبٍ قَدْ جَرَّ إِلَى حَرَبٍ [۳] فَلَيْسَ كُلُّ طَالِبٍ بِمَرْزُوقٍ، وَ لَا كُلُّ مُجْمِلٍ بِمَحْرُومٍ؛ زيرا بسيار شده كه تلاش فراوان [در راه دنيا] منجر به نابودى [اموال] گرديده [اضافه بر اين] نه هر تلاشگرى به روزى رسيده و نه هر شخص ميانه رويی محروم گشته است». شبيه اين مضمون در حديثى از پيامبر اكرم (ص) آمده است، حضرت مى فرمايد: «اَجْمِلُوا فِی طَلَبِ الدُّنْيا فَإنَّ كُلَّا مُيَسَّرٌ لِما خُلِقَ لَهُ؛ در #طلب_دنيا #ميانه_رو باشيد؛ چرا كه به هركس آنچه مقدر شده است داده مى شود». [۴]
🔹جمله «رُبَّ طَلَبٍ قَدْ جَرَّ إلَى حَرَبٍ؛ چه بسيار تلاش فراوانى كه منجر به نابودى شده»، به گفته بعضى از نويسندگان، ضرب المثلى در لسان العرب است كه مضمون آن را در فارسى، سعدى در ضمن دو بيت آورده است: "شد غلامى كه آب جوى آورد ، آب جوى آمد و غلام ببرد ؛ دام، هر بار ماهى آوردى ، ماهى اين بار رفت و دام ببرد". دو جمله «فَلَيْسَ كُلُّ طَالِبٍ ... وَ لَا كُلُّ مُجْمِلٍ ...» در واقع به منزله دليل است براى آنچه در جمله هاى قبل درباره رعايت #اعتدال و ميانه روى در طلب رزق آمده است و اشاره به اين حقيقت است كه دست و پاى زياد زدن، هميشه درآمد بيشتر، و رعايت اعتدال و ميانه روى هميشه درآمد كمتر را در پى ندارد؛ بلكه لطف الهى بر اين قرار گرفته آنها كه بر او توكّل كنند و #حرص و آز و #طمع را كنار بگذارند، و به صورت #معتدل براى روزى تلاش نمايند، زندگى بهتر و توأم با آرامش بيشتر داشته باشند و در ضمن، ديگران نيز اجازه پيدا كنند كه از تلاش خود براى روزى بهره گيرند و حريصان جاى را بر آنها تنگ نكنند.
پینوشتها؛
[۱] «خفّض» از ريشه «خفض» به معناى پايين آوردن، در مقابل رفع به معناى بالا بردن است و در اينجا به معناى كم كردن و دست از زياده روی برداشتن است.
[۲] «اجمل» از ريشه «اجمال» به معناى اعتدال در كار و عدم افراط است.
[۳] «حَرَب» به معناى غارت كردن است و در اينجا معناى فعل مجهول دارد؛ يعنى غارت شدن.
[۴] سنن ابن ماجه، أبو عبدالله القزوينی، ج ۲، ص ۷۲۵
📕پيام امام اميرالمؤمنين(ع)، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلامية، چ اول، ج ۹، ص ۶۲۰
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#رزق #روزی #حرص #طمع
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد
⭕️امام حسن عسکری عليه السلام:
🔸«عَلَيْكَ بِالإقْتِصادِ وَ إيّاكَ وَ الإسْرافَ».
🔹بر تو باد به #ميانه_روى و #اعتدال و پرهيز از #ولخرجى و #اسراف.
📕احقاق الحق ۱۲، ص ۴۶۷
#امام_عسکری
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️امام علی (علیه السلام) در تبیین مواضع لزوم سكوت كردن و موارد سخن گفتن چه می فرمایند؟
🔹#امام_على (عليه السلام) در حکمت ۱۸۲ #نهج_البلاغه اشاره به موارد لزوم #سكوت و موارد #سخن_گفتن كرده ميفرمايد: «لَا خَيْرَ فِی الصَّمْتِ عَنِ الْحُكْمِ؛ كَمَا أَنَّهُ لَا خَيْرَ فِی الْقَوْلِ بِالْجَهْلِ» (خاموش ماندن از #گفتارحكمتآميز فايده اى ندارد، همانگونه كه #سخنگفتننابخردانه). #سكوت بهتر است يا #سخن گفتن؟ دانشمندان در اين باره بحثهاى مختلفى كرده اند؛ گروهى #خطراتسخنگفتن و گناهان كبيره و عظيمه ناشى از آن را در نظر گرفته و دستور به #سكوت داده اند؛ عده اى #فوايد_عظيمى را كه در سخن گفتن است در نظرگرفته و سخن گفتن را توصيه ميكنند؛
🔹ولى حق مطلب همان است كه #امام_علی (عليه السلام) فرمود. آنجاكه انسان، #حكيمانه و #عاقلانه سخن بگويد #فضيلت است و ترك آن رذيلت؛ و آنجاكه انسان #جاهلانه و نابخردانه سخن بگويد #رذيلت است و ترك آن فضيلت. به همين دليل هم روايات زيادى در #مدح_سكوت و #فضيلت_كلام وارد شده است؛ «از #امام_سجاد (عليه السلام) سؤال شد كه سخن گفتن افضل است يا سكوت؟ فرمود: «لِكُلِّ واحِدٍ مِنْهُما آفاتٌ فَإذَا سَلِما مِنَ الآفاتِ فَالْكَلامُ أفْضَلُ مِنَ السُّكُوتِ» (هر كدام از اين دو آفاتى دارد؛ هرگاه از آفات سالم باشند، سخن گفتن از سكوت افضل است)؛
🔹عرض كردند: اى پسر رسول خدا چگونه است [كه سخن گفتن افضل باشد]؟ امام (عليه السلام) فرمود: «لاَِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ ما بَعَثَ الاَنْبِياءُ وَ الاَوْلِياءُ بِالسُّكُوتِ إنَّما بَعَثَهُمْ بِالْكَلامِ» (خداوند #پيامبران و #اوصيای_آنها را به سكوت مبعوث نكرد؛ بلكه مبعوث كرد تا با مردم سخن بگويند [و پيام خدا را به آنها برسانند]). حضرت در پايانِ اين حديث به نكته جالبى اشاره كرده فرمود: «إنّكَ تَصِفُ فَضْلَ السُّكُوتِ بِالْكَلامِ وَ لَسْتَ تَصِفُ فَضْلَ الْكَلامِ بِالسُّكُوتِ» [۱] (حتى هنگامى كه مى خواهى #فضيلت_سكوت را بيان كنى با #كلام بيان میكنى، و هرگز فضيلت كلام را با سكوت بيان نخواهى كرد).
