1⃣«قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَميدٌ مَجيدٌ»
ساره وقتی بشارت به فرزند را شنید، تعجب کرد. چرا که هم خودش زنی پیر و نازا بود و هم شوهرش پیر شده بود. در واقع، او به وضعیت خودش نگریست و بچهدار شدن با آن وضعیت را عجیب شمرد.
💢اما فرشتگان به او توجه دادند که مساله را از منظر قدرت و رحمت خدا نگاه کن، نه از منظر وضعیت خودت.💢
یعنی در ازای سخن او که وضعیت خودش و همسرش را مطرح کرد، «امر [کار] خدا» و «رحمت او» را مطرح کردند و بر حمید (ستوده و شایسته حمد) و مجید (دارای مجد و عظمت و کرامت فراوان) بودن او تاکید کردند.
از این رو بود که گفتند آیا از امر خدا تعجب میکنی؟! رحمت خداوند و برکاتش بر شما اهل بیت فراوان است؛ همانا او ستوده و ارجمند است.
💠ثمره #معرفتشناختی
هر کاری که عادتاً برای ما ناممکن می نماید، از این روست که اسباب و علل عادی را در نظر میگیریم؛ اگر کار خدا و رحمت او را در نظر بگیریم، هر کار منطقاً ممکنی انجامشدنی است.
💠ثمره #اخلاقی و #روانشناختی
هرگز از امدادهاى غيبى الهى، مأيوس نشويم.
📚(تفسير نور، ج5، ص355)
در واقع، کسی که خدا را به خداییاش بشناسد، هیچگاه در زندگیاش احساس بنبست نمیکند.
📝برای چنین کسی هیچ کاری، «نمیشود» معنی ندارد. (شاید ریشه ضربالمثلِ "کار «نشد» نداره" همین باشد)
همین منطق است که پیامبران الهی را برای انجام هرکار عادتاً ناممکنی توانا میسازد و در مسیر الهی، حتی از افتادن در انبوهی از آتش، و یا مواجه شدن با مخالفت همگانی هم نمیهراسند.
@Yekaye
یک آیه در روز
860) 📖 قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْ
.
2⃣ «قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ»
کسی که به افق فهم فرشتگان از عالَم راه یابد، از انجام هیچ کار عظیم و شگفتآوری توسط خداوند تعجب نمیکند.
@Yekaye
یک آیه در روز
860) 📖 قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْ
.
3⃣ «رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ»
گاه خانهای چنان میشود که رحمت و برکات خدا بر اهل آن خانه همواره سرازیر است.
ظاهرا این خانه، همان خانههایی است که مردانی الهی در آن ساکناند که زندگی روزمره ذرهای آنان را از یاد خداوند به خود مشغول نمیدارد:
في بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فيها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصال؛ رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إيتاءِ الزَّكاةِ يَخافُونَ يَوْماً تَتَقَلَّبُ فيهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصار: در خانههايى كه خداوند اذن داده تا رفعت یابند و نام او در آنها ذكر گردد؛ در آن خانهها در بامدادان و شامگاهان تسبيح او مىگويند؛ مردانى كه نه تجارت و نه داد و ستدى، آنان را از ياد خدا و برپا داشتن نماز و دادن زكات مشغول نمىدارد، از روزى مىترسند كه دلها و ديدهها در آن زير و رو مىشود.» (نور/36-37)
و اهل این خانه (اهل البیت)، در امتداد همان «اهل البیتی»ی است که آنان را از هر پلیدیای پاک کرده است.
«إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً: جز این نیست که خداوند میخواهد هر گونه پلیدی را از شما اهل بیت ببرد و شما را آن طور که شاید و باید تطهیر کند.» (احزاب/33)
ظاهرا به همین جهت است که در روایات، مکررا پیامبر اکرم ص ائمه اطهار و حضرت زهرا س را با تعبیر اهل البیت خطاب قرار میداد؛
و آن گونه که از روایات برمیآید، فرشتگان الهی نهتنها خاندان حضرت ابراهیم و خاندان حضرت محمد ص، بلکه آن دسته از خاندان سایر پیامبران الهی که در مسیر آنان گام برمیداشتند را نیز با همین تعابیر مخاطب قرار دادهاند؛
(مثلا در مورد «هبة الله» - فرزند صالح حضرت آدم ع بعد از هابیل، که بعد از مرگ پدر جانشین او شد - در:📚 تفسير العياشي، ج1، ص308)
@Yekaye
یک آیه در روز
860) 📖 قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْ
.
