📇 متن خلاصهشده تفسیر قرآن
🔺سوره بقره : جلسه ۶۲
🔖 آیه: ۲۳ و ۲۴
📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۵/۲۱
👤 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
✅ آیه ۲۳ سوره بقره: «و ان کنتم فی ریبٍ ممّا نزّلنا علی عبدنا فأتوا بسورةٍ من مثله و ادعوا شهداءکم من دون الله ان کنتم صادقین»
(و اگر نسبت به آنچه که بر بندهمان نازل کردیم در تردیدید پس سورهای مانند آن بیاورید و شاهدانتان غیر از خدا را نیز دعوت کنید اگر راست میگویید.)
✅ آیه ۲۴ سوره بقره: «فان لم تفعلوا و لن تفعلوا فاتّقوا النار التی وقودها الناس و الحجارة اعدّت للکافرین»
(پس اگر نکردید که هرگز هم نمیتوانید انجام دهید پس از آتشی که هیزمش انسانها و سنگها هستند بپرهیزید، آتشی که برای کافران آماده شده است.)
🔰🔰🔰🔰🔰🔰
💠پس از اثبات #معجزه بودن قران باید محدوده معجزه و ارتباط اعجاز با سبق مدعی رسالت را بررسی کرد.
🔰#محدوده اعجاز:
اعجاز تنها تا حد محالات عادی و #ممکن قابلیت دارد. یعنی نمیتواند آنچه را که عقلا وجودش ممکن نیست را ممکن کند و همچنین چیزی را که عقلاً وجودش ضروری است را از وجود ساقط کند. بدین صورت معجزه، ۲×۲ را نمیتواند ۵ کند.
♦️ در روایتی مشهور، شخصی از معصوم پرسید آیا خدا میتواند جهان را در تخممرغی جای دهد؟ معصوم پاسخ داد خداوند میتواند اما این چیز قابلیت وجود ندارد و #ممتنع_الوجود است لذا نقصان در خود شیء است نه در توانایی خدا. خداوند تنها قادر بر اشیا است نه بر غیر اشیا که ذاتاً امکان وجود ندارند!
«انّ الله علی کلّ شیء قدیر/بقره_۲۰»
♦️نکته دیگر در #اصل_علیت است که گوید هر چیز که ذاتش عین وجودش نیست نیاز به غیر دارد. این اصل در مورد همه چیز صادق است حتی در جهان آخرت؛ لذا اتفاق و #شانس در دو جهان، ممکن نیست!
🔰اصل علیت چگونه قابل اثبات است؟
اصل علیت یک #اصل_عقلی است که قابل اثبات با #حس یا تجربه نیست زیرا تجریه تنها با دیدن دو اتفاق پشت سر هم به رابطه بینشان پی برده و گوید اولی علت دومی بوده است اما نمیتواند بگوید که سلسله علل این اتفاق را رقم زده است و اصل علیت را بصورت کلی اثبات کند. تنها خداست که علتی ندارد زیرا از تعریف اصل علیت خارج است چون ذاتش عین وجودش است.
✅قواعد کلی #اصل_علیت در آیات قرآن کریم:
1⃣ آیه ۶۲ زمر: «الله خالق کل شی» یعنی هر چیزی که لفظ شیء بر او صادق است مخلوق خداست.
2⃣ آیه ۳ طلاق: «قد جعل الله لکلّ شیءٍ قدراً» یعنی خداوند برای هر چیزی #قدر و اندازهای قرار داده است که از آن محدوده خارج نمیشود. این بحث در آیه ۴۹ قمر نیز آمده که گوید «انّا کلّ شیءٍ خلقناه بقَدَرٍ» .کلمه عربی #هندسه از لفظ «اَندَزِه» که همان #اندازه فارسی است گرفته شده لذا در روایات گوید خداوند مهندس نظام هستی است یعنی هر چیزی را بر حسب اندازه و #نظم آفریده است که از آن خارج نمیشود.
3⃣آیا قدر و اندازه، از ابتدا بوده؟
آیه ۲۲ حدید: «ما اصاب من مصیبةٍ فی الارض و لا فی انفسکم الّا فی کتابٍ من قبل ان نّبرأها، انّ ذلک علی الله یسیر» خداوند گوید اشیا در #مخزن_غیبی اندازه ندارند اما وقتی به #عالم_شهود و حضور نزول میکنند اندازه پیدا میکنند.
♦️قادر بودن خدا بر خالق بودنش مقدم است!
آیه گوید ما قبل از اینکه باری و خالق باشیم مقدّریم یعنی ما قبل از آفرینش، هندسه کلی تمام اشیا را در مخزن الهی درست کردهایم و بعد بر اساس آن هندسه، اشیا را در جهان حضور، میآفرینیم.
