🔰 اختلاف حضرت امام(ره) و آیت الله منتظری
از منظر فقه حکومتی
به مناسبت سالروز تنظیم نامه عزل از قائم مقامی در 1368/1/6
🔹در خصوص اختلاف حضرت امام ره و آیت الله منتظری، یکی از مباحث مهمی که پرداخته نشده است، ریشه اختلاف نظر این دو نفر است.
اساساً ما برای این اتفاقات تاریخی، هزینه زیادی می دهیم ولی متأسفانه نمی توانیم آن را تبدیل به یک درک تفصیلی و تجربه ماندگار کنیم و صرفاً با تحلیلهای سیاسی در سالگرد این حادثه ها، زخمهای کهنه را تازه میکنیم، بدون اینکه بر «عقل جامعه» بیفزاییم.
🔹همین ماجرا برای اختلافات فی مابین مقام معظم رهبری و آقای هاشمی رفسنجانی نیز تکرار شد و ما نتوانستیم، درکی تفصیلی و صورتی مفهومی به این اختلاف بدهیم. و لذا این می شود که هرسال در سالگرد وفات ایشان، یک عده فحشنامه می نویسند و جریان دیگر نکوداشت و بزرگداشت برگزار می کند!
🔹در خصوص اختلاف حضرت امام ره و آیت الله منتظری، عمدتاً ما حزب اللهیها وقتی خواسته ایم این اختلاف را ریشه یابی کنیم، آن را به ساده لوحی شخصیتیِ آیت الله منتظری و در برخی مواقع هم به حب نفس و شهوت عملیهی ایشان ارجاع دادهایم.
🔹در مقابل جریان نزدیک به آیت الله منتظری در یک دهه گذشته تلاش کرده این اختلاف را در صورتبندی علمی و جدیدی تحلیل کند که در نهایت، ماجرا به نفع آیت الله منتظری خواهد بود.
در این صورت بندی، «روش اجتهاد» حضرت امام ره، روش نوپدیدی در فقه شیعه توصیف می شود که در آن قرار نیست که فقیه در استنباط حکم شرعی به نصوص و خطابات پایبندباشد، بلکه فقیه در صورت «به مصلحت ندیدن اجرای حکمی واجب» از آن رفع ید میکند و یا فقیه در صورت «به مصلحت دیدن انجام حکمی حرام» آن را تجویز می کند؛
به تعبیر دیگر روش اجتهاد حضرت امام ره روشی «مصلحت محور» معرفی می شود که اتفاقاً با فقه اهل تسنن قرابت زیادی پیدا میکند، در مقابل روش اجتهاد آیت الله منتظری، روش «نص محور» که متعارف و متداول فقه شیعه است، معرفی می شود.
شاید بهترین منابع برای دیدن این پروژه نزدیکان آیت الله منتظری را بتوان در مصاحبه آقای احمد منتظری فرزند آیت الله منتظری، با مجله عصر جدید و جناب فضلی نژاد و یادداشت آقای سیدمصطفی محقق داماد در همان شماره مجله عصر جدید مشاهده کرد.
🔹این در حالی است که مروری بر مواضع حضرت امام ره در خصوص آیت الله منتظری و همچنین دیدگاه های حضرت امام ره درباره تحول فقاهت، گواه این است که ریشه اختلافات حضرت امام ره و آیت الله منتظری، در روش «حکم شناسی» که اساساً در «موضوعشناسی» است.
توضیح اجمالی اینکه حضرت امام ره در خصوص موضوع شناسی چندین مدعای مهم دارند که هر یک سر جای خودش باید بررسی شود.
➖یکی معرفی «عرف دقّی» به عنوان مرجع تشخیص مفاهیم و مصادیق
➖دوم عدم نیاز به تنفیذ فقیه در تطبیق عناوین ثانویه حتی در مصادیق کلان کشوری توسط نمایندگان مجلس
➖سوم تمام نبودن اجتهاد در مسائل اجتماعی و حکومتی به وسیله اجتهاد مصطلح و معهود حوزه های علمیه و نیازمندی فقیه به شناخت موضوعی از جامعه و حکومت
به نظر حقیر، ریشه اختلاف حضرت امام ره و آیت الله منتظری به همین محور سوم برمیگردد.
آیت الله منتظری به هر دلیل که می تواند ساده لوحی ایشان یا چیز دیگری باشد، شناخت درستی از «جامعه» و «حکومت» ندارد و همین ریشه اختلاف دیدگاه های ایشان با حضرت امام ره است.
