🥀 به مناسبت شهادت آیت‌الله #سید_حسن_مدرس در غروب ۲۶ #ماه_رمضان ۱۳۵۷ق (۱۳۱۶ش) 📜 از این سند که به امضای #شهید_مدرس رسیده به دست می‌آید که گویا وی در همان زمان که نیابت تولیت #مدرسه_عالی_سپهسالار را برعهده داشته، در نقشی مشابه #مدیریت_حوزه_علمیه_تهران ، سعی داشته است با کمک تعدادی از علمای معقول و منقول حوزه، و همراهی #وزارت_معارف وقت، برنامه درسی منظم و یکپارچه‌ای برای شش سال اول مدارس علمیه تنظیم نماید. اسامی شورای علمی مورد نظر در همین سند آمده است. از نکات قابل توجه آن است که پیشنهادات این شورا از نظر موضوعات درسی به اطلاع فضلای حوزه رسیده تا هم درباره آن نظر بدهند و هم در صورت موافقت، کتابهای درسی مورد نظر خود را پیشنهاد کنند. متن سند👇 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📜 قسمتی از متن برنامه آموزشی مدارس علمیه تهران که با نظارت #شهید_مدرس پیشنهاد شده بود: بسم الله الرحمن الرحیم از عموم طبقات بالخصوص علما و فضلا و ادبا و علاقمندان به ترتیب و منظم بودن تحصیل طلاب و محصلین مدارس قدیمه لازالت معموره خواهشمندم در دستوری که جمعی از دانشمندان متخصصین نسبت به علوم مقدماتی مرتب فرموده اند و ذیلا درج شده دقت فرمایند و هرکس از هرکجا نظریات خود را کتبا تا دو ماه دیگر به کتابخانه مدرسه سپهسالار جدید بفرستد که به دست جناب آقا میرزا ابوالقاسم عهده‌دار دفتر مدرسه برسد ان شاء الله تعالی؛ انتظار چنین است که آقایان اهل نظر از دو حیث نظریات خود را مرقوم و ارسال دارند: یکی در علوم مذکوره در فصول دستور؛ و دیگری تعیین کتاب تدریس به جهت هر علمی. امید است بعد از وصول انظار صائبه، نتیجه مهمه از تحصیل محصلین علوم دینیه وفقهم الله تعالی حاصل شود. (محل امضاء مدرس) مهر عبده حسن بن اسماعیل الطباطبائی بسم الله الرحمن الرحیم ما حصل افکار هیئت منتخبه (آقای حاج سید نصرالله اخوی رئیس محکمه تمیز، آقای آقا میرزا محمدرضای ایروانی مدرس علوم منقوله، آقای دکتر اعلم الدوله مدیر کل وزارت معارف، آقای حکیم اعظم رئیس کل معارف و معلم طب عالی، آقای آقا میرزا غلامحسین خان رهنما معلم ریاضیات، آقای آقا شیخ محمدعلی لواسانی مدرس مدرسه ناصری، جناب مستطاب آقای آقا میرزا ابوالحسن مسجد حوضی [شعرانی]، آقای میرزا عبدالعظیم خان معلم ادبیات فارسی، آقای بدیع الزمان ادیب خراسانی و جمعی از فضلا، در چند جلسه که در کتابخانه مدرسه سپهسالار جدید منعقد شد برای مرتب نمودن دستور (پروگرام) تحصیلات مدارس قدیمه در شش سال اول، کسانی که دارای سواد فارسی خواندن و نوشتن هستند (تقریبا مدارس و مکاتیب ابتدائی را طی نموده‌اند) و وارد می‌شوند از قرار ذیل است... 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷 از راست: سید محمدباقر حجتی، #سید_هاشم_رسولی_محلاتی، شهید مطهری، #علی_دوانی به یاد #معلم_شهید #استاد_مطهری 💠حجت‌الاسلام #سید_محمدباقر_حجتی درباره تدریس #شهید_مطهری می‌فرمود: «تنها استادی که در #مدرسه_مروی سراغ داشتم که قبل از اذان صبح به مدرسه می‌آمد و نماز صبح را در مدرسه می‌خواند، با وجود اينکه در خيابان آبشار منزل داشت، ايشان بود. از منزل قبل از اذان حرکت می‌کرد و می‌آمد و يک استکان چای می‌خورد و نماز صبح را ادا می‌کرد و می‌نشست درسش را شروع می‌کرد، و اين درس همين طور ادامه داشت، شايد تا ساعت ۸ يا ۹. علاقه ايشان به نشر علم و انديشه اسلامی ‌از همين‌جا ثابت می‌شود که ايشان بدون اينکه چشم‌داشتی به مزد و يا اجرت در اين زمينه داشته باشند، با