#دریافت_مقاله نقدهای علامه حسن‌زاده آملی حفظه‌الله بر براهین «تناهی ابعاد اجسام»
#چکیده
🔹 مسئله #تناهی یا #عدم_تناهی عالم طبیعت که از جمله مسائل مطرح شده در #هندسه و #طبیعیات قدیم بوده، یکى از مسائل فلسفى به‌شمار می‌رود که با #استعانت و استمداد از قضایاى #ریاضى مبرهن شده است. غرض از بیان این مسئله، اثبات #محدودیت عالم جسم و جسمانى و تعیین پایان و منتهی‌الیه جهان ماده و عالم طبیعت بوده است؛ اما نه از این حیث که چون هر جسمی ابعاد سه‌گانه محدودی دارد، پس عالم نیز محدود است چون عالم چیزی نیست جز موجودات آن، بلکه سخن بر افلاک، به‌ویژه محدد الجهات متمرکز شده است.
🔹 پرسش این است که اصولاً #ماوراء_افلاک و اصطلاحاً فراتر از سطح #فلک‌الافلاک چست؟ آیا #خلأ است یا #ملأ، یا نه خلأ و نه ملأ؟ اگر خلأ است آیا می‌توان در آن‌جا امتدادی را تصویر نمود؟ اگر چنین است، چه نوع امتدادی است؟
🔹 طبیعی‌دانان در پاسخ به پرسش‌های بالا، براهینی آورده‌اند که منتج به اثبات مسئله تناهی ابعاد شده است. نوشتار حاضر، پس از بیان براهین ارائه شده در آثار فلسفی #ابن‌سینا، #سهروردی و #ملاصدرا ـ‌به نمایندگی از فلسفه‌های #مشاء، #اشراق و #متعالیه‌ـ به بیان نقدهای علامه حسن‌زاده آملی حفظه‌الله بر این براهین پرداخته است.
🔹 از نظر وی چون براهین مذکور در اثبات تناهی عالم جسمانی #ناتوانند و از آن‌جا که آثار و #افعال_الهى منحصر به عالم #شهادت_مطلقه نیست ـ‌بلکه ورای عالم جسم، عالم یا عوالم دیگری با مخلوقات و موجودات خاص هر عالم نیز وجود دارد‌ـ ما را به این حقیقت می‌رساند که نه تنها #کلمات_وجودی خداوند سبحان که اطوار و #شئون_اسمائى او هستند، غیر متناهى‌اند، بلکه کلمات عالم جسمانى و هم‌چنین #عالم_جسمانی نیز #غیر_متناهى است.
🌐 http://pms.journals.pnu.ac.ir/article_3428_77ba5b7ec967a2badeca14d7bfc08a12.pdf
@tafaqqoh
#پژوهش_لغوی
#روز_مهندس
✔️ ۵ اسفند، بزرگ‌داشت خواجه نصیرالدین طوسی رحمه‌الله
✔️ علامه حسن‌زاده آملی حفظه‌الله:
#هندسه از #لغت_فارسی «اَندَزَه» مخفّف کلمه «اندازه» گرفته شده است؛ عرب #اندزه را معرّب و همزه را قلب به هاء کرده‌اند. زیرا از تلفظ همزه ابا دارند؛ چنان‌که در شرح شاطِبی و مجمع البیان آمده‌است.
ایشان می‌کوشند #همزه را تخفیف دهند و در این تخفیف همزه را قلب به «واو»، «الف» و «یاء» می‌نمایند. نمی‌گویند: «أ أنتَ قُلْتَ؟» بلکه می‌گویند: «آنْتَ»؛ تلفظ همزه را مانند تجشُّع یعنی #آروغ زدن می‌دانند.
به همین جهت می‌گویند: اگر در قرآن همزه نبود، ما آن را اصلاً تلفظ نمی‌کردیم!
این‌جا نیز همزه «أندزه» را به «هاء» و «ز» را به دلیل قرب مخرج به «س» تبدیل کردند.
اسم فاعل آن #مهندس است. در #کافی از امام صادق علیه‌السلام منقول است: حضرت به یونس بن عبدالرحمن فرمود: «ما الْقَدرُ؟» آیا می‌دانی قدر چیست؟ #قدر، ایجاد شیء به حد معین می‌باشد؛ در مقابل #قضا که #حکم_کلی است. قدر پیاده شدن کلیات در حدّ معیّن است؛ «فَتَعلَمُ ما القدر؟ هي الهندسة» یعنی قدر اندازه است.
📚 شرح فارسی الاسفار الاربعة، ج ۱، پاورقی ص ۱۵۹
@tafaqqoh