حکمرانی خوب در اندیشه امامین انقلاب اسلامی ایران
از دهه 1980 به بعد مفهوم جدیدی در علوم اجتماعی مطرح شد که به الگوی حکمرانی خوب مشهور است.
بهترین شکل و نوع نظام سیاسی همواره دغدغه اصلی و اساسی اندیشه های سیاسی بوده است و در تفکرات هر یک از اندیشمندان به نوعی حاکمیت مطلوب جامعه ترسیم گشته است ، اندیشه های سیاسی ایرانی – اسلامی نیز از این قاعده مستثنا نبودهاند.
اصول حکمرانی خوب به شرح زیر است:
۱- مشارکت:
میزان مشارکت مردم در امور جامعه یکی از کلیدیترین پایههای حکمرانی خوب بهشمار میرود.
مهم ترین مولفه های حکمرانی خوب در اندیشه امام خمینی با الهام از آموزه های قرآن، سیره و سنت حکومت نبوی عبارتند از: توجه به حاکمیت قانون، مشارکت مردم، عدالت جویی، اعتماد سازی و پاسخ گویی حکومت به مطالبات مردمی.
۲- حاکمیت قانون:
حکمرانی خوب نیازمند چارچوب عادلانهای از قوانین است که در بر گیرنده حمایت کامل از حقوق افراد (بویژه اقلیتها) در جامعه بوده و به صورت شایستهای اجرا گردد. لازم است ذکر شود که اجرای عادلانه قوانین، مستلزم وجود نظام قضایی مستقل و یک بازوی اجرایی (پلیس) فساد ناپذیر برای این نظام میباشد.
۳- شفافیت:
شفافیت، به معنی جریان آزاد اطلاعات و قابلیت دسترسی سهل و آسان به آن برای همهاست.
۴- پاسخگویی:
پاسخگویی نهادها، سازمانها و موسسات در چارچوب قانونی و زمانی مشخص در برابر اعضاء خود و ارباب رجوع، از جمله عواملی است که به استوار شدن پایههای حکمرانی خوب در یک جامعه منجر میشود.
۵- شکلگیری وفاق عمومی:
فراهم نمودن زمینه ظهور نظرات متفاوت در عرصههای مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، از جمله اصول حکمرانی خوب میباشد. حکمران خوب، باید نظرات مختلف را در قالب وفاق ملی عمومی به سمتی رهنمون گردد که بیشترین همگرایی را با اهداف کل جامعه داشته باشد. ایفای این نقش حیاتی نیازمند شناخت دقیق نیازهای بلندمدت جامعه در مسیر حرکت به سمت توسعه پایدار میباشد
۶- حقوق مساوی (عدالت)
رفاه و آرامش پایدار در جامعه، با به رسمیت شناختن حقوق مساوی برای تمامی افراد ممکن خواهد بود. در جامعه باید این اطمینان وجود داشته باشد که افراد، به تناسب فعالیت خود در منافع جامعه سهیم خواهند بود. به عبارت دیگر در حکمرانی خوب، همه افراد باید از فرصتهای برابر برخوردار باشند.
۷- اثر بخشی و کارایی
از حکمرانی خوب به عنوان ابزاری برای تنظیم فعالیت نهادها در راستای استفاده کارا از منابع طبیعی و حفاظت از محیط زیست نیز یاد میشود. کارایی و اثر بخشی در مقوله حکمرانی از جمله مباحثی است که با گذشت زمان، اهمیت بیشتری پیدا نمودهاست.
۸- مسئولیت پذیری:
مسئولیتپذیری را میتوان یکی از کلیدیترین مولفههای حکمرانی خوب بهشمار آورد. درکنار موسسات و نهادهای حکومتی، سازمانهای خصوصی و نهادهای مدنی فعال در جامعه نیز باید در قبال سیاستها و اقدامات خود پاسخگو باشند. باید عنوان نمود که اصول حکمرانی خوب بهصورت زنجیرای متصل به هم بوده و اجرایی شدن هرکدام از آنها، مستلزم اجرای سایر اصول میباشد. برای مثال نمیتوان انتظار داشت که مسئولیتپذیری و پاسخگویی بدون وجود شفافیت و حاکمیت قانون جنبه اجرایی چندانی در جامعه داشته باشد.
با مطالعه اندیشه های سیاسی امام خمینی ره به راحتی می توان این مولفهها را در باور و سیره عملی آن حکیم سفره کرده دید.
با الهام از آموزه های قرآن, سیره و سنت حکومت نبوی ، توجه به حاکمیت قانون, مشارکت مردم, عدالت جویی, اعتماد سازی و پاسخ گویی حکومت به مطالبات مردمی مهمترین مولفه های اندیشه سیاسی حضرت امام ره را تشکیل می دهند.
در بیانیه گام دوم انقلاب شاخصهای حکمرانی خوب با استفاده از نظرات رهبری به این ترتیب دسته بندی شده است. ۱- توحید ۲- توجه به اخلاق ۳- تقوا ۴- علم و دانش ۵- مردم محوری ۶- حرکت جهادی ۷- باور به توانایی ۸- دفاع.
منظور از این نوشتار این بود که اصول « حکمرانی خوب»در اندیشه و سیره امامین انقلاب مستتر می باشد و بر جامعه نخبگانی و دوستداران انقلاب اسلامی است که با استخراج و تطبیق این اندیشه ها ، نو و پویا بودن اندیشه انقلاب را متجلی سازند.#امام#خمینی#رهبری#انقلاب#عقلانیت # حکمرانی #خوب
مجلس در رأس امور است.
