به مناسبت آغاز محرّم و روز شعر و ادبیات آیینی و بزرگداشت محتشم کاشانی
زندگی محتشم کاشانی
کمالالدین محتشم کاشانی، شاعر قرن دهم هجری، در کاشان متولد شد. او بازرگانزادهای بود که در آغاز جوانی، کار پدر، یعنی بزّازی و داشتن کارگاه پارچهبافی را دنبال میکرد و سپس، از آن کار دست کشید و شاعری را پیشه ساخت و با شاعران بزرگ زمان خود، مشاعره و مکاتبه داشت.
محتشم در اصل شاعری خود، قصیدهسرایی مدّاح بود؛ اما بعدها شهرت عمدهاش، در ساختن شعر مذهبی اوست؛ خاصه در رثای اهل بیت (ع). وی در سال ۹۹۶ هجری درگذشت و مقبرهاش در کاشان است.
ترکیببند دوازدهبندی او در مرثیهی امام حسین - علیه السلام - و واقعهی کربلا، از منظومههای معروفی است که تا زمان ما، زبانزدِ مرثیهخوانان است.
ابیاتی از آن نقل میشود:
باز این چه شورش است که در خلق عالم است؟
باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است؟
باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین
بی نفخِ صور، خاسته تا عرش اعظم است
گویا طلوع میکند از مغرب آفتاب
کاشوب در تمامی ذرّات عالم است
گر خوانمش قیامت دنیا، بعید نیست
این رستخیز عام که نامش، محرّم است
در بارگاه قُدس که جای ملال نیست
سرهای قُدسیان همه بر زانوی غم است
جنّ و مَلَک بر آدمیان نوحه میکنند
گویا عزای اشرف اولاد آدم است
خورشید آسمان و زمین، نور مشرقین
پروردهی کنار رسول خدا، حسین...
با تلخیص از تاریخ ادبیات در ایران، دکتر صفا، ج پنجم، بخش دوم، ص ۷۹۲ - ۷۹۶.
#حسین(ع)
#محتشم_کاشانی
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
عاشقانت می فروشند عیش را ، غم می خرند
دل به پاى روضه می ریزند ماتم می خرند
.
باز هم شیر حلال مادران تاثیر کرد
بچه ها دارند از بازار پرچم می خرند
.
مثل خار و خس در این سیل به راه افتاده ایم *
باز در هم آمدیم و باز در هم می خرند
.
ماه ها در یک طرف ماه محرم یک طرف
بیشتر از ماه ها ماه محرم می خرند
.
اشک ما اینجا فقط این قدر قیمت یافته
ورنه جاى دیگرى عرضه کنى کم می خرند
.
تا تو را داریم ما ، داراترین عالمیم
بچه هاى ما در این خانه حاتم می خرند
.
این طرف گریان شدیم و آن طرف آباد شد
اشک کالایى ست که در هر دو عالم می خرند
.
گریه بر مظلوم تکوینا تقرب آور است
در حسینیه مرا ، حتى نخواهم ، می خرند
.
مطمئنا روضه اى یا گریه اى در کار هست
هر کجا عصیانى از فرزند آدم می خرند
.
عده اى دم می دهند و عده اى دم می زنند
پنج تن هم این وسط دارند از دم می خرند
.
گریه کن زهراست ، ما تنها سیاهى لشگریم
باز با این حال شکل گریه را هم می خرند
.
اولین گریه کن مسلم رسول الله بود
گریه بر دندان مسلم را مسلّم می خرند
.
* مثل خار و خس در این سیل به راه افتاده ایم : این مصرع از علامه طباطبایى رحمت الله علیه می باشد .
آذین کنید خانه و پرچم بیاورید
کم کم بساط روضه و ماتم بیاورید
گریاندن جماعت دلداده سخت نیست
کافیست تا که اسم محرم بیاورید
از شادی حقیر ملولم، برای من
از عرش کردگار کمی غم بیاورید
روزی که میبرید مرا سوی مدفنم
پیراهن سیاه مرا هم بیاورید
بر ما چشانده طعم غمش را برای ما
از آن جناب، سفره ماتم بیاورید
باید شبیه ابر برای تو گریه کرد
ای چشمها مباد دمی کم بیاورید
ای قبلگاه سنگ
ای بوسه گاه تیر
ای سجده گاه زخم
دست مرا بگیر
#محمدحسن_ابراهیمی
بر اهل فضل دانش و فنگریه میکند
تا خامه لب گشود سخن گریه میکند
پر بیکسیم کز نم چشم مسامها
هرچند مو دمد ز بدن گریه میکند
درپیری ازتلاش سخن ضبط لبکنید
دندان دمی که ریخت دهن گریه می کند
عقل از فسون نفس ندارد برآمدن
بیچاره است مرد چون زن گریه میکند
اشکی که مهر پروردش در کنار چشم
چون طفل بر زمین مفکن گریه میکند
ای قطره غفلت از نم چشم محیط چند
از درد غربت تو وطن گریه میکند
تیمار جسم چند عرق ریز انفعال
تعمیر بر بنای کهن گریه میکند
هنگامهٔ چه عیش فروزمکه همچو شمع
گل نیز بی تو بر سر من گریه می کند
شبنم درین بهار دلیل نشاط نیست
صبحیست کز وداع چمن گریه میکند
#بیدل به هرکجا رگ ابری نشان دهند
در ماتم حسین و حسنگریه میکند
🕊🏴🕊
🥀باز این چه شورش است که در خلق عالم است
🥀باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
🥀باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین
🥀بینفخ صور خاسته تا عرش اعظم است
🥀این صبح تیره باز دمید از کجا کزو
🥀کار جهان و خلق جهان جمله در هم است
🥀گویا طلوع میکند از مغرب آفتاب
🥀کآشوب در تمامی ذرات عالم است
🥀گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست
🥀این رستخیز عام که نامش محرم است
🥀در بارگاه قدس که جای ملال نیست
🥀سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است
🥀جن و ملک بر آدمیان نوحه میکنند
🥀گویا عزای اشرف اولاد آدم است
محتشم کاشانی
🕊🏴🕊