📇 متن خلاصهشده تفسیر قرآن
🔺سوره بقره : جلسه ۲
🔖 آیه: ۲
📆 تاریخ: ۱۳۶۳/۱۱/۱۰
👤 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
✅ آیه ۲ سوره بقره: «ذلک الکتاب لا ریب فیه»
📚 «کتاب» در اصطلاحِ قرآن، نوشتهایست که حاوی مجموعه قوانین دین و شریعت (اوامر و نواهی الهی) باشد. آیه ۱۳ شورا این نوع کتاب را تنها مخصوص ۵ پیامبر میداند و دیگر پیامبران را مروج کتب همین ۵ رسول میداند. گاهی یک کتاب میتوانسته شامل پند و نصیحت باشد اما قوانین شریعت را بیان نکند لذا خدا کتاب داوود را «زبور» نامید نه #کتاب.
💠 نفی «ریب» و شک در قرآن:
شک شدید را #ریب گویند. قرآن، ریب در قرآن و قیامت را نفی کرده است اما این دو شک مثل هم نیستند. شک در قیامت ابدا وجود ندارد اما شک در قرآن وجود دارد و عدهای شک میکنند اما خدا گوید شکّ اینان اشتباه است و قرآن شکبردار نیست.
🔺چرا عده ای در دنیا، در مورد حقانیت قرآن شک میکنند اما درون عالم قیامت کسی شک هم نمیکند؟
زیرا دنیا، دارِ حقِ محض نیست و #حق و #باطل مخلوطند لذا این اختلاط باعث میشود آنها که ضمیرشان را به دنیا آلوده کردهاند نتوانند حق را از باطل تشخیص دهند و گاهی حق را باطل میپندارند و در آن شک میکنند اما چون در قیامت همه باطنها آشکار میشود جایی برای شک باقی نمیماند زیرا قیامت، حقیقت محض است.
📜 شک در قرآن در چه مواردیست؟ و چگونه برطرف میشود؟
در مورد شک، قرآن دو بُعد دارد:
۱. #دعوا: قرآن مدعیست که من کلامالله هستم و گروهی در آن شک میکنند.
۲. #دعوت: قرآن دعوت میکند به توحید و معاد و ... و در یک کلام «دعوت به حق» و لذا مورد شک واقع میشود.
🔑 در مورد شک در بُعد دعوا، قرآن #تحدّی (یک سوره شبیه قرآن بیاورید) و #معجزه را پیشنهاد میکند تا شکاکان ایمان به حقانیت قرآن بیاورند.
در مورد بُعد دعوت هم قرآن گوید #دلیل بیاورید (هاتوا بُرهانکم) این برهان هم مستند به یکی از دو مورد زیر باشد: مستند به کتابی از کتب آسمانی، یا مستند به برهان عقلی.
🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
📚کانال تفسیر تسنیم
✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصهشده تفسیر قرآن
🔺سوره بقره : جلسه ۵۵
🔖 آیه: ۲۳
📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۲/۲۸
👤 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
✅ بخش دوم:
🔰در باب #تحدّی سوالاتی مطرح است:
1⃣ تحدی چیست؟ تحدی یعنی طلب مبارز کردن. قران در آیات تحدی، #مبارزه_فرهنگی میکند نه مبارزه نظامی. گوید اگر در شکید که قران از سوی خداست، پس باید بدانید که اگر چیزی از سوی خدا باشد دیگران توان آوردن مثل آن را نخواهند داشت. حال بروید تمام دانشمندانتان را جمع کنید ببینید آیا میتوانید سورهای مانند آنچه که پیامبر بیسوادتان از سوی ما آورده شده، بیاورند؟!