حضرت امام ره در نامه مهم منشور برادری می نویسد:
« ولى مهم #شناخت_درست_حكومت_و_جامعه است كه بر اساس آن نظام اسلامى بتواند به #نفع_مسلمانان برنامهريزى كند كه #وحدت_رويّه_و_عمل ضرورى است و همين جا است كه #اجتهاد_مصطلح در حوزهها كافى نمىباشد بلكه يك فرد اگر #اعلم در علوم معهود حوزهها هم باشد ولى نتواند #مصلحت_جامعه را تشخيص دهد و يا نتواند #افراد_صالح_و_مفيد را از #افراد_ناصالح تشخيص دهد و به طور كلى در زمينه اجتماعى و سياسى فاقد #بينش_صحيح و #قدرت_تصميمگيرى باشد، اين فرد در مسائل اجتماعى و حكومتى #مجتهد_نيست و #نمیتواند_زمام_جامعه را به دست گيرد.
https://eitaa.com/joinchat/3967942701C3d57d3b16b
🔰19 فروردین؛ سالگرد شهادت مظلومانه شهید سید محمدباقر صدر
🔹شهید آیت الله سیدمحمدباقر صدر، حقیقتاً از علمایی است که رایحه ایثار و مجاهدتِ انبیاء، از اخلاق و منشاش به مشام میرسد و انس با حیات سراسر وقف للهاش، دریچهای از حیات معنوی و اجتماعی اولیای الهی ، در برابر انسان می گشاید..
🔹سالهاست با سرگذشت و آثارش گره خوردهام و هرچه میگذرد داغ فقدانش برایم بیشتر میشود؛ نابغهی مجاهدی که انصافاً تمامنشدنی است و در هر عرصهای از فلسفه و اخلاق و تفسیر و منطق و اصول فقه و فقه نظام سازی و .... ورود پیدا کرده ، اثری در خور توجه و ممتاز به یادگار گذاشته است.
🔹اگر دست خائن و خبیث صدام، این عالم وارسته و کمنظیر را از جهان اسلام نمیگرفت و چراغ حیات دنیایی و ظاهری ایشان را در 46 سالگی خاموش نمیکرد، امروز ما می توانستیم شاهد پیوندی متفاوتی میان «حکومت» و «حوزه علمیه» باشیم؛ همانطور که حضرت امام ره، فصل جدیدی در «حکمرانی دینی» در مقابل دیدگاه بشریت امروز ایجاد نمود، ایشان نیز می توانست فصل جدیدی در «مرجعیت انقلابی» برای امروز ما به ارمغان بیاورد؛ ارمغانی که ثمرهی مبارکش، #پیوندی_تمدنی میان #نهاد_سیاست_و_دین_و_علم بود.
🔹ایشان برای پاسخگویی به نیازهای انقلاب اسلامی، درس خارج خود را تعطیل کرد و برای آماده کردن دلها و افکار مردم مسلمان برای پیوستن به انقلاب اسلامی، به ارائه مفاهیم شورانگیز، حماسی و اجتماعی قرآنی روی آورد که متأسفانه بیش از 14 جلسه ادامه نیافت و با محاصره شش ماه و بعد شهادت مظلومانه ایشان، این مسیر ناتمام ماند.
🔹حضرت امام خمینی ره، دردمندانه در پیامی به مناسبت شهادت ایشان و خواهر مکرمهشان بنتالهدی صدر در 2 اردیبهشت 1359، نوشت:
"شهادت ارثى است كه امثال اين شخصيتهاى عزيز از مواليان خود بردهاند؛
و جنايت و ستمكارى نيز ارثى است كه امثال اين جنايتكاران تاريخ از اسلاف ستم پيشه خود میبرند.
شهادت اين بزرگواران كه عمرى را به مجاهدت در راه اهداف اسلام گذراندهاند به دست اشخاص جنايتكارى كه عمرى به خونخوارى و ستمپيشگى گذراندهاند عجيب نيست؛ عجب آن است كه مجاهدان راه حق در بستر بميرند و ستمگران جنايت پيشه، دست خبيث خود را به خون آنان آغشته نكنند.
عجب نيست كه مرحوم صدر و همشيره مظلومهاش به شهادت نايل شدند؛ عجب آن است كه ملتهاى اسلامى و خصوصاً ملت شريف عراق و عشاير دجله و فرات و جوانان غيور دانشگاهها و ساير جوانان عزيز عراق از كنار اين مصايب بزرگ كه به اسلام و اهل بيت رسول اللَّه ـ صلى اللَّه عليه و آله ـ وارد مىشود بىتفاوت بگذرند."
▪️خدای متعال بر علو درجات ایشان و خواهر شهیدهشان بیت الهدی صدر بیفزاید و میهمان دائمی خوانِ عالَمگسترِ سیدالشهداء علیهالسلام قرارشان دهد.
🔹خواندن کتاب «الاسلام یقود الحیاه» (با ترجمه اسلام، راهبر زندگی) و همیچنین کتاب «المدرسة القرآنیة» (با ترجمه پژوهشهای قرآنی) را به همه دوستان انقلابی پیشنهاد میکنم.