4⃣ آیه ۲ فرقان: «و خلق کلّ شیءٍ فقدّره تقدیراً» یعنی در خلق هر شیئی #مقدار و اندازهای برایش قرار داده است. این بحث را آیه ۸ رعد نیز بیان داشته است که میفرماید «و کلّ شیءٍ عنده بمقدارٍ»
🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
📚کانال #تفسیر_تسنیم 👈
✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصهشده تفسیر قرآن
🔺سوره بقره : جلسه ۶۲
🔖 آیه: ۲۳ و ۲۴
📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۵/۲۱
👤 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
✅ بخش دوم:
5⃣ آیه ۲۱ حجر: «و إن من شیءٍ عندنا خزائنه و ما ننزّله الّا بقدرٍ معلومٍ» یعنی هیچ چیزی وجود ندارد مگر اینکه #خزائنش پیش ماست و این یعنی اینکه هر شیء، چندین خزینه دارد و خزائنش نزد خداست. اما خدا جز به اندازه معلوم، آن چیز را از خزائنش به #دنیای_پایین تنزل نمیدهد.
🔴هندسه یا اندازه به چه معناست؟
معنای #اندازه این است که هر چیز با چیزهای دیگری ارتباط دارد و با چیزهایی ندارد یا با گذشته یا آینده ارتباط خاصی دارد. همچنین در آیه ۵۶ هود میفرماید «ما من دابّةٍ الّا هو آخذٌ بناصیتها انّ ربّی علی صراطٍ مستقیم» هیچ چیزی نیست مگر اینکه افسارش به دست خداست و کار خدا جز بر صراط مستقیم و #نظم و اندازه نیست.
6⃣ آیه ۴۳ فاطر: «و لن تجد لسنّة الله تبدیلاً و لن تجد لسنّة الله تحویلاً» #سنت_خدا هیچ گاه تغییر نمیکند و حتی خود خدا نیز آن را تغییر نمیدهد. مثلاً یکی از همین سنتها، وجود حیات و ممات برای انسانها و امتها در زمان خاص است که هیچگاه از آن زمان به تاخیر نمیافتد «لکلّ امّةٍ اجلٌ اذا جاء اجلهم فلا یستأخرون ساعة و لا یستقدمون/یونس_۴۹»
🔰آیا علیت مخصوص همین دنیاست؟
اصل علیت در #آخرت نیز حاکم است اما فرقش این است که آنجا میفهمیم #علت_اصلی همه کارها خدا بوده است. خدا در سنتی دیگر گوید ما نعمتی که به امتی دادیم را تا زمانی که افراد آن امت تغییر کنند از آنها نمیگیریم. «ذلک بأنّ الله لم یک مغیّراً نعمةً انعمها علی قومٍ حتّی یغیِّروا ما بانفسهم/انفال_۵۳»
7⃣ آیه ۱۲۳ نساء: «لیس بأمانیّکم و لا امانیّ اهل الکتاب» یعنی جهان بر اساس آرزوهای شما مومنین یا آرزوهای اهل کتاب نمیچرخد بلکه بر اساس نظمی است که خداوند قرار داده است پس بر اساس #سنتهای_الهی زندگی کنید.
8⃣ چرا خداوند نمیتواند ظلم کند؟
آیه ۱۲۴ نساء: «و من یَعمَل من الصالحاتِ من ذکرٍ او انثی و هو مؤمنٌ فاولئک یدخلون الجنّة و لا یظلمون نقیراً» گوید خداوند به اندازه نقیری که بسیار ریز است نیز به هیچ کس و هیچ شیئی #ظلم نمیکند زیرا ظلم کوچک خداوند، بسیار بزرگ است چون این ظلم باعث میشود #جایگاه مظلوم در نظم جهان عقب یا جلو شود درحالیکه قبل و بعد از او، جایگاه شیئی دیگر است لذا خودبخود باعث ظلم به تمام موجودات جهان میشود.
🔷آیا خداوند هم مشمول قانون علیت است؟
در شرح نهجالبلاغه ابنهیثم (جلد ۴، ص ۱۴۶) آمده که امیرالمومنین در خطبهای بلند، میفرماید «کل قائم فی سواه معلولٌ» مرحوم کلینی گوید اگر تمام انسانها غیر از پیامبر و امام دور هم جمع شوند نمیتوانند مانند این خطبه بگویند زیرا گوید «هر چه که قائم به ذات نیست به غیر وابسته است و لذا معلول است.» اما خداوند موجودی است #ثابت نه ساکن زیرا خداوند منزه از حرکت و سکون است و لذا قانون علیت در او نیست.
شرافت برخی مکانها بخاطر چیست؟
خداوند گوید اگر من در قرآن به زمان یا زمینی قسم میخورم نه بخاطر این خشت و گل بلکه به خاطر وجود #معصومی است که در آن است لذا میفرماید ای محمد اگر تو در مکه نبودی هرگز به این شهر قسم نمیخوردم «لا اقسم بهذا البلد و انت حلٌّ بهذا البلد/بلد_۱ و ۲» معصوم به زمین و زمان خود #حیثیت و شرف میبخشد.
🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
📚کانال #تفسیر_تسنیم 👈
✅ @tafsire_tasnim1