2⃣ قرآن به چه چیزی تحدی میکند؟ قران گاهی به #کل_قرآن تحدی میکند و گوید اگر با پشتیبانی یکدیگر، کتابی مانند قران آوردید نشان دادهاید که قران الهی نیست. «لئن اجتمعت الانس و الجنّ علی أن یأتوا بمثل هذا القران لا یأتون بمثله و لو کان بعضهم لبعضٍ ظهیراً/اسراء_۸۸» گاهی به #ده_سوره از قران تحدی میکند «قل فأتوا بعشرِ سورٍ مثله/هود_۱۳» و گاهی نیز تنها به #یک_سوره از قران تحدی کرده است. «قل فأتوا بسورةٍ مثله/یونس_۳۸»
3⃣ شناخت #معجزه از چه راههایی است؟ یک راه اینست که انسان به نهایت انسانیت رسیده باشد. #انسان_کامل حقیقت وحی را با جان خود درک میکند لذا از پیامبر تقاضای معجزه نمیکند. امام علی در نهج البلاغه میفرماید روزی به پیامبر گفتم این صدای افسوس چیست که من میشنوم؟ فرمودند این صدای افسوس شیطان است که مطمئن شده در این سرزمین دیگر جای شرک نیست. آنگاه به علی فرمود هر آنچه که من میشنوم و میبینم تو نیز میشنوی و میبینی و تنها فرقمان این است که تو #پیغمبر نیستی بلکه #وزیر من هستی.
♦️از معصوم پرسیدند که پیامبران و امامان از کجا میفهمند که به نبوت یا امامت رسیده اند و این یکی از #القائات_شیطان نیست؟ فرمود معصوم قلبش بیناست و خود در #متنِ_حقیقت است و آن را میبیند و لذا تردیدی برایش بوجود نمیآید.
4⃣سورههای قران مِثل ندارد یا اینکه مثل دارد اما کسی نمیتواند مانند مثل آن را بیاورد؟ امینالاسلام گوید اصلا مِثل ندارد. اما باید گفت در مواردی که قران گوید مثل قران را بیاورید یعنی مثلی ندارد اما در جایی مانند آیه ۲۳ بقره که مورد بحث ماست گوید «ممّا نزّلنا علی عبدنا فأتوا بسورةٍ من مثله» باید گفت که در اینجا مثل دارد چون مثل به #عبد برمیگردد.
🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
📚کانال #تفسیر_تسنیم 👈
✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصهشده تفسیر قرآن
🔺سوره بقره : جلسه ۶۲
🔖 آیه: ۲۳ و ۲۴
📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۵/۲۱
👤 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
✅ آیه ۲۳ سوره بقره: «و ان کنتم فی ریبٍ ممّا نزّلنا علی عبدنا فأتوا بسورةٍ من مثله و ادعوا شهداءکم من دون الله ان کنتم صادقین»
(و اگر نسبت به آنچه که بر بندهمان نازل کردیم در تردیدید پس سورهای مانند آن بیاورید و شاهدانتان غیر از خدا را نیز دعوت کنید اگر راست میگویید.)
✅ آیه ۲۴ سوره بقره: «فان لم تفعلوا و لن تفعلوا فاتّقوا النار التی وقودها الناس و الحجارة اعدّت للکافرین»
(پس اگر نکردید که هرگز هم نمیتوانید انجام دهید پس از آتشی که هیزمش انسانها و سنگها هستند بپرهیزید، آتشی که برای کافران آماده شده است.)
🔰🔰🔰🔰🔰🔰
💠پس از اثبات #معجزه بودن قران باید محدوده معجزه و ارتباط اعجاز با سبق مدعی رسالت را بررسی کرد.
🔰#محدوده اعجاز:
اعجاز تنها تا حد محالات عادی و #ممکن قابلیت دارد. یعنی نمیتواند آنچه را که عقلا وجودش ممکن نیست را ممکن کند و همچنین چیزی را که عقلاً وجودش ضروری است را از وجود ساقط کند. بدین صورت معجزه، ۲×۲ را نمیتواند ۵ کند.