اينکه منبع معاش نداشتند و در رده طلاب، يک حقوق ماهيانه دريافت می‌کردند – نه در رده مدرسين – اين‌چنين به تدريس برای طلاب عشق می‌ورزيدند. اگر مثلاً ايشان درس «منظومه» تدريس می‌کرد، به بيان مطالبی که در «منظومه» منعکس بود، اکتفا نمی‌­کرد، بلکه ضمن بيان حکمت اسلامی، از افکار فلسفی جديد هم مسائلی مطرح می‌کرد و به نقد و تحليل در اين مسائل می‌پرداخت. با چنان شوری وارد درس می‌شد که واقعاً ‌من استادی که اين همه علاقه و عشق به ترويج فرهنگ اسلامی و انديشه اسلامی داشته باشد، نديدم؛ به صورتی که در حال درس از خود بي­خود می‌شد...» 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

⭕️ شیخ فضل الله نوری به چه جرمی بر دار رفت؟ و چه اتفاقی برای جنازه ایشان افتاد؟ 👈 پای سخنان حجت‌الاسلام و المسلمین پناهیان (مشاهده فیلم کامل برنامه) ▪️اعلام آغاز فعالیت کنگره شیخ شهید (ره) به همت حوزه علمیه تهران 🆔 کانال اسرار تاریخ 🌐http://eitaa.com/monzer_ir

🔖 #نقشه_طهران_قدیم سال ۱۲۷۵ق #مسجد_شاه #خانه_امام_جمعه #مدرسه_صدر #مدرسه_محسنیه #مدرسه_دارالشفاء 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷 دکتر #سید_حسن_امامی #امام_جمعه_تهران در زمان طاغوت 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷 #نماز_جمعه_تهران در سال‌های پس از پیروزی انقلاب #شهید_بهشتی #آیت_الله_خامنه_ای #آیت_الله_طالقانی 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍ نمازجمعه در بعد از انقلاب، تفاوت چشم‌گیری با قبل از انقلاب دارد؛ هم از نظر بازگشت به هویت حقیقی، هم از جهت ‌محتوایی و هم از جنبه جایگاه امامت جمعه. 💠 پیشینه منصب امامت جمعه: در گذشته امامت جمعه تهران منصبی خانوادگی و موروثی ‌بود که از زمان فتحعلی شاه قاجار در خاندان طباطبایی خاتون‌آبادی دست به دست می‌شد و بسیاری از آنها علاوه بر آنکه نزد جامعه نخبگانی به بی‌سوادی شهرت داشتند، اشخاصی وابسته به دربار، بسیار ثروتمند، و بعضا #فراماسون بودند. 💠جایگاه شهری #نماز_جمعه در گذشته و حال: در گذشته محل اقامه #نماز_جمعه مسجد شاه، و خانه امام جمعه هم در مجاورت همین مسجد بود. اگر به نقشه بالا که مربوط به سال ۱۲۷۵ق است بنگریم، در حد فاصل #مسجد_شاه و #مسجد_حاج_سید_عزیزالله نام خانه امام جمعه به چشم می‌خورد. 🔹آن زمان بازار تهران، منطقه‌ای تجاری مسکونی و با سکنه بسیار بود. مسجد شاه علاوه بر اهمیت مسجد بودنش، به عنوان محل برگزاری نمازجمعه، در این منطقه مسکونی قرارداشت. مدارس علمیه بسیاری هم پیرامون این مسجد و بعضا متصل به آن جای داشتند. 🔸امروزه بازار تهران منطقه‌ای صرفا تجاری و عمدتا خالی از سکنه است. اما بیشتر مدارس علمیه همچنان در این نقطه خالی از سکنه پا بر جا هستند. نماز جمعه‌های پایتخت در #دانشگاه_تهران برگزار می‌شود و البته از خانه ائمه جمعه موقت شهر و نحوه تعاملات اجتماعی ایشان هم عمدتا بی‌اطلاعیم. به عبارت روشن‌تر، در گذشته یک مسجد، در منطقه‌ای با سکنه بسیار و در حلقه‌ای از مدارس علمیه شهر، محل برگزاری نماز جمعه بود، و امروزه یک دانشگاه در حلقه‌ای از دانشکده‌های شهر محل نماز جمعه است، به علاوه که این منطقه (خیابان انقلاب) هم عمدتا به منطقه‌ای اداری، تجاری و آموزشی تبدیل شده و در واقع خالی از سکنه است. 