‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏تفسیرسوره نساء آیه ی ۱۱۸ و ۱۱۹ @tafsir_qheraati

لَعَنَهُ اللَّهُ وَ قالَ لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبادِكَ نَصِيباً مَفْرُوضاً «118» خداوند لعنتش كند وقتى كه گفت: من حتماً از بندگان تو سهمى معيّن خواهم گرفت (و گروهى را منحرف خواهم كرد). وَ لَأُضِلَّنَّهُمْ وَ لَأُمَنِّيَنَّهُمْ وَ لَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُبَتِّكُنَّ آذانَ الْأَنْعامِ وَ لَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ وَ مَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطانَ وَلِيًّا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْراناً مُبِيناً «119» و حتماً آنان را گمراه مى‌كنم و قطعاً به آرزوها سرگرمشان مى‌سازم و دستورشان مى‌دهم كه گوش چهارپايان را بشكافند (تا علامت باشد كه اين حيوان سهم بت‌هاست) و به آنان فرمان مى‌دهم كه آفرينش خدا را دگرگون سازند. و هر كس به جاى خدا، شيطان را دوست و سرپرست خود بگيرد، بى‌گمان زيان كرده است، زيانى آشكار. نکته ها جمله‌ «لَأُمَنِّيَنَّهُمْ» به معناى القاى آرزوهاى پوچ و بيجا است. شكافتن گوش حيوان، از برنامه‌هاى خرافى جاهليّت بود كه پس از آن، سوار شدن و ذبح و هر استفاده‌اى را از آن حيوان حرام مى‌پنداشتند. تأكيدهاى بسيار شيطان بر گمراه ساختن مردم، كه در اين دو آيه آمده، هشدارى بر صاحبان ايمان است. عبارت‌ «مِنْ عِبادِكَ نَصِيباً مَفْرُوضاً» را دو گونه مى‌توان معنا كرد: الف: بعضى از بندگان را گمراه مى‌كند. ب: از هر بنده‌اى لحظاتى را شيطانى مى‌كند. در روايتى مى‌خوانيم: جمله‌ «فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ» تغيير دين خدا را نيز شامل مى‌شود. «1» «1». تفسير برهان و عيّاشى. جلد 2 - صفحه 166 اسلام، اجازه‌ى بى‌مصرف ماندن يك حيوان را نمى‌دهد تا چه رسد به بى‌مصرف ماندن انسان‌ها. «فَلَيُبَتِّكُنَّ آذانَ الْأَنْعامِ» پیام ها 1- شرك‌ورزيدن در دام شيطان قرار گرفتن است. إِنْ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ إِلَّا إِناثاً ... لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبادِكَ‌ 2- شيطان، دشمن ديرين انسان است، به هوش باشيم در دام او نيفتيم. «لَأَتَّخِذَنَّ» 3- شيطان براى گمراهى انسان، آخرين تلاش خود را مى‌كند. (تمام آيه‌ى 119) 4- شيطان، همه را نمى‌تواند گمراه كند. «لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبادِكَ» 5- شيطان، خالقيّت خدا را قبول دارد. «عِبادِكَ» 6- خطر وسوسه‌ها، جدّى و دائمى است، دشمن خود را بشناسيم. (حرف لام كه بر سر تمام افعال آمده است نشانه جدّى بودن خطر است). لَأَتَّخِذَنَ‌ ... 7- شيطان، هر كس را به نحوى گمراه مى‌كند. بدعت در دين، تغيير در آفرينش. «لَأُمَنِّيَنَّهُمْ‌، فَلَيُبَتِّكُنَّ، فَلَيُغَيِّرُنَّ» 8- آرزوهاى طولانى از القائات شيطان است. «لَأُمَنِّيَنَّهُمْ» 9- شيطان، ابتدا در فكر و روح انسان اثر مى‌گذارد، سپس او را تسليم خود مى‌گرداند. (جمله‌ى گمراه كردن و آرزوى طولانى ابتدا مطرح شده، سپس فرمان دادن) «لَأُضِلَّنَّهُمْ وَ لَأُمَنِّيَنَّهُمْ وَ لَآمُرَنَّهُمْ» 10- انسان فطرتاً در مسير حقّ است. كلمه «اضلال» در جايى بكار مى‌رود كه قبلًا مسير حقّ باشد. «لَأُضِلَّنَّهُمْ» 11- شيطان مردم را به حرام كردن حلال‌هاى الهى دعوت مى‌كند. «فَلَيُبَتِّكُنَّ آذانَ الْأَنْعامِ» 12- آرزوها زمينه اطاعت‌پذيرى از شيطان است. «لَأُمَنِّيَنَّهُمْ وَ لَآمُرَنَّهُمْ» 13- خرافات، از القائات شيطانى است. «فَلَيُبَتِّكُنَّ آذانَ الْأَنْعامِ» 14- تغيير مخلوقات (نظير زن را به مرد و مرد را به زن تبديل كردن) كارى حرام و جلد 2 - صفحه 167 شيطانى است. «فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ» امام صادق فرمود: يعنى دستورات و دين خدا را تغيير مى‌دهند. 15- اطاعت از شيطان در حقيقت پذيرش ولايت اوست. «يَتَّخِذِ الشَّيْطانَ وَلِيًّا» 16- تنها خداوند شايسته ولايت بر انسان است. «وَ مَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطانَ وَلِيًّا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْراناً مُبِيناً» https://chat.whatsapp.com/FviKLwiaejbCN1k3yQK2Ax

يَعِدُهُمْ وَ يُمَنِّيهِمْ وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلَّا غُرُوراً «120» (شيطان) به آنان وعده مى‌دهد و ايشان را در آرزو مى‌افكند و شيطان جز فريب، وعده‌اى به آنان نمى‌دهد. أُولئِكَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ لا يَجِدُونَ عَنْها مَحِيصاً «121» آنانند كه جايگاهشان دوزخ است و از آن راه گريزى نيابند. نکته ها «محيص» از «حيص» به معناى عدول و صرف نظر كردن است. وقتى آيه‌ى 135 آل‌عمران در مورد بخشايش گناهان از سوى خداوند نازل شد ابليس با فريادى يارانش را جمع كرد و گفت: با توبه‌ى انسان، همه‌ى زحمات ما ناكام مى‌شود. هر يك سخنى گفتند. يكى از شياطين گفت: هر گاه كسى تصميم به توبه گرفت، او را گرفتار آرزوها و وعده‌ها مى‌كنم تا توبه را به تأخير اندازد. ابليس راضى شد. «1» هم خدا و هم شيطان وعده داده‌اند، ولى وعده‌ى الهى راست‌ «وَ لَنْ يُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ» «2» و وعده‌هاى شيطان جز دروغ و فريب چيز ديگرى نيست. «وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلَّا غُرُوراً» نشانه‌ى وعده‌هاى شيطان، دعوت به تنگ نظرى و فساد است. در آيه‌ى ديگر مى‌خوانيم: «الشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَ يَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشاءِ» «3» «1». تفسير صافى. «2». حج، 47. «3» بقره 268. جلد 2 - صفحه 168 پیام ها 1- دلبستگى به آرزوها، افتادن در دام فريب شيطان است. «يَعِدُهُمْ وَ يُمَنِّيهِمْ» 2- آنان كه به ديگران- حتّى به كودكان- وعده‌ى دروغ مى‌دهند، كارى شيطانى مى‌كنند. «وَ ما يَعِدُهُمُ‌ ...» 3- دوزخ، براى گروهى جايگاه ابدى و خلود است. «مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ ...» 4- تهديد به كيفر، يكى از شيوه‌هاى جلوگيرى از فساد است. «مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ» 5- از همه‌ى ناگوارى‌هاى دنيا مى‌توان گريخت، ولى از عذاب آخرت هرگز! «لا يَجِدُونَ عَنْها مَحِيصاً» 6- در آخرت، برگشت امكان ندارد، پس تا از دنيا نرفته‌ايم از بدى‌ها برگرديم. «لا يَجِدُونَ‌ ...» https://chat.whatsapp.com/FviKLwiaejbCN1k3yQK2Ax

‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏تفسیرسوره نساء آیه ی ۱۲۰و۱۲۱ @tafsir_qheraati

‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏تفسیرسوره نساء آیه ی ۱۲۲ https://chat.whatsapp.com/FviKLwiaejbCN1k3yQK2Ax

وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قِيلًا «122» و كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‌اند، به زودى آنان را در باغهايى كه از زير (درختان) آنها جوى‌ها روان است وارد مى‌كنيم. هميشه در آن جاودانند. وعده‌ى الهى حقّ است. و چه كسى در سخن از خداوند، راستگوتر است؟ پیام ها 1- ايمان از عمل جدا نيست. «آمَنُوا وَ عَمِلُوا» 2- اگر همه‌ى اعمال صالح بود، كارساز خواهد گشت. كلمه‌ «الصَّالِحاتِ» با الف و لام نشانه همه كارهاى نيك است. 3- تشويق در كنار تهديد، از شيوه‌هاى تربيتى قرآن است. (آيه‌ى قبل تهديد بود، جلد 2 - صفحه 169 اينجا تشويق است). مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ‌ ... سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ‌ 4- لذّت‌هاى دنيا، نگرانى از دست دادن دارد، امّا نعمت‌هاى بهشت، جاودانه است. «خالِدِينَ فِيها» 5- با مقايسه‌ى وعده‌هاى دروغ شيطان و وعده‌هاى راست خدا، به وعده‌ى الهى دل ببنديم. «وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا https://chat.whatsapp.com/FviKLwiaejbCN1k3yQK2Ax

‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏تفسیرسوره نساء آیه ی ۱۲۳ https://chat.whatsapp.com/FviKLwiaejbCN1k3yQK2Ax

