📸 #عکسنوشت 🔰 غایتِ شریعت! 🔻 پروردگار متعال #هستی را در پیکر انبوهه ای از نظامات آفریده است و رکن مهم هر نظام غایت آن است. از این رو هستی، #شریعت و انسان به مثابه سه #ابَرنظام، هر سه دارای غایت هستند. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول(مقاصد شریعت) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 آیا شریعت فاقد غایت و مقصد است؟! 🔻 آیا می توان گفت که #شریعت با چنین پشتوانه ی از حکمت فاقد غایت و مقصد است؟ بلکه شریعت هم مقصد دارد، هم مقصد آن حکیمانه است و هم این مقصد قابل کشف است. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول(مقاصد شریعت) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 جایگاه مقاصد شریعت 🔻 در #شریعت هیچ حکمی متغیر نیست بلکه همه ی احکام ثابت هستند. ولی هر حکمی در ظرف خود فعلیت پیدا می کند. در نتیجه تغییر ظرف به معنی تغییر حکم نیست بلکه ظرف با مظروف خویش تغییر می کند. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول(مقاصد شریعت) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 خاستگاه حکم 🔻 دین رسالتی است که باید پیام انگارانه بدان نگریست که بخشی از این پیام الهی #شریعت و حکم است. در تعبیر مشهور، خاستگاه حکم را #مقام_جعل_الهی به شمار می آورند ولی به نگره ی صحیح خاستگاه نخست حکم، مصالح و مفاسدی هستند که اراده الهی به جلب و دفع آنها تعلق گرفته است. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت ⁉️ اگر در کاربست سیاق در فهم دین خطا کنیم تکلیف چیست؟ 🔻 شاید کسی خرده بگیرد که ممکن است شخص غیر معصوم در تمسک به #سیاق در فهم شریعت به خطا برود و چه بسا تمسک به سیاق در فهم شریعت تنها در کف اختیار معصوم علیه السلام باشد ولی چنین نیست چرا که خداوند متعال در کشف شریعت اصابت فهم ما به واقع را شرط نکرده است چرا که این احاله به محال است و ما به آنچه که در حد توان بشری از #شریعت فهمیده ایم مکلف هستیم و پرودگار عالم تکلیف ما لا یطاق نمی فرماید بلکه به مصیب دو پاداش و به مخطئ یک اجر عطا می فرماید. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول(قاعده ی سیاق) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 تاثیر مقاصد الشریعه در دیگر اضلاع هندسه ی دین ◾️این مطلب شایان پاسخگویی است که آیا #مقاصد_الشریعه جز در فقه در دیگر اضلاع هندسه ی دین مانند عقاید و اخلاق نیز اثرگذار است یا خیر؟ پاسخ آن است که اگر مقاصد الشریعه سامان در خور و شایسته بیابد می تواند در دیگر #علوم_اسلامی مانند علوم قرآنی و حدیثی چون تفسیر و #درایه_الحدیث نیز نقش پرداز باشد. ◾️ برای رسیدن به این غایت باید به مقاصد الشریعه به گونه ی مستدل پرداخت و آن را از گزاف گویی های پیروان مکتب مقاصد که آن را در جایگاه اصول نشانده اند پیراست. افزون بر آنچه که بیان شد جستار مقاصد الشریعه در روش شناسی علم اصول و همچنین در کاربرد آن برای اکتشاف #شریعت موثر است. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصد_الشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 تقویت سویه عقلی فقه با مقاصد شریعت ◾️ اگر ما در #فقه بیش از گذشته به مقاصد الشریعه روی خوش نشان داده و از آن در فهم و اجرای شریعت بهره ببریم سویه ی عقلانی فقه نیرو می گیرد. چون فقیه هنگام روبرو شدن با فروع فقهی به مقاصد کلان شریعت و اقتضائات آنها توجه می کند و از آنجا که بیشتر #مقاصد و غایات شریعت سویه و حیث عقلانی دارند با این رویکرد فقیه، وجه عقلانی فقه نیرو می گیرد. گرچه باور به مقاصد شریعت چنان دگرگونی ژرفی در هویت معرفتی فقه بجا نمی گذارد که با پذیرش مقاصدالشریعة فقه یکسره عقلی شده و با رد آن فقه یکسره نقلی گردد. ◾️ روشن است هنگامی که ما بپذیریم که #شریعت دارای مقاصد است و این مقاصد قابل کشف بوده و در شؤون گوناگون فقه کار کردهایی دارند طبعاً پذیرفته ایم که فقه یک حیث عقلانی و استدلالی دارد و خردمندانه است. ناباوری به مقاصد الشریعه فقه را بسیط و سطحی می کند. انبوهه ی احکام شریعت انباشتی از گزاره ها و آموزه های پراکنده نیستند. از آنجا که از مجموعه ی عناصر فقه غایات مشترکی را دنبال می کنیم این مجموعه به یک دستگاه و نظام با کاربردهای مشترک بدل می شود. از فقهی که عناصر آن چنان پراکنده اند که غایت مشترکی را دنبال نمی کنند نمی توان برای زادن و اداره ی یک #نظام_اجتماعی و تدبیر حیات دنیوی و اخروی انسان چشم امید داشت. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصد_الشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 شأن فقها در اجرای شریعت بر اساس مقاصد آن ◾️ شأن فقها تنها استنباط #احکام_شرعی و بیان آن برای توده ی مردم یا مطالبه ی اجرای شریعت نیست بلکه فقیه باید برای برداشتن موانع و اجرای حدود الهی راهکار ارائه کرده و در صورت لزوم خود برای تطبیق شریعت بپاخیزد. ولی آیا سنجه و معیاری برای اصل اثرگذاری مقاصد الشریعة در ساحات گوناگون دین و اندازه ی این اثر گذاری در دست ما هست؟ ◾️ آیا نمی توان خود #مقاصد_الشریعه را به مثابه ی سنجه و ابزاری برای اندازه گیری میزان کامیابی ما در اجرای شریعت انگاشت؟ یعنی هر اندازه که با اجرای #شریعت به مقاصد آن دست یافته ایم واقعاً به شریعت عمل و آن را اجرا کرده ایم و هر اندازه که در رسیدن به آن #مقاصد ناکام بوده ایم در اجرای شریعت به راه خطا رفته ایم. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصد_الشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 جایگاه مقاصد الشریعه در ما لا نص فیه ◾️ در بخش تطبیق کمتر از بخش روش و در بخش روش کمتر از بخش استنباط دارای نص هستیم. در اینجا یک نکته شایان یادآوری است و آن این است که حتی اگر کسی به #مقاصد_الشریعه ناباور باشد نمی تواند آن را در ما لا نص فیه نادیده بگیرد و ناچار باید آن را بپذیرد همانگونه که در ما لا نص فیه فقها روی آوردن به اصول عملیه و حتی رجوع به قرعه را روا می دارند. ◾️ مقاصد الشریعه نیز مانند #اصول_عملیه می توانند در ما لا نص فیه جانشین ادله شوند. در عرصه ی اجرا عقلانیت توجه فزونتری را می طلبد چرا که نسبت به استنباط حکم میدان در اجرا بازتر است. از این رو در مقاصد الشریعه هماره حیث عقلانی نیرومندتر است. بر وارون مقام تشریع در مقام اجرا بایسته نیست که پرودگار متعال چگونگی اجرای فرمانهای خویش را جزء به جزء برای بندگان بیان کند بلکه چند و چون اجرای #شریعت را به عقل آدمی واگذاشته است. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصد_الشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 کشف مقاصد شریعت با ابزار فطرت بشری ◾️ دست یازیدن به فطرت برای کشف مقاصد شریعت است چرا که به هر روی فطرت دریافت هایی دارد و بی گمان برخی از #مقاصد_شریعت را ما با فطرت و وجدان خویش در می یابیم. فطری بودن دین به همین معنی است و کلان ترین یافته ی فطرت انسان همین است که بی گمان شریعت نمی تواند بی مقصد و بی هدف و بی غایت باشد و این حیث کلامی نیز دارد و بسته به سلامت فطرت انسانی می توان بخش هایی از معارف دین را با فطرت دریافت و معصومین علیهم السلام از آنجا که عقل و فطرتی بی همتا داشتند همه ی معارف خرد و کلان دین را گذشته از کتاب به مدد عقل و #فطرت ناب خویش درک و تصدیق می کردند. ◾️ در جای خود اثبات شده است که طبیعت و #شریعت و تکوین و تشریع در هماهنگی و همسازی با هم هستند و پرودگار تشریعی نفرموده است که ضد تکوین الهی باشد و شریعتی نیاورده است که برخلاف فطرت باشد پس شریعت در پی برآوردن نیازها و مقتضیات فطرت و طبیعت انسان است و شریعت مقاصدی دارد که به نفع تکوین انسان بلکه تکوین عالم است مانند پاسداری از زیست بوم و محیط زیست که حتی در جنگ‌ها هم آسیب زدن به درخت‌ها و حیوانات دشمن را روا نداشته است. اساساً #تشریع برای پاسداری و پیشرفت #تکوین است. 💢 بریده ای از درس #خارج_مقاصد_الشریعه آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 دلالت قواعد اصول بر کاشفیت مستقل عقل ◾️ در #اصول که برجسته ترین دانش کشف #شریعت است بسیاری از این قواعدی که نام خواهیم برد را شناخته و پذیرفته اند. یکی از این قواعد تقسیم احکام شرعی به احکام عقلی و نقلی است که این خود اعتراف دانش اصول به توانایی و خودایستایی عقل در کشف حکم شرعی و مقاصد آن است. ◾️ یا مثلاً احکام را به انشائی و امضایی تقسیم می کنند. حکم امضایی حکمی است که پیش از #جعل_شارع در میان مردم شایع بوده است و بسیاری از این احکام امضایی خاستگاه عقلی داشته است. عقلا از آن رو که عاقل هستند، از خاستگاه عقل خویش برخی از قوانین را نهاده اند، سپس شارع آن حکم را امضا نموده است. ◾️ تقسیم دیگر بخش کردن حکم به مولوی و ارشادی است؛ #حکم_مولوی آن است که اگر شارع آن را جعل نمی کرد عقل عقلاء بدان نمی رسید. ولی پاره ای دیگر از احکام ارشادی هستند یعنی ارشاد به حکم عقل اند و عقل آن را درک کرده است و شرع تنها ما را بدان ارشاد و راهنمایی کرده و آن را تنفیذ نموده است. تنفیذ شارع یعنی بدان حکمی که عقل شما درک کرده است ملتزم باشید و این اذعان و تایید شارع به #کاشفیت_عقل است. 💢 بریده ای از درس #خارج_مقاصد_الشریعه آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir