. 1⃣ «وَ أَنِ اعْبُدُونی هذا صِراطٌ مُسْتَقیمٌ» پرستش خداوند، تنها راهی است که مستقیم ما را به مقصد می‌رساند. 📝نکته تخصصی #انسان‌شناسی💠 ✅ الف. انسان #ماهیت ندارد. #اگزیستانسیالیست‌ ها می‌گویند انسان تنها موجودی است که وجودش بر ماهیتش مقدم است؛ یعنی هر موجودی همان ماهیتی را دارد، که دارد: یک سگ از ابتدا سگ است آخرش هم سگ می‌میرد. همین طور یک اسب، یا یک شیر؛ اما انسان بدون شکل خاصی وارد عالَم می‌شود و خودش است که معلوم می‌کند که در آخر چه خواهد بود: انسان، سگ، شیر یا ... . 🔺این مقدار از سخن آنان درست است؛ در حقیقت، خداوند انسان را باظرفیت بی‌نهایت آفریده است؛ و هر انسانی خودش این ظرفیت را در مسیری که تصمیم می‌گیرد، پیش می‌برد. 🔻اگزیستانسیالیست‌ها از این مطلب، نتیجه می‌گیرند که آزادی مهمترین حق انسان است؛ ⛔️اما اشتباهشان دقیقا همین‌جاست: بله، انسان می‌تواند هر آینده‌ای را برای خود رقم بزند؛ اما آیا هر آینده‌ای حق اوست⁉️ اگر به فرض به دانه سیب اختیار دهند که خودش تصمیم بگیرد که درخت سیب شود یا بپوسد، آیا حق او این است که درخت سیب شود یا بپوسد⁉️ و دادن اختیار به او، در اینکه چه سرنوشتی را برای خودش رقم بزند موثر است؛ اما آیا دادن اختیار به او در اینکه واقعا چه سرنوشتی برای او سزاوار است و حق اوست، تاثیری دارد⁉️ بله، انسان ماهیت از پیش معین شده و صُلب ندارد؛ 🌀او ظرفیت بی‌نهایت دارد؛ این بدان معناست که «وضع موجود» او، «وضع مطلوب»ش نیست و خودش باید خود را به وضع مطلوب برساند. اما آیا اگر کسی غایت خود را نابود کردن تمام استعدادهایش قرار دهد، واقعا به «وضع مطلوب» می‌رسد⁉️ آیا این، مطلوب واقعیِ اوست یا امری است که توهم کرده که مطلوب اوست⁉️ 💢اما با توجه به نداشتنی ماهیت از پیش تعیین‌شده، و با این تنوع عظیم در جهت‌گیری‌های انسان‌ها آیا می‌توان از امری که واقعا مطلوب حقیقیِ همه انسان‌ها باشد، سخن گفت؟💢 ✅ب. اما انسان #فطرت دارد. 🔺هر انسانی در هر اقدامی طالب وضع بهتر است؛ بلکه طالب وضع بهترین است، بلکه طالب همه بهترین‌هاست؛ البته ممکن است در تشخیص «بهتر» و «بهترین» خطا کند، ممکن است به خاطر تنبلی و ... دنبال وضع بهتری که شناخته حرکت نکند، ممکن است ...؛ اما تردیدی نیست که هرکس در عمق وجود خویش طالب آن است که به «همه بهترین‌ها» برسد؛ یعنی به «کمال مطلق» برسد؛ 💢و در ادبیات دینی، این یعنی به «خدا» برسد.💢 این همان است که می‌گویند «خداجویی فطری است». انسان‌ها در تشخیص مصداق خدا اشتباه می‌کنند؛ اما همه همان کمال مطلق را می‌خواهند: 🔻یکی می‌پندارد اگر به «پول» برسد به همه مطلوب‌هایش رسیده؛ 🔻دیگری آن را «مقام» می‌پندارد؛ 🔻و ... ؛ 🔺اما کسی که به خدا برسد، به «قدرت مطلق» ، «علم مطلق» ، «حیات بی‌مرگ» ، و همه خوبی‌ها و مطلوب‌های ممکن رسیده است. 📚(تفصیل این بحث در: شرح چهل حدیث (امام خمینی)، ص182-184) ✅در نتیجه: اگر کسی این را درست بفهمد، درمی‌یابد که تنها هدف واقعی هرکس، خود «خداوند» است: 📖«وَ أَنَّ إِلى رَبِّكَ الْمُنْتَهى» (نجم/42) و هر راهی که برویم نهایتا به خدا ختم می‌شود: 📖«يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّكَ كادِحٌ إِلى رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاقيه» (انشقاق/6) در این میان، کسانی که از این راه مستقیم بیرون می‌روند و می‌خواهند از بیراهه به مقصد برسند، با صفات «منتقم» (دخان/16) و «شَديدُ الْعِقاب» (بقره/211) و «شَديدُ الْعَذاب» (بقره/165) و سایر اوصاف جلالی خداوند، و در یک کلام با «عذاب» خداوند مواجه می‌شوند: 📖«إِنَّ الَّذينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ شَديد» (ص/26) و کسی که می‌خواهد راهی که مستقیم او را به مقصد برساند، می‌فهمد که راهی جز سخن و برنامه او را محور عمل قرار دادن نیست؛ تنها راهی که مستقیم ما را به خدا می‌رساند این است که خود او را محور همه زندگی خود قرار دهیم: 📖«حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكيل» (آل‌عمران/173) به بیان دیگر، تنها با «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعين» (فاتحه/5) است که «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيم» (فاتحه/6) حاصل می‌شود. پس اینکه او را بپرستیم، همان صراط مستقیم است: «وَ أَنِ اعْبُدُونی هذا صِراطٌ مُسْتَقیمٌ» (یس/61) و شاید بدین جهت است که تنها خواسته یک مومن واقعی همین است که به صراط مستقیم رهنون شود. 🔖(جلسه 108، تدبر1 http://yekaye.ir/fateha-alketab-1-6/ ) ✳️توجه: در آیه 4 همین سوره نشان داده شد که در قرآن کریم همواره عبارت «هذا صراط مستقیم» بعد از عبارت «خدا را بپرستید» آمده؛ و تحلیلی از اینکه »چرا «صراط مستقیم» در عبودیت خدا خلاصه می‌شود» نیز ارائه شد. 🔖(جلسه 751، تدبر4 http://yekaye.ir/ya-seen-36-4/ ) @Yekaye

