⭕️مساله #جنگ_اقتصادی و اختراع مجدد #چرخ 🔹انباشت #تجربه و استفاده از #دانش و #اطلاعات گذشتگان یکی از مهمترین تفاوت های انسان با سایر موجودات است که در طول تاریخ باعث پیشرفت تدریجی هر نسل از جامعه بشری نسبت به گذشتگان شده است. انسان ها به تجربه دریافته اند که به جای #اختراع_چرخ از نو، اضافه کردن و #اصلاح و بهبود دانش گذشتگان مسیر بهتری را برای توسعه فراهم می کند. 🔹یکی از ایرادات بنیادینی که در کنش مسوولین #دولت_فعلی از ابتدای روی کار آمدن قابل مشاهده بود نفی کلیه #تجربیات دولت پیش از خود و تلاش برای حذف هر آن چه به عنوان #میراث آن دولت فرض می شود، بوده است. این مساله به ویژه در #بحران_ارزی چند ماه اخیر اثرات فاجعه بار خود را بیشتر نشان می دهد. 🔹در مقاله نویسنده با عنوان « #بحران_ارزی و ناکارآمدی راه حل های #بسیط» که 28 فرودین ماه در روزنامه قدس منتشر شد با ذکر دو تجربه شکست خورده قبلی اجرای سیاست تک نرخی کردن ارز(در زمان جنگ و سال 91) توضیح داده شد که راه حل #تک_نرخی کردن نرخ ارز آن هم به قیمتی با فاصله زیاد با قیمت #بازار علاوه بر ضربه زدن به #اقتصاد کشور، منشأ ایجاد رانت‌ها و ثروت‌های #بادآورده در میان برخی طبقات #اجتماعی خواهد شد و طبیعی است برخوردهای #قضایی و امنیتی با #تخلفات ناشی از این توزیع رانت نیز تنها موفق به کشف بخش اندکی از این تخلفات خواهند شد. این در حالی است که دانش حاصل ازجنگ اقتصادی در سال 91 تجربیاتی را برای سیستم حکمرانی کشور ایجاد کرده است که با اصلاحاتی امروز نیز قابلیت بالایی برای اجرایی شدن دارند. 🔹به عنوان مثال یکی از سیاست های مناسبی که در سال 91 و پس از مشخص شدن ناکارآمدی سیاست تک نرخی اتخاذ شد تقسیم کالاهای #وارداتی به سه گروه بر اساس میزان #ضروری بودن آن و تخصیص ارز به آن بر اساس سه نرخ #مرجع(برای کالاهای ضروری)، #مبادله ای (کالاهای گروه دوم از لحاظ ضرورت) و #آزاد (جهت کالاهای غیر ضروری و مصرفی) بوده است. امروز هم با توجه به در دسترس بودن اطلاعات و شکل گروه بندی کالاها در دوره مذکور، دولت می تواند با اتخاذ همین سیاست از هدر رفت بیشتر #منابع_ارزی جلوگیری کند. 🔹این در حالی است که #تخصیص #ارز با #نرخ_دولتی برای کالاهای مصرفی #لوکس و مسافرت های خارج از کشور درعمل موجب ایجاد مشوق در فضای عمومی برای این نوع از هزینه کرد شده است و نوعی #یارانه برای مصارف طبقات متوسط به بالای جامعه تولید می کند. این در حالی است که حتی در صورتی که دولت تمایل به ارائه چنین #یارانه ای داشت می توانست آن را به شکل مساوی میان کل خانوارها به عنوان مشوق سفرهای داخلی توزیع کند. کمیاب شدن برخی کالاهایی که در به آن ها ارز دولتی تخصیص یافته بود و همچنین سو استفاده برخی #آژانس های مسافرتی در گرفتن ارز یارانه ای #مسافران در ازای رایگان کردن #سفر_خارجی برای آن ها تنها نمونه ای از آثار مخرب این سیاست در فضای #اقتصادی کشور است. 🔹#ریچارد_نفیو یکی از #طراحان آمریکایی تحریم های کشورمان در کتاب «#هنر_تحریم ها» که اخیرا نگاشته است توضیح می دهد که چگونه حتی در اوج شدت تحریم ها نیز کالاهای #لوکس مصرفی مانند گوشی تلفن همراه #اپل را از لیست تحریم ها حذف می کرده است تا از یک طرف به جریان خروج ارز از کشور دامن بزند و از سوی دیگر احساس #نابرابری و #فقر را در کشور تشدید کند. این در حالی است هم اکنون نه تنها بسیاری از این کالاها از لیست واردات کشورمان حذف نشده اند که از طریق تخصیص #ارز با نرخ مصوب دولتی خود دولت مشوق هایی را برای خروج ارز از کشور ایجاد کرده است. در واقع دولت از این طریق مهمترین مزیت بالا رفتن قیمت ارز برای اقتصاد داخلی که بالا رفتن قدرت #رقابت_پذیری تولیدکنندگان داخلی در بازار است را از بین برده است. 