🔹درحديث ديگرى از #امام_صادق (عليه السلام) از پدرانش از #امام_على (عليه السلام) چنين آمده است: «جُمِعَ الْخَيْرُ كُلُّهُ فی ثَلاثِ خِصالٍ اَلنَّظَرِ وَ السُّكُوتِ وَ الْكَلامِ فَكُلُّ نَظَرٍ لَيْسَ فيهِ اِعْتِبارٌ فَهُوَ سَهْوٌ وَ كُلُّ سُكُوتٍ لَيْسَ فيهِ فِكْرٌ فَهُوَ غَفْلَةٌ وَ كُلُّ كَلامٍ لَيْسَ فيهِ ذِكْرٌ فَهُوَ لَغْوٌ» (#تمام_نيكیها در سه خصلت جمع شده است: #نگاه كردن و #سكوت و #سخن گفتن؛ هر #نگاهى كه در آن #عبرت نباشد سهو وبيهوده است، و هر #سكوتى كه درآن #فكر نباشد غفلت و بى خبرى است، و هر #كلامى كه درآن #ياد_خدا نباشد لغو است). و درپايان اضافه فرمود: «فَطُوبَى لِمَنْ كانَ نَظَرُهُ عَبَراً وَ سُكُوتُهُ فِكْراً وَ كَلامُهُ ذِكْراً» [۲] (خوشا به حال كسانى كه #نگاهشان عبرت، #سكوتشان فكر و #كلامشان ذكر باشد).
🔹نتيجه اينكه، #سكوت و #كلام نيز مانند ساير اعمال انسان اگر در حد #اعتدال و شرايط لازم باشند #فضيلت، و درغیر اینصورت #رذیله میباشد، و اين باتفاوت اشخاص، مجالس، مطالب و موضوعات متفاوت میشود، و هركس میتواند با دقت، فضيلت را از رذيلت تشخیص دهد. بهيقين، #سكوتاز «امربه معروف» و «نهى ازمنكر» و از «حكم به حق» و از «شهادت عادلانه» و از «اندرز ونصيحتهاى مخلصانه» و از «مشورت خردمندانه» جزء #رذايل و يا از #گناهان_كبيره است؛ ولى #سخن_گفتن به «دروغ»، «غيبت»، «تهمت»، «اهانت»، «امربه منكر» و «نهى ازمعروف»، «شهادت به باطل» و «فضول كلام» (سخنان بیجا و بى معنا) جزء #رذايل_اخلاقى و از #گناهان_كبيره میباشد.
🔹تعبير به «حكم» در كلام حضرت تنها به معناى قضاوت كردن در محاكم قضايى يا فتواى به حلال و حرام آنگونه كه بعضى از شارحان پنداشته اند، نيست، بلكه هرسخن حكيمانه و خردمندانه اى را فرا میگيرد؛ زيرا نقطه مقابل آن درهمين كلام «جهل» ذكر شده است. #قرآن_مجيد نيز كراراً به مسئله «تكلم به حق» اشاره كرده و اهل كتاب را نسبت به كتمان حق و سكوت سرزنش ميكند: ازجمله میفرمايد: «وَ إِذْ أَخَذَ اللهُ مِيثَاقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَ لَا تَكْتُمُونَهُ» [آل عمران، ۱۸۷] ([بخاطر بياوريد] هنگامى راكه خدا، از كسانى كه كتاب آسمانى به آنها داده شده، پيمانى گرفت كه حتماً آن را براى مردم آشكار سازيد و كتمان نكنيد!).
پی نوشتها؛
[۱]وسائل الشيعة، مؤسسة آل البيت(ع)، چ۱ ج۱۲ ص۱۸۸
[۱]من لا يحضره الفقيه، ابن بابويه، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسين حوزه علميه، چ۲ ج۴ ص۴۰۵
📕پيام امام امير المؤمنين(ع)، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه، چ۱، ج۱۳ ص۴۳۹
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#سکوت #کلام
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکجایزنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️امام علی (علیه السلام) در تبیین نقش و اهمیت «خوف الهی» چه می فرمایند؟
🔹#امام_علی (عليه السلام) در بخشی از حکمت ۲۰۸ #نهج_البلاغه تاكيد مى كند كه اگر كسى خواهان امنيت و آرامش است بايد #خائف باشد؛ هميشه «خوف»، سپرى است در برابر #حوادث_خطرناك، و راز اين كه خداوند آن را در وجود انسان قرار داده، اين است كه اگر ترسى در كار نباشد، خيلى زود انسان خود را به پرتگاهها مى افكند و در چنگال #حوادثِ_سخت گرفتار مى سازد و به مرگ زودرس مبتلا مى شود.
