🟩باران آمد ترک ها هم رفت )
🔹معنی ضرب المثل -> باران آمد ترک ها هم رفت
🔹هنگامی که گذشت زمان موجب از یاد رفتن بدی ها و سوابق زشت کسی شود.
#باران #ترک
@zarboolmasall
#ضرب_المثل
گرگ باران دیده
یا گرگ بالان دیده
یا گرگ پالان دیده
یا کدک باران دیده
◀️ گرگ بالان دیده
نخستین بار، مؤلف برهان قاطع (۱۰۶۲ق) معنی جدید بالان را وارد فرهنگ لغات پارسی کرد: «تله که بدان جانوران را گیرند» (ج ۱، ۲۲۵). بعد از او، عبدالرشید حسینی تتوی، مؤلف فرهنگ رشیدی (۱۰۶۴ ق) به استناد همین قول، یا به اجتهاد خود، «گرگ بالان دیده» را جایگزین «گرگ باران دیده» کرد: «بالان: تله جانوران. و از اینجاست که در مثل سایر است که کسی که مجرّب در امور باشد، او را گرگ بالان دیده گویند، یعنی تله دیده و عوام به غلط باران دیده گویند. و ظاهراً بعضی به واسطه تغییر لهجه، بالان را باران خواندند؛ چنانکه شایع است میان راء و لام» (ج ۱، ۲۰۸). رشیدی که برای معانی دیگر بالان، شواهدی از متون نظم فارسی آورده، در مورد بالان به معنی تله، هیچ نقلی که مؤید این معنی تازه باشد، اقامه نکرده است. تعبیر «گرگ بالان دیده» از فرهنگ رشیدی به کتابهای لغت و امثال راه یافته است.
◀️ گرگ پالان دیده
مؤلف بهار عجم (۱۱۵۲ق) بر قول رشیدی ایراد وارد کرده، و پیشنهاد دیگری دارد: «تغلیط رشیدی که گرگ باران دیده غلط است و صحیح بالان دیده است، غلط باشد و صحیح پالان دیده به بای فارسی مرادف آن است. چه، بازیگران ولایت، گرگ را پالان بندند، چنانچه از اهل زبان شنیده شده و به تحقیق پیوسته» (ج ۳، ۱۷۷۸). همین حرف را سیالکوتی (۱۱۸۰ق) در مصطلحات الشعراء و محمد پادشاه (۱۳۰۶ ق) در فرهنگ آنندراج تکرار کردهاند.
◀️ کُرک باران دیده
فیروز منصوری در مقالهای که به سال ۱۳۵۷ در مجله «هنر و مردم» به چاپ رسانده، بر آن است که شکل درست این اصطلاح، کُرک باران دیده است: «صورت اصلی کلمه، گرگ نیست بله کرک است؛ یعنی پوستین باران دیده که در آن باران تأثیر نمیکند. بدیهی است که باران، گرگ را مجرّب و آزموده نمیکند. بلکه باران، کُرک ـ پوستین یا لباسهای چرمی ـ را از بوته آزمایش در میآورد و از مرحله تجربه میگذراند» (ش ۱۸۹ ـ ۱۹۰؛ ص ۵۸). برداشت استحسانی ایشان، با شواهد موجود همخوانی ندارد و آشکار است که منظور شاعران قدیم ما در ابیاتی که آوردهاند، همان گرگ بیابانی است نه کُرک چرمین. ایجاد تناسب میان گرگ و روباه و سگ و شیر نر در اشعار مورد اشاره، مؤید این مسئله است. در حیرتم که ایشان در باب عبارت ضیاء نخشبی که میگوید شیر ـ سلطان جنگل ـ با گرگ باران دیده مشورت کرده، چه تعبیری دارند؟
◀️ بنابراین، در تعبیر «گرگ باران دیده»، گرگ همان گرگ بیابانی است و باران همان مائده آسمانی؛ و نحوه کاربرد مثل در متون قدیم و جدید، بر این امر گواه است؛ سایر حدسیات و پیشنهادات، از حمایت متون و پشتوانه کاربرد عوام و خواص بیبهره است.
❇️ استاد سیدعلی میرافضلی،کانال «چهار خطی »
#گرگ
#باران
@zarboolmasall