#مقاله تاملی در نظريه #مصلحت_سلوكيه با روی‌كردی به آراء امام خمينی (رحمه‌الله)
🌐 http://ensani.ir/fa/article/download/147361
✔️ #چکیده:
مباحث مربوط به #مصلحت و مبتنی بودن احکام واقعی بر #مصالح و #مفاسد نفس الامری در علم اصول از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، به نحوی که پذیرش یا عدم پذیرش آن می‌تواند تأثیرات در خور توجهی در فقه و حقوق اسلامی پدید آورد؛ به ویژه آن‌که اگر معتقد به آرایی چون آراء امام خمینی [رحمه‌الله] باشیم که مصالح و مفاسد را در حوزه معاملات #قابل دست‌رسی می‌دانند. در مباحث مربوط به #ظنون و #امارات، مسأله مربوط به مصلحت‌های فائته (فوت شده) در صورتی که امارات به خطا روند و به #احکام_واقعی نرسند همواره ازدغدغه‌های اصولیینی بوده که در زمان #غیبت قائل به #انفتاح باب علم و علمی بوده‌اند. در این مسأله پر اهمیت شیخ انصاری (رحمه‌الله) با ابتکار و نظریه پردازی مصلحت سلوکیه سعی کرد این مشکل را حل نماید. لکن نظر او آراء موافق و مخالفی با #تقریرات_مختلف را در پی داشت.
در این میان امام خمینی [رحمه‌الله]، به عنوان یک اصولی دارای ابتکار، تأملاتی را در این نظریه پردازی مطرح ساخت و سعی نمودکه با واقع گرایی بیشتری با این مسأله که در لبه تیز بین #تخطئه و #تصویب قرار دارد، برخورد نماید.
در این مقال کوشش گردیده که ابعاد این مسأله از حوزه نگاه اصولیین مطرح عصر اخیر به ویژه امام راحل مورد تدقیق و بررسی قرار گیرد.
@tafaqqoh
#مقاله بررسی گستره شریعت از منظر دیدگاه‌های رایج در «مصالح و مفاسد واقعیه»
🖊 استاد مهدی شجریان دام عزه
🌐 http://pwq.bou.ac.ir/article_66063_749faa12cf5a0af8c9f4d0977caf031d.pdf
✔️ #چکیده:
رفتارهای برخاسته از عمل به شریعت ـ از روی اجتهاد باشند یا از روی تقلید ـ همواره با احتمال خطا و عدم مطابقت با لوح محفوظ مواجه‌اند. در همین نقطه است که #گستره_شریعت رخ مینماید و شمول یا عدم شمول آن بر این رفتارها نمایان می‌شود. در این تحقیق با غایتِ تبیین این گستره، دیدگاه‌های رایج در خصوص #مصالح و #مفاسد واقعیه با روش تحلیلی ـ انتقادی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در همین راستا، این نوشتار تأکید دارد هرچند #تصویب اشعری و معتزلی می‌تواند به صورت چشم‌گیری این گستره را #فراخ نماید، این دو دیدگاه با اشکالات ثبوتی عدیده‌ای مواجه‌اند. متقابلاً نظریه #مصلحت_تسهیل محقق نایینی [رحمه‌الله] به #تضییق قلمرو شریعت می‌انجامد؛ از این رو در این نوشتار با تأکید بر دیدگاه شیخ انصاری [رحمه‌الله] مبنی بر #مصلحت_سلوکیه و ارائه #تقریری_نوین از آن، تلاش شده هم گستره شریعت به صورتی فراخ تصویر گردد و هم از ورود اشکالات دیدگاه تصویب جلوگیری شود.
@tafaqqoh
📚 #دریافت نسخه‌ی الکترونیکی مجله پژوهش‌های اصولی دوره ۵، شماره ۱۹، پاییز ۱۳۹۲
🌐 http://www.juosul.ir/article_110799_57cdacede474d9bf2e60aa078190b6cf.pdf
✔️ #مقالات
🔖 ۱. حقیقة الوضع فی الاسماء و الحروف (نظریة تکمیلیة) ؛ مرتضی ترابی ؛ صص ۷ تا ۳۷
#چکیده
المسلک الصحیح فی #حقیقة_الوضع هو کونه أمراً جعلیاً #اعتباریاً، ولکن یحصل نتیجة الجعل علاقة #تکوینیة بین اللفظ و المعنی إما علی نحو العلامیة کما فی من تعلم اللغة الأجنبیة و یکون ملفتاً حین الاستعمال الی اللفظ و المعنی معاً و کون أحدهما #علامة علی الآخر، أو علی نحو #التنزیل کما هو الغالب فی #الوضع و #الاستعمال. بحثنا فی هذا المقال عن کیفیة نشوء اللغة و الوضع بالمنوال الطبیعی له و بینا علی أساس ذلک نشوء أقسام الوضع، منها الوضع فی الحروف و اخترنا أن الوضع فی #الحروف لیس من الاقسام المعروفة بل هو قسم خاص من الوضع الخاص و الموضوع له الخاص الذی سمیناه الوضع الخاص و الموضوع له المعنی #المماثل للخاص. ثم تعرضنا الی بحث آخر و هو انّ المعنی #المجازی یتقوم بملاحظة العلاقة بینه و بین المعنی #الحقیقی و إقامة #القرینة علی ذلک و أما إقامة القرینة علی ارادة غیر المعنی الموضوع له فلاتوجب #المجازیة اصلاً.