🔹البته اگر اين #خوف در حد #اعتدال باشد به يقين سپرى در برابر بلاهاست، و اگر به #افراط بينجامد انسان را از تلاش و كوشش باز مى دارد و به محروميت دچار مى شود، و اگر به #تفريط گرايد و از موجودات خطرناك نترسد گرفتار انواع حوادث مرگبار خواهد شد. شك نيست كه #خوف در كلام #امام_علی (عليه السلام) اشاره به «خوف از خدا» يعنى خوف از #عدالت و مجازات های عادلانه اوست.
🔹كسانى كه داراى چنين خوفى باشند، از #عذاب_الهى در دنيا و آخرت در امانند، و به عكس آنها كه تنها به رحمت او اميدوار گردند، و اثرى از #خوف در وجود آنها نباشد آلوده انواع #گناهان شده و گرفتار #مجازات_خداوند در اين سرا و آن سرا مى شوند. به همين دليل در تعليمات دينى ما كراراً آمده است كه #انسان_باايمان بايد با دو بال «خوف» و «رجا» پرواز كند. در وصاياى لقمان حکیم به فرزندش مسائل شگفت آورى وجود دارد.
🔹امام صادق (عليه السلام) از وصاياى «لقمان حكيم» جمله اى را نقل کرده و مى فرمايد: «خَفِ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ خِيفَةً لَوْ جِئْتَهُ بِبِرِّ الثَّقَلَيْنِ لَعَذَّبَكَ وَ أرْجُ اللهَ رَجاءً لَوْ جِئْتَهُ بِذُنُوبِ الثَّقَلَيْنِ لَرَحِمَكَ» [۱] (آن گونه از #خداوند عز و جل #ترسان باش كه اگر تمام اعمال نيك جن و انس را به جا آورى، احتمال ده كه تو را [به سبب بعضى از اعمالت] #عذاب مى كند، و آنچنان به خداوند #اميدوار باش كه اگر گناه انس و جن را انجام داده باشى ممكن است مشمول #رحمت او واقع شوى).
🔹سپس امام صادق (عليه السلام) افزود: پدرم چنين مى فرمود: «إنّه لَيْسَ مِنْ عَبْدٍ مُؤْمِنٍ إلَّا وَ فِي قَلْبِهِ نُورَانِ: نُورُ خِيفَةٍ وَ نُورُ رَجاءٍ لَوْ وُزِنَ هذَا لَمْ يَزِدْ عَلَى هذَا وَ لَوْ وُزِنَ هذَا لَمْ يَزِدْ هذَا» [۲] (در قلب هر فرد با ايمانى دو نور هست: #نور_خوف و #نور_رجا، اگر اين را وزن كنند چيزى اضافه بر آن نيست و اگر آن را وزن كنند چيزى اضافه بر اين نخواهد بود). البته منظور اين نيست كه واقعاً همه گناهان را انجام مى دهند و با همان حالت از دنيا مى روند، بلكه مقصود اين است كه #اميدوار باشند سرانجام #توبه مى كنند و در مقام #اصلاح بر مى آيند و سپس از دنيا مى روند.
🔹در روايت ديگرى در همان باب از امام صادق (عليه السلام) نقل شده كه: «راوى عرض مى كند: جمعى از دوستان شما هستند كه خود را آلوده #گناهان مى كنند و مى گويند: اميد [به رحمت خدا و محبت اهل بيت (عليهم السلام)] داريم، امام فرمود: «كَذَبُوا لَيْسُوا لَنا بِمُوالٍ» (آنها #دروغ می گويند از دوستان ما نيستند)، سپس افزود: «اُولئِكَ قَوْمٌ تَرَجَّحَتْ بِهِمِ الاَمانِىُّ مَنْ رَجَا شَيْئاً عَمِلَ لَهُ وَ مَنْ خَافَ مِنْ شَىْءٍ هَرَبَ مِنْهُ» [۳] (آنها كسانى هستند كه در چنگال #آرزوها گرفتار شده اند؛ [زيرا] كسى كه #اميد به چيزى داشته باشد براى آن #عمل مى كند و كسى كه از چيزى #بترسد از آن میگريزد).
پی نوشتها؛
[۱] الكافی، دار الكتب الإسلامية، تهران، چ ۴، ج ۲، ص ۶۷
[۲] الكافی، همان
[۳] الكافی، همان، ص ۶۹
📕پيام امام امير المؤمنين(عليه السلام)، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه، تهران، ۱۳۸۶ش، چ ۱، ج ۱۳، ص ۶۰۱
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#خوف #رجا #امید
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکموردرضایتنمیباشد
⭕️هدایت بشریت به دست امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)
🔹وقتی که ایشان [امام زمان] #ظهور کنند - ان شاء الله خداوند تعجیل کند در ظهور او - تمام #بشر را از #انحطاط بیرون میآورد، تمام #کجیها را راست میکند: «یَمْلاُ الاَرْضَ عَدْلًا بَعْدَ ما مُلِئَتْ جَوْراً» (زمین را پر از #عدل و #داد میکند، پس از آنکه پر از ستم شده باشد)؛ همچو نیست که این #عدالت همان که ماها از آن میفهمیم که نه یک حکومت عادلی باشد که دیگر جور نکند آن، این هست اما خیر، بالاتر از این معناست.
🔹معنی «یَمْلَاُ الاَرْضَ عَدْلًا بَعْدَ ما مُلِئَتْ جَوْراً»، الآن زمین و بعد از این، از این هم بدتر شاید بشود، پر از #جور است، تمام نفوسی که هستند #انحرافات در آنها هست. حتی نفوس اشخاص کامل هم در آن انحرافاتی هست و لو خودش نداند. در اخلاقها انحراف هست، در عقاید انحراف هست، در اعمال انحراف هست و در کارهایی هم که #بشر میکند انحرافش معلوم است.