لَيْسَ بِأَمانِيِّكُمْ وَ لا أَمانِيِّ أَهْلِ الْكِتابِ مَنْ يَعْمَلْ سُوءاً يُجْزَ بِهِ وَ لا يَجِدْ لَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَ لا نَصِيراً «123» (پاداش و عقاب و برترى) به آرزوهاى شما و آرزوهاى اهل كتاب نيست! هر كه بدى كند بدان كيفر داده مى‌شود و جز خدا، براى خويش سرپرست و ياورى نيابد. نکته ها مسلمانان به خاتميّت پيامبر اسلام واينكه بهترين امّتند افتخار مى‌كردند. «1» و اهل‌كتاب نيز به سابقه‌ى خود مى‌باليدند و مى‌گفتند: جز ايّام معدودى در آتش نخواهيم بود. «2» اين آيه در تصحيح پندار هر دو گروه، ملاك را «عمل» قرار داد. در دو آيه‌ى قبل، امانىّ و آرزوها را از شيطان دانست، در اين آيه آرزوهاى باطل را ردّ مى‌كند. تعبير «يُجْزَ بِهِ» شامل جزاى دنيوى، يا اخروى يا هر دو مى‌باشد. روايات، جزاى خلافكارى مؤمن را گرفتارى‌ها و سختى‌هاى دنيا و برزخ معرّفى كرده است.«3» برخى مسلمانان انتظار داشتند كه پيامبر صلى الله عليه و آله در مشاجره آنها با اهل‌كتاب، از مسلمانان جانبدارى كند، در حالى كه اصل بر عدالت است، نه حمايت. «4» پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در پاسخ كسى كه از جمله‌ى «من يعمل سوء يجز به» به وحشت افتاده بود، «1». آل‌عمران، 110. «2». بقره، 80. «3». تفسير اطيب‌البيان. «4». تفسير الميزان. جلد 2 - صفحه 170 فرمود: امراض جسمى و گرفتارى‌ها، نوعى كيفر اعمال انسان است. «1» پیام ها 1- از خيال‌ها و آرزوهاى بى‌اساس بپرهيزيد، كه كارآيى ندارد. «لَيْسَ بِأَمانِيِّكُمْ» 2- در هر گروه و قشرى افراد پر توقّع و امتيازطلب پيدا مى‌شود. «لَيْسَ بِأَمانِيِّكُمْ، أَهْلِ الْكِتابِ» 3- در گفتار و داورى منصفانه عمل كنيد و اگر انتقاد مى‌كنيد از ضعف همه بگوييد. «لَيْسَ بِأَمانِيِّكُمْ وَ لا أَمانِيِّ أَهْلِ الْكِتابِ» 4- در انتقاد يا رفع عيب، از خودتان شروع كنيد. جمله‌ «لَيْسَ بِأَمانِيِّكُمْ» قبل از جمله‌ «أَمانِيِّ أَهْلِ الْكِتابِ» است. 5- قاطعيّت بجا و ايستادگى در مقابل اميتازطلبى‌هاى پوچ، از بهترين شيوه‌هاى تربيت است. «لَيْسَ بِأَمانِيِّكُمْ» 6- اسلام بر واقعيّات استوار است، نه بر خيالات يا تمايلات افراد. لَيْسَ بِأَمانِيِّكُمْ‌ ... 7- خداوند عادل است و پاداش و كيفرش بر اساس عمل است. «مَنْ يَعْمَلْ» 8- در مكتب وحى، همه در برابر قانون برابرند. «مَنْ يَعْمَلْ» (سوء استفاده و امتياز طلبى از نام و آرم ممنوع است) 9- اصل، عمل است نه شعار، ضابطه است نه رابطه! «مَنْ يَعْمَلْ» https://chat.whatsapp.com/FviKLwiaejbCN1k3yQK2Ax

‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏تفسیرسوره نساء آیه ی ۱۲۴ @tafsir_qheraati

وَ مَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى‌ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَ لا يُظْلَمُونَ نَقِيراً «124» و هر فردى كه كارهاى شايسته انجام دهد، چه مرد باشد و چه زن، در حالى كه مؤمن باشد، پس آنان به بهشت وارد مى‌شوند و كمترين ستمى به آنان نمى‌شود. نکته ها كلمه‌ى «نقير» از نوك‌زدن گرفته شده و به گودى هسته‌ى خرما كه گويا نوك خورده است، گفته مى‌شود. در آيه‌ى قبل‌ «مَنْ يَعْمَلْ سُوءاً» بود، اينجا «يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ»، يعنى كيفر و پاداش، هر دو بر پايه‌ى «عمل» است. در اين آيه بهشت، و در آيه‌ى 97 سوره‌ى نحل، علاوه بر آن «حيات طيّبه» بيان شده است: «مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى‌ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما كانُوا يَعْمَلُونَ» پیام ها 1- عامل ورود به بهشت، ايمان و عمل صالح است، نه نژاد و ادّعا و آرزو. آيه‌ى قبل و لَيْسَ بِأَمانِيِّكُمْ‌ ... مَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ‌ ... 2- همه‌ى نژادها، رنگ‌ها، ملل و طبقات، در بهره‌گيرى از لطف خدا يكسانند. «مَنْ يَعْمَلْ» 3- با انجام برخى كارهاى صالح، به بهشت اميد داشته باشيد. چون كمال بى‌نهايت است و قدرت كسب انسان محدود. «مِنَ الصَّالِحاتِ» 4- زن و مرد، در رسيدن به كمالات معنوى برابرند. «مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى‌» بر خلاف اعتقادات گروهى از يهود و مسيحيان. «1» 5- ايمان، شرط قبولى اعمال است و خدمات انسان‌هاى بى ايمان، در همين دنيا جبران مى‌شود و ارزش اخروى ندارد. «2» مَنْ يَعْمَلْ‌ ... وَ هُوَ مُؤْمِنٌ‌ 6- جزاى مؤمنِ نيكوكار بهشت است. «فَأُولئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ» 7- كارهاى نيك، گرچه اندك باشد ارزش دارد. «وَ لا يُظْلَمُونَ نَقِيراً» @tafsir_qheraati

‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏تفسیرسوره نساء آیه ی ۱۲۵ @tafsir_qheraati

وَ مَنْ أَحْسَنُ دِيناً مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ وَ اتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً وَ اتَّخَذَ اللَّهُ إِبْراهِيمَ خَلِيلًا «125» و دين و آيين چه كسى بهتر از آن كس است كه خود را تسليم خدا كرده، در حالى كه نيكوكار است و از آيين ابراهيمِ حق‌گرا پيروى كرده است؟ و خداوند، ابراهيم را به دوستى خود برگزيد. نکته ها در دو آيه‌ى قبل، اصل را بر «عمل» دانست، نه انتساب به اسلام يا مسيحيّت. اين آيه براى جلوگيرى از آن است كه تصور نشود همه اديان وعقايد يكسانند. مخفى نماند كه تسليم خدا بودن، از رضا به قضاى او بالاتر است. چون در مقام رضا، انسانِ راضى خود را كسى مى‌داند ولى در تسليم، انسان براى خود ارزشى در برابر خدا قائل نيست. «1» «حَنيف» يعنى كسى كه از راه انحرافى به حقّ گرويده است، بر عكس «جنيف» كه كسى را گويند كه از حقّ به باطل گرويده است. «خَليل» يا از ريشه‌ى «خُلَّت» به معناى دوستى است، يا از «خَلَّت» به معناى نياز است، ولى معناى اوّل مناسب‌تر است. طبق روايات، مقام خليل اللّهى ابراهيم، به خاطر سجده‌هاى بسيار، اطعام مساكين، نماز شب، رد نكردن سائل و مهمان نوازى او بوده است. «2» پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله تابع آيين حضرت ابراهيم عليه السلام است. «أَوْحَيْنا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً» «3» ابراهيم، «خليل اللّه» است و محمّد، «حبيب اللّه». «4» كسانى كه وجهه‌ى خود را الهى كنند، برنده‌اند. چون‌ «كُلُّ شَيْ‌ءٍ هالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ» «5» جز وجه‌ الهى، همه چيز فانى است. «1». تفسير اطيب‌البيان. «2». تفسير نورالثقلين. «3». نحل، 123. «4». درّالمنثور، ج 2 ص 230. «5». قصص، 88. جلد 2 - صفحه 173 پیام ها 1- برترين آيين، پيروى از دين ابراهيم است. «وَ مَنْ أَحْسَنُ دِيناً» 2- تسليم در برابر خداوند واحسان به مردم از اصول اديان الهى است. أَسْلَمَ‌ ... وَ هُوَ مُحْسِنٌ‌ 3- مكتب، بر پايه‌ى ايمان و عمل، هر دو استوار است و هر كدام بدون ديگرى ناقص است. أَسْلَمَ‌ ... وَ هُوَ مُحْسِنٌ‌ 4- بهترين الگوهاى مردم كسانى هستند كه خداوند آنان را براى خود برگزيده است. «وَ اتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً وَ اتَّخَذَ اللَّهُ إِبْراهِيمَ خَلِيلًا» 5- هر كس از باطل روى گرداند خود را آماده مقام خليل اللّهى مى‌كند. «حَنِيفاً وَ اتَّخَذَ اللَّهُ إِبْراهِيمَ خَلِيلًا» @tafsir_qheraati