↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
🎴 الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمدٍ و آلِ مُحمدٍ و عَجِّل فرَجهم
#النحو_الوافی
❐ گاهی لفظی ظاهرا مثنی است و حتی اعراب مثنی را میگیرد ولی معنی جمع دارد مانند:
ارجع البصر کَرَتینِ
【منظور از کرتین کرات است】
🚨 در این نوع جایز است که به جای مثنی دو اسم را به هم عطف کنیم، مثلا:
" ارجعْ البصرَ کرةً و کرةً. "
⇱ گاه هم دو اسم تکرار میشوند بدون عطف، مثل: " صفاً صفاً. "
#نکته_مهم: اگر جمع مذکر سالم اضافه شود به اسمی که اول آن اسم ساکن است، "واو" در حالت رفعی و یاء در حالت نصبی و جری در نُطق، حذف
میشوند، مثل:
❶ ذهب عالمُو الْمدینة
❷ رایتُ عالمِی الْمدینة
❸ مررت بعالمِی الْمدینة
🔺 بعضی در این حالت اعراب را تقدیری میدانند چون معتقدند که نُطق مقدم بر کتابت است، ولی مصنف قائل به اعراب ظاهری است.
❁ همچنین اگر جمع مذکر سالم اضافه شود به یاء متکلم اعرابش فقط در حالت رفع تقدیری است، مثل:
جاء صاحبِی
【 اصل صاحبِیَّ، صاحبون لی بوده که لام به خاطر تخفیف حذف میشود و نون به خاطر اضافه شدن و کلمه میشود صاحبُویَ و در این حالتِ اجتماع "واو" و "یاء"، " #واو " قلب به یاء میشود و ادغام صورت میگیرد و در نتیجه کلمه میشود صاحِبُیَّ در این صورت حرکت ماقبل یاء تبدیل به کسره میشود به خاطر تناسب با یاء و نهایتا کلمه میشود "صاحِبِی"】
🚨 توجه: بعضی از نحویون معتقدند که صاحبِیَّ حتی در حالت رفعی نیز اعرابش ظاهری است چون واو موجود است اما تبدیل شده به یاء و اعراب را ظاهری میدانند به واو در شکل و صورت یاء
خلاصه #صفحه_۱۳۶_تا_۱۳۸
🚦 @talcheslkotob
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
🎴 الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمدٍ و آلِ مُحمدٍ و عَجِّل فرَجهم
#النحو_الوافی
❁ نکته: اجزاء فرد انسان مثل راس و قلب اگر به آنها شی مثل خودشان ضمیمه شود سه روش در آنها جایز است.
❶ جمع ↫ ما احسن رُئُوسَکما
❷ تثنیه ↫ ما احسن راَسیْکما
❸ مفرد ↫ ما احسن راسَکما
🚨 اما اجزاء زوج از بدن انسان اگر به آنها، چیزی مثل خودشان ضمیمه شود؛ جایز نیست مگر تثنیه مثل:
↫ ما احسن رِجْلَیکما
❖ اجزاء منفصل از انسان، مثل "ثوب" اگر به آنها شی مثل خودشان ضمیمه شود جایز نیست در آنها مگر تثنیه
خلاصه #صفحه_۱۳۸_تا_پایان_۱۳۹
🚦 @talcheslkotob
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
🎴 الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمدٍ و آلِ مُحمدٍ و عَجِّل فرَجهم
#النحو_الوافی
یکی دیگر از جایگاهای اعراب نیابتی، جمع مونث سالم است.
🔺تعریف جمع مونث سالم: جمعی که با اضافه کردن "الف" و "تاء" بر بیش از دو مونث از لفظ خودش دلالت میکند مثل فاطمات.
مفرد این جمع
❶گاه مونث لفظی، و حقیقی است، مثل:
فاطمة که میشود "فاطمات".
❷ گاه مونث معنوی و حقیقی است مثل هند که جمعش میشود "هندات".
❸ گاه مفرد این جمع فقط مونث لفظی است، مثل طلحة که جمعش میشود "طلحات".
❹ گاه مفردش مذکر است مثل سُرادِق که جمعش میشود "سرادقات".
🔺 حکم اعرابی جمع مونث سالم:
در حالت رفع ضمه، در حالت نصب کسره و در حالت جر کسره، میگیرد.
#نکته خیلی مهم: این اعراب در صورتی است که الف و تاء زائده باشند، اما اگر الف زائد و تا اصلی مثل "ابیات"، و یا الف اصلی و تاء زائد باشد، مثل "سُعاة" اعراب نیابتی نمیگیرد، چون اینها جمع مکسر هستند.