4⃣ «فَبَشَّرْناها ... قالَتْ ... قالُوا»
زن مىتواند به مرحلهاى برسد كه با فرشتگان سخن بگوید و مخاطب ملكوتيان قرار گيرد.
📚(تفسير نور، ج5، ص354)
در واقع،
اگرچه زنان به مقام نبوت منصوب نشدهاند، اما بدین معنا نیست که به لحاظ ملکوتی نمیتوانند در افقهایی که مردان وارد شدهاند پا بگذارند.
📚(زن در آینه جمال و جلال، جوادی آملی)
@Yekaye
یک آیه در روز
860) 📖 قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْ
.
5⃣ «قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ»
فرشتگان ابتدا ساره را مخاطب قرار دادند (آیا تو از امر خدا تعجب میکنی؟) و سپس از تعبیر «عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ: بر شما اهل بیت» استفاده کردند، پس ساره، همسر حضرت ابراهیم ع مصداق اهل بیت ایشان است.
⛔️شبهه
برخی از اهل سنت با استناد به این آیه، که ابتدایش خطاب به حضرت ساره است و در ادامه با تضمیر جمع مذکر مخاطب «کُم»، وی را نیز مشمول تعبیر «اهل بیت» دانسته، نتیجه گرفتهاند که برخلاف نظر شیعه، در آیه 33 سوره احزاب نیز که ابتدایش در مورد زنان پیامبر ص است تعبیر «اهل البیت» شامل زنان پیامبر ص هم میشود.
📚(البحر المحيط، ج6، ص185)
🔆پاسخ
در اینجا چند پاسخ میتوان داد:
🍃الف. برخی از مفسران شیعه در پاسخ برای اینکه نشان دهند که تعبیر «اهل البیت» تنها در جایی که خویشاوندیِ نَسَبی (نه رابطه سببی) در کار باشد، به کار میرود، توضیح دادهاند که در این مورد هم، ساره، علاوه بر اینکه همسر حضرت ابراهیم ع بود، طبق روایات شیعه و سنی، دختر عمه [یا دختر خاله] او هم بوده است؛ پس یک رابطه نسبی با هم داشتهاند.
📚(مجمع البيان، ج5، ص274)
🍃ب. اگر صرفاً به معناى لغوى كلمه تكيه كنيم، طبيعتاً كلمهى «اهل بيت» به همسر انسان اطلاق مىگردد، امّا گاهى دليل در دست داريم كه فردى را از اين معنا خارج مىكند، نظير آيه «إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ» (هود/46) كه فرزند حضرت نوح ع را از اهل او به حساب نمىآورد، [با اینکه در مورد فرزند، کسی تردید ندارد که جزء اهل او حساب میشود] يا گاهى دليلى پيدا مىشود كه فردى را در اين امر داخل مىسازد، مثل آنچه كه در مورد سلمان آمده كه حضرت رسول فرمودند: «سلمان منّا اهل البيت» (بحار الأنوار، ج18، ص19).
در آيهى تطهير نيز روايات بسيارى در دست است كه پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله با بردن افراد خاصّى به زير عبا، فقط آنها را اهل بيت خود ناميدند و اجازه نفرمودند كه حتّى همسرشان أمّ سلمه، وارد شود.
📚(تفسیر نور، ج4، ص92-93).
🔸(قبلا در بحث از آیه 33 سوره احزاب اشاره شد که تطبیق آن آیه بر زنان پیامبر ص نه با همان آیه و نیز آیات دیگر سازگار است و نه با شواهد تاریخی دیگر قرآن کریم، صریحا از خیانت زنان پیامبر اکرم ص و عدم بخشش آنها توسط خداوند سخن به میان آمده (تحریم/3-4) ، که با مضمون عبارت نهایی آیه سوره احزاب که هر بدیای را از اهل بیت نفی میکند ناسازگار است؛ و اینها غیر از شواهد تاریخی بسیار زیادی است که پیامبر اکرم ص بارها و بارها حضرت زهرا س (دخترپیامبر ص) و حضرت علی ع (پسرعموی پیامبر ص) و فرزندان ایشان (نوههای پیامبر ص) را مصداق این آیه معرفی میکردند، و نه کس دیگری را.
🔖توضیح بیشتر در جلسه 523، تدبر7 http://yekaye.ir/al-ahzab-33-33/
🍃ج. حتی اگر اهل البیت را به معنای مطلقِ «اهل خانه» که شامل همسر هم بشود بدانیم، واضح است که تعلیلِ آیه ناطر به اهلیت و نسبتی است که او با بودن در این خانه پیدا کرده است؛
یعنی آیه میفرماید رحمت و برکات خدا بر شماست، چون شما اهل این بیت هستید؛
یعنی چون زن حضرت ابراهیم ع واقعا اهل همراهی با او بوده است، رحمت و برکات خدا شاملش میشده؛ و اگر زنی (و حتی فرزند شخص، مانند پسر نوح) واقعا اهل همراهی نباشد، به نص قرآن کریم، حتی اگر شوهرش پیامبر خدا هم باشد، مشکلی از او را حل نخواهد کرد؛
چنانکه خداوند صریحا این را در مورد زن حضرت لوط ع و زن حضرت نوح ع که در حق آن دو پیامبر خیانت کردند، بیان فرمود (تحریم/10) و اتفاقا در همین سوره که به خیانت این دو زن اشاره میکند، صریحا از خیانت دو تن از زنان خود پیامبر اکرم ص (افشای اسرار پیامبر ص نزد نااهلان) و عدم بخشش آنها توسط خداوند سخن گفته است (تحریم/3-4) .
🍃د. ...
@Yekaye
یک آیه در روز
860) 📖 قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْ
.
6⃣ «قالُوا ... رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ»
در حالی که حضرت ابراهیم ع و ساره هنوز فرزندی نداشتند ولی فرشتگان آنان را با تعبیر «کُم» خطاب قرار دادند، و نه تعبیر «کما: شما دو نفر»؛
و با توجه به بشارتی که در مورد فرزند و فرزند فرزند آنها داده شد، معلوم میشود که میخواهند بگویند این رحمت و برکات خدا، نهتنها بر شما دو نفر، بلکه شامل حال بقیه صالحان و پیامبرانِ از نسل شما هم میباشد.
یعنی در این خطاب، فرزندان حضرت ابراهیم ع که هنوز به دنیا نیامدهاند نیز مخاطب این کلام فرشتگان محسوب میشدند؛
و این مویدی است که وقتی شیعه بر اساس روایات متعدد تعبیر «اهل البیت» در آیه 33 سوره احزاب را شامل تمامی ائمه اطهار ع میداند، از معنای ظاهری کلام خارج نشده، و به مطلبی اذعان نموده است که در جای دیگری از قرآن کریم هم شاهد لفظی واضح دارد.
@Yekaye
یک آیه در روز
860) 📖 قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْ
.
7⃣ «رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَميدٌ مَجيدٌ»
اگر رحمت خداوند و برکات خاصش شامل اهل بیت میشود؛ به خاطر این است که او حمید و مجید است.
«حمید» یعنی کسی که افعالش و صفاتش به گونهای است که او را شایسته حمد و سپاس کرده است؛ و مجید یعنی فرد بزرگواری که کرامت و عطا و بخشش فراوان است.
یعنی
🔹اگر او چنین در حق اهل بیت رحمت و برکت نازل میکند، اولا کاری سزاوار و بجا و شایسته ستایش است،
🔹و ثانیا از بزرگواری و کرامت عظیم و گسترده خداوند جز این انتظار نمیرود.
🔸این تعابیر همگی نشان میدهد که این اهل بیت به گونهای بودهاند که خودشان اقتضای اصل این لطف را در خود ایجاد کردهاند؛ و البته خداوند چون لطفش عظیم است خیلی بیش از اقتضای اولیه به آنان رحمت و برکت میرساند.
@Yekaye
یک آیه در روز
860) 📖 قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْ
.
8⃣ «أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ»
براى برطرف كردن استبعاد و تعجّب در امرى، نعمتهاى بيشمار الهى را ياد كنيم.
(همان خدايى كه آتش را بر ابراهيم عليه السلام، سرد و او را بر بتپرستان پيروز نمود، مىتواند به پير زنى عقيم و شوهرى سالخورده، فرزندانى عطا فرمايد)
📚(تفسير نور، ج5، ص355)
@Yekaye
یک آیه در روز
860) 📖 قالُوا أَ تَعْجَبينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْ
.
9⃣ « فَبَشَّرْناها بِإِسْحاقَ ... رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ عَلَيْكُمْ»
فرزند صالح، [مصداق] رحمت و بركات از جانب خداست.
📚(تفسير نور، ج5، ص355)
@Yekaye
861) 📖 فَلَمَّا ذَهَبَ عَنْ إِبْراهيمَ الرَّوْعُ وَ جاءَتْهُ الْبُشْرى يُجادِلُنا في قَوْمِ لُوطٍ 📖
💢ترجمه
پس هنگامی که ترس از ابراهیم برفت و او را بشارت آمد، شروع کرد به مجادله با ما درباره قوم لوط !
سوره هود (11) آیه 74
1397/10/2
15 ربیعالثانی 1440
@Yekaye