در شرایط بحرانی فعلی وقتی صحبت از آبهای زیرزمینی و حفر چاه می شود، #فرونشست_زمین اولین تصویری است که در ذهن شکل می گیرد که نتیجه نهایی برداشت از این مخازن است. مساله ای که شاید شصت هفتاد سال و یا حتی پنجاه سال پیش که در اوج سرمستی بهره برداری از این چاهها بودیم شوخی ای بیش نبود.
اما امروز فرونشست زمین و ایجاد شکافهای متعدد در #دشت_خراسان و #دشت_قزوین شهرهایی مثل نیشابور و تهران را تهدید میکند و از یک مساله به #بحران_تمدنی تبدیل شده است.
آب مساله امروز فلات ایران نیست و قدمتی به اندازه تاریخ #تمدن_ایران دارد، اما در چند قرن اخیر با از دست رفتن سرزمین های پیرامونی از ایرانِ مرکزی سرچشمه اصلی بسیاری از رودهایی که منبع تغدیه تمدن ایرانی بوده اند از دست رفته است و این موضوع به یک مساله فوق راهبردی تبدیل شده است.
در این میان با غفلت از قدرت و کارایی دیپلماسی در احقاق #حق_آبه ایران در رابطه با کشورهای پیرامونی مسولین و کارشناسان به راهکارهایی از جمله انتقال آب از خلیج فارس، دریای عمان و حتی دریاچه خزر به مناطق مرکزی، با توسل به تکنولوژی آب شیرین کن و یا تکیه بر حفر #چاه_ژرف و بهره برداری از #آب_فسیلی چشم دوخته اند.
فارغ از ملاحظات شیرین کردن آب دریا و دریاچه ها، هدف نگارنده از این نوشتار اشاره به مخاطرات و غفلتهایی است که در پس بهره برداری از #آب_ژرف نهفته است.
مشخصا در منطقه سیستان؛ با انسداد رود هیرمند و خشک شدن دریاچه هامون با چالشهای مستقیمی روبرو هستیم که برخی از آنها عبارتند از:
- انقراض تقریبی کشاورزی
- رو به انقراض نهادن #گاو_سیستانی
- پایین آمدن رطوبت نسبی آب و خاک منطقه
- افزایش شن و گرد وخاک در خلال بادهای موسمی
- برچیده شدن ماهیگیری در دریاچه
- عدم چشم انداز روشن در رونق گردشگری و اکوتوریسم منطقه
- عدم تغذیه سفره های آب زیرزمینی در مسیر رود و دریاچه
- عدم تامین آب شرب مردم منطقه
اما در خوشبینانه ترین حالت ممکن اتکا به #چاه_ژرف و بهره برداری از #آب_فسیلی قرار است فقط مشکل آب شرب و کشاورزی منطقه #سیستان را به صورت مقطعی، نه پایدار حل کند.
در سالهای ابتدایی پس از جنگ جهانی دوم عده ای در ایران به خیال اینکه توسل به تکنولوژی روز در حفاری و کمک گرفتن از تلمبه های پرقدرت آب را از حلقوم زمین بیرون کشیده و #توسعه ! ایران را برای دهه ها و سده های آینده رقم می زند، در اصل فرونشست زمین و از دست رفتن آبهای زیرزمینی را به ارمغان آوردند و امروز اصل #تمدن در #فلات_ایران را نشانه رفته است.
امروز که ماهیت ضدتمدنی این نگاه برای همه محرز گردیده، عده ای غافل از راهها و روشهای دیگر و بدون اتکا به داشته های بومی و بازهم سرمست از تکنولوژی به دنبال حفر #چاه_ژرف و دسترسی به آبی هستند که تجدید پذیر نیست...
📌 چه کسی تضمین می دهد استفاده از این منبع و نابودی آبهای ژرف در پنجاه سال و صد سال آینده تیشه به ریشه #تمدن_ایران نزند؟!
📌 چه تضمینی در سلامت این آب برای شرب و کشاورزی وجود دارد و در بلند مدت اثرات نامطلوب و غیر قابل جبران نداشته باشد؟!
📌 چه تضمینی وجود دارد که بهره برداری از آب ژرف تبعات #زیست_محیطی به مراتب خطرناکتری در پی نداشته باشد!
اینکه کشورهای #توسعه_یافته مثل چین و آمریکا و استرالیا و ... جهت رفع نیازهای عمدتاً صنعتی خود به این روش بهره برداری روی آورده اند، آیا دلیل متقنی است که ما هم همین مسیر را ادامه دهیم؟؟
پ.ن:
یکم؛ منطقه #سیستان زمانی به عنوان انبار غله ایران شهره بوده است.
دوم؛ اصطلاح آب فسیلی ناظر به تجدید ناپذیر بودن این منابع است و در دانش زمین شناسی برای آن در آینده جایگزینی قابل تصور نیست.
