📸 #عکسنوشت 🔰 کناره گیری قاضی شایسته از امر قضا شرعاً روا نیست 🔻 اجماع مسلمین بر آن قرار گرفته است که بر واجد شرایط تصدی #قضا واجب است که این منصب را عهده‌دار شود از این رو به نظر می رسد که ادامه ی کار قضا نیز بر قاضی منصوب واجب باشد. مصالح عامه چنین اقتضا می کنند که اگر جامعه به قاضی شایسته نیازمند است اشخاص واجد شرایط #منصب_قضا را بپذیرند و همان مصالح اقتضا می کنند که ایشان به امر قضا ادامه داده و بی سبب از آن کناره نگیرند. 🔻 کناره گیری افراد شایسته از امر قضا موجب اختلال نظام و هرج و مرج و بر زمین ماندن دعاوی و گسترش نزاع ها و ستیزها خواهد شد. کناره گیری افراد شایسته از امر قضا موجب زیان دیدن مردم شده یا حتی به #تحاکم مردم به #طاغوت منجر می شود. 💢 بریده ای از درس خارج #فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 اجرای حکم در اصل وظیفه ی قاضی است 🔻 #کیفر بزهکار چه حد و چه تعزیر و یا حبس همه در اصل از وظایف قاضی است مگر آنکه از باب تقسیم کار آنها را به اشخاص یا نهادهای دیگر واسپاری نماید برای نمونه گاه قاضی حد شرعی را معین و به آن حکم می کند ولی اجرای حد یا تعزیر را به دیگری ارجاع می دهد کما اینکه امروزه #تعزیرات اقتصادی را به سازمانی در ذیل قوه مجریه سپرده اند و چه بسا #اصل_تفکیک_قوا اقتضا کند که سازمان تعزیرات حکومتی به خاستگاه نخست و اصلی خود یعنی قوه قضاییه بازگردد. 💢 بریده ای از درس خارج #فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 تفاوت قاضی منصوب و ماذون 🔻 می توان در جدایی و تفاوت قاضی منصوب و #قاضی_ماذون گفت که قاضی منصوب شرعاً به وجوب عینی یا کفایی موظف به پذیرش منصب قضاست چرا که شرایط و مواصفات بایسته ی #قاضی در او جمع اند و با نیاز جامعه به امر قضا بر او واجب است که تصدی جایگاه قضا را بپذیرد و این نیاز جامعه را مرتفع نماید ولی قاضی ماذون از آنجا که فاقد شرایط قضاست و تنها از سوی ولی امر معصوم یا ولی امر عادل یعنی ولی فقیه به مصلحتی اذن قضا یافته است تصدی این جایگاه بر او واجب نیست. 🔻 قاضی مأذون مانند #قاضی_منصوب برگمارده ی ولی امر و دارای ولایت قضایی است و گرچه همه ی شرایط و صفات بایسته و لازم برای قضا را ندارد ولی به مصلحتی از سوی ولی امر اذن قضا یافته است. قاضی مأذون اگر مجتهد است باید به رأی خود و اگر مجتهد نیست باید به رای #ولی_امر داوری کند ولی قاضی تحکیم هماره به رأی خود داوری می کند گرچه خاستگاه رای او ادله ی فقهی نباشد و تنها کارکرد #رفع_نزاع و رضامندی طرفین نزاع باشد. 💢 بریده ای از درس خارج #فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 اذن قضا به عامی مقلد در هنگام نبود مجتهد جامع الشرایط 🔻 اگر #مصلحت اقتضا کند می توان فردی که همه ی شرایط قضا را ندارد و تنها از برخی از آنها بهره مند است را در #جایگاه_قضا نشاند. برای نمونه گاه قاضی مجتهد به شمار بسنده و کافی در دسترس ولی امر نیست مانند دوران حکمرانی امیرالمومنین علیه السلام که اینگونه بود و ایشان شریح قاضی که از برخی از شرایط قضا بی بهره بود را به مصالحی در منصب قضا گماردند ولی به او فرمودند هر حکمی که کردی پیش از اجرا بر من عرضه دار تا درستی آن را معلوم کنم و در واقع قاضی امام بود و شریح کارگزار و دستیار امام در قضا بود. 🔻 برخی از #فقها گفته اند که عامی #مقلد می تواند به رواداشت و اذن مجتهد جامع الشرایط به امر قضا بپردازد همانگونه که برای نمونه محقق کرکی به پادشاهان صفوی معاصر خویش اذن حکومت بر جامعه اسلامی را داده بود و حکومت کلان سیاسی فراتر و اعم از امر قضاست و آن را نیز در بر می گیرد. همچنین هر شأنی که برای امام معصوم علیه السلام هست از جمله حکومت و قضا، فقیه جامع الشرایط نیز در زمان غیبت مکانی یا زمانی امام معصوم از آن برخوردار است کما اینکه مرحوم امام نیز می فرمودند که ولایت فقیه همان ولایت رسول الله است و از آنجا که امام معصوم می تواند عامی مقلد را اذن قضا دهد برای ولی امر و #فقیه_جامع_الشرایط نیز دادن اذن قضا به عامی مقلد رواست. 