#دریافت_مقاله نقدهای علامه حسن‌زاده‌ آملی حفظه‌الله بر براهین «تناهی ابعاد اجسام» #چکیده 🔹 مسئله #تناهی یا #عدم_تناهی عالم طبیعت که از جمله مسائل مطرح شده در #هندسه و #طبیعیات قدیم بوده، یکى از مسائل فلسفى به‌شمار می‌رود که با #استعانت و استمداد از قضایاى #ریاضى مبرهن شده است. غرض از بیان این مسئله، اثبات #محدودیت عالم جسم و جسمانى و تعیین پایان و منتهی‌الیه جهان ماده و عالم طبیعت بوده است؛ اما نه از این حیث که چون هر جسمی ابعاد سه‌گانه محدودی دارد، پس عالم نیز محدود است چون عالم چیزی نیست جز موجودات آن، بلکه سخن بر افلاک، به‌ویژه محدد الجهات متمرکز شده است. 🔹 پرسش این است که اصولاً #ماوراء_افلاک و اصطلاحاً فراتر از سطح #فلک‌الافلاک چست؟ آیا #خلأ است یا #ملأ، یا نه خلأ و نه ملأ؟ اگر خلأ است آیا می‌توان در آن‌جا امتدادی را تصویر نمود؟ اگر چنین است، چه نوع امتدادی است؟ 🔹 طبیعی‌دانان در پاسخ به پرسش‌های بالا، براهینی آورده‌اند که منتج به اثبات مسئله تناهی ابعاد شده است. نوشتار حاضر، پس از بیان براهین ارائه شده در آثار فلسفی #ابن‌سینا، #سهروردی و #ملاصدرا ‌ـ‌به نمایندگی از فلسفه‌های #مشاء، #اشراق و #متعالیه‌ـ به بیان نقدهای علامه حسن‌زاده آملی حفظه‌الله بر این براهین پرداخته است. 🔹 از نظر وی چون براهین مذکور در اثبات تناهی عالم جسمانی #ناتوانند و از آن‌جا که آثار و #افعال_الهى منحصر به عالم #شهادت_مطلقه نیست ـ‌بلکه ورای عالم جسم، عالم یا عوالم دیگری با مخلوقات و موجودات خاص هر عالم نیز وجود دارد‌ـ ما را به این حقیقت می‌رساند که نه تنها #کلمات_وجودی خداوند سبحان که اطوار و #شئون_اسمائى او هستند، غیر متناهى‌اند، بلکه کلمات عالم جسمانى و هم‌چنین #عالم_جسمانی نیز #غیر_متناهى است. 🌐 http://pms.journals.pnu.ac.ir/article_3428_77ba5b7ec967a2badeca14d7bfc08a12.pdf @tafaqqoh

#مقاله وحدت موضوع ما بعد الطبیعه؛ تأملی بر روی‌کرد ابن‌سینا در احراز #وحدت_موضوع ما بعد الطبیعة #چکیده #ارسطو در بیان موضوع مابعدالطبیعه تعابیر متعددی دارد که موجب #ابهام در تعیین مقصود نهایی او و شکل‌گیری دو فهم #الٰهیاتی و #هستی‌شناختی از سرشت مابعدالطبیعه شده است. هم‌بسته با همین مسأله، در آثار #کلاسیک و نیز پژوهش‌های ثانوی مکرر اشاره شده است که ابن‌سینا با طرح #تفکیک میان #موضوع و #مسائل مابعدالطبیعه، #موجود بما هو موجود را به عنوان موضوع این علم و خدا و مفارقات را از مسائل آن دانسته و در نتیجه این ابهام را #مرتفع نموده است. ولی ارسطو در تعیین موضوع مابعدالطبیعه، وجود را نه مشترک معنوی و نه مشترک لفظی، بلکه از سنخ πρὸς ἓν دانسته است و از سوی دیگر وحدت علم را به وحدت موضوع و شرط موضوع قرار گرفتن یک مفهوم را برای علم اشتراک معنوی دانسته است. این مقاله با تمرکز بر #مفهوم_تشکیک در فلسفه اسلامی نشان می‌دهد که چگونه ابن‌سینا و #ملاصدرا، با مشترک معنوی دانستن #مفهوم_وجود و در عین حال قائل شدن به حقیقتی عینی برای آن، موضوع مابعدالطبیعه را به عنوان حقیقتی #نفس‌الامری در جهان خارج احراز کرده و در نتیجه مابعدالطبیعه را اولاً دانشی درجه اول و ثانیاً ناظر به تمام مراتب وجود دانسته‌اند. @tafaqqoh