سوم؛ مستند امید ژرف که در برنامه ثریا تهیه شده است در فضای سایبر از جمله سایت برنامه ثریا و سرویس آپارات در دسترس می باشد.
http://www.sorayatv.ir/content/archive/2727/
https://www.aparat.com/v/G4Dj0/
https://aparat.com/v/ZjU7M?eitaafly
ارتباط، انتقاد، پیشنهاد
@torab91
#نقشبند_تراب_مهر:
@yazdtorab
ترابیران ... معماریظرفزندگی
در شرایط بحرانی فعلی وقتی صحبت از آبهای زیرزمینی و حفر چاه می شود، #فرونشست_زمین اولین تصویری است که
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
غلبه طبیعت یا غلبه بر طبیعت!!! توسعه یا پیشرفت؟
وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّكَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَلَنْ تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُولًا
و در [روى] زمين به نخوت گام برمدار چرا كه هرگز زمين را نمى توانى شكافت و در بلندى به كوهها نمى توانى رسيد
اسراء..37
#چاه_عمیق #چاه_ژرف #توسعه #تمدن #آب_فسیلی
@yazdtorab
#دربست تا #شحنه
به تناسبی که #اشتغال #صنعت و #توسعه دغدغه امروز جامعه است و غیر قابل انکار؛ هوا هم آلوده است و غیر قابل انکار!
اولین شکل از آلودگیِ متبادر به ذهن هم کاهش سطح اکسیژن در مقابل دی اکسید کربن است، این هم است اما این تمام ماجرا نیست!
آلودگی در فضاهای شهری به انواع آلودگی صوتی، فیزیکی(ذرات معلق و غبار)، شیمیایی(گازهای سمی و آلاینده)، حرارتی و آلودگی بصری تقسیم می گردد.
به همین نسبت نقش گیاه و #پوشش_گیاهی در کاهش هر کدام از موارد یاد شده موثر هست:
📌جذب دی اکسید کربن و ارتقاء سطح اکسیژن
📌افزایش رطوبت نسبی و مطبوع تر شدن هوای تابستان
📌افزایش سایه معابر و کاهش دمای هوا و زیست پذیرتر شدن فضای شهری
📌ارتقاء کیفیت بصری جداره های شهری و پوشاندن شلختگی نماهای شهری
📌جذب ذرات معلق، گرد و خاک و حتی فلزات سنگین از طریق برگ، شاخه و تنه درختان و کاهش آلودگی فیزیکی هوا
📌خاصیت جذب پوشش گیاهی و کاهش آلودگی صوتی
📌توجه به فریضه درختکاری و تاگید بر کاشت درختان مثمر و تبلیغ تولید
بنابراین عدم تمرکز بر کاشت درخت، عدم توجه و رسیدگی به باغات و تغییر کاربری مزارع در سطح شهر به بهانه خشکسالی و کمبود آب یعنی عدم توجه به فواید چند وجهی درخت و پوشش گیاهی که در بالا به برخی از آنها اشاره شد.
به اینها باید ایده طراحی منظر خشک توسط "سنگ و نرمه چوب رنگارنگ" که در سطح شهر رواج یافته هم اشاره کرد و از مسولین پرسید این ترکیب رنگ و متریال و #طراحی_منظر چه سنخیتی با #معماری_بومی و #اقلیم_کویر دارد!؟
بررسی های علمی و تحلیلهای آماری در دنیا و ایران نشان می دهد خیابان های با توده گیاهی در اطراف تا بیست و پنج درصد آلودگی هوای کمتری دارند که این درصد با افزایش تراکم درختان بیشتر هم می شود. در این فرآیندِ تصفیه نه تنها برگ درختان که شاخه ها و تنه خشن درخت نیز در جذب ذرات فیزیکی معلق در هوا و بخارهای بدبو موثر است.
تا اینجا به بحث پوشش گیاهی بیشتر در مقیاس خیابان و معبر اشاره گردید، اما وجه غافل مانده این موضوع پوشش گیاهی در مقیاس شهری یا همان #کمربند_سبز است.
شهرهای تاریخی از جمله یزد تا قبل از توسعه نامتوازن در نیم قرن اخیر دارای روستاهای اقماری در اطراف بوده اند؛
#آبشاهی #قاسم_آباد #مریم_آباد #حسن_آباد و...
این روستاها در حالی که با فاصله کمی از شهر تعریف شدند، اما هویت اصیلِ #روستایی و مبتنی بر #تولید خود را در صنایع بومی، دامداری و بخصوص زراعت و باغبانی مستقلا داشته اند و زمینهای حدفاصل بافت شهری و بافت مسکونی روستایی را همین باغات و مزارع پوشیده بودند. بنابراین کانونهای زیست روستایی و کانون مرکزی (شهر یزد) در لایه ای از فضای سبز محصور بود که عملکرد همان کمربند سبز را در کنار بحث تولید، اشتغال، خودکفایی و اتفاقا بدون دیدن ردیف بودجه و هزینه حل می کرد. اما با توسعه شهر و رویای شهری شدن هویت کانونهای روستایی تحلیل رفت. حال مقایسه کنید با وضعیت امروز شهرها که در کنار توسعه صنایع آلاینده و آبخواه دیگر اثر قابل اعتنایی از این کمربند سبزی که ریشه در هویت تاریخی دارد هم نیست!