🔹و ایشان مامورند برای اینکه تمام این #کجیها را مستقیم کنند، و تمام این #انحرافات را برگردانند به #اعتدال که واقعاً صدق بکند «یَمْلَاُ الاَرْضَ عَدْلًا بَعْدَ ما مُلِئَتْ جَوْراً». تمام بشر را ایشان #هدایت خواهند کرد ان شاء الله، و #ظلم و #جور را از تمام روی #زمین بر میدارند به همان معنای مطلقش.
بیانات حضرت امام ۵۹/۰۴/۰۷
منبع: سایت جامع امام خمینی (ره)
#امام_خمینی
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکموردرضایتنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️امام علی (علیه السلام) چه راهکاری را برای به دست آوردن «نشاط» در انجام کارها ارائه می نماید؟
🔹#امام_علی (عليه السلام) در حکمت ۱۹۷ #نهج_البلاغه راه به دست آوردن #نشاط براى انجام كارهاى مهم زندگى را نشان داده و مى فرمايد: «إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ تَمَلُّ كَمَا تَمَلُّ الاَبْدَانُ، فَابْتَغُوا لَهَا طَرَائِفَ الْحِكْمَةِ». (اين #دلها همانند تن ها، خسته و افسرده مى شوند، براى رفع ملالت و افسردگى آنها سخنان حكمتآميز و زيبا و ظريف انتخاب كنيد). اين يك واقعيت است كه #روح و #جسم بر اثر كارهاى مختلف #خسته مى شوند، زيرا توان و نيروى انسان محدود است و اين محدوديت سبب خستگى جسم و جان مى گردد.
🔹اما خداى متعال كه #انسان را براى ادامه زندگى آفريده به وى قدرتى داده كه مى تواند جوششى از درون ايجاد كند و اين جوشش، نيرو و توان جديدى براى كارهاى مجدد به او بدهد. براى اين كه اين جوشش در زمان خستگى و ناتوانى شتاب گيرد بايد از #وسايل_تفريح استفاده كرد. تفريحات مادى و انواع ورزش ها، جسم را نيرو مى بخشد و #تفريحات_معنوى، لطيفه ها، مزاح ها، شعرهاى زيبا، داستان های نشاط آور و لطائف الحكم، خستگى روح را مى زدايد، و به انسان براى #عبادت و اطاعت پروردگار و #مديريت_كارهاى زندگى و تحقيق و كشف مطالب علمى نيرو مى دهد.
🔹از قديم معمول بوده كه در ميان ساعات درس، زنگ تفريح مى گذاشتند، براى اين كه خستگى و ملالت را از دانش آموز و دانشجو بگيرند. روايات، مزاح كردن را از آداب مستحبِ سفر دانسته البته مزاحى که به دور از #افراط و آلودگى به گناه باشد. مرحوم علامه طباطبايى بحر العلوم در اشعار فقهى خود مى گويد. «وَ أكْثِرِ الْمِزاحَ فِى السَّفَرِ إذا * لَمْ يَسْخَطِ الرَّبَ وَ لَمْ يَجْلِبْ أذَىً» (در سفرها #مزاح زياد كن، مزاحى كه سبب خشم خدا نشود و موجب آزار كسى نگردد).
🔹اين شعر برگرفته از حديثى از پيغمبر اكرم (صلى الله عليه و آله) است كه مى فرمايد: شش چيز است كه نشانه شخصيت انسان است سه چيز در حضر و سه چيز در سفر؛ سه چيز در سفر را به اين صورت بيان فرمود: «فَبَذْلُ الزّادِ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ وَ الْمِزاحُ فِی غَيْرِ الْمَعاصی» [۱] (بخشيدنِ بخشى از زاد و توشه به ديگران و حُسن خُلق و #مزاح كردن به صورتى كه موجب عصيانى نشود). اين موضوع در مورد سفر تأكيد شده؛ زيرا در گذشته، سفرها غالباً آميخته با خستگى هاى جسمى و روحى بوده و اين مزاح ها مى توانست خستگى و ملالت جسمى و روحى را برطرف سازد.
🔹ناگفته پيداست كه #مزاح بايد در حد #اعتدال و خالى از افراط و بى بند و بارى و دور از اذيت و آزار ديگران و آنچه موجب خشم خداوند مى شود باشد. «طرائف» جمع «طريفة» به معناى هر چيز زيبا، دل انگيز و شگفتى آور است و «حِكَم» جمع «حكمت» به معناى علم و دانش و مطالب آموزنده و به معناى عقل است، بنابراين «طرائف الحكم» به معناى نكته هاى لطيف و زيبا است؛ خواه علمى باشد يا ادبى، در قالب شعر باشد يا به شكل نثر، ولى مى توان آن را به قرينه روايات و به اصطلاح از باب «تنقيح مناط» به هر گونه مزاح و سخنانى نشاط انگيز هر چند جنبه علمى نداشته باشد تعميم و تسرّى داد.