بسم الله الرحمن الرحیم ✔️ ان شاء الله از این به بعد سلسله یادداشت های #تحول_مطلوب در #تفقه منتشر خواهد شد. با توجه به بضاعت مزجات، قلّت حوصله و ضیق وقت نگارنده، هم چنین پُر بودن گوشِ مخاطبین با دانش از بحث های #تحولی سعی بر اختصار یادداشت ها و #غرض استفاده از فکر و دانش #ناقدین است. 📚 گام اول: کتاب هایی که جایشان خالیست! 🖊 درآمد: 🔹 امام خامنه ای حفظه الله: من قبلاً در جمع آقایان راجع به فلسفه‌ی #ملاصدرا مطالبی گفتم و خب، یکی دو تا کارِ خوب شد. جناب آقای مصباح هم یکی از کتابهائی را که یکی از آقایان نوشتند - آقای عبودیت - که خلاصه‌ی آراء ملاصدرا در مسائل گوناگون فلسفی است، برای من آوردند. اینها خوب است، اما کم است. به یک کتاب #اکتفاء نشود؛ از نگاه‌های مختلف نوشته شود. در خود فلسفه‌ی ملاصدرا، در بخشهای مختلف میتواند یک منظومه‌سازی‌هائی بشود. عین همین قضیه، در مورد فلسفه‌ی #اشراق است؛ عین همین قضیه، در مورد فلسفه‌ی مشّاء است. ما باید منظومه‌سازی کنیم. بالاخره مجموعه‌ی تفکرات #فلسفی و #عرفانی #ابن‌سینا با همدیگر همراه است، غیر قابل انفکاک است. اینها چیست؟ کسی بخواهد اینها را بداند، حتماً لازم نباشد که برود بنشیند مثلاً «شفاء» را بخواند؛ این خیلی لازم نیست. گاهی اوقات خواندن کتابی که در هزار سال پیش نوشته شده است، با ادبیات آن روز، با مشکلاتی که فهم این کلمات دارد، اصلاً خودش #تضییع_وقت محسوب میشود؛ ممکن است افرادی را از فلسفه دور کند؛ در حالی که اگر شما بنشینید مثلاً یک کتابی درباره‌ی آراء فلسفی ابن‌سینا تبیین کنید، از آراء او #منظومه‌سازی کنید، این مسلّماً جاذبه‌ی زیادی خواهد داشت. این جزو کارهای لازم است، اما این کار در حوزه انجام نمیگیرد. خب، مرحوم آقای طباطبائی این کار را در «بدایة» و «نهایة» به یک شکلی انجام دادند؛ منتها این کارِ آقای #طباطبائی است، این که کار نهائی نیست؛ کار یکی از بزرگانِ این قضیه است؛ و تازه، آراء خود آقای طباطبائی است، آراء ملاصدرا نیست؛ یعنی در کتاب «بدایة» و «نهایة» برای آراء ملاصدرا منظومه‌سازی نشده، بلکه خود ایشان نظراتی دارند، #نظرات_ابتکاری هم دارند، حرفهای #خاصی هم دارند، چیزهائی هم #اضافه کردند، اینها را ایشان بیان کردند. فرق میکند که انسان خودش در فلسفه تألیفی بکند، یا اینکه یک فلسفه‌ی معروفی را تبیین و ارائه کند. این دومی جایش #خالی است. ✅ دیدار با اعضای مجمع عالی حکمت اسلامی / بهمن 91 @tafaqqoh

