سرمایه‌های انسانی حوزه حکمی تهران ✍ در دوره متأخر که حکمایی بزرگ همچون #علامه_شعرانی ، #علامه_رفیعی_قزوینی ، #آیت_الله_جولستانی ، #حکیم_الهی_قمشه_ای و دیگر بزرگان، مسند نشین تدریس فلسفه و عرفان در #حوزه_تهران بودند، دو طیف از جویندگان حکمت از محضرشان بهره میبردند که در طبقه بعدی تدریس حکمت، نقش آفریدند. یک دسته آنها که در کسوت روحانیت بسر میبردند و متاسفانه جز اندکی، دیگر اثری از آن نسل باقی نمانده و آن قلیل هم کالمعدوم؛ دسته دیگر حکمایی که گرچه برخاسته از #حوزه_حکمی_تهران هستند، و بعضا در دوران گذشته در لباس روحانیت بودند، اما در این عرصه دیده نمیشوند؛ با این حال سهم بزرگی در حراست از میراث حکمی تهران دارند و متأسفانه قدرشان ناشناخته است. امروز هم که چراغ حکمت در حوزه تهران بسیار کمفروغ شده، این اندک روشنایی که سوسو میکند، بخش عمدهای مرهون همین طیف از اهل حکمت است. بزرگانی چون #دکتر_دینانی ، #دکتر_مهدی_محقق ، #دکتر_اعوانی ، #دکتر_صدوقی_سها و دیگران که بهخاطر ضعف در مدیریت صحنه، ارتباطشان با محیط حوزوی قطع شد، اما در حال حاضر تقریبا تنها بازماندگان سلسله حکمی تهراناند. از همین خیل مفاخر حکمی تهران، استاد #غلامحسین_رضانژاد متخلص به نوشین بود که در روزهای گذشته دار فانی را وداع گفت و متاسفانه قدر او دانسته نشد. 📜مرحوم آیت‌الله #حاج_آقارضی_شیرازی در حاشیه لوح تقدیمی خود به مرحوم استاد رضانژاد نوشین (تصویر بالا) مرقوم فرمودند: «هدیه منی الی الأستاد العلامه الفحل الادیب العارف الحکیم الدکتور رضانژاد» 🔹آیت‌الله سید رضی شیرازی در جای دیگری دربارهی استاد رضانژاد به مناسبت ذکر خیری از استاد مشترکشان آیت الله رفیعی قزوینی میفرمایند: «مرد فاضل و آگاه و مسلط بر ادبیات فارسی است و شاعر بزرگواری است و مسلط است بر کتب فلسفه و عرفان، شرح فصوص را شرح کرده، شرح منظومه را شرح کرده و این مرد در فن خودش استادی است و انصافاً مرد جامعی است.» 📖 (حافظان شریعت؛ سیری در حیات علمی و اخلاقی آیت الله سیّد رضی شیرازی؛ ص ۹۴) 🔹 #آسیب_شناسی_حوزه_تهران 🙏باتشکر از آقای شهاب‌الدین شهرابی که مستندات این نوشتار را در اختیار این کمترین قرار دادند. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🗓 به مناسبت درگذشت عالم ربانی حاج شیخ مرتضی زاهد در تاریخ ۲ خرداد ۱۳۳۱ش «مرحوم آقا شیخ مرتضی زاهد در سالهای آخر عمر، روزهای چهارشنبه به منزل آیت‌الله آقا شیخ مهدی معزالدوله‌ای (معزی) دعوت داشتند. از آن وقت که ایشان می‌آمدند تا وقتی که ناهار آماده می‌شد و در حین ناهار و بعد از آن، همه به صحبت خدا و رسول و مواعظ الهیه می‌گذشت. خانم‌های منزل هم پشت پرده گوش می‌کردند. روزی فرمود: آخر عمر من است و چندان چیزی باقی نمانده است؛ اما دستم خالی است. هیچ ندارم؛ جز اینکه از بدو تکلیف تاکنون خلاف شرع و گناه نکرده‌ام. همچنین نسبت به دشمنان خدا آن‌قدر برائت داشته و دوری کرده‌ام که کوشیده‌ام حتی کلمات آنها را که در زبان فارسی رایج شده، به کار نبرم.» 