📸 #عکسنوشت 🔰 فلسفه‌ی اصول، نه فقط بازخوانی مبانی، بلکه بازسازیِ جایگاه و ساختار اصول فقه در هندسه‌ی معرفتی دین است. 📌 منظومه #فلسفه_اصول در قالب ٢٤ فصل بنیادین سامان یافته است: از تعریف، موضوع، مسائل و روش علم اصول، تا تحلیل‌های معرفت‌شناختی، زبان‌شناختی، معناشناختی، و گونه‌شناسی تطبیقی مکاتب اصولی. 📌 در کنار این فصول، گفتاری مستقل درباره‌ی مبادی‌پژوهی و نیز جایگاه علم اصول در منظومه‌ی علوم اسلامی آمده است؛ تا این دانش را از یک‌سو به میراث کهن اصولی پیوند دهد، و از سوی دیگر، به #افق‌های_نوپدید_فلسفی گره بزند. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_اصول آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 تراکم ظنون؛ زمینه ساز پیدایش یقین 📌 تراکم ظنون یعنی گردآمدن ظنون پراکنده که هر یک به‌تنهایی فاقد حجیت‌اند، اما در مجموع، بر ذهن ناظر اثر می‌گذارند و زمینه‌ی پیدایش یقین را فراهم می‌سازند. و چون یقین، #حجیت_ذاتی دارد، نتیجه‌ی این تراکم، از آن جهت که منتهی به قطع شده است، معتبر و قابل استناد خواهد بود. 📌 پس در این نگاه، اعتبار از آنِ قطع است، نه از آنِ ظن؛ اما چون این قطع برخاسته از انباشت ظنون است، می‌توان گفت تراکم #ظنون نیز، به‌طور غیرمستقیم، در پیدایش حجیت نقش دارد. و این همان است که گاه در تحلیل #اجماع نیز رخ می‌دهد: پرشماری فتواها، برای ناظر بیرونی، مایه‌ی اطمینان یا گاه یقین به کشف واقع می‌شود. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_اصول آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 شرط اجتهاد در قضاوت 📌 هماره این پرسش در میان علما مطرح بوده است که آیا #اجتهاد برای قضاوت شرط لازم است یا می‌توان کسی را که #مقلد است را نیز به‌ منصب قضا گمارد. اگر اجتهاد را از شرایط ذاتی قضا بدانیم، گماردن مقلد بر ائن منصب پذیرفته نیست؛ اما اگر آن را شرطی عرضی بدانیم، راه برای چنین نصبی گشوده می‌شود. 💢 بریده ای از درس خارج #فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 مقاصد الشریعه و ساختار حکیمانه‌ی دین 🔹 دین، پیامی آسمانی است که با هدفی حکیمانه به ساحت انسان تنزّل یافته است. اگر دین فاقد مقاصد بلند و اهداف مشخص باشد، #نزول_وحی و ارسال رسولان، بی‌معنا خواهد بود. پیام الهی از عناصری تشکیل شده که هرکدام ویژگی‌ها و اقتضائاتی دارند؛ با شناخت این ویژگی‌ها می‌توان به اهداف نهایی شریعت پی برد. 🔹 نخستین اصل آن است که خداوند، مبدأ حکیم این پیام، نمی‌تواند دینی غیرحکیمانه ارائه دهد؛ بنابراین، دین باید بر پایه‌ی مصالح و #مقاصد بلند بنا شده باشد. هر آن‌چه با حکمت ناسازگار باشد، از شریعت بیرون است و موضوع حکم دینی قرار نمی‌گیرد. 🔹 بزرگ‌ترین مقصد دین، تقرب به خداوند است؛ کمالی که همه‌ی ارزش‌های انسانی در آن تجلی می‌یابد. دین همچنین عقل، جان، آبرو، عدالت، آزادی و محیط زیست انسان را پاس می‌دارد و در پی صلح و کرامت اوست. 🔹 درک #مقاصد_شریعت، ما را به فهمی ژرف‌تر و منسجم‌تر از دین می‌رساند و امکان اجتهادی پویا و معنادار را در جهان معاصر فراهم می‌سازد. بدون توجه به این مقاصد، فهم دین ناقص و گاه گمراه‌کننده خواهد بود. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصد الشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 گونه‌شناسی تحکیم در فقه و حقوق 🔹 تحکیم در #فقه_اسلامی به معنای واگذاری حل اختلاف به فرد یا نهادی است که جایگزین قاضی رسمی می‌شود، اما الزاماً تمام شرایط قضاوت را ندارد. مشهورترین اقسام آن عبارت‌اند از: تحکیم در دعاوی قضایی، اختلافات خانوادگی (مانند شقاق میان زوجین)، و مسائل مرتبط با جنگ. 🔹 در #ادبیات_فقهی و حقوقی معاصر، دایره تحکیم گسترده‌تر شده است. امروزه داوری نه‌تنها در روابط خصوصی، بلکه در سطح منازعات میان نهادهای حکومتی (مانند اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان) و در عرصه‌های بین‌المللی نیز به‌کار گرفته می‌شود. 🔹 #تحکیم را می‌توان از جهات مختلفی تقسیم‌بندی کرد: از نظر ساختار (شخصی یا نهادی)، مدت (موقت یا دائم)، انگیزه (داوطلبانه یا اجباری)، مبنای حکم (شرعی، عرفی یا صرف مصلحت)، و قلمرو جغرافیایی (ملی یا فرامرزی). حتی نوع موضوع مورد اختلاف نیز در تقسیم‌بندی آن مؤثر است؛ مانند اختلافات تجاری، خانوادگی، یا اداری. 💢 بریده ای از درس #خارج_فقه_القضاء (تحکیم) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 تمایز مفتی و قاضی 🔹 می‌توان به افتراقات واقعی میان قاضی و مفتی اشاره کرد: 1️⃣ نخست آن‌که #حکم_قاضی الزام‌آور و دارای پشتوانه اجرایی است، در حالی که فتوا فاقد چنین نیروی قهریه‌ای است. 2️⃣ دوم، #قضاوت متوجه مصادیق خاص و امور جزئی است، در حالی که افتاء به ارائه حکم کلی و بدون تطبیق بر مصداق بسنده می‌کند، هرچند این تفکیک مورد مناقشه است، چراکه فقیه نیز باید در مقام اجرا و نظام‌سازی ورود کند. 3️⃣ سوم، #منصب_قضا تعیینی و نیازمند نصب از سوی صاحب صلاحیت (امام معصوم) است، در حالی‌که افتاء شأنی تحصیلی است. 4️⃣ چهارم، حکم قاضی بر طرفین حتی اگر مجتهد باشند نافذ است، اما #فتوای_مجتهد فقط بر خود و مقلدینش حجت دارد. 5️⃣ پنجم، شرایط جسمی مانند بینایی در قاضی شرط است ولی در مفتی یا مجتهد چنین نیست. 6️⃣ ششم، #اختیارات_قاضی در عمل بسیار وسیع‌تر از مجتهد است که گاه صرفاً در مقام کارشناسی ظاهر می‌شود. ⚜️ در نتیجه، هرچند ممکن است از نظر مفهومی و نظری، چهار عنوان یادشده به یک شخص بازگردند، اما در عمل میان قاضی و مفتی تمایزهای بنیادین وجود دارد. 💢 بریده ای از درس #خارج_فقه_القضاء (تحکیم) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 شرط قضاوت با اجازه معصوم 🔹 از نگاه #فقه_شیعه، کسی که شرایط ذاتی قضاوت را ندارد، حتی با اجازه معصوم نیز نمی‌تواند قاضی باشد، چون قضاوت بدون این شرایط، از اساس بی‌اعتبار است. با این حال، اگر ولی فقیه را دارای همان اختیارات امام معصوم بدانیم، او می‌تواند در شرایط خاص و به‌دلیل مصلحت، به فردی حتی بدون شرایط کامل، اذن قضا دهد. 🔹 روایات زیادی این جایگاه را برای فقها تأیید می‌کنند. پیامبر اکرم (ص) کسانی را که بعد از او حدیث و سنتش را به مردم می‌آموزند «جانشینان» خود خوانده است. امامان نیز بارها فقها را وارثان انبیاء، حاکمان بر مردم و #حافظان_دین معرفی کرده‌اند. مهم‌ترین سند در این زمینه، روایت معروف عمر بن حنظله است که امام صادق در آن، فقیه آگاه به #احکام و حلال و حرام را به عنوان حاکم و داور معرفی می‌کند. 