🔹در حديثى مى خوانيم كه: «گاه يك مرد عرب بيابانى خدمت پيغمبر اكرم (صلى الله عليه وآله) مى رسيد و هديه اى براى آن حضرت مى آورد. سپس عرض مى كرد: اى رسول خدا؟ «أعْطِنا ثَمَنَ هَدِيَّتِنا»؛ (قيمت اين هديه را لطف كنيد) پيغمبر (صلى الله عليه و آله) با شنيدن اين سخن مى خنديد و گاه هنگامى كه غمگين مى شد مى فرمود: «ما فَعَلَ الاَعْرابِىُ لَيْتَهُ أَتَانَا» [۲] (آن مرد اعرابى كجاست؟ اى كاش! سراغ ما مى آمد). بار ديگر تأكيد مى كنيم كه نبايد براى رفع خستگى آلوده به #گناه شد، آنگونه كه در دنياى امروز معمول است كه هرگونه سرگرمى سالم و ناسالم را براى رفع خستگى مى پسندند؛ بلكه بايد #تقوا و #اعتدال را در آن رعايت كرد.
🔹اين سخن را با شعرى كه ابن ابى الحديد در شرح اين كلام حكمت آميز مولا آورده پايان مى دهيم: «أفِدْ طَبْعَكَ الْمَكْدُودَ بِالْجِدِّ راحةً * تَجَمُّ وَ عَلِّلْهُ بِشَىء مِنَ الْمَزْحِ - وَ لكِنْ إذا أعْطَيْتَهُ ذكَ فَلْيَكُنْ * بِمَقْدارِ ما يُعْطَى الطَّعامُ مِنَ الْمِلْحِ». [۳] (طبع فرسوده و خسته خود را راحتى ببخش تا راحت پذيرد و به وسيله چيزى از #مزاح آن را درمان كن ولى هنگامى كه اين فرصت را به طبع خود دادى بايد به مقدار نمكى باشد كه در طعام مى ريزند [كه اگر بيش از حد باشد طعام را شور و غير قابل استفاده مى كند]).
#مآخذدرمنبعموجوداست
📕پيام امام اميرالمؤمنين(ع)، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه، تهران، ۱۳۸۶ش، چ اول، ج ۱۳، ص ۵۳۱
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#نشاط
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکموردرضایتنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️قوای نفسانی (بخش دوم و پایانی)
🔸#نفس دارای قوای سه گانه #شهويه، #غضبيه و #عاقله است که هر يک تأمين بخشی از نيازهای انسان را بر عهده دارند. همه قوای بشری برای حکمت و غرض و هدفی آفريده شده اند و هر کدام سهم بسزایی برای رساندن #انسان به کمال مطلوبش دارند؛ آنچه مهم است جهت دادن و تربيت کردن و شکوفا نمودن اين قواست، به گونه ای که هر کدام نقش خود را به شکل بايسته و شايسته در ترقی و تعالی انسان ايفا کنند. در این بخش به راه ايجاد اعتدال در قوا و شیوه های عملی آن میپردازیم.
💠«راه ايجاد اعتدال در قوا»
🔹برای #اعتدال اين قوا بايد همه آنها را «تحت تدبير و کنترل عقل و شرع» در آورد. در روايات معتبری که از #امامان_معصوم (عليهم السلام) رسيده است، مطالب ارزنده ای در اين خصوص وجود دارد.
💠«شيوه های عملی ايجاد اعتدال»
🔹مراعات اموری که در ادامه آورده میشود، برای کمک به عقل و ايجاد بستر مناسب برای تعديل قوا مفيد است: ۱) همنشينی با #نيکان و معاشرت با کسانی که از #فضايل_اخلاقی برخوردارند و نيز اجتناب و پرهيز از همنشينی با #بدکاران و کسانی که دارای اخلاق زشت و ناپسند هستند؛ زيرا معاشرت با هرکس قويترين انگيزه برای خو گرفتن به صفات و اخلاق اوست. ۲) به کار بردن قوا در راه کسب #صفات_شريف و مواظبت و مداومت بر اعمال و افعالی که آثار و نتايج آن، تحصيل فضايل است؛ همچنان که اگر کسی بخواهد ملکه جود و سخاوت را در خود حفظ کند، بايد #انفاق مال و بذل و بخشش را همواره ادامه دهد و بر #نفس_خويش، در زمانی که به طرف بخل و امساک میرود، تسلط داشته باشد.
🔹۳) بايد هنگام اقدام بر هر عملی، #تفکّر و #تأمل نمايد و مواظب باشد که هيچ کاری را بدون توجّه به آثار آن انجام ندهد و در صورت روی آوردن به #رذايل، خود را #تنبيه و تأديب نمايد. ۴) از ديدن و شنيدن و تخيل آن چه #شهوت و #غضب را بر می انگيزد به شدت پرهيز نمايد، و زمانی که بالطبع آن دو قوه به جنبش در آمدند، در بهره گيری از آن به اندازه ای که طبيعت بشری اقتضا میکند اکتفا نمايد و از آنچه به سلامت تن و روان او صدمه وارد میکند پرهيز نمايد؛ البته ملاک و معيار بهره گيری معتدل از اين قوا، #عقل و #شرع است. ۵) بايد #عيوب_پنهانی خود را با جستجو و بررسی و محاسبه به دست آورد و پس از آگاهی، در ريشه کن ساختن آن کوشش فراوان نمايد. در مجموع، بايد با #تمرين و تکرار عمل اخلاقی، از اين #قوای_سهگانه که در این نوشتار بدانها پرداخته شد، برای تحقق #فضيلت بهره گيرد و زمينه #رذيلت را فراهم نسازد. [۱]
پی نوشت؛
[۱] برای مطالعه بيشتر ر.ک: گزيده کتاب جامع السعادات (ملا مهدی نراقی) ترجمه سيد جلال الدين مجتبوی، ص ۶۷ به بعد؛ و روش خودسازی (جمعی از نويسندگان)؛ و اخلاق عملی (مهدوی کنی)، ج۱، و مقالات (محمد شجاعی)، ج۲و۳
نویسنده: رضا رمضانی - اخلاق و عرفان، ص ۷۴ - ۷۸
منبع: وبسایت مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم
#نفس
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکموردرضایتنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«امام علی» (علیه السلام) در حکمت ۲۱۱ «نهج البلاغه»، در تبیین خطرات تبعيت از هواپرستی چه می فرماید؟
🔹#امام_علی (عليه السلام) در بخشی از حکمت ۲۱۱ #نهج_البلاغه مى فرمايد: «وَ كَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِيرٍ تَحْتَ هَوَى أَمِيرٍ» (چه بسا #عقلها كه در چنگالِ #هوا و #هوس هاى حاكم بر آنها اسيرند). به یقین خداوند دو نيرو به انسان بخشيده است: يكى نيروى #عقل كه خوب و بد را با آن تشخيص مى دهد و راه و چاه را مى شناسد و ديگرى «انگيزه هاى مختلف نفسانى» است، كه آن هم در حد #اعتدال براى بقاى انسان ضرورى است؛ خواه علائق جنسى باشد يا علاقه به مال و ثروت و مقام و قدرت؛
🔹اما هنگامى كه اين انگيزه ها #طغيان كنند و به صورت هوا و #هوسِ_سركش درآيند، #عقل را در چنگال اسارت خود مى گيرند، به گونه اى كه گاه از تشخيص واضح ترين مسائل باز مى ماند و گاه دست به كارهايى مى زند كه يك عمر بايد جريمه و كفاره آن را بپردازد. به همين دليل در «آيات قرآن» و «روايات اسلامى» هشدار زيادى به اين موضوع داده شده است.