📚 سیره و خاطرات علما، حاج شیخ محمدعلی جاودان، ص۴۷ 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🗓 درگذشت آیت‌الله #شیخ_محمدتقی_آملی در ۲۹ شوال ۱۳۹۱ق (۱۳۵۰ش) ✍ ایشان گرچه در زمینه فلسفه و عرفان و سیر و سلوک معنوی بسیار زحمت کشیده بود، اما می‌کوشید تنها جنبه فقاهتی‌شان نمود یابد. از این‌رو معمولا درخواست شاگردانش مبنی بر تدریس حکمت را یا نمی‌پذیرفت، یا منوط به حضور در درس فقه می‌کرد. #علامه_رفیعی_قزوینی هم در دوران حضور خود در تهران همین شیوه را اتخاذ کرد. 🔹یکی از دلایل این امر آن است که در آن زمان چنین تشخیص داده بودند که فضای دینی و اجتماعی تهران بیشتر به فقیه و مرجع تقلید نیاز دارد تا حکیم. از این‌رو نمی‌خواستند جنبه‌های فقاهتی‌شان تحت‌الشعاع قرارگیرد. 🔹آیت‌الله شیخ محمدتقی آملی به لحاظ فقهی در رتبه‌ای بود که در جایی می‌دیدم: #علامه_شعرانی برخی طلاب را در امر تقلید به ایشان ارجاع داده بودند. 🍁پدر ایشان آخوند #ملا_محمد_آملی از یاران #شیخ_فضل‌_الله_نوری بود و یک روز بعد از شهادت شیخ شهید، بساط اعدام او را هم در #میدان_توپخانه فراهم کردند، اما آشفتگی شهر در اثر شهادت شیخ، آنها را از اعدام آخوند منصرف کرد و به تبعید وی رضایت دادند. شیخ محمدتقی در آن دوره، محنت بسیاری از سوی #مشروطه_خواهان چشید و سرانجام نیز از تهران به نجف رفت. ✨از مهم‌ترین رویدادهای زندگی وی، استفاده از محضر آیت‌الله #سید_علی_قاضی بود. حکایاتی از تشرف به محضر امام زمان (ع) نیز برای آیت‌الله شیخ محمدتقی آملی بیان شده است. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

منتظر اطلاع‌رسانی شما هستیم🙏 🔹حتی اگر خانه‌ای بقایای چندانی نداشته و یا از نظر شما اهمیت خاصی ندارد... 🕌@tarikh_hawzah_tehran

📷 فقیه و حکیم برجسته حوزه تهران، آیت‌الله #سید_حسن_مصطفوی 🔸ایشان در آغاز انقلاب، ریاست کمیته کاخ نیاوران را برعهده داشتند. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷 نفر اول از راست: #امام_خمینی (ره) در حضور آیت‌الله کاشانی 🔹۱۳۳۱ش/ مراسم اربعین آیت‌الله سید محمدتقی خوانساری 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷 فروردین ۱۳۵۸. تصویری از دیدار مسئولان #کمیته‌_های_انقلاب_اسلامی با امام خمینی. 🔹 آیت‌الله #محمدعلی_حقی رئیس کمیته مسجد امام حسین(ع) تهران، در حال دستبوسی از امام خمینی (ره) است. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍ حاج شیخ حسین لنکرانی که «مرد دین و سیاست» نامیده می‌شد، خود و اجدادش از علمای تهران به‌شمار می‌آمدند. او تحصیلات مقدماتی را در حوزه تهران پشت‌سر گذاشت و با آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری در ارتباط بود. در نجف از درس آخوند خراسانی بهره برد و در دوره‌های مختلفی از تاریخ معاصر، نقش مفید و موثری داشت. 