💢 بریده ای از درس خارج #فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 📌 توجه: تصویرسازی این عکسنوشت با کمک هوش مصنوعی انجام شده است! 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 ولایت فقیه و امر قضا 🔻 #شیخ_انصاری گرچه ولایت فقیه را باور دارد ولی فرنودها و #ادله_نقلی را برای استوانش و اثبات آن بسنده ندانسته و از راه حسبه اثبات می نمایند. حسبه نیز تنها تصدی اموری مانند تدبیر شؤون بر زمین مانده ی گم شدگان و ناتوانان نیست بلکه شؤون حکومی همگی در میان حسبه جای دارند چرا که بی گمان خداوند متعال از بر زمین ماندن چنین امور گران‌سنگی خرسند نیست. 🔻 بی شک این همه #احکام_اجتماعی و من جمله احکام قضایی اسلام برای اجرا در همه ی ادوار تاریخ فرو فرستاده شده اند و نباید بر زمین بمانند. نمی توان پذیرفت که این‌همه احکام اجتماعی اسلام تنها برای زمان حضور کوتاه مدت معصومین علیهم السلام در جهان خاکی نازل شده بوده اند. 💢 بریده ای از درس خارج #فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 📌 توجه: تصویرسازی این عکسنوشت با کمک هوش مصنوعی انجام شده است! 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 پیوند قضا و امر به معروف و نهی از منکر 🔻 در اختلافات حکمیه ای که از ضروریات دین نیستند دو حالت قابل فرض است. حالت نخست آن است که #محکوم علیه رای قاضی عامی #مقلد را به زیان خود می پذیرد و فرض دوم آن است که حکم او را به زیان خود نمی پذیرد. 🔻 فرض نخست که #عامی_مقلد به زیان محکوم علیه حکم کرده و او می پذیرد بیش از آنکه از جنس قضا و #داوری باشد مانند امر به معروف و نهی از منکر است چرا که قاضی عامی مقلد در این فرض بیش از آنکه حکم کند آنچه را که محکوم علیه پذیرای آن است را تاکید می کند. همچون موارد فراوانی از امر به معروف و نهی از منکر که فرد گناهکار خود نیز به زشتی کار خویش معترف است. پس اگر قاضی مقلد به زیان محکوم علیه حکم کرد و محکوم علیه پذیرای آن بود و به رغم این از انجام آن سرباز زده بود این حکم در مستوای نهی از منکر بوده و جایگاه آن نه مبحث قضا بلکه مبحث #امربه_معروف_ونهی_از_منکر است. 💢 بریده ای از درس خارج #فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 شرایط ذاتی و عرضی قضا 🔻 اگر فقیهی بنابر مبنای خود #شرط_اجتهاد را از شرایط ذاتی قضا بداند طبعاً روا نخواهد دانست که ولی امر به عامی مقلد اذن قضا دهد چرا که مانع را در اینجا عنصری ذاتی می داند و مانع ذاتی به هیچ سبب و هیچ مصلحتی مرتفع نمی شود. اینکه برخی از فقها پیرامون اذن معصوم به شخص فاقد شرایط قضا سخن گفته اند نیز گرچه ما را نمی رسد که از شؤون و اختیارات معصوم سخن گفته و در آن چون و چرا کنیم. 🔻 اگر #اجتهاد یا هر شرط دیگری را از عناصر ذاتی قضا بدانیم طبعاً معصوم نیز شخص فاقد آن شرط را بر منصب قضا نمی گمارده است کما اینکه هرگز پیامبر اکرم اسلام (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام شخص فاقد عقل را به هیچ سبب یا مصلحتی به منصب قضا نگمارده اند. روشن است که امام معصوم #ولی_مطلق است و شؤون و اختیارات او کناره و کرانه ای ندارد ولی مانع در این حالت ذاتی است و با نبود آن قضایی هم در کار نخواهد بود. 