♦️ در روایتی مشهور، شخصی از معصوم پرسید آیا خدا میتواند جهان را در تخممرغی جای دهد؟ معصوم پاسخ داد خداوند میتواند اما این چیز قابلیت وجود ندارد و #ممتنع_الوجود است لذا نقصان در خود شیء است نه در توانایی خدا. خداوند تنها قادر بر اشیا است نه بر غیر اشیا که ذاتاً امکان وجود ندارند!
«انّ الله علی کلّ شیء قدیر/بقره_۲۰»
♦️نکته دیگر در #اصل_علیت است که گوید هر چیز که ذاتش عین وجودش نیست نیاز به غیر دارد. این اصل در مورد همه چیز صادق است حتی در جهان آخرت؛ لذا اتفاق و #شانس در دو جهان، ممکن نیست!
🔰اصل علیت چگونه قابل اثبات است؟
اصل علیت یک #اصل_عقلی است که قابل اثبات با #حس یا تجربه نیست زیرا تجریه تنها با دیدن دو اتفاق پشت سر هم به رابطه بینشان پی برده و گوید اولی علت دومی بوده است اما نمیتواند بگوید که سلسله علل این اتفاق را رقم زده است و اصل علیت را بصورت کلی اثبات کند. تنها خداست که علتی ندارد زیرا از تعریف اصل علیت خارج است چون ذاتش عین وجودش است.
✅قواعد کلی #اصل_علیت در آیات قرآن کریم:
1⃣ آیه ۶۲ زمر: «الله خالق کل شی» یعنی هر چیزی که لفظ شیء بر او صادق است مخلوق خداست.
2⃣ آیه ۳ طلاق: «قد جعل الله لکلّ شیءٍ قدراً» یعنی خداوند برای هر چیزی #قدر و اندازهای قرار داده است که از آن محدوده خارج نمیشود. این بحث در آیه ۴۹ قمر نیز آمده که گوید «انّا کلّ شیءٍ خلقناه بقَدَرٍ» .کلمه عربی #هندسه از لفظ «اَندَزِه» که همان #اندازه فارسی است گرفته شده لذا در روایات گوید خداوند مهندس نظام هستی است یعنی هر چیزی را بر حسب اندازه و #نظم آفریده است که از آن خارج نمیشود.
3⃣آیا قدر و اندازه، از ابتدا بوده؟
آیه ۲۲ حدید: «ما اصاب من مصیبةٍ فی الارض و لا فی انفسکم الّا فی کتابٍ من قبل ان نّبرأها، انّ ذلک علی الله یسیر» خداوند گوید اشیا در #مخزن_غیبی اندازه ندارند اما وقتی به #عالم_شهود و حضور نزول میکنند اندازه پیدا میکنند.
♦️قادر بودن خدا بر خالق بودنش مقدم است!
آیه گوید ما قبل از اینکه باری و خالق باشیم مقدّریم یعنی ما قبل از آفرینش، هندسه کلی تمام اشیا را در مخزن الهی درست کردهایم و بعد بر اساس آن هندسه، اشیا را در جهان حضور، میآفرینیم.
4⃣ آیه ۲ فرقان: «و خلق کلّ شیءٍ فقدّره تقدیراً» یعنی در خلق هر شیئی #مقدار و اندازهای برایش قرار داده است. این بحث را آیه ۸ رعد نیز بیان داشته است که میفرماید «و کلّ شیءٍ عنده بمقدارٍ»
🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
📚کانال #تفسیر_تسنیم 👈
✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصهشده تفسیر قرآن
🔺سوره بقره : جلسه ۶۳
🔖 آیه: ۲۳ و ۲۴
📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۵/۲۲
👤 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
✅ آیه ۲۳ سوره بقره: «و ان کنتم فی ریبٍ ممّا نزّلنا علی عبدنا فأتوا بسورةٍ من مثله و ادعوا شهداءکم من دون الله ان کنتم صادقین»
(و اگر نسبت به آنچه که بر بندهمان نازل کردیم در تردیدید پس سورهای مانند آن بیاورید و شاهدانتان غیر از خدا را نیز دعوت کنید اگر راست میگویید.)