🔹همچنین زیرساخت های شفافیتی مانند طرح #شبنم (اختصاص کد یکتا به تک تک کالاهای کشور اعم از واردات و تولید داخل و رهگیری آن‌ها در شبکه توزیع تا مصرف‌کننده) و #کارت_سوخت که در دولت دهم و در بحبوحه جنگ اقتصادی بنیان گذاشته شد از جمله اقدامات موثر دیگری بود که اگر به راحتی و با این فرض غلط که مذاکرات سیاسی کلیه مشکلات #اقتصادی کشور را حل خواهد کرد، در دولت یازدهم کنار گذاشته نمی شد، امروز می توانست نقش مهمی در مقابله با #بحران_ارزی و فسادهای اقتصادی ناشی از آن داشته باشد. 🔹باید توجه داشت هر کدام از این تجربیات در ازای هزینه های قابل توجهی برای ساختار #حکمرانی کشور حاصل شده است و کنار گذاشتن و عدم توجه به آن به معنی لزوم تحمل مجدد همان هزینه های پیشین برای کسب مجدد آن تجربه است. هر یک از این راهکارها می تواند با نگاهی #انتقادی و #اصلاحاتی در شیوه های اجرایی نقش مهمی در مقابله با جنگ اقتصادی غرب داشته باشد. ✍ #میثم_ظهوریان 🔹 Eitaa.com/teribon_ir 🔸 http://sapp.ir/teribon_ir 🔺http://ble.im/teribon_ir 🔹 t.me/teribon

⭕️ آيا احیای برجام کمکی به ما می‌کند؟ ◀️سال ۹۵ و بعد از تصویب قانون تحریم ایران (ISA) در کنگره آمریکا و سخنرانی معروف به «#تقریبا_هیچ» رئیس بانک مرکزی یادداشتی نوشتم با عنوان چرا برجام، نافرجام شد که در آن تاکید شده است مهم ترین دلایل شکست برجام وجود «عدم توازن فاحش» در آن است. در این یادداشت همچنین ۵ نوع عدم توازن موجود در برجام شرح داده شده است. 🔻عدم توازن در برجام ابعاد چند گانه‌ای دارد که هر کدام از این ابعاد به تناسب و در زمان مناسب امکان بهره‌برداری را به آمریکا و متحدان غربی آن می‌دهد. به طور خلاصه مهم‌ترین ابعاد این عدم توازن به شرح زیر است: 1️⃣ عدم توازن در وزن تعهدات: وزن و نوع تعهدات ایران در توافق چه در زمینه هسته‌ای (تعطیلی و توقف یا تخریب بخش عمده و اصلی فعالیت‌های هسته‌ای و تحقیق و توسعه) و چه در سایر حوزه‌ها مانند نظام دسترسی و بازرسی به شکل قابل توجهی سنگین‌تر از تعهدات طرف مقابل (توقف بخش اندکی از تحریم‌های وضع شده در دوره تنش هسته‌ای) است. 2️⃣ عدم توازن در زمان‌بندی انجام تعهدات: از لحاظ زمان‌بندی در توافق، شروع اجرای تدریجی و ۱۰ ساله تعهدات غرب و آمریکا موکول به انجام کامل تعهدات ایران و تاییدیه آژانس مبنی بر انجام کامل آن شده است و از سیستم معقول اجرای گام به گام و متقابل تعهدات که مورد تاکید رهبری و صاحبنظران در دوران مذاکرات بود استفاده نشده است. 3️⃣ عدم توازن در شفافیت و روشن بودن تعهدات: تعهدات ایران در برجام کاملا روشن و مشخص و قابل #راستی_آزمایی است، در حالی که تعهدات طرف مقابل از یک سو در ابعاد مختلف تفسیرپذیر و مبهم نگاشته شده است و از سوی دیگر با قیودی مانند «نهایت تلاش خود را می‌کند» یا «در حد اختیارات دولت» به اراده دولت حاکم بر ایالات متحده پیوند خورده است. 4️⃣ عدم توازن در نظام داوری: در حالی که برای تایید انجام تعهدات ایران #آژانس بین المللی انرژی اتمی که خود شدیدا متاثر از کشورهای غربی است، به عنوان داور مشخص شده است، نه تنها هیچ داوری برای راستی‌آزمایی انجام تعهدات طرف مقابل مشخص نشده است که حتی در صورت شکایت ایران نیز رسیدگی به آن در صلاحیت کمیته‌ای است که از ۸ عضو آن، ۷ عضو از کشورهای طرف مقابل ایران در مذاکرات تشکیل شده‌اند و تایید این شکایت نیز تنها با حکم اجماعی هر ۸ عضو (از جمله عضو متشاکی!) و در صورت عدم نتیجه از طریق ارجاع به شورای امنیت سازمان ملل که اغلب اعضای ۵+۱ در آن دارای #حق_وتو هستند امکان‌پذیر است. به عبارت دیگر حتی اگر ایران در #برجام از کشور دیگری شکایت کند داوری آن به عهده همان کشور مورد شکایت قرار خواهد گرفت. 5️⃣ عدم توازن در بازگشت‌پذیری: به دلیل اینکه تعهدات ایران شامل جمع‌آوری یا تخریب بخش عمده‌ای از زیرساخت‌های هسته‌ای است در عمل بازگشت ایران به شرایط ماقبل توافق مشمول زمان زیادی است. اما آمریکایی‌ها با حفظ قوانین و زیرساخت‌های تحریم، امکان بازگشت سریع معدود تحریم‌های متوقف شده را برای خود فراهم کرده‌اند. 🔺توافق آتی یا هر گونه سند الحاقی به برجام نیز اگر نتواند این عدم توازن‌های فاحش را به شکل قابل توجهی کاهش دهد، حاصلی جز «#تقریبا_هیچ» نخواهد داشت. #دکتر_میثم_ظهوریان @teribon_ir