🔹#قرآن_مجيد مى فرمايد: «أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ وَ أَضَلَّهُ اللهُ عَلَى عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشاوَةً فَمَنْ يَهْدِيهِ مِنْ بَعْدِ اللهِ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ» [۱] (آيا ديدى كسى را كه معبود خود را #هواى_نفس خويش قرار داده و خداوند، او را با آگاهى [بر اين كه شايسته هدايت نيست] گمراه ساخته و بر گوش و قلبش مُهر زده و بر چشمش پرده اى قرار داده است؟! با اين حال، غير از خدا چه كسى مى تواند او را هدايت كند؟! آيا متذكّر نمى شويد؟!).
🔹در حديثى از #اميرالمومنين (عليه السلام) در غررالحكم مى خوانيم: «غَلَبَةُ الْهَوى تُفْسِدُ الدِّينُ وَ الْعَقْلَ» [۲] (غلبه #هواى_نفس، هم دين انسان را فاسد مى كند و هم عقل او را). همچنین آن حضرت در حدیث دیگری می فرماید: «حَرَامٌ عَلَى كُلِّ عَقْلِ مَغْلُولٍ بِالشَّهْوَةِ أنْ يَنْتَفِعَ بِالْحِكْمَةِ» [۳] (بر تمام #عقل هايى كه در چنگال #شهوت، اسيرند حرام است كه از #علم و دانش بهره مند شوند).
🔹به يقين #عقلها متفاوت اند؛ بعضى به اندازه اى نيرومندند كه هيچ انگيزه اى از #هوای_نفس نمى تواند بر آن چيره شود، و گاه چنان ضعيف است كه با مختصر طغيانِ شهوت از كار مى افتد، همین گونه #هوای_نفس نيز درجات و مراتب مختلفى دارد و بدترين نوع آن، گرفتاری اندیشه های #حاكمان يك جامعه در اسارت هوای نفسشان است؛ آنان #جامعه را به سوى #بدبختى پيش برده و دين و دنياى مردم را ملعبه هوای نفس سازند.
پی نوشتها؛
[۱] سوره جاثیه، آيه ۲۳
[۱] تصنيف غررالحكم و دررالكلم، دفتر تبليغات، قم، چ ۱، ص ۶۴
[۲] غررالحكم و دررالكلم، دارالكتاب الإسلامی، قم، چ ۲، ص ۳۵۰، قصار ۳۶
📕پيام امام اميرالمؤمنين (ع)، مكارم شيرازى، ناصر، دارالكتب الاسلاميه، چ ۱، ج ۱۳، ص ۶۲۵
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#نفس #هوس
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکموردرضایتنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«عفت نفس» چگونه به دست می آید؟ (بخش اول)
🔹#امام_علی (علیه السلام) میفرماید: «طُوبَى لِمَنْ تَحَلَّى بِالْعَفَافِ وَ رَضِیَ بِالْکَفَاف» [۱] (خوشا به حال کسی که خود را به #پاکدامنى و #پرهیزکارى بیاراید و با روزى به اندازه کفاف بسازد). #عفت نقطه مقابل «شکم پرستى و شهوت پرستى»، و صفتی است که باعث حفظ #اعتدال در «نیروی شهوت» در انسان میشود.
🔹#عفت به معنای دور داشتن خود در صحنه عمل و رفتار، از هرگونه #ناهنجاری و #زشتی است. «عفت» به گفته راغب اصفهانى در کتاب «المفردات»، به معنى پدید آمدن حالتى در #نفس است که آدمى را از «غلبه شهوت» باز مى دارد، و #عفیف به کسى گفته میشود که داراى این وصف و حالت باشد.
🔹#عفت از «بزرگترین فضایل انسانى» است و هیچ کس در «سیر الى الله»، بدون داشتن «عفت» به جایى نمى رسد. در زندگى #دنیا نیز آبرو و حیثیت و شخصیت انسان در گرو #عفت است. مرحوم آیت الله مجتهدی میفرماید: #عفت_نفس گناه نکردن است. حال برای گناه نکردن و #عفیف_بودن باید #نفس را به «نیکی ها» آراست و از «بدی ها و زشتی ها» پیراست و در حقیقت به #تهذیب_نفس پرداخت. #ادامه_دارد...