✅ آیه ۲۴ سوره بقره: «فان لم تفعلوا و لن تفعلوا فاتّقوا النار التی وقودها الناس و الحجارة اعدّت للکافرین»
(پس اگر نکردید که هرگز هم نمیتوانید انجام دهید پس از آتشی که هیزمش انسانها و سنگها هستند بپرهیزید، آتشی که برای کافران آماده شده است.)
🔰🔰🔰🔰🔰🔰
💠در ادامه بحث از #معجزه و حاکم بودن اصلِ عقلیِ علیت بر معجزات باید گفت که معجزه در #منطقه_امکان بوده و تنها تفاوتش با دیگر چیزها این است که معجزه راههای عادی را طی نمیکند و اسباب و عللی در آن دخیل هستند که انسانها آنها را نمیشناسند یا ندیدهاند.
♦️مثلاً همه موجودات از #خاک و آبند و لذا ماری که از همان خاک و آبست توسط عصای حضرت موسی راه چند ملیون ساله را در چند ثانیه طی میکند تا به مار بالغ تبدیل شود اما #زنجیره_علل از بین نمیرود و مار از عدم بوجود نمیآید. یا اینکه ایشان با عصایش آبهای گذشته را از بین برده و جلوی آبهای جدید را میگیرد تا در وسط دریا یک باریکه خشکی برای عبور ایجاد شود یعنی همان کاری که سد میکند اما با عللی دیگر و در زمانی کوتاهتر.
🍀معجزه پیامبران همیشگی است یعنی تا قیامت کسی نمیتواند آن معجزات را انجام دهد زیرا معجزات متکی به وجود خداوند هستند و علل و اسبابش توسط خداوند با این سرعت کنار هم میآیند. علت دیگر این است که خطوط کلی دین رسولان گذشته همگی واحد است و آن #اسلام است اما خطوط جزیی ادیان تغییر میکند لذا دین اسلام به علت تکامل، بر ادیان قبلی مسلط و #مهیمن است. (مائده_۴۸)
♦️#اصل_علیت اصلی #عقلی است نه حسی و تجربی زیرا تجربه و مشاهده تنها تاثیر و رابطه دو چیز بر هم را کشف میکند نه سلسله علل را. لذا تنها عقل میتواند از این سلسله علل، اصل علیت را برای همه موجودات جهان استنباط کند.
🔰طبیب و مهندس جهانبین نیسنند و تنها #فیلسوف است که در مورد ابتدا و انتها و هدف جهان صحبت میکند. فلذا افرادی که با #علوم_مادی سرو کار دارند اولین افرادی هستند که معجزه را نمیتوانند بپذیرند اما فلاسفه معجزه را رد نمیکنند.
🔴علم مادی فقط در #سیر_افقی اشیا سخن میگوید نه سیر عمودی؛ یعنی سه سوال میکند: (این چیز قبلاً چه بوده؟ الان چیست؟ بعداً چه خواهد شد؟)
اما علم عقلی به دو سوال میپردازد: (چه کسی این موجودات را ایجاد کرد؟ و چرا اینکار را کرد؟) لذا علوم عقلی به #سیر_عمودی سلسله علل توجه دارند و گویند مبدأ و معاد چیست؟ لذا علوم عقلی از دو سیر عمودی صحبت میکنند: یک سیر که از خدا شروع میشود و سیر دیگر که به خدا ختم میشود! (هو الاول و الآخر/حدید_۳)
✅خداوند به عالمان مادی گوید شما به جهان افقی نگاه کردهاید در حالیکه در همان هم به همه #اسباب جهان آگاه نبودید و فکر کردید چوب نمیتواند به مار تبدیل شود. شما در علم، بُعد اثباتی را نشان دادهاید اما نمیتوانید بعد سلبی را نیز نشان دهید یعنی میتوانید بگویید امکان وجود اشیا از این راهی که ما آنرا دیدهایم و به آن #عادت داریم وجود دارد اما نمیتوانید بگویید غیر از این راه #محسوس، هیچ راه و علت دیگری برای موجود شدن اشیا وجود ندارد.
🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
📚کانال #تفسیر_تسنیم 👈
✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصهشده تفسیر قرآن
🔺سوره بقره : جلسه ۶۵
🔖 آیه: ۲۳ و ۲۴
📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۵/۲۶
👤 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
🔴 بخش دوم:
✅بحث بعدی این است که #معجزه هیچوقت شکست نمیخورد چه در گذشته چه حال و چه آینده. خداوند میفرماید رسالت من هیچگاه شکست نمیخورد اگرچه رسولان مرا به قتل برسانند. «کتب الله لأغلبنّ انا و رسلی انّ الله قویٌّ عزیزٌ/مجادله_۲۱»
♦️توضیح اینکه بشر تمام چیزهایی که #اختراع میکند مشابهش در #طبیعت و خلقت خدا وجود داشته و انسان با دیدن آن به فکر ساختن چیزی شبیه آن میافتد لذا اگر چیزی در طبیعت نباشد انسان در انجام آن لنگ میزند.
♦️در این عالم چیزی نیست که شکست نخورد. کوه را با تیشه، آتش را با آب میتوان شکست داد. کتاب مشهور «الغارات» که یک قرن قبل از نهجالبلاغه تالیف شده و بسیاری از روایات نهجالبلاغه از آنجا گرفته شده گوید: انسان نیز با #خواب شکست خورده و دشمن خواب، #اندوه است که انسان را بیخواب میکند. اما معجزه از این قانون مستثنی است چون خرق عادت است و هیچگاه نمیتوان مثلش را آورد که قابل شکستدادن باشد.
♦️در علوم، ایمان مهم نیست و با درسخواندن قابل فراگیری است اما معجزه نیاز به قدرت #فطری و خودسازی درونی دارد. لذا اگرچه همه چیز به خدا تکیه دارد اما معجزه چون از یک نفس پاک انسانی در قالب #ولی_الله نشأت گرفته است قابل شکست نیست. اگر همان عمل را کسی غیر از پیامبر انجام دهد اعجاز نمیکند! هر چیز به #مقدار و اندازه خاصی از #مخزن_الهی منشا گرفته و نازل میشود «و ان من شیءٍ الّا عندنا خزائنه و ما ننزّله الّا بقدرٍ معلومٍ/حجر_۲۱» اما پیامبران و معصومین خودشان یا مخزنند یا کلیددار مخزن؛ پس فرض شکست برای اینها غیرممکن است.
----------------------------------------------------------
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288
----------------------------------------------------------
📚کانال #تفسیر_تسنیم 👈
✅ @tafsire_tasnim1
📇 متن خلاصهشده تفسیر قرآن
🔺سوره بقره : جلسه ۶۶
🔖 آیه: ۲۳ و ۲۴
📆 تاریخ: ۱۳۶۴/۰۵/۲۷
👤 مفسر: علامه جوادی آملی
♻️♻️♻️♻️♻️♻️♻️
💠تفاوت معجزه با امور غیرعادی دیگر مانند #سحر و شعبده در چیست؟
1⃣ سحر و سایر علوم غریبه راه #علمی دارند و با یادگرفتن آنها میتوان انجامشان داد اما معجزه راه فکری نداشته و انسان ها نمیتوانند آنرا بفهمند چون مربوط به #قداست_روح پیامبر است.
2⃣ معجزه هرگز #شکست نمیخورد. منطق انبیا هرگز شکست نمیخورد (مجادله_۲۱) اگرچه پیامبران را به قتل برسانند زیرا #شهادت نه یک شکست، که یک کمال است.