امام خمینی«ره»به عنوان یک مرجع تقلید و رهبر سیاسی که توانست یکی از بزرگترین انقلاب های قرن بیستم را به پیروزی برساند علیرغم تعلق به نهاد سنتی مذهب،اعتقاد عجیبی به مردم سالاری و نهادهای برخاسته از آن داشتند ، برگزاری رفراندوم ۵۸، انتخابات های ریاست جمهوری بدون حاشیه که حتی کسی مثل بنی صدر از دل یکی از همان انتخابات ها بیرون آمد ،تشکیل مجالسی متشکل از طیف های مختلف سیاسی کشور ، تمکین به نظر مجلس خبرگان رهبری در انتخاب منتظری به عنوان قائم مقام رهبری ، اجازه انشعاب به تشکل سیاسی «جامعه روحانیون مبارز» از «جامعه روحانیت مبارز تهران» در سال ۶۷ ، پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و قبول آتش بس با صلاحدید کارشناسان و فرماندهان نظامی ، سپردن روند مذاکرات اجرایی کردن آن قطعنامه به دولت و شخص وزیر خارجه که نهاد ذاتی چنین اموری است و... همگی نشان از همین باور آن پیر فرزانه دارد. شاید جمله معروف « مجلس در رأس امور است» ایشان، گویاترین سند این باورشان باشد، و امروز جای خالی این حکمت و اندیشه بلند و بیان زیبا کاملا برای اهل فن و علاقمندان به انقلاب و جمهوری اسلامی آزار دهنده است!! امروز اگر مجلس در رأس امور بود و نمایندگانی شایسته و لایق در مجلس ، حضور می داشتند، به جای آنکه وقت این نهاد مهم به حاشیه سازی های پیرمرد عشق ساعت و گوشی برند خارجی که ضمناً افتخار ابویت یکی از علاقمندان و دوستان سازمان منافقین را هم دارد، بگذرد و نمایندگان مجلس انقلابی در رد و قبول قصه دنباله دار خودروهای شاسی بلند یکی به نعل یکی به میخ بزنند ، لااقل یکی از هزاران مسئله ریز و درشت و مهلک کشور می بایست در اولویت چند فوریتی آنان قرار می گرفت: محیط زیست در حال موت، اقتصاد فشل و تورم بی سابقه خانمان برانداز ،فساد ساختاری لجام گسیخته، جامعه به شدت غیر منسجم و عصبانی و ناامید ،سیاست خارجی فوقالعاده هزینه بر و دشمن ساز و منزوی کننده و... از جمله مسائل فوری و فوتی کشور است که در اسرع زمان می بایست حل شوند اما افسوس از درک درستی که در مجلس ازین وضعیت تاسفبار وجود ندارد ، دریغ از دردی که هیچ یک از این امراض کشنده که هریک خود به تنهایی سرطانی است به جان ملک و مملکت در هیچ یک از نمایندگان به وجود نمی آورد! و خواب خرگوشی آنان را پریشان نمی کند! کو نماینده ای که بر فرونشست وحشتناک سالیانه زمین زیر پای ملت ایران بلرزد؟ کو نماینده ای که بر فرسایش چندین برابری جهانی خاک این کشور اشک بریزد؟ کو نماینده ای که بر نعش تفتیده سیستان و خوزستان و اصفهان فریاد واعطشا سر دهد؟ کو نماینده ای که بر فروش قاچاق گونه ، زیرزمینی ، زیر قیمت ، نسیه و به ثمن بخث فروختن نفت کشور دل بسوزاند؟ کو نماینده ای که بر فرار مالیاتی اصناف کشور از پزشکان متخصص گرفته تا سوپر مارکتی های کوچه و محله که علنا از مشتریان خود می خواهند مبلغ معامله را به حساب شان کارت به کارت کنند، حساس شود و فکری به حال این دزدی آشکار کند؟ کو نماینده ای که بر جنازه یکی از شانزده تا هجده هزار کشته سالیانه تصادفات رانندگی ایران حاضر شود و یقه خود را بگیرد که آقای نماینده پس قدرت قانون گذاری و نظارت تو، به درد کجای این مردم فلک زده می خورد وقتی جانشان به این راحتی گرفته میشود؟ مقصر مهاجرت سالیانه صدها متخصص کشور از پزشک و پرستار گرفته تا مهندس و کارگر ماهر کیست؟ مقصر ضرر و زیان سالیانه هزاران میلیارد دلاری ناشی از عقب ماندگی تکنولوژیکی صنعت نفت کشور و ناشی از تحریمهای سیاسی مملکت کیست؟ چرا نمایندگان مردم دستگاه دیپلماسی کشور را از فضای متوهم و سیاست های خارجی بی فایده به سمت واقع بینی و عقلانیت معطوف به منافع ملی سوق نمی دهند؟ چرا مجلس نمی تواند دستگاه های عریض و طویل حسابرسی و نظارتی کشور مانند دیوان محاسبات ، بازرسی کل کشور ، اصل نود و.... را ملزم به ایجاد سازوکاری کارآمد و علمی کند که جلوی این همه فساد آشکار ساختاری بخش های مختلف کشور را بگیرد؟ اگر مجلس در رأس امور است ، کدام امور از اینها مهم تر است!؟ و اگر در رأس امور نیست فلسفه وجودی آن چیست!؟#راه#امام#مجلس#عقلانیت# توسعه #پایدار