🔖 ۲. بررسی حجّیّت إطمینان ؛ سید حسین منافی ؛ صص ۵۳ تا ۷۵
#چکیده
به رغم آن‌که بخش عمده‌ای از علم اصول به بحث از چیستی، #حجیت و احکام مربوط به #قطع و #ظنّ و #شکّ اختصاص دارد، ولی به نظر می‌رسد بحث پیرامون #اطمینان به تفصیل مورد بررسی کافی قرار نگرفته است. این در حالی است که بحث از #حجّیّت_اطمینان و زوایای مختلف آن ثمرات زیادی به دنبال دارد؛ این رساله در شش فصل پیرامون جهات مختلف مربوط به اطمینان را مورد بحث قرار داده است. از دیدگاه این نوشتار، إطمینان حجّت است و حجیت آن تنها در #نماز، #لقطه و #شهادت مصداق ندارد؛ زیرا در این موارد سیره عقلاء بر حجّیّت اطمینان، مورد #ردع قرار گرفته است. هم‌چنین این نوشتار #ادلّه سه گانه‌ای که برای حجّیّت اطمینان اقامه شده است را مورد بررسی و سنجش قرار داده است.
🔖 ۳. وجوب غیری اجزاء واجب ؛ مرتضی موحدی ؛ صص ۸۳ تا ۱۰۴
#چکیده
یکی از تقسیمات #مقدمه_واجب، تقسیم آن به مقدمه #داخلی و #خارجی است. در این که آیا مقدمات داخلی (=اجزاء واجب) در بحث وجوب #شرعی مقدمه داخل است یا نه؟ میان اصولیان اختلاف است؛ اکثر آن‌ها آن را خارج از محل نزاع می‌دانند. دلیل آنان این است که #مقتضی وجوب غیری (= مقدمیت) در #اجزاء وجود ندارد و اگر مقتضی محقق باشد، مانع از این وجوب، موجود است و آن چیزی نیست جز #اجتماع_مثلین در شئ واحد. در مقابل، برخی از اصولیان مانند #شیخ_انصاری و #مرحوم_امام هم #وجود مقتضی و هم #فقدان مانع را پذیرفته‌اند و در نتیجه #مقدمات_داخلیه را داخل محل نزاع می‌دانند. این مقاله ضمن طرح و بررسی ادله دو طرف، در پایان از #ثمره مهم وجوب غیری اجزاء که در مسأله #اقل_و_اکثر_ارتباطی آشکار می‌گردد بحث خواهد شد و آن ثمره #انحلال_علم_اجمالی و تمسک به #برائت عقلی و نقلی نسبت به #وجوب_زائد است.
🔖 ۴. بررسی موارد نقض قاعده تبعیت احکام از ملاکات ؛ بلال شاکری ؛ صص ۱۲۳ تا ۱۵۲
#چکیده
نسبت به قاعده تبعیت احکام از #ملاکات، این اشکال اساسی مطرح است که: قاعده تبعیت ناتمام است، زیرا در احکام شرعی، موارد بسیاری وجود دارد که موجب #نقض قاعده تبعیت خواهد بود. به نظر می‌رسد برخی از احکام شارع دارای ملاک نیستند یا در برخی موارد #مصالح و مفاسدی وجود دارد اما #جعل_حکم، #محال است. در برابر این اشکال، پاسخ‌های متعددی مطرح شده است مثل این‌که ممکن است ملاکاتی که حکم شرعی از آن تبعیت می‌کند در #متعلق_حکم شرعی نباشد، بلکه مثلاً #نفس_جعل حکمی دارای مصلحت باشد و ... . علاوه بر این‌که تأثیرگذاری ملاکات در احکام به صورت #علیت_تامه نیست که هر کجا ملاک بود، حکم شرعی نیز جعل شود، بلکه رابطه آن‌ها مانند #علت_ناقصه و معلول است یعنی وجود ملاک، بخشی از علت جعل #حکم_شرعی است.
@tafaqqoh