هدایت شده از مکتب شهید سید مصطفی خمینی قدس سره
#حجیت_خبرواحد
🍀 شهید سیدمصطفی خمینی قدس سره: بحث حجیت خبر واحد کم فائده است.
⭕️ مرحوم شهید سیدمصطفی خمینی قدس سره نظر متفاوتی درباره مسأله حجیت خبرواحد دارند که در ضمن چند نکته اختصارا بیان میشود:
۱- مشهور شده که بحث حجیت خبر واحد از مهمترین مباحث است چرا که فقه در گرو آن است و بحثی نافع تر و پرثمر تر از بحث پیرامون اصل صدور و حجیت صادر نیست.
به سبب اهمیتی که این بحث دارد باید در ادله لفظیه از کتاب و سنت غور نموده و ادله مانعه را بررسی کرد و الا کار فقیه مختل شده و فقه سقوط میکند.
۲- بحث در حجیت خبر واحد در موضوعات کثیر الفائدة است زیرا بسیار مبتلابه است و هنوز بحث منقحی نشده است لذا فقها در این مسأله به مشکل میخورند و احتیاط میکنند.
۳- پر ثمر بودن بحث پیرامون حجیت خبر واحد در خصوص احکام از چند جهت اشتباه واضحی است:
الف) حجیت خبر واحد مقرون به قرائن اجماعی است و کسی که به فقه مراجعه کند میابد که هر مسأله ای از فقه دارای دو خبر یا بیشتر است و این اخبار معمولا مورد فتوا هم قرار گرفته اند و خبری که از او اعراض شده باشد حجت نخواهد بود چه خبر واحد حجت باشد یا نباشد.
بنابراین هر خبر واحدی مورد اختلاف نیست و آنچه در اصول پیرامونش بحث شده (حجیت خبر واحد بدون قرائن) قلیل الوجود است. در زمان ما کمتر کسی پیدا میشود که قائل به عدم حجیت خبر واحد باشد ولی در فقه توقف کند و به خاطر شک در اصل صدور مردد باشد.
مستند عمل ما به خبر واحد اجماع نیست بلکه از این جهت است که اکثر اخبار مقرون به قرائن هستند.
ب) با توجه به تاریخ مؤلفین کتب اربعه و اهتمام ایشان به ضبط روایات بدون دخالت اجتهادات شخصی، وجود خبر در کتب اربعه از قرائن عام بر سند است خصوصا کتاب کافی که در عصر غیبت نوشته شده و امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف امکان ردع روایات آن را به توسط نواب خاص داشته اند لذا موجب اطمینان نوعی به صدور خبر صحیح السند ولو یکی باشد میشود.
ج) نکته فوق موجب وثوق و اطمینان شخصی به صدور اخبار صحیحه موجود در کتب اربعه میشود.
د) میتوان ادعای اجماعی که حجت است بر حجیت خبر واحد مقرون به قرائن داشت و مخالفینی همچون سید مرتضی و ابن ادریس قدس سرهما در فقه غیر این راه را نپیموده اند مگر در موارد اندکی که آن هم کم اتفاق میافتد که به خاطر خبر واحد بودنِ روایاتِ در دسترس آنها بوده باشد.
فیعلم من ذلک: أنّ مسألة حجّیة الخبر الواحد الموجود فی الکتب الأربعة، المفتی به إجمالا فی الکتب الاستدلالیّة، أمر مفروغ منها فی الفقه، و لا تحتاج إلی زیادة الاستدلال، و إقامة البرهان، و لا سیّما بعد اعتضاد الشهرة القدیمة بالشهرات، بل و الإجماعات فی العصور المتتالیة إلی عصرنا، و قد أصبحت المسألة کالنار علی المنار، و کالشمس فی رابعة النهار، فهل تری فی الغور فی هذه المسألة، فائدة و نفعا أصلا إلاّ شاذّا و نادرا؟! و بالجملة: حجّیة ما فی الکتب الأربعة، من الضروریّات الأوّلیة فی الفقه، و لیست ممّا تقوم علیها الأدلّة، کالسیرة، أو بناء العقلاء، لما لا شکّ فیها، بل ما فیها ممّا کان یعمل بها قبل انضباطها فی تلک الکتب، و قبل أن یؤلّف المؤلّفون شیئا، ففرق بین قطعیّة الصدور، و بین حجّیة الصادر قطعا.
و علی هذا، لا تبقی المسألة ذات الشبهة و التردّد إلاّ بحسب البحث الکبرویّ.
📚 تحریرات فی الأصول ج۶ ص ۴۱۲ تا ۴۱۵
•┈┈••✾🦋🌻🦋✾••┈┈•
کانال مکتب شهید سیدمصطفی خمینی قدس سره
@mostafa_khomaini