منبع: وبسایت پرسمان
#عفت
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکموردرضایتنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«عفت نفس» چگونه به دست می آید؟ (بخش دوم)
🔸#عفت نقطه مقابل «شکم پرستى و شهوت پرستى»، و صفتی است که باعث حفظ #اعتدال در «نیروی شهوت» در انسان میشود. «عفت» به معنای دور داشتن خود در صحنه عمل و رفتار، از هرگونه #ناهنجاری و #زشتی است. #عفت از «بزرگترین فضایل انسانى» است و هیچ کس در «سیر الى الله»، بدون داشتن «عفت» به جایى نمى رسد.
💠اقدامات لازم برای تزکیه نفس و دوری از گناه (۱)
1⃣«تفکر و اندیشه»
🔹یکی از موانع مهم #تهذیب_نفس و یکی از علل انجام گناه، #غفلت و بیخبری است. امام خمینی (ره) میفرماید: «اوّل شرط مجاهده با نفس و حرکت به جانب حق تعالی، #تفکر است». اگر ما در شبانه روز سرگرم زندگی دنیا باشیم، و #یاد_خدا و #مرگ را فراموش کنیم، و اگر ساعتی در کارهای خود و عواقب آن #اندیشه نداشته باشیم، به احتمال زیاد گرفتار #گناه و معصیت میشویم؛ و اگر به #دستورات_الهی توجه داشته باشیم، و شرایط سخت پس از #مرگ و عالم برزخ و حساب و کتاب #قیامت را همواره در نظر داشته باشیم، مسلماً خود را آلوده به گناه و #معصیت نخواهیم کرد، و #نفس ما شروع به رشد و بالندگی خواهد نمود. امام علی (علیه السلام) میفرماید: «هرکس که قلبش را با تداوم #فکر، آباد سازد افعالش در باطن و ظاهر خوب خواهد شد». [۱]
2⃣«ترس از خداوند»
🔹برترین افسار و لگامی که #نفس بدان پیش رانده میشود، «ترس از خداوند عز و جل» است. خداوند در قرآن کریم میفرماید: «وَ أمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَ نَهیَ النَّفْسَ عَنِ الْهَوَی - فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأَوَی» [۲] (و آن کس که از #مقام_پروردگارش ترسان باشد و #نفس را از #هوی بازدارد - قطعاً #بهشت جایگاه اوست!). ابزارها و وسایل فراهم سازی ترس از خداوند بسیارند که در رأس آنها «بسیار به یاد مرگ بودن» است.
3⃣«توجه به کرامت ذات و تقویت ارزشهای انسانی»
🔹اگر #انسان توجه کند که موجود گرانبهایی است، و از علم و کمال و جمال الهی برخوردار است و مقامی بس بلند و رفیع دارد، #اخلاق_رذیله و ارتکاب #گناه را دون شأن خویش میداند، و طبعاً از آنها بیزار، و در این راه پایدار خواهد بود. وقتی فهمید #روح_انسان، موجودیت حقیقی انسان، #الهی است، و از عالم بالا آمده، #شهوات و خواستههای حیوانی در نظرش بیارزش، و تمایل به #فضایل_اخلاقی در وجودش احیاء خواهد شد. امام علی (علیه السلام) فرمود: «هرکس که #نفس خودش را گرامی بدارد، شهوتها برایش کوچک و بیارزش خواهد بود». [۳] #ادامه_دارد...
پی نوشتها؛
[۱] غررالحکم، ص ۶۹۰
[۲] سوره نازعات، آیات ۴۰ و ۴۱
[۳] نهج البلاغه، قصار، ص۴۴۹
منبع: وبسایت پرسمان
#عفت #نفس #تهذیب #تفکر
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکموردرضایتنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«عفت نفس» چگونه به دست می آید؟ (بخش سوم)
🔸#عفت نقطه مقابل «شکم پرستى و شهوت پرستى»، و صفتی است که باعث حفظ #اعتدال در «نیروی شهوت» در انسان میشود. «عفت» به معنای دور داشتن خود در صحنه عمل و رفتار، از هرگونه #ناهنجاری و #زشتی است. #عفت از «بزرگترین فضایل انسانى» است و هیچ کس در «سیر الى الله»، بدون داشتن «عفت» به جایى نمى رسد.
💠اقدامات لازم برای تزکیه نفس و دوری از گناه (۲)
4⃣«ترک معاشرت با بدان»
🔹#انسان موجودی است #اثرپذیر و مقلد. بسیاری از «صفات» و «آداب» و «رفتارش» را از انسان های دیگری که با آنها در ارتباط است، فرا میگیرد. مخصوصاً #دوستان_نزدیک تأثیر شگرفی بر نفس و رفتار انسان میگذارند. بنابراین تا جایی که امکان دارد با افرادی که نفس های خود را آلوده کرده اند، کمتر معاشرت کند. #امام_علی (علیه السلام) میفرماید: «از دوستی با #افراد_فاسق جداً اجتناب کنید، زیرا شرّ به شرّ ملحق خواهد شد». [۱] حضرت همچنین میفرماید: «از همنشینی با #دوست_بد جداً اجتناب کن که همنشینِ خود را به هلاکت میرساند، و به آبرویش لطمه میزند». [۲]
5⃣«مشارطه»
🔹در اوّل روز انسان با خود #شرط کند که امروز بر خلاف امر الهی رفتار نکند.