💢 بریده ای از درس خارج #فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 قاضی ماذون و اصل لا ولایه لاحد علی احد 🔻 شاید کسی خرده بگیرد که اصل «لا ولایه لاحد علی احد» اقتضا می کند که اگر ما شک کردیم که آیا #ولی_امر عادل می تواند به شخص فاقد شرایط قضا اذن داوری دهد یا نه به اصل رجوع کرده و بنا را بر این بگذاریم که چنین شخصی حق داوری ندارد ولی پاسخ آن است که این اصل در قاضی حقیقی یعنی قاضی منصوب جاری می شود ولی در قاضی ماذون اینچنین نیست چرا که در اینجا قاضی حقیقی ولی امر است و #ولایت_قضایی از آن اوست و این ولایت را به قاضی ماذون واگذار نکرده است پس قاضی مأذون تنها کارگزار و دستیار ولی امر است و از اساس ولایتی ندارد تا داوری او با اصل «لا ولایه لاحد علی احد» تعارضی داشته باشد. 💢 بریده ای از درس خارج #فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 وجوب تبعیت فقیه اعلم از حکم قضایی قاضی ماذون 🔻 در اینجا این پرسش پیش می آید که آیا حکم #قاضی_ماذون نافذ است یا نه یعنی آیا پس از آنکه قاضی ماذون میان طرفین نزاع داوری کرد آن کس که به زیان او حکم شده است می تواند به دستاویز اینکه این قاضی جامع شرایط قضا نیست از پذیرفتن حکم او سرپیچیده و ‌ سر باز زند؟ از این بالاتر اگر خصمی که در دادگاه از حکم قاضی ماذون سر باز زده است مجتهدی باشد اعلم و افقه از ولی امر و رای او این باشد که از اساس کسی که جامع شرایط قضا نیست حق تکیه زدن بر منصب قضا و داوری و قضاوت را ندارد یا بر این باور است که قضاء قابل توکیل نیست و ولی امر نمی تواند کسی را وکیل کند تا طبق آراء او داوری نماید 🔻 آیا حکم این قاضی ماذون که خود چه بسا اصلأ مجتهد نیست و از اساس قاضی نیست بلکه کارگزار #ولی_امر است بر این مجتهد اعلم نافذ است؟ به نظر می رسد از آنجا که قاضی مأذون به وکالت و نیابت از سوی ولی امر داوری می کند و قاضی در حقیقت در اینجا شخص ولی امر است و طبعاً حکم او مورد تنفیذ ولی امر است #مجتهد_اعلم نمی تواند از حکم قاضی ماذون سرپیچی کرده و به آن تن در ندهد. 💢 بریده ای از درس خارج #فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 شروط قاضی 📌 قاضی‌القضات باید چنان پاک‌نژاد باشد که نه‌تنها رفتار او، بلکه تبار او نیز با #عدالت همخوان باشد. این شرط، نه از باب تعارف اخلاقی، بلکه از سرِ ضرورت #نظام_ولایت است؛ آن‌که به‌راستی جانشین ولی امر در امر قضاست، باید طهارت نسب، قوت نفس، و سلامت سرشت را با هم داشته باشد؛ وگرنه سپردن سرنوشت بندگان به دست او، نقض #امانت_الهی خواهد بود. 💢 بریده ای از درس خارج #فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 شرط اجتهاد در قضاوت 📌 هماره این پرسش در میان علما مطرح بوده است که آیا #اجتهاد برای قضاوت شرط لازم است یا می‌توان کسی را که #مقلد است را نیز به‌ منصب قضا گمارد. اگر اجتهاد را از شرایط ذاتی قضا بدانیم، گماردن مقلد بر ائن منصب پذیرفته نیست؛ اما اگر آن را شرطی عرضی بدانیم، راه برای چنین نصبی گشوده می‌شود. 💢 بریده ای از درس خارج #فقه_القضاء آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

🔰 برنامه دروس خارج آیت الله #علی_اکبر_رشاد در سال تحصیلی ۱۴۰۵_۱۴۰۴ 🔸خارج #اصول : روزهای زوج ساعت ۷ صبح، حوزه علمیه امام رضا علیه السلام 🔸خارج #فقه_القضاء : یکشنبه و سه شنبه ساعت ۷ صبح، حوزه علمیه امام رضا علیه السلام 🔸خارج #فقه_السیاسه : چهارشنبه ها ساعت ۱۵:۳۰ بعد از ظهر، موسسه آموزش عالی فقه و علوم انسانی امام رضا علیه السلام 🔸خارج #فقه_زیست_فناوری : پنج شنبه ها یک ساعت و نیم به مغرب به صورت برخط 📌 علاقمندان می توانند جهت هماهنگی و کسب اطلاع با شماره تلفن ۰۹۱۲۳۲۳۹۴۸۹ (آقای احمدی) تماس حاصل نمایند. 🆔 @Rashad_ir