⭕ توجه به الفاظ و غفلت از معانی
قسمت عظیمی از #علم اصول را مباحث الفاظ فراگرفته است.فارغ از مباحث عقلی فراوانی که در این میان هست و ارتباطی هم به #الفاظ ندارد، باز هم به نظر می رسد تمرکز بر الفاظ، کمی رهزن باشد.
توضیح این که عمده ی این مباحث مختص الفاظ نیست بلکه شامل هرگونه تفهیم و دلالتی میشود.بالوجدان تفاوتی میان حرکت سر به معنای تأیید با لفظ «بله» احساس نمی شود.پس اگر قرار باشد «بله» متضمن معنای حرفی باشد، همین حرکت هم همین گونه خواهد بود! و یا اگر قرار است «فروختم» انشاء باشد و در حقیقت آن بحث شود، قطعاً معاطاة هم متضمن انشاء است و این بحثها شامل افعال مفید انشاء هم می شود.از همین رو به نظر می رسد تقسیم متأخّرین در بحث انشاء به دو بخش حقیقت انشاء و مفاد جمل انشائیه، صحیح نباشد؛ چرا که انشاء دقیقا همان چیزی است که با جمله یا هر عمل انشائی دیگر انجام می شود.پس همانگونه که معنی ندارد مثلا در فعل اعطاء در دو مقام بحث کنیم: 1.دلالت خود این فعل
2.معنای انشاء، به همین صورت هم در گفتار انشائی وجهی برای بحث در دو مقام نیست.
البته عموماً علما متوجه شمول انشاء اعتباری برای انشاء فعلی هم بوده اند، اما در مورد دیگر انشاء ها که حاکی از امور نفسانیه است – مثل تمنّی و استفهام و....- چنین دقّتی نشده است، در حالی که همین معانی با افعال هم قابل تفهیم هستند.
اما باید پا را فراتر نهاد، اگر بیشتر دقت کنیم شاید به این برسیم که حتی افعال هم موضوعیّت ندارند!
به نفس خودمان که مراجعه میکنیم می بینیم بیشتر این معانی در خود ذهن، حتی قبل از ابراز با فعل یا گفتار هم موجودند.یعنی مثلاً گاهی شخصی خود را ملزم به کاری می بیند، در این هنگام صورت الزام و بعث نسبت به خودش شکل می گیرد، در مقام تعبیر از این حالت نفسانی می گوییم: (با خود گفتم:باید فلان کار را انجام دهم)، و یا در نفس خود از امری حسرت می خورد و امثال اینها. و در اینجا هم شکی نیست که صورت حاصل در نفس، قبل از ابراز آن یا بعد ابراز تفاوتی ندارد. بعبارت واضح تر، معنایی که از سخن دیگران در بیان مطالب درک می کنیم، عیناً همان صورتی است که در ذهن خودمان می توانستیم بدون بازگو کردن، ادراک کنیم. فرقی میان جمله ی (کاش آمده بودی) که متکلمی به ما خطاب کند، با چالش ذهنی (کاش آمده بودم) نیست.
در نتیجه، عمده ی کار ما با مفاهیم است و اصولا این که نام این مباحث را (مباحث الفاظ) بگذاریم، باعث می شود نتوانیم دید جامع و کاملی داشته و تحلیل صحیحی ارائه دهیم.
یکی از نتایج گسترده کردن این دید را می توان در بحث حقیقت انشاء تصویر کرد، تمامی تعاریف انشاء در این مشترکند که باید حتماً مبرزی برای انشاء -لفظی یا فعلی- وجود داشته باشد.
این در حالیست که بیان شد جامع میان شیوه های انشاء، همان مفهوم نفسانی است که به شکل های مختلف بروز و ظهور پیدا می کند. پس چگونه می شود اصل و اساس خود این مفهوم که بالوجدان در ذهن شکل گرفته منشأ اثر نباشد؟ ثمره ی این بحث در مواردی مثل بیع مال صبی توسط ولی ظاهر میشود، یعنی اگر ولی مال صبی را به خود بفروشد، در این صورت کافیست در ذهن خود تملیک را در نظر بگیرد، اما بنا بر قول مشهور، لازمست این شخص برای خود صیغه ی بیع هم بخواند! آیا این عجیب نیست؟ و یا مثلا فرع دیگری که استاد معظم ما آقای شهیدی بیان کردند در مورد شخصی که از جانب حاکم شرع، مال مجهول المالک را به خود قرض می دهد، و گفتند لازم است به نحوی این قرض را ابراز کند و در غیر این صورت باطل خواهد بود!