علی محمدی ـ 19 فروردین 1399
https://eitaa.com/joinchat/3967942701C3d57d3b16b
https://www.instagram.com/ali.mohammadi89/
💢جای خالی سید💢
🔹سلام سیدجان
➖می نویسم برایت نه برای بزرگداشتت،
که کسی را که خدا عزیز بدارد، چه حاجب بدان.
➖یادت را زنده نگه بدارم؛ نه!
چگونه چنین کنم که نسل ما بخشی از حیات عاشورایی و انقلابی اش را از #فتح_خون و #روایت_فتح تو به یادگار دارد.
➖چقدر جایت خالی است سید!
دلمان چقدر تنگ شده برای کسی که از ما بر ما بخواند و حالمان را بهتر کند.
➖ کسی که بگوید که هستیم و چه نیستیم،
از کدام قبیله و تباریم و از چه دور دستهایی با کاروان حسین علیهالسلام در تاریخ رهسپاریم.
➖از قلههای سربه فلک کشیدهی سر راهمان بگوید،
و از لزوم گرم کردن آفاق وسیع دل، با آفتاب بیغروب توکل.
➖ خیالمان را راحت کند که راه حق، محفوف به بلایا و دشواریهاست،
و کربلا را به همین دلیل، کربلا نامیدهاند.
➖ تکلیفمان را با اجبار و اختیار روشن کند که این مسیر پای اختیار می خواهد و سرهای بریده،
و به اسرارش جز از این طریق، راهی نیست.
🔹سید جان!
➖ راستش را بخواهی، ما جنگ و رزمنده هاش را و انقلاب و سربازانش را در آینهی تو دیدهایم،
و مگر غیر از این توقع است که «المؤمنُ مراة المؤمن».
➖ شاید در این ایام بیماری و قرنطینه و به هم ریختن تمامی معادلاتِ بشرِ پرادعایِ خاکی،
و تجلی میدانداری روحهای بزرگ و برخوردار از حیات ولایی و معنوی،
کسی را می خواستیم که اسرار فاش کند و به ما یادآور شود که انس حضور، اَجر آوارگی برای حق است و تا کسی از شهر ـ که مهبط عادات است ـ ، کوچ نکند، بدان نائل نیاید....
🔹سید عزیز من!
➖ خیالت راحت باشد که انقلاب از هر زمانی بالندهتر است،
و سربازان خمینی و خامنهای، در این ایام بیماری نشان دادند که از همیشه سر زندهتر و پا به رکابتر اند.
🔹ولی سیدجان
جایت خیلی خالی است،
ما کسی را می خواهیم که از ما بر ما بگوید و حالمان را بهتر کند.
چقدر جایت خالی است؛ سید شهیدان اهل قلم!🥀🥀
20 فروردین 1399 ـ سالروز شهادت سیدمرتضی آوینی
https://eitaa.com/joinchat/3967942701C3d57d3b16b
https://www.instagram.com/ali.mohammadi89/
💢عصر ظهور؛ نقطه غَلَیانِ همه فعالیتهای مسلمین در طول تاریخ💢
《از بیانات شهید بهشتی به مناسبت نیمه شعبان یک هفته قبل از شهادت》
🔹مبارک باد بر همۀ شما ميلاد فرخندۀ ولی عصر و امام زمان سلام الله عليه و توفيق خداوندى يارتان باد كه بتوانيد از كسانى باشيد كه به حق، او امام شان است!
🔹يك آموزش مستمر لطيف و زيبا و پُركِشش در عصر غيبت ولی عصر سلام الله عليه وجود دارد و آن اين که ما هميشه خودمان را با امامى و رهبرى و پيشوا و الگو و اسو هاى مقايسه می كنيم كه معلوم است و هميشه چشم به زمان امامت و رهبرى معصومى می دوزيم كه قرار است بر همۀ موانعِ تحققِ انسانيت و عدالت پيروز شود. قرار نيست ديگر با موانع سر و كله بزند. پيغمبرْ معصوم است، على عليه السلام معصوم است، امامان ديگر معصوم اند، اما همۀ آن ها با موانع سر و كله می زنند. پيغمبر مجبور بود اوضاع و احوال را قدرى رعايت بكند، على عليه السلام مجبور بود اوضاع و احوال را رعايت بكند، ائمۀ ديگر مجبور بودند اوضاع و احوال را رعايت بكنند. او در زمان ظهورش، كوبندۀ همۀ موانع است. می آيد تا همۀ موانع تحقق جامعۀ نمونه را از بين ببرد؛ در زمانى كه مردم و شرايط اجتماعى اين آمادگى را به وجود آورده اند.
🔹بنابراين، درست همان جلوۀ والاى الهى كه وقتى انسان به خودِ خدا معتقد است و دل بسته است و عشق می ورزد به آن كمال مطلق، به آن قدرت مطلق، به آن