♦️خداوند اصل کلی شکستناپذیری پیامبران و معجزه را بصورت جزیی نیز در مورد برخی پیامبران توضیح داده است. در آیات ۶۴ به بعد سوره طه به موسی گوید: نترس، عصایت را بنداز که تو قطعاً پیروزی! حضرت امیر در اوایل نهجالبلاغه میگوید ترس موسی هنگام انداختن چوبها و ریسمانها توسط ساحران، بخاطر خودش نبود بلکه میترسید مردم در #ضلالت_باطنی باشند و نتوانند فرق بین سحر و معجزه را فهمیده و #حق_و_باطل را از هم تشخیص دهند!
🔴زمانی #شک ایجاد میشود که هم حق باشد و هم باطل. اولیای خدا به مرحلهای از #تجرد_عقل و خیال میرسند که در آن شیطان راه ندارد و لذا وهم و خیال و باطل را به آن راهی نیست پس براحتی میتوانند حق و باطل را از هم بشناسند و لذا هیچگاه در شک نمیافتند. پیامبران نیز به همین صورت درمیابند که به مقام نبوت رسیدهاند و در آن شک نمیکنند.
🔰اصل مسیر همه انبیا یکی است و آن #اسلام است «انّ الدین عند الله الاسلام/آل عمران_۱۹» اما فروعاتی که پیامبران میآوردند فرق داشت که این تفاوتها نیز به #نسخ_زمانی و تناسب وضعیت زمان آنها بر میگشت نه اینکه فروع بعدی، فروع قبلی را #باطل کند و بگوید آنها از اصل حق نبوده است.(حق در برابر باطل است.)
🔰چرا معجزه شکستناپذیر است؟
اگرچه همه چیز متکی به خداست اما معجزه متکی به حقیقتی خاص یعنی #مخزن_غیب است(طلاق_۳) که در آن جایی برای #تزاحم نیست و همه موجودات با هم هماهنگند لذا چیزی که در مقابل معجزه ایستاده و آنرا شکست دهد وجود ندارد چنانکه معیت عامّه خداوند شامل همه موجودات است اما #معیّت_خاصّه او تنها به مومنین میرسد و آنها را شکستناپذیر میکند.(هدیً للمتّقین/بقره_۲)
🔰ارتباط معجزه با صدق گفته پیامبر چیست؟چه ارتباطی بین مار شدن عصا با خداوندی خدا و رسالت پیامبر وجود دارد؟
هر پیامبر یک دعوت دارد و یک دعوا. پیامبر به قیامت و عبادت و غیره #دعوت کرده و از سویی، ادعا و #دعوای رسالت و ارتباط با وحی را دارد. دعوت با #قرآن اثبات شده و ادعا با #معجزه. اگر ادعای رسالت پذیرفته شد به مرحله دعوت میرسد وهمگی به دعوت او گوش میدهند زیرا #فطرت_سالم اکثر انسانها اگر در برابر عمل غیر قابل شکست قرار بگیرد تسلیم میشود. لذا معجزه با صدق دعوت رابطهای ندارد بلکه اثبات صدق دعوای آنهاست.
🔰چرا غیر از پیامبر نمیتوانند معجزه بیاورد؟ فرق معجزه و کرامت چیست؟
این چرایی یک #دلیل_غایی دارد و یک #دلیل_فاعلی که قبلاً ذکر شد. اگر خلاف این باشد با حکمت خداوند ناسازگار است. البته امامان معصوم نیز میتوانند مانند پیامبران معجزه بیاورند اما نامش #کرامت است.
اگر امرِ خارقِ عادتِ شکستناپذیر، همراه با دعوای رسالت باشد #معجزه نام داشته و اگر بدون دعوای رسالت باشد #کرامت نام دارد اما در هر صورت برای ابد، «شکستناپذیر» است.
----------------------------------------------------------
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴 eitaa.com/tafsire_tasnim1/288
----------------------------------------------------------
📚کانال #تفسیر_تسنیم 👈
✅ @tafsire_tasnim1