🔹با این توضیحات به ذهن می‌رسد، حال که نماز جمعه در سال‌های پس از انقلاب به جایگاه اصلی خود بازگشته، لازم است مسأله نمازجمعه، محل برگزاری و جایگاه شهری آن و پایگاه اجتماعی امام جمعه، در شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه و نهادهای مربوطه مورد بازبینی جدی قرارگیرد: ۱. بررسی آثار مثبت و منفی اقامه نماز جمعه در دانشگاه؛ ۲. بررسی تأثیر موقعیت جغرافیایی محل برگزاری نماز جمعه در کارکردهای اجتماعی آن؛ (اگر قرار بوده دنباله جمعیت نمازگزار در کوچه‌ها و خیابانهای اطراف دانشگاه تهران به نماز بایستند، چرا نماز جمعه در مکانی همچون مسجد #مدرسه_عالی_سپهسالار برگزار نشد که در گذشته نماز جماعت‌های چند هزار نفره در آن اقامه می‌شد؟) ۳. نماز جمعه در مراکز پر جمعیت مسکونی برگزار شود یا همچون بسیاری از شهرها، مصلی‌ها به بیرون شهر منتقل شوند؟ ۴. شخصیت اجتماعی ائمه جمعه و میزان تعاملات آنها با مردم و رسیدگی به مشکلاتشان، چه تاثیری در تقویت این عبادت اجتماعی دارد؟ چه مانعی دارد که نماز جمعه تهران هم مثل بسیاری از شهرهای دیگر، محل دیدار مردم با امام جمعه و در میان گذاشتن مشکلاتشان با او باشد؟ آیا لازم نیست که ائمه جمعه تهران هم مثل اینه جمعه دیگر شهرها فقط امام جمعه باشند تا فرصت رسیدگی به مسائل دینی و مشکلات مردم را داشته باشند؟ 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

#مهاجرت_علما_به_تهران

✍ اگر تهران روزی #شهر_هزار_حکیم شد، روز نخستش را تنها با یک حکیم یعنی #ملا_عبدالله_زنوزی آغاز کرده بود. آن هم حکیمی مهاجر که از حوزه اصفهان به اینجا هجرت کرد. نه تنها او، که در فاصله‌ای کوتاه، حکمای دیگری چون #سید_رضی_لاریجانی ، #میرزا_ابوالحسن_جلوه و #آقا_محمدرضا_قمشه_ای همگی از اصفهان به تهران هجرت کردند تا قوام‌بخش #حوزه_حکمی_تهران در آغاز شکل‌گیری آن باشند. در عرصه فقاهت نیز جمع کثیری از فقهای برجسته در طول این دو قرن، یا به تهران هجرت کردند و یا به این شهر به عنوان زادگاه و نخستین محل تحصیل خود بازگشتند. 🔹علمای برجسته‌ای چون میرزا مسیح مجتهد استرآبادی، ملا محمد جعفر استرآبادی، میرزا محمدحسن آشتیانی، حاج شیخ فضل‌الله نوری و بسیاری دیگر در زمره مهاجرین به تهران پس از رسیدن به رتبه‌های علمی بالا بودند و جمعی چون حاج ملاجعفر چاله‌میدانی تهرانی، میرزا ابوالقاسم کلانتر تهرانی، حاج ملاعلی کنی، و میرزا محمد اندرمانی عمدتا در تهران و نواحی آن متولد شده بودند، اما پس از رسیدن به رتبه‌های بالای علمی در حوزه نجف، به تهران بازگشتند. 🔅 گاهی شاهدیم که فقیه برجسته‌ای چون #میرزا_عبدالرحیم_نهاوندی از شاگردان شیخ انصاری وقتی به قصد زیارت مشهد مقدس رضوی (ع) از نجف به تهران می‌آید، به اصرار زعمای وقت حوزه تهران، در پایتخت مقیم می‌شود و نمونه دیگر آن در نخستین سال‌های پس از انقلاب هم #آیت‌_الله_جعفری_اراکی است که در سفر از نجف به تهران، به اصرار آیت‌الله مهدوی کنی در تهران می‌مانند. 🔅مهاجرت یا بازگشت به تهران، سیره مستمر فقها و حکمای حوزه تهران در طول دو قرن گذشته بود. چیزی که باعث شکل‌گیری و بقای #حوزه_عاصمه بود. در این سالهای اخیر و با درگذشت بسیاری از فقها و حکمای آن که حوزه تهران حال خوبی ندارد، نسخه‌ای که بتواند به فوریت آن را از این وضع خارج کند، استمرار همان سیره علمای تهران در دو قرن گذشته یعنی هجرت یا بازگشت است. چه مانعی دارد که تصمیم‌گیران امروز حوزه تهران به همان شیوه زعمای پیشین، با برنامه‌ریزی دقیق و حساب شده، از برخی فقها و حکمای برجسته حوزه در دیگر مراکز علمی همچون قم، که ویژگی‌های علمی و اجتماعی لازم برای استقرار در تهران را دارند دعوت نمایند تا به پایتخت هجرت کنند و علاوه بر تقویت فضای علمی حوزه تهران، در تعامل سازنده با مردم، رسیدگی به امور دینی اجتماع را برعهده گیرند. 