خلاصه مطلب اینکه شهر آلوده است از هر حیث؛ از آلودگی هوا تا آلودگی بصری و صوتی ...
و همه اینها یا اقل کم بخش عمده این بحران نتیجه توسعه بی رویه شهر است؛ توسعه بدون ملاحظات تاریخی، اقلیمی، زیست محیطی، زیرساختی و آینده نگرانه...
و امروز شهر یزد، #شهر_دوچرخه_ها #شهر_پیاده_محور #شهر_میراث_جهانی ظرفیت بارگذاری بحران دیگری ندارد و افسوس که در این بحران آفرینی ها شهر یزد تنها نیست و تنها شهر یزد نیست که تقاص توسعه را پس می دهد!
دهه های میانی قرن گذشته روستاهای اقماری به شهر که نه، به تاریخ پیوستند. آیا امروز هم باید شاهد این باشیم که روستاهای دورتر هم در رویای پیوستن به شهر به تاریخ بپیوندند!؟
#روستای_شحنه و دیگر روستاها ...
عضویت در کانال:
@YAZDTORAB
ارتباط، انتقاد و پيشنهاد:
@TORAB91
ترابیران ... معماریظرفزندگی
🎙️ آیتالله محسن اراکی: در منابع داریم که اگر حجم یک شهر پر شد، باید در فکر یک شهر دیگر با مستلزمات
#توسعه تهران در دوران سلطنت محمد رضا و بهویژه پس از #اصلاحات_ارضی او بود. در این سالها بود که #تهران از یک شهر خلوت و معمولی به یک شهر عظیم و بینظم و شلوغ و آلوده تبدیل شد. در این سالها ایران درآمد کافی داشت و اگر محمدرضا به فکر مملکت بود میتوانست تهران را بر اساس اصول #شهرسازی به صورت یک پایتخت زیبا توسعه دهد.
ولی محمد رضا چنین نکرد و اصولاً در رژیم او هیچ ارگانی به فکر آینده نبود. توسعه بیرویه تهران ثمره سیاستهای مخرب محمدرضا در بهم ریختن #بافت جامعه بود و نمونه بارزی از مملکتداری او. چنین بود که تهران پایتخت محمدرضا به شهری بدل شد که بر دریای از آب قرار دارد، از نظر هوا مسموم و آلوده است، فاقد کوچکترین امکانات ایمنی برای سوانح غیر مترقبه است، ترافیک آن سنگینترین ترافیکهای دنیاست، بینظمترین و آلودهترین شهر دنیاست و گردآوری زباله آن به تنهایی سالیانه هزینههای گزافی را تحمیل میکند.
محمدرضا شهر ۳۰۰ هزار نفری تهران را به ۶ میلیون رساند و رسماً میگفت که طرح ۱۲ میلیونی کردن تهران را دارد. این یک اصل است که خراب کردن آسان و درست کردن بسیار مشکل است. محمد رضا #بافت اجتماع ایران را خراب کرد، یعنی کار آسان را انجام داد.
خاطرات ارتشبد حسین فردوست کتاب ظهور و سقوط پهلوی
عضویت در کانال #ترابیران 👇
https://eitaa.com/joinchat/3390242820C7aa91b8d30
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
در سالهای پس از ورود اتومبیل به شهرهای ایران به دو مساله توجهی نشد:
یک: اتومبیلهایی وارد کشور شود که از نظر اندازه، تناسب بیشتری با بافت شهرهای ایران داشته باشد، به طور مثال ایتالیا، فرانسه و برخی از کشورهای دارای بافت شهری متراکم به ساخت خودروهایی مثل فیات و رنو روی آوردند، در حالیکه ما در دهههای بعد به وارد کردن خودروهای عریض و طویل آمریکایی اقدام نمودیم. و این باعث شد هر روز به تخریب بیشتر بافت مسکونیِ اصیل و در هم تنیده دست بزنیم...
دو: در این تخریبها (به اسم توسعه شهری) از این نکته غفلت کردیم که تخریب بولدوزری شهرها در واقع تخریب مشتی خشت و گل نیست، بافتهای تاریخی شهرها از ایران تا شرق آسیا، از شمال آفریقا تا قلب اروپا در واقع پیوندی ناگسستنی با بافت #اجتماعی_فرهنگی مردمان هر سرزمین دارد.
و تخریب بافتهای شهری در واقع فروپاشی بافتهای اجتماعی_فرهنگی را به دنبال دارد، نظیر آنچه در توسعه اطراف حرم امام رضا علیه السلام در مشهد، حرم حضرت معصومه سلام الله علیها در قم و حرم شاهچراغ در شیراز به صورت کامل و بارز شاهد آن هستیم.
#توسعه
#پیشرفت
#فرهنگ_معماری
#صنعت_ساختمان
عضویت در کانال #ترابیران 👇
https://eitaa.com/joinchat/3390242820C7aa91b8d30