البته شکی نیست در موارد متعارف عقود، حتما باید ابرازی صورت بگیرد، زیرا متعاقدین بر ذهن یکدیگر مطلع نیستند. حتی اگر فرض کنیم به یک وسیله ی غیبی، دو شخص از باطن یکدیگر خبردار هستند، باز هم وجهی برای لزوم ابراز نیست.
📌 برشی از تقریرات درس خارج اصول استاد محقق دکتر سید صائب هاشمی نسب
#الفاظ #علم_اصول
🔷 #ولايت ، امتیاز ویژه ی برگزيدگان الهی (صلوات الله علیهم اجمعین)
#شرک_در_ولایت
در ضمن روايتي طولانی ابو حمزه ثمالی از امام باقر عليه السلام نكات مهمی در مورد روي برگرداندن از اوصيای راستين (عليهم السلام) و پيروی والیان باطل بیان شده که خلاصه ای از آن ها تقدیم می شود.
▪️«خداوند امر خود را به احدی از مخلوقاتش- چه فرشته یا پیامبری- واگذار ننموده، بلکه توسط فرشته ای، پیامبری فرستاده و او را مأمور ساخته است كه با علمی كه در اختيار او نهاده شده، بندگان را به آنچه خداوند می پسندد، راهنمايی كند».
✔️«هنگامی که شهادت پیامبر (صلی الله علیه و آله) نزدیک شد، خداوند به ایشان وحی فرمود:
مدّت نبوّتت به آخر رسیده است، پس علم و یادگارهای نبوّت را به علی بن ابی طالب علیه السلام تحویل بده. زیرا من هرگز این علم و میراث پیامبری را از نسل تو قطع نخواهم کرد، همچنان که در خاندان انبیای گذشته (علیهم السلام) قطع نکردم».
▪️«پس این فضیلت انبیاء و اولیاء و خلفای الهی (علیهم السلام) است، که والیان امر خدا و اهل فهم علوم الهی هستند. پس هر کس پیرو آنان باشد نجات خواهد یافت،و هر کس ولایت و #علم الهی را در مورد غیر برگزیدگان خداوند و خاندان پیامبری قرار دهد، با امر خداوند عز و جلّ مخالفت کرده است؛
⬅️ جاهلان و متکلّفان بی هدایت را والیان امر خدا قرار داده و گمان کرده اند که اینان اهل دریافت علم الهی اند!
از وصیّ راستین #منحرف گشته و فضل خدا را در جای خود قرار نداده اند، پس گمراه شده و پیروان خود را گمراه کرده اند، و روز قیامت برای اینان حجّتی نیست. بلکه حجّت فقط در میان آل ابراهیم (علیهم السلام) است.»
▪️«خداوند متعال اهل بیت پیامبر (صلوات الله علیهم اجمعین) را پاک ساخته و برایشان اجر مودّت قرار داده و ولایت را برایشان جاری ساخته است...
پس از همان افرادی که ولایت و طاعت و مودّت و علم خدا میان آن هاست پیروی کنید و از آنان بیاموزید، که شما را خدا می رسانند. و از غیر راه ایشان، هیچ ولایتی به خداوند متّصل نمی شود.
پس هر کس اینگونه بود بر خداوند است که گرامیش بدارد و عذابش نکند.
و هر که از راهی غیر آنچه امر خداست نزد او آید، بر خداوند است که ذلیلش نموده و عذابش کند...».
◀️منبع: کمال الدین ص ۲۱۸، کافی ج ۸ ،۱۱۷
📌برشی از مباحث استاد محقق دکتر سید صائب هاشمی نسب
💠 «مَنْ عَمِلَ عَلَى غَيْرِ عِلْمٍ مَا أَفْسَدَ أَكْثَرُ مِمَّا يُصْلِح¹»؛ هركس بدون علم عمل كند آنچه را فاسد میكند بيشتر از آنچه است كه اصلاح میكند.
🎤 کلام فقیه:
#هر_عملى از هر عمل كنندهاى، چه براى دنيا و چه براى آخرت باشد، همچنين چه شخصى باشد چه اجتماعى، بايد از روى #علم باشد.
✔️ و علم چیزی است كه خلاف در آن نيست.
