بسم الله الرحمن الرحیم
با توجه به نزدیکی به ایام الله دهه فجر به نظر رسید شاید مناسب باشد مروری داشته باشیم بر سوره مبارکه #فجر، که مضامینش نیز با این ایام مناسبت دارد.
📖سوره فجر (که به عنوان سوره 89 در مصحف شریف قرار داده شده است) را غالبا (به نقل از ابنعباس) از سورههای #مکی دانستهاند؛ هرچند برخی (ضحاک، به نقل از سعد السعود، ص292 و علی بن ابیطلحه، به نقل از البحر المحيط، ج10، ص469) آن را #مدنی معرفی کردهاند.
تعداد آیات آن، بر اساس نسخه حجازی 32 آیه، بر اساس نسخههای شامی و کوفی 30 آیه و بر اساس نسخه بصری 29 آیه میباشد.
🔖(در جلسه۴۴۶ درباره چرایی اختلاف در تعداد آیات سورهها توضیح داده شد: http://yekaye.ir/al-muzzammil-73-1-2/ )
♦️اگر محور را نسخه کوفی (که امروزه به خط عثمان طه در بلاد مشرق اسلامی رایج است) قرار دهیم، تفاوتها را میتوان چنین توضیح داد:
🔹در نسخه کوفی عبارت «فِي عِبادِي» پایان یک آیه قرار گرفته (آیه29)، در حالی که این آیه و آیه بعد در بقیه مصاحف، یک آیه قلمداد شده است. (بدین ترتیب نسخه بصری کاملا شبیه مصحف کنونی است فقط دو ا/یه آخر آن یکی شده است)
🔹در دو نسخه حجازی و شامی، عبارت «بِجَهَنَّمَ» پایان یک آیه قرار گرفته (یعنی آیه 23 کنونی، دو آیه محسوب میشود)
🔹در نسخه حجازی، علاوه بر این عبارتهای «وَ نَعَّمَهُ» و «فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ» هر یک در پایان آیه قرار گرفته (یعنی هریک از دو آیه 15 و 16، دو آیه محسوب میشود) و بدین ترتیب در مقام شمارش، دو آیه بیشتر از نسخههای دیگر دارد.
📚(مجمع البيان، ج10، ص730)
@Yekaye
✅معرفی سوره نساء
🔹سوره نساء را عموما از سورههای #مدنی دانستهاند ؛ برخی کل آیات آن را مدنی میدانند؛ اما برخی دو آیه 58 (إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها وَ إِذا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ كانَ سَميعاً بَصيرا) و آیه آخر آن (يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ يُفْتيكُمْ فِي الْكَلالَةِ ...) را نازل شده در مکه میدانند. (مجمع البيان، ج3، ص3)
🔹این سوره در دستهبندیای که از پیامبر اکرم ص روایت شده، جزء سورههای #سبع_طوال (هفت سوره طولانی) است که در حدیث نبوی، این هفت سوره معادل تورات دانسته شده است. (الدر المنثور، ج2، ص116) و به لحاظ حجم (تعداد حروف و کلمات، نه صرف عدد آیات) بعد از سوره بقره، بزرگترین سوره قرآن کریم است.
🔹این سوره را ظاهرا به این دلیل سوره نساء نامیدهاند که واژه «نساء: زنان» (از مجموع 59 بار کاربردش در قرآن) 28 بار در این سوره به کار رفته و بیشتر احکام فقهی مربوط به زنان در این سوره آمده است. نام دیگر این سوره نساءالکُبری یعنی سوره بزرگ زنان است، چون سوره طلاق «نساءالصُغری» یا «نساءُالقُصری» یعنی سوره کوچک زنان نام دارد. (دانشنامه قرآن و قرآنپژوهی، ج۲، ص۱۲۳۷؛ به نقل از ویکی شیعه، مدخل «سوره نساء»)
🔹این سوره، که به عنوان چهارمین سوره در مصحف شریف قرار داده شده، ظاهرا 92مین سورهای است که بر پیامبر اکرم ص نازل شده و طبق روایت امام باقر ع سوره نور (که در آن نیز مسائل متعددی درباره زنان و خانواده مطرح شده) بعد از این سوره نازل شده؛ و حضرت شاهد این مدعا را هم این برمیشمرند که در آیه 14 سوره نساء مجازات حبس را برای زنان زناکار مطرح میکند و میفرماید این مجازات باشد تا خداوند راهی را نشان دهد؛ و در آیه 2 سوره نور، این راه نشان داده میشود که همان اقامه حد است. (الكافي، ج2، ص33) .
@Yekaye
هو الحق
آخرین سورهای که در کانال «یک آیه در روز» بحث شده سوره #ممتحنه بود که تدبر در لغات و آیات و فرازها و احادیث مربوط به آن، که سورهای #مدنی بود، از فردای عاشورای ۱۴۴۵ (۲۷/۴/۱۴۰۳) آغاز شد و تا ۲۴ شعبان ۱۴۴۶ (۵/۱۲/۱۴۰۳) ادامه داشت به پایان رسید. (اینجا)
به یاری خداوند متعال از امروز بحث سوره #طارق را که از سور #مکی است آغاز میشود.
قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لی مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصیراً؛
وَ قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ كانَ زَهُوقاً؛
وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنینَ وَ لا یزیدُ الظَّالِمینَ إِلاَّ خَساراً (اسراء/80-82)
یادآوری میشود که علاوه بر کانال اصلی بحث در ایتا
🆔 https://eitaa.com/yekaye
کانال دیگری با عنوان «یک آیه در روز- گزیده» در همین پیامرسان ایتا راه اندازی کردهام:
🆔 https://eitaa.com/yekAaye
که صرفا احادیث و گزیدهای از مطالب این کانال که جنبه کاربردی بیشتری دارد و قیل و قال کمتری در آن است در آنجا بارگذاری میشود؛
و این مطالب گزیده در پیامرسان بله:
🆔 https://ble.ir/yekaye
و تلگرام:
🆔https://t.me/yekAaye
نیز بارگذاری خواهد شد.
بعد از پایان بحثهای مربوط به هر آیه، کل بحثها (همراه با عمده مستندات آن که به صورت پاورقی تنظیم شده) در سایت یک آیه در روز:
🌐https://yekaye.ir/
بارگذاری میشود.
وَ ما تَوْفيقي إِلاَّ بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ إِلَيْهِ أُنيب
@yekaye