✔️ #چکیده_پایان‌نامه بررسی نظام تربیتی ملاصدرا با توجه به اهمیتِ وجودِ یک مبنای فلسفی مستحکم در جهت ارائه مبانی، اصول، روش‌ها و اهداف #تربیتی، این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی #نظام_تربیتی ملاصدرا پرداخته است. در این راستا پس از بررسی ۴ نظریه اساسی #حکمت_متعالیه ( #اصالت_وجود و #تشکیک_وجود، #حرکت_جوهری، #اتحاد_عاقل_و_معقول و #نفس و قوای آن) که هر یک به نوبه خود مسائل و مشکلات فلسفی بسیاری را پاسخ‌گو بوده‌اند، نتایج زیر به دست آمد: 1⃣ در جستجوی #مبانی نظامِ تربیتیِ ملاصدرا #متربی دارای، وجود الهی و عزتمند، #وحدت_وجودی، تفاوت‌های اکتسابی، وجود انحصاری، حرکت کمالی، نیازمندی، ناطقیت، تاثیر گذاری و تاثیر پذیری، قوه ذاتی تمام کمالات، حرکت وجودی، #عشق به کمالات، نفس قابل رشد، بالقوه معقول بودن، تفاوت در نفوس و قوای نفس است. 2⃣ در جستجوی #اصول نظامِ تربیتیِ ملاصدرا #مربی باید ایجاد کردن زمینه عزّت، برابری، #عدل، تمایز، زمینه‌سازی برای حرکت تعالی جویانه، #سخاوت در علم‌آموزی، #خودآگاهی، #مسئولیت، به #فعلیت رساندن #قوه کمالات ذاتی، تعالی دادن #صفات، شناختن کمالات، رسیدن به مرحله عقل بالفعل، #حریت یافتن نسبت به #تعلقات مادی نفس، تعالی دادن فضایل نفس و تعالی دادن قوای کمال نفس را در خصوص #تربیت_متربیان مد نظر قرار دهد. 3⃣ در جستجوی #روش های نظام تربیتی ملاصدرا مربی باید، ورع و تقوا، #تکریم، #چشم‌پوشی کردن از خطا، چشم‌پوشی کردن از تفاوت‌های #غیر_اکتسابی، توجه کردن به #ظرفیت، توجه کردن به توانایی‌ها، کشف کردن #علاقه‌مندی کمالی، عدم چشم‌داشت، شناخت توانایی و ضعف، مواجهه با نتایج کار، فراهم کردن شرایط #فعلیت دهی به #قوه_تعقل، دل کندن از #تعلقات، شناخت نقص‌ها و کمبودها، ایجاد کردن زمینه #طلب مجهول، آموزش دادن مطلوبات، #تهذیب نفس، #معتدل کردن قوه‌های نفس، کنار زدن حجاب‌های نفس، را در خصوص تربیت #متربیان به کار گیرد. 4⃣ در جستجوی #اهداف نظام تربیتی #ملاصدرا مربی باید، #هویت و #شخصیت دادن، حفظ #کرامت، تعالی رتبه وجودی، #تعاون و همکاری، تربیت کردن #عبد_واقعی، #توجه به خویشتن، هوشیاری داشتن نسبت به تبعات موجودیت خود و دیگران، تعالی رتبه وجودی، صعود کردن به مراتب عالیه وجودی، شعله‌ور ساختن عشق به کمالات، عالَم عقلی شدن، رسیدن به #درک_عقلی، تعالی منزلت، علم به #مبدأ_اعلی را هدف امر تربیت قرار دهد. @tafaqqoh