💢 بریده ای از درس #خارج_فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 مقاصد الشریعه و تحول ساختاری فقه 🔹 #مقاصد_الشریعه نقش محوری در ساختار فقه دارد و می تواند بنیادهای آن را متحول کند. فقها رویکردهای مختلفی برای ساختاربندی فقه ارائه کرده اند: از تقسیم سنتی بر اساس افعال مکلفین که محقق حلی پایه گذاری کرد تا تقسیم بر اساس روابط چهارگانه انسان (با خدا، خود، خلق و دنیا) که از حدیث امام صادق(ع) الهام گرفته است. 💢 بریده ای از درس #خارج_اصول (مقاصدالشریعه) آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت ▪️ به مناسبت ۱۱ مردادماه سالگشت ارتحال #شیخ_شهید آیت الله فضل الله نوری(ره) 🔰 شیخ فضل الله جانش را سخاوتمندانه در راه آرمان و عقیده فدا کرد! 🔻 شهید مظلوم #شیخ_فضل_الله نوری کسی بود که عالمانه و مجاهدانه زندگی کرد و هیچ گاه زیر بیرق کفر و استکبار نرفت و در نهایت با مظلومیت به شهادت رسید. 💢 آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 بازتعریف فقه 🔹 طبعاً ما باید یک‌بار #فقه را به عنوان فقه موجود، #فقه_سنتی و فقه کهن تعریف کنیم و بار دیگر آن را معطوف به شرایط تعریف نماییم؛ چراکه فقه در حقیقت آمده است تا تدبیر شئون حیاتی انسان را بر عهده گیرد. 🔹 بحث از #نظام زمانی مطرح می‌شود که ما به مسئله نگاه کلی و کلان داشته باشیم؛ به جای آنکه صرفاً به افراد و نیازهای منفرد آنان توجه کنیم، باید به روابط و مناسبات جمعی و کلان جامعه، در سطحی جهانی بنگریم. در نتیجه، #تعریف_فقه نیز باید دگرگون شود. یعنی ما در پی آن هستیم که از تعریف رایج فقه، تفسیری نو ارائه دهیم. گاهی ممکن است فقه چندان با نظام سروکار نداشته باشد. 💢 بریده ای از سخنرانی آیت الله #علی_اکبر_رشاد در مدرسه فقه و اصول رضوی 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 ظرفیت بذرپاشی فکری و تأثیر زمانمند #رویدادهای_علمی_حوزه 🔹 بسیاری از طرح‌ها و فعالیت‌های علمی، حتی اگر در ظاهر محدود و کوچک به نظر برسند، ممکن است تأثیر ژرف و ماندگار خود را پس از ده‌ها سال نشان دهند. یک سخن استاد یا یک مفهوم علمی، گاه تا سال‌ها در ذهن یک شاگرد باقی می‌ماند و حتی اگر سال‌ها ظهور و انعکاس نیابد، با رشد علمی و ارتقاء جایگاه، سربرخواهد آورد و اثرگذاری شگرفی خواهد یافت. 🔹 تجربه‌هایی مثل ارتباط مرحوم آیت‌الله #شاه‌آبادی با حضرت #امام_خمینی(ره) حاکی از همین حقیقت است، جرقه‌های فکری در طی سالیان بارور می‌شوند و منشأ تحولات علمی و معنوی در تاریخ حوزوی و انقلاب اسلامی می‌گردند. علم و فکر همانند نهال‌هایی است که سال‌ها بعد به ثمر می‌نشینند و گاه سرنوشت فردی یا حتی یک #نهضت را تعیین می‌کنند. 💢 بریده ای از سخنرانی آیت الله #علی_اکبر_رشاد در دارالعلم مشهد مقدس 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 نقش ولایت در توحید؛ از منظر امام رضا(ع) 📌 حدیث #سلسلة_الذهب سخن از توحید خالص به میان می‌آورد حصن حصین الهی نیز در آن معرفی شده که مهمترین آن ولایت بوده و #نظام_سیاسی نیز مورد توجه و تذکر قرار گرفته است. 📌 اصل حدیث قدسی است اما امام رضا (ع) نیز ذیلی را به عنوان معصوم به آن می‌افزاید که آن ذیل اشاره به نقش ولایت در #توحید دارد. 📌 گرچه حضرت به انواع شروط اشاره کردند مبنی بر اینکه این کلمه شروطی دارد ولی مهمترین و سریع‌ترین شرط را ولایت بیان می‌کنند؛ بنابراین توحید همراه با #شروط_توحیدی بوده که مهمترین آن شرط ولایت است... 💢 بریده ای از سخنرانی آیت الله علی اکبر رشاد در جلسه درس اخلاق 🆔 @Rashad_ir