. 3⃣ «أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیكُمْ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیطانَ ... وَ أَنِ اعْبُدُونی» عهدی که انسان با خدا بسته، فقط پرستش خدا نیست؛ بلکه غیر از آن، و چه‌بسا مقدم بر آن، نپرستیدن شیطان است؛ اساساً پرستیدن خدا و نپرستیدن شیطان لازم و ملزوم‌اند، چه‌بسا دو روی یک سکه‌اند؛ نمی‌شود خداپرست شد مگر اینکه شیطان را از وجود خویش دور کرده باشیم. و این، 🔹همان مضمون «لا إِلهَ إِلاَّ اللَّهُ» است که «لا اله» را قبل از «الا الله» آورده؛ 🔹همان مضمون «أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوت» (نحل/36) است که عبودیت خدا همراه اجتناب از طاغوت است. ✳️یادآوری در جلسه قبل، تدبر3 بیان شد که عبادت شیطان، صرفاً به معنای اطاعت از ابلیس نیست؛ بلکه هر اطاعت و پیروی که مستند به دستور خداوند نباشد، می‌تواند مصداق عبادت شیطان باشد. (لینک زیر) https://eitaa.com/yekaye/2376 @Yekaye

. 6⃣ «أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیطانَ ... وَ أَنِ اعْبُدُونی» انسان، از دو حال خارج نيست، يا بنده خداست يا بنده شيطان. 📚(تفسير نور، ج9، ص552) @Yekaye

811 ) 🌺 و لَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلاًّ كَثیراً أَ فَلَمْ تَكُونُوا تَعْقِلُونَ 🌺 💐 ترجمه و قطعا که از شما مردمان فراوانی را گمراه کرد؛ مگر قرار نبود بیندیشید؟ سوره یس (36) آیه 62 1397/5/9 17 ذی‌القعده 1439 @YekAaye

@Yekaye

☀️1) از امام صادق ع از پدرانشان از رسول الله ص روایت شده است که خداوند جل جلاله می‌فرماید: ای بندگانم! همگی‌تان گمراهید مگر کسی که من هدایتش کنم؛ و همگی‌تان فقیر و نیازمندید مگر کسی که من بی‌نیازش سازم؛ و همگی‌تان گناهکارید مگر کسی که من او را از گناه حفظ کنم. 📚الأمالي( للصدوق)، ص101 https://eitaa.com/yekaye/2409

2) از امام صادق ع روایت شده است: به خدا سوگند، اگر اهل آسمانها و زمین جمع شوند که بنده‌ای را خداوند می‌خواهد گمراهش کند هدایت کنند توان هدایت او را ندارند؛ و اگر اهل آسمانها و زمین جمع شوند که بنده‌ای را که خداوند می‌خواهد هدایت کند گمراه کنند، نمی‌توانند؛ پس، از مردم [= از اینکه بخواهید خودتان هدایت کسی را عهده‌دار شوید] بازایستید و کسی نگوید فلانی عمر و برادر و پسر عمو و همسایه‌ام هست [و بدین جهت حتما می‌خواهم هدایت شود] چرا که خداوند هنگامی که خیر بنده‌ای را بخواهد روحش را پاک می‌گرداند پس هیچ سخن معروف سزاواری نمی‌شنود مگر اینکه بدان اعتراف می‌کند و هیچ مطلب منکر و ناشایستی را نمی‌شنود مگر اینکه آن را مورد انکار قرار می‌دهد ؛ سپس خداوند در قلب او کلمه‌ای می‌اندازد که امرش را به سبب آن جمع و جور می‌کند. 📚الكافي، ج1، ص165 ✳️توجه در تدبر 3 درباره این حدیث توضیحی خواهد آمد. (لینک زیر) https://eitaa.com/yekaye/2415 https://eitaa.com/yekaye/2410