🔹آیت‌الله لنکرانی ۵ روز بعد از رحلت امام خمینی یعنی در ۱۸ خرداد ۱۳۶۸ در سن ۱۰۰ سالگی درگذشت. نامه‌ای از وی خطاب به رهبر معظم انقلاب آیت‌الله خامنه‌ای در دست است که چند ساعت قبل از وفات مرقوم کرده‌اند: بسم الله الرحمن الرحیم جناب مستطاب، آیة الله سید علی خامنه‌ای سلام علیکم! با عرض تسلیت به مناسبت این واقعه خیلی بزرگ و دردناک و اظهار رضایت از مصلحت‌اندیشی فقهای معظم خبرگان و به خصوص از تسریع آن حضرات در اتخاذ تصمیم به انتخاب جناب عالی به منظور جبران و پرکردن خلأ حاصل از فقدان آیة الله خمینی رضوان الله علیه، موجب امیدواری زیاد شد که عید رمضان آمد و ماه رمضان رفت ـ بس شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت از خداوند منان مسئلت دارم که در این مقام خیلی مهم و حساس، جناب عالی را یاری دهد تا منشأ خیر و صلاح فراوان باشید. با تقدیم احترامات فائقه، حسین لنکرانی ۱۸/ ۳/ ۶۸ ش. 📖منبع نامه: تاریخ معاصر ایران، ش ۲۳، ص۱۰۰. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷 آیت‌الله مهدوی کنی در جمع اهالی مسجد جلیلی در نخستین سال‌های حضور خود در تهران 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

🔹روایت #آیت_الله_مهدوی_کنی از #قیام_پانزده_خرداد در تهران: ✍«بنده روز ۱۵ خرداد ۴۲ در تهران بودم‌. البته ایامی بود که ما از قم مهاجرت کرده به تهران برگشت بودیم. در آن روز من خبر دستگیری حضرت امام را در #مدرسه_مروی دریافت کردم. یادم است من در روز دوازدهم محرم، ۱۵ خرداد آن سال از منزل به مدرسه مروی آمدم. آن ایام معمولاً در مدرسه درس داشتم که شنیدم امام را دستگیر کردند. به دنبال دستگیری امام آنچه خود در تهران مشاهده کرده و شنیدم این بود که بازار تهران تعطیل شد... مسجد ما #مسجد_جلیلی جنب میدان فردوسی بود. به یکی از دوستان مسجد، از تلفن عمومی زنگ زدم از ایشان سوال کردم: آیا شما از جریان دستگیری امام خبری دارید؟ ایشان گفتند: ما هم شنیدیم که آقا را گرفتند؛ درست است یا نه؟ گفتم آری آقا را دستگیر کرده و به تهران آورده اند. ایشان گفتند: چه کار کنیم؟ مردم یعنی کسبه در آن محل مردد هستند؛ نمی دانند چه کار کنند. من گفتم: شما تشویقشان کنید که مغازه ها را ببندند. بعداً ایشان خبر داد که مردم مغازه ها را بستند. ... ساعت ۹ صبح بود که ما این خبر را شنیدیم. بلافاصله همین خبر که در بازار پخش شد اول صبح بود که تازه بازاری‌ها شروع می‌کردند به کار یک دفعه تمام مغازه ها بسته شد و همه به خیابان ها ریختند. من می‌دیدم که از طرف بازار جمعیت به طرف میدان ارک و خیابان ناصرخسرو به خیابان بوذرجمهری سابق می‌آید که اکنون به همین مناسبت اسم آن خیابان را ۱۵خرداد می‌گویند. من اوایل خیابان ۱۵خرداد فعلی بودم داشتم تلفن میزدم که اولین حمله پلیس را مشاهده کردم. دیدم ماشین های پلیس آژیر کشان آمدند و برای اولین بار بود که ماشین های پلیس را با این کیفیت و با حمله کذایی در تهران مشاهده کرده بودم... بعد از آن من به توصیه دوستان و طلاب به مدرسه مروی رفتم در آغاز حمله در مدرسه باز بود یکی دوبار نیروهای پلیس به مدرسه حمله کردند یعنی مردم را دنبال می کردند