🔺ملحقات جمع مونث سالم دو قسم هستند:
❶ کلماتی که معنای جمع دارند ولی مفردی از لفظشان ندارند مثل اولات.
❷جمع مونثی که علم شده، مثل اذرعات (اسم روستایی در سوریه) و عرفات (اسم مکانی در اطراف مکه)
#خلاصه #صفحه_۱۴۰_تا_۱۴۳
🚦 @talcheslkotob
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
🎴 الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمدٍ و آلِ مُحمدٍ و عَجِّل فرَجهم
#النحو_الوافی
🚨 اگر جمع مونث سالمی علم شود سه نوع اعراب میگیرد.
❶ دقیقا عین جمع مونث سالم با تنوین.(رفع به ضمه، نصب و جر به کسره) #مثال:
ذهبت فاطماتٌ
رایتُ فاطماتٍ
مررت بفاطماتٍ
❷ دقیقا عین جمع مونث سالم بدون تنوین #مثال:
ذهبت فاطماتُ
رایت فاطماتِ
مررت بفاطماتِ
❸ اعراب به صورت غیر منصرف(رفع به ضمه، نصب و جر به فتحه) #مثال:
ذهبت فاطماتُ
رایت فاطماتَ
مررت بفاطماتَ
📍مصنف: افضل همین اعراب است.
🚨 توجه: اگر اسم علمی جمع مونث سالم بسته شود؛ ابتدا نکره میشود و سپس جمع مونث سالم بسته میشود و در این حالت به جمع "ال" یا چیزی که دلالت بر تعریف میکند اضافه میکنیم.
#مثال: فاطمة - فاطمات - الفاطمات
🏮نکته: شرط در مفردی، که جمع مونث سالم بسته میشود این است که خالی باشد از علامت جمع مذکر سالم، جمع مونث سالم و علامت مثنی.
#خلاصه #صفحه_۱۴۳_تا_اول_۱۴۵
🚦 @talcheslkotob
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
🎴 الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمدٍ و آلِ مُحمدٍ و عَجِّل فرَجهم
#النحو_الوافی
افعالِ خمسه یکی دیگر از مواضع اعراب نیابتی هستند.
🚨 تعریف افعال خمسة: هر مضارع ای که متصل شده به آخر آن "الف اثنین" (صِیَغ ۲، ۵، ۸، ۱۱) یا "واو جمع" (صِیَغ ۳، ۹) یا "یاء مخاطبة" (صیغه ۱۰).
پس یضربان(صِیغَه ۲)، تضربان(صیغ ۵، ۸، ۱۱)، یضربون(صیغه ۳)، تضربون(صیغه ۹)، تضربین(صیغه ۱۰)، افعال خمسة هستند.
🚨 حکم اعرابی این افعال:
علامت رفع این افعال ثبوت نون است و علامت نصب و جزمشان، حذف نون است. مثلا:
↽ الزیدانِ یذهبان (لفظ یذهبان مرفوع و علامت رفع آن نون عوض رفعی است)
↽ لن یذهبا (علامت نصبش،حذف نون عوض رفعی است)
↽ لم یذهبا (علامت جزمش حذف نون عوض رفعی است)
خلاصه #صفحه_۱۵۱_تا_۱۵۲
🚦 @talcheslkotob
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
🎴 الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمدٍ و آلِ مُحمدٍ و عَجِّل فرَجهم
#النحو_الوافی.
بعضی قبائل عرب،حذف میکنند از اسم منقوصِ مقترن به ال، یاء آخرش را در حالت رفعی و جری
مثل و ثَمُدَ الذین جابوا الصخر بالوادِ( آیه ۹ سوره فجر) که الوادی اصل مثال هستش.
🔺 هرگاه کلمه لَدیٰ اضافه شود به ضمیر، الفش قلب به یاء میشود مثل "زاد الخیر لَدَیْک"
لَدی ظرف و منصوب به فتحه مقدره بر الفی که قلب به یاء شد.
🔺زمانی که ختم شود، صدر مرکب به واو و صدر به عَجُز اضافه شود تمام حرکات صدر تقدیری میشود بر واو "مثل مَجدُو ملوکٍ"
🚨توجه: اگر صدر مرکب مزجی اسم منقوصی باشد و صدر به عجز اضافه شود نیز تمام حرکات صدر تقدیری بر یاء میشود حتی در حالت نصبی مثل "رایتُ داعِی سلمٍ."
خلاصه #صفحه_۱۶۶_تا_۱۶۸
🚦 @talcheslkotob