💣 اگر اينطور نباشد عمل از روى #جهل است، حتى در صورتى كه از روى ظن باشد، زيرا ظن از حق بىنياز نمیكند؛ لذا لامحاله آنچه #فاسد میكند بيشتر است از آنچه #اصلاح میكند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
📌 ۱. نزهة الناظر و تنبيه الخاطر، ص۱۳۴.
🎙 برگرفته از بیانات آیت الله العظمی وحید خراسانی
◻️ #کلام_فقیه #امام_جواد علیهااسلام
☑️ @Fatemyeh_ValiAsr
🔹آسیب های حدیث گرایی معاصر
« بخش پنجم »
🔻 #غالی_گری
غلو یکی از آسیبهای اعتقادی در تاریخ تشیع است.
برخی #اخباریان به جهت فرط محبت به اولیای دین تمایل شدیدی دارند که به آثار مطرود و متروک از منابع غالیان یا منابع متأخر تمسک جسته و صفات الوهیت و ربوبیت را به اهل بیت نسبت داده و با توجیه روایات معارض امامان را خالق جهان و رازق تمام موجودات معرفی کنند. در حالی که ائمه اطهار صلوات الله علیهم اجمعین ،این اوصاف را در احادیث معتبره بارها از خود نفی کردهاند و حتی اگر این عقاید قابل توجیه ذهنی باشد مورد رضایت امامان نیست.
ادامه این روند گاه دیگر مفاسد #فرهنگ غالیان از جمله اباحه گری را به دنبال داشته است. امروزه با هجوم عقلانیت #مدرن برخی با توسل به افکار باطنی و غالی سعی در خارج کردن دین از زندگی یا ارائه خوانشی انسانی مطابق عقلانیت مدرن از #دین هستند.
🔻 #ذهن_گرایی
روایات نیز محکم و متشابه دارد.
بسیاری از اخبارگرایان با وجود انتقاد از ذهن گرایی مجتهدین و متکلمین و صوفیان خود در تفسیر روایات دچار همین آفت شده و گاه برای توجیه برخی #عقاید به روایاتی #تفسیر پذیر متوسل میشوند و با ذهن و رأی شخصی به تفسیر روایات متشابه دست میزنند تا جایی که گاه معنایی خلاف واقعیت تاریخی و مصطلح حدیثی و روایات محکم و قواعد ادبی و شواهد فرهنگی ارائه میدهند.
این روش تحقیق ناصواب بیشتر در توجیه عقاید صوفیانه یا غالیانه بوسیله روایات دیده میشود.
ذهن گرایی همانطور که در مقام استدلال و استنباط نادرست است در مقام تفسیر متن نیز نادرست است. متن را باید در بستر تاریخی و فرهنگی و حدیثی شناخت نه اینکه چند روایت را برداشت و بدون توجه به دیگر روایات و شواهد تفسیر به رأی کرد.
🔻 #علم_ستیزی
عدهای از مدعیان حدیث گرایی معتقدند هر چه #علم هست باید از همین احادیث موجود استخراج شود و این علوم جدید مانند دستاوردهای تجربی، #مهندسی ، صنعتی هیچ اعتباری نداشته و همگی باطل و بیفایده است.
این گروه سعی دارند با تمسک به ظواهر بعید روایات و یا با فهم نادرست خود، هر آنچه که علوم جدید بدان رسیده را رد و طرد کنند. هر چند علم زدگی به معنای تأیید هر آنچه که علوم جدید هر چند به صورت ظنی و احتمال مطرح کرده منطقی نیست، اما علم ستیزی و مقابله با قطعیات علمی از طریق ارائه فهمی ظاهر گرایانه از آیات و احادیث، موجبات وهن مذهب را فراهم میآورد. امروزه ذهنیت جوامع یک ذهنیتی علمی است و وقتی که متن دینی هر چند با تأویل و تفسیر قابلیت ارائه فهمی سازگار با مشهورات و مسلمات علمی را دارد، شایسته نیست به جدال با علم جدید بپردازیم.
#استاد_محقق_دکتر_هاشمی_نسب
#سید_صائب_هاشمی_نسب
#منطق
#حوزه_علمیه_قم
#حوزه_علمیه
#حوزه
#حدیث_گرایی
#اخبار_گرایی
#اخباری_گری
#اجتهاد
#حدیث
#درس_خارج_فقه
#مجتهد_نواندیش
#علوم_حدیث
#اخباری
#اصولی
#فقه_احادیث
#فقه
🌐 اینستاگرام / تلگرام
┏━🔸 ━━••••••••━━━┓
@norshariat110
┗━━━━••••••••━🔸 ━┛