. 2⃣ «وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلّاً كَثیراً أَ فَلَمْ تَكُونُوا تَعْقِلُونَ» «و قطعا که از شما مردمان فراوانی را گمراه کرد؛ مگر قرار نبود بیندیشید؟» 🔹یعنی اگر روال انسانها برا تعقل و اندیشیدن باشد، در این مسیر گمراهی قرار نمی‌گرفتند؛ 🔹یعنی در منطق قرآن، تعقل و اندیشیدن مهمترین عاملی است که مانع گمراهی می‌شود. 💠نکته تخصصی #دین‌شناسی و #معرفت‌شناسی بسیاری از دین‌ها و مکاتب جهان، عقل را دشمن راه خود می‌دانند و با انواع توجیهات – مانند اینکه عقل ما خطاکار است، عقل را یارای فهم حقیقت نیست، و ... – از ما می‌خواهند عقل را کنار بگذاریم و بدانها ایمان بیاوریم❗️ متاسفانه این منطق ناصواب به دلایل مختلف در جامعه اسلامی و در ادبیات و اشعار مسلمانان نیز راه یافته، و به مذمت عقل، افتخار می‌شود‼️ 💢این منطق قطعاً خلاف منطق قرآن کریم است❗️ برخی چنین توجیه می‌کنند که منظور از این عقل، عقل متعالی انسان است، و منظور از عقلی که مذمت می‌شود عقل ابزاری، عقل دنیامدار و ... است. اما باید گفت که این توجیه نیز توجیه ناصوابی است: 💢اگر آنچه به عنوان «عقلِ چنین و چنان» مذمت می‌شود، واقعا عقل نیست و وهم، و خیال‌پردازی، و شیطنت، و ... است؛ 🔻آیا عاقلانه است که ما این کلمه قرآنی را که این اندازه مورد تحسین قرار گرفته، در معنای غلطی به کار ببریم و بعد آن معنای غلط را مذمت کنیم⁉️ 🔻 آیا این کار ما بهانه‌ای نمی‌شود که افراد را –لااقل: ناخواسته - با تعقل و اندیشه‌ورزی دشمن کنیم و تعقل را در برابر تدین قرار دهیم⁉️ 🔻آیا خود همین مذمت عقل – عقلی که در قرآن و روایات همواره مدح شده – یک ترفند شیطان نیست⁉️ @Yekaye

. 3⃣ «وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلّاً كَثیراً أَ فَلَمْ تَكُونُوا تَعْقِلُونَ» خداوند متعال به انسان عقل و اراده داده، که خودش راه صحیح را با اراده خودش انتخاب کند؛ در عین حال شیطان را هم در مسیر او قرار داده، تا معلوم شود آیا انسان واقعا از عقل خود استفاده می‌برد و اراده‌اش را بر تعقل و اندیشه مبتنی می‌کند، یا فریب شیطان را می‌خورد. پس، اینکه خیل عظیمی از انسان‌ها فریب شیطان را بخورند، بدین معنا نیست که برنامه خداوند ناموفق بوده؛ بلکه تنها و تنها بدین معناست که آنان از عقلی که خدا بدانان داده بود استفاده لازم را نکردند؛ به تعبیر دیگر، 💢 اگر خیل عظیمی از انسان‌ها راه عبودیت شیطان را در پیش بگیرند، تنها و تنها تقصیر خودشان است، نه تقصیر خداوند و هیچکس دیگر؛💢 و از این روست که خداوند برای انسانها چنین مقرر فرموده اگر کسی بخواهد هدایت شود یا مسیر گمراهی را در پیش گیرد، حقیقتا هیچکس –هرقدر هم که تلاش کند- نتواند مانع او شود. 🔖حدیث2 https://eitaa.com/yekaye/2410 به طور خلاصه، کثرت گمراه‌شدگان باید مایه عبرت ما شود که حواسمان را بیشتر جمع کنیم، نه اینکه بگذاریم خود همین مطلب بهانه‌ای برای شیطان شود که ما را به اعتراض بر خدا – و یعنی پیمودن مسیر گمراهی جدید – وادارد‼️ @Yekaye