📕 #مقاله تبیین اعتباریت وجود به معنای معقول ثانی فلسفی در نظام فلسفی شیخ اشراق و نفی اصالت ماهیت از ایشان ✍استاد میثم #زنجیرزن_حسینی ✍آیت الله احمد #عابدی 💧چکیده💧 بی‌شک فلسفه اشراق نامی آشنا در اذهان فرهیختگان فلسفه و عرفان است. ولیکن متأسفانه دانشوران فلسفه، به حکمت اشراق آن‌طور که شایسته این علم است نپرداخته‌اند. شاید این بی‌مهری به‌جهت قرائتی است که صدرالمتألهین از حکمت اشراق ارائه نموده است که ایشان را اصالت ماهوی معرفی نموده است. اسناد اصالت ماهیت به شیخ اشراق در منظر صدرالمتألهین از آن‌جهت است که صدرا، اعتباریت وجود شیخ را به معنای معقول ثانی منطقی تصور کرده است. لذا ایشان را اصالت الماهوی دانسته است و حال آنکه با قرائن متعدد در دستگاه فلسفی #شیخ_اشراق می‌توان کشف کرد که مراد شیخ اشراق از اعتباریت وجود، معقول ثانی منطقی نیست تا این امر منجر به اصالت ماهوی دانستن ایشان گردد. بلکه مراد ایشان از اعتباریت، معقول ثانی فلسفی است و ایشان همان‌گونه که وجود را اعتباری و معقول ثانی فلسفی می‌داند، ماهیت را نیز اعتباری می‌داند. لذا اسناد اصالت ماهیت به ایشان، خبط عظیمی است که نسبت به فلسفه وی رخ داده است. این مقاله سعی دارد با قرائن داخلیه و خارجیه ثابت کند که مراد از اعتباریت در کلام شیخ اشراق، معقول ثانی فلسفی است. لذا نسبت اصالت ماهیت به ایشان، نسبت ناصحیحی می‌باشد #فلسفه_اسلامی #ملاصدرا 💥به مناسبت هشتم مردادماه، سالروز بزرگداشت مقام علمی شیخ شهاب الدین سهروردی💥 ✅ به نقل از: کشکول ناب حوزوی🔻 🔴 @kashkolenab

🔖 #دریافت_مقاله تحلیل و بررسی نظریه علامه طباطبائی در مورد صفت تکلم خداوند 🌐 https://andishe.maaref.ac.ir/article-1-1854-fa.pdf 🌐 https://andishe.maaref.ac.ir/article-1-1854-fa.html&sw=%D8%AA%DA%A9%D9%84%D9%85 ✔️ #چکیده: مسأله چگونگی رابطه صفات خداوند با یک‌دیگر و با ذات الهی از مسائل دیرینه در میان متفکران مسلمان بوده است. در این میان صفت #کلام از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و دامنه بحث در مورد آن به #قدیم یا #حادث بودن #قرآن کریم نیز کشیده شده است. #ملاصدرا نظریه #اشاعره در مورد #قدیم بودن قرآن را مستلزم #شرک و متعدد شدن موجودات قدیم و نظریه #معتزله در مورد #حادث بودن آن را مستلزم #ممکن و حادث بودن #واجب_الوجود دانست. ولی #علامه_طباطبائی [رحمه الله] با #اعتباری دانستن کلام و سخن، اشکالاتی به نظریات حادث و قدیم بودن قرآن وارد نمود و با استفاده از همین اصل، اعتباری بودن و با نظر به احادیث و روایات شیعی به نقادی نظریه #ذاتی بودن #صفت_کلام خداوند پرداخت. پژوهش حاضر در روی آوردی توصیفی تحلیلی به تبیین نظریه علامه طباطبائی در مورد فعلی بودن صفت کلام پرداخته و بر آن است که احادیث شیعی بر مدعای فعلی بودن صفت کلام دلالت #نمی‌کنند. @tafaqqoh