🔹ناگفته‌ نماند که مطالبه عمومی می‌تواند به این روند سرعت بخشد و البته نکات و پیشنهادات دیگری هم در این باب هست که به مرور تقدیم خواهد شد. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🗓 به مناسبت ۹ شوال ۱۳۵۷ق (۱۳۱۷ش) درگذشت فقیه و عارف گمنام آیت‌الله #حاج_آقابزرگ_ساوجی 💠 مرحوم حاج آقا بزرگ ساوجی در حوزه نجف از درس فقه و اصول #میرزا_حبیب_الله_رشتی و #میرزا_حسین_خلیلی بهره برد و در سلوک عرفانی از محضر #آخوند_ملاحسینقلی_همدانی و #آخوند_ملافتحعلی_سلطان_آبادی استفاده کرد. ایشان در آن دوره با #حاج_شیخ_عبدالکریم_حائری_یزدی هم‌حجره بود و پس از تکمیل بهره‌های علمی و معنوی به تهران آمد و در #مدرسه_مروی ، #مدرسه_عالی_سپهسالار و #مدرسه_حکیم_هاشم به تدریس پرداخت. 💠 حکایت: «روزی نایب التولیۀ #مدرسە_سپهسالار_جدید به دیدار ایشان آمد و عرضه داشت که حق‌التدریس شما و سایر اساتید را از محل افزایش عائدی موقوفات مدرسه، از ۱۰ تومان به ۶۰ تومان ارتقا داده‌ایم، درحالیکه گویا حق التدریس اساتید آن طبق وقفنامه، همان ۱۰ تومان بود. ایشان چنین چیزی را نمی‌پذیرد و به همان مقدار تعیین شده در وقفنامه اکتفا می‌کند، اگرچه اساتید دیگر مدرسه، این افزایش را قبول کرده بودند. نایب‌التولیه می‌گوید: دستور داده‌ایــم به خاطر کسالت حضرتعالی، درشکه ای شما را از منزل به مدرسه بیاورد. اما حاج آقابزرگ، این را هم نمی‌پذیرد و می‌گوید: تا توان حرکت دارم خودم به مدرسه می‌آیم و هر زمان که دیگر قادر بر حرکت نباشم، از طلاب می‌خواهم که برای درس به همین منزل بیایند.» (تربت پاکان قم، ج۱، ص۱۷۱) ▪️قبر مطهر مرحوم حاج آقا بزرگ ساوجی در حرم مطهر حضرت معصومه (س) داخل مقبره #پروین_اعتصامی قرار دارد اما متاسفانه جای دقیق آن مشخص نیست. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📆 به مناسبت لغو امتیاز تنباکو به فتوای میرزای شیرازی 🔻 نفوذ حکم میرزا در قضیه تحریم تنباکو 🔹 کتاب «روزنامـه خاطـرات اعتماد السلطنه» بخش مربوط به قضیه تنباکو خیلی جالب است. این قسمت تاریخ معتبر قضیه تحریم تنباکو است، زیرا اعتماد السلطنه شـب به شب و مخفیانه این مطالب را ضبط می‌کرد. وی نقل می‌کند: «چند سال بود که اسب دوانی تعطیل شده بود. جای بزرگی را برای مسابقه اسب سواری مهیا کردند. آن سال، سال افتتاح آنجا بود و معمولاً جوان‌ها برای مسابقه و تماشا شرکت می‌کردند. حدود سی هزار نفر برای تماشا گرد آمده بودند. در میان آن سی هزار نفر یک نفر هم سیگار نمی‌کشید!؟» (۱) 🔹 همچنین اعتماد السلطنه از یکی از اشراف نقل کرده است: بنّایی داشتم. من سیگار کشیدم. عمله کار را نیمه‌کاره رها کرد و از مزدش صرف نظر کرد و رفت! 🔹 همچنیـن نـقـل کرده است: زمانی که میرزا تنباکو را تحریم کرده بود، ناصرالدین شاه به زن‌هایش گفت: من قلیان می‌کشم شما هم بکشید. آن‌ها زیر بار نرفتند و گفتند: شما دو خواهر را هم با هم گرفتید! ما که مقلّد شما نیستیم. (۲) 🔸 وقتی میرزا حـكـم تـحـريـم تنباکو را لغو کرد، تا مدتی مردم، تنباکو استعمال نمی‌کردند، چون مطمئن نبودند این دستور میرزا است یا شایعه است. 1⃣ روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه ؛ ص ۷۸۰ 2⃣ روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه ؛ ص ۷۸۱ 📚 جرعه‌ای از دریا [آیةالله شبیری زنجانی] ؛ ج ۳ ص ۳۱۵ 🕌 @tarikh_hawzah_tehran