داخل کوچه مروی می آمدند و مردم به طرف مدرسه می‌آمدند پناه می گرفتند... در آن هنگام من شعار یا مرگ یا خمینی را شنیدم که در کلمات مردم بود... همان شب شام ۱۵خرداد از آقایان ائمه جماعات تهران حدود ۳۰ ، ۴۰ نفر را گرفتند که در میان دستگیرشدگان جناب آقای فلسفی و جناب آقای مطهری نیز بودند. اخوی آقای باقری نیز که از کن می‌آمدند در ایستگاه ماشینهای کن سه راه طرشت با مرحوم آشیخ غلامرضا محمدخانی پسر خاله ما دستگیر شدند...» 📖خاطرات آیت‌الله مهدوی کنی ص۱۱۱_۱۱۳. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

📷 آیت‌الله سید مرتضی مستجابی حفظه الله 🕌 @tarikh_hawzah_tehran

✍ مدتها بود مشتاق زیارتشان بودم، اما با خود می‌گفتم مگر می‌شود؟! ما تهران و ایشان اصفهان و آن هم دیدار با عالمی که در آستانه یک‌صد سالگی است. در زمان نگارش #فیضیه_تهران ایشان را نمی‌شناختم، اما در کتاب جدید که هنوز منتشر نشده، به تفصیل به خاطرات مستند و مصور ایشان از سالهای حضورشان در #حوزه_تهران در دهه ۲۰ و ۳۰ پرداخته‌ام. به قول خودشان از هم‌دوره‌ای‌های ایشان هیچ‌کس نمانده. چند شب قبل برخی عزیزان که سابقه آشنایی با ایشان نداشتم به من پیام دادند که کتاب فیضیه تهران شما به دست آیت‌الله مستجابی رسیده و ایشان با وجود کهولت سن و کسالت شدید، در طول یک ماه همه کتاب را مطالعه کرده‌اند و ۳۰ جلد هم برای فضلای اهل تحقیق اصفهان خریداری و هدیه کرده‌اند. عرض کردم: من مشتاق زیارت ایشانم، و پاسخ شنیدم: پس تا دیر نشده بشتابید. این شد که روز گذشته به جاده زدم و راهی اصفهان شدم. نزدیک اذان ظهر به اصفهان رسیدم. مستقیم به سمت منزل ایشان رفتم. بر پلاک منزلشان نقش بسته بود: «مرتضی مستجابی (مستجاب الدعواتی).» زنگ زدم و بی‌آنکه کسی از نام و نشانم بپرسد، در گشوده شد و داخل شدم. وارد اتاقشان شدم. ضعیف و پر رنج بر تخت افتاده بودند. پاها از کار افتاده و قلب و برخی از اعضا و جوارح داخلی دچار نارسایی. ابتدا امیدی نداشتم که جز فیض زیارتشان، توفیقی برای شنیدن کلامشان داشته باشم. مقابلشان روی صندلی نشستم و از همان ابتدا گفتگو آغاز شد. برای ضبط تصویری، اجازه خواستم. دوستان گفتند معمولا اجازه نمی‌دهند، اما به لطف خدا اجازه دادند. گفتند بپرس؛ از زمان حضورشان در تهران و مدرسه مروی می‌پرسیدم و ایشان با صبر و حوصله و شوقی که در نگاهشان دیده می‌شد، پاسخ می‌دادند. خلاصه بگویم؛ آیت‌الله مستجابی بعد از حدود ۴ ساعت گفتگوی بانشاط، به بردار طلبه‌ای که در خدمتشان بود گفتند: وقتی این آقا آمد مطمئن نبودم توان داشته باشم جواب سلامش را بدهم، ولی الان ۴ ساعت است حرف می‌زنیم. ایشان علاوه بر حضور در فعالیتهای سیاسی دهه ۳۰ به عنوان یکی از طلاب فعال و پرشور تهران، از پهلوانان آن دوره به شمار می‌آمد و از چند تن از مراجع وقت اجازه اجتهاد گرفته و در سیر و سلوک معنوی هم مجاهدت‌ها داشت و در دوران تحصیل در نجف، از محضر آیت‌الله سید علی آقای قاضی هم بهره برده بود. 🕌 @tarikh_hawzah_tehran