6⃣«مراقبه»
🔹#انسان در طول روز #مراقب اعمال خود باشد. این مرحله از مهمترین عوامل «رشد» و «تربیت نفس» و «دوری از گناه» به شمار میرود. #قرآن_مجید بر این نکته تأکید دارد که #خداوند بر «احوال» و «اعمال» شما نظارت دارد: «...إِنَّ اللهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا» [۳] (...که #خدا مراقب اعمال شماست). کسی که از آیه فوق درس گرفته باشد، همواره #خداوند را ناظر بر کارهای خود میداند و از #غفلت و #گناه اجتناب میوزرد و این امر سبب رشد و «بالندگی نفس» میگردد و در این مسیر #صبر خواهد ورزید.
7⃣«محاسبه»
🔹برای #تزکیه_نفس لازم است از اعمال روزانه #حسابرسی به عمل آید. #امام_علی (عليه السلام) میفرماید: «هرکس #نفس خود را به #حساب بکشد، بر عیوبش واقف میگردد و به گناهانش پی میبرد، پس از گناهانش #توبه میکند و عیوبش را اصلاح مینماید». [۴] و اگر این #محاسبه و اعمالی که را که انجام داده است را در جایی ثبت کند و هر شب به آن رسیدگی کند، خواهد فهمید بعد از چند روزی که چه گناهی را بیشتر مرتکب شده است، و «نقطه قوت و ضعف نفس» خویش را بهتر میداند و برای رفع آن موفق تر میتواند عمل کند، و این نکته در #رشد_نفس بسیار موثر است و یک خودآگاهی روشنی، فرد، نسبت به خود پیدا میکند. #ادامه_دارد...
پی نوشتها؛
[۱] غررالحکم، ص ۱۴۷
[۲] غررالحکم، ص ۱۴۲
[۳] سوره نساء، آیه ۱
[۴] مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۱۵۴
منبع: وبسایت پرسمان
#عفت
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکموردرضایتنمیباشد
✨🔹✨🔹✨🔹✨🔹✨
✨
⭕️«عفت نفس» چگونه به دست می آید؟ (بخش چهارم و پایانی)
🔸#عفت نقطه مقابل «شکم پرستى و شهوت پرستى»، و صفتی است که باعث حفظ #اعتدال در «نیروی شهوت» در انسان میشود. #عفت به معنای دور داشتن خود در صحنه عمل و رفتار، از هرگونه #ناهنجاری و #زشتی است. #عفت از «بزرگترین فضایل انسانى» است و هیچ کس در «سیر الى الله»، بدون داشتن «عفت» به جایى نمى رسد.
💠اقدامات لازم برای تزکیه نفس و دوری از گناه (۳)
8⃣«مؤاخذه و مجازات»
🔹پس از محاسبه لازم است، #نفس به خاطر #عمل_زشتی که انجام داده، #تنبیه و مجازات شود تا از تکرار آن جلوگیری گردد. در آغاز، #نفس خودمان را مورد خطاب و تهدید قرار دهیم که: من #تصمیم گرفتهام که فلان گناه را ترک کنم، اگر در این کار با من همکاری نکنی و مرتکب #گناه شوی، فلان #مجازات را دربارهات اجرا میکنم. مثلاً اگر به نامحرم نگاه کنی، یک روز روزه میگیرم. #اولیای_الهی به منظور تنبیه و تأدیب خویش، تکالیف و انجام اموری را برخود الزام میکردند. از قبیل شب زنده داری، گرسنگی، روزه داری، کم گویی، اطعام و غیره. #امام_علی (علیه السلام) میفرماید: «#گرسنگی برای به اسارت در آوردن #نفس و شکستن عادتهای بد، کمک خوبی است». [۱]
9⃣«دعا و توسل»
🔹کمک و #استعانت از #خداوند، در رشد و #تهذیب_نفس ضروری است؛ زیرا بدون استعانت از خداوند متعال هیچ کسی نمی تواند در این مسیر موفق شود، و #توسل به #ائمه_هدی علیهم السلام بسیار موثر، بلکه لازم است. هنگامی که پیراهن حضرت یوسف (عليه السلام) شفاء میدهد، یک نظر و توجه #امام_زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) که جانها به فدایش باد چه خواهد کرد.
🔟«پایداری»
🔹هیچ صفتی یکباره در وجود آدمی پدید نمی آید و از بین نمیرود. برای اینکه دچار #گناه نشویم، لازم است به مواردی که در بالا ذکر شد توجه و تأمل کنیم؛ و اینکه بر اثر #مداومت به انجام ندادن گناه، «ملکه ترک گناه» در #نفس ما پدید می آید و دیگر به راحتی از #گناه فاصله میگیریم. البته در ابتدا مشکل به نظر میرسد، اما بعد از گذشت مدتی به خوبی #تغییراتی را در خود می توان مشاهده کرد، که لازمه این موفقیت و سعادت، #پایداری_انسان است. هنگامی این پایداری از ما سر میزند که به کار و برنامه خود ایمان و اعتقاد کامل داشته باشیم.
🔹دیگر اینکه به پیامد دوری از گناه که همان رسیدن به «کمال» و «سعادت حقیقی» خود در این دنیا و «بهشت» و «قرب الهی» در آخرت است، فکر کنیم؛ و نکته آخر اینکه بدانیم ما نهایتا صد سال در این دنیا میخواهیم زندگی کنیم، و برای همیشه از این #دنیا می رویم، و تا بی نهایت در #آخرت خواهیم بود. توجه به این امور عزم و اراده و قدرت ما را در #ترک_گناه تضمین خواهد کرد ان شاء الله.
پی نوشت؛
[۱] غررالحکم، ص ۷۷۳
منبع: وبسایت پرسمان
#عفت
@tabyinchannel
#انتشاربدونلینکموردرضایتنمیباشد