🔖 #دریافت_مقاله پژوهشی در اندیشه‌های عالمان دینی در تبیین آیه ﴿لایُسئَلُ عَمّا یَفعَلُ وَ هُم یُسئَلُونَ﴾ 🌐 https://jcst.atu.ac.ir/article_10583.html 🌐 https://jcst.atu.ac.ir/article_10583_145f912e63635b387f2c1a965b5aa831.pdf ✔️ #چکیده آیۀ شریفۀ ﴿لایُسئَلُ عَمّا یَفعَلُ وَ هُم یُسئَلُونَ﴾ (انبیا /۲۳) از جمله آیات قرآن است که محل بحث و نظر عالمان دینی قرار گرفته­ است. مهم­‌ترین سؤال در مواجهه با این آیه شریفه سؤال از چرایی و دلیلِ مورد سؤال واقع نشدن خدای تعالی است. ملاحظۀ آراء عمده در تبیین این آیه شریفه، حکایت از مبانی گوناگون #کلامی، #حکمی و #عرفانی در پاسخ از پرسش مذکور دارد. برخی متکلمین، نفی پرسش از خداوند را به نفی وجوب و یا ترک فعل بر خدای متعال ارجاع داده­‌اند و برخی دیگر ضمن قول به وجوب برخی از افعال بر خدای متعال، ابتناء فعل الهی بر حُسن و #حکمت را دلیل نفی پرسش از خدای متعال دانسته­‌اند. برخی حکما نیز نفی پرسش از خداوند را به #نفی_غایت در فعل مطلق الهی و غایتِ اخیر در مخلوقات ارجاع داده­‌اند. #عرفا نیز با تکیه بر علم و سرّ وحجت الهی به تبیین شریفه لایسئل عما یفعل پرداخته­‌اند. این مقاله در صدد است تا با تکیه بر یک شخصیت فکری از صاحبان آراء فوق (به ترتیب: #غزالی، #زمخشری، #ملاصدرا و #ابن_عربی) به بررسی و نقد آراء پرداخته و سپس در نگاهی مجدد به آیه شریفه به تبیین آن در دو جایگاه متفاوت یعنی در ربط با آیات قبل و بعد، و نیز در ربط با سایر آیات مرتبط بپردازد. @tafaqqoh

🔖 #دریافت_مقاله تبیین ساختار جنود عقل و جهل بر پایه سه مؤلفه فکر، حال و عمل؛ با تأکید بر شرح اصول کافی ملاصدرا ✔️ #چکیده حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) در حدیث شریف #عقل_و_جهل، لازمه‌ی هدایت بشری را شناخت لشکریان عقل و جهل معرفی می‌کنند. #صدرالمتألهین_شیرازی در کتاب #شرح_اصول_کافی خود به شرح این حدیث اهتمام ویژه نموده است. این نوشتار با روش تحلیلی در پی آن است تا با واکاوی شرح #ملاصدرا، دسته‌بندی نوینی را از لشکریان #عقل و #جهل حول سه محور #فکر، #حال و #عمل، که اضلاع اصلی #فعل_ارادی انسان هستند ارائه دهد و روابط و نِسَب میان این سه مؤلفه را در منظومه #اخلاق جعفری کشف کند. در بررسی لشکریان هفتاد و پنج‌گانه عقل و جهل، از منظر مؤلفه‌های یاد شده و مبادی و نتایج آن‌ها می‌توان #فضایل و #رذایل اخلاقی را در شش حیطه: مبادی و اصول، افکار، افکار و احوال، افکار و اعمال، افکار و احوال و اعمال و هم‌چنین حیطه ثمرات و آثار این قوا، دسته‌بندی نمود. با این تبیین به این نتیجه نایل می‌شویم که برای نیل به #هدایت حقیقی انسان باید الگویی از خصوصیات اخلاقی تنظیم گردد که به تمامی ابعاد وجودی بشر نظاره داشته و با لحاظ #روابط_متقابل اضلاع سه‌گانه وجود او، بتواند گام‌های #سلوک_اخلاقی انسان را ترسیم نماید تا به زمام‌داری قوه #عقل، در شخصیت انسان #فضایل_انسانی و اخلاقی مجال ظهور و بروز بیابند و به میزان #فعلیّت_کمالات_الهی، #سعادت دنیوی و اخروی حاصل ‌شود. 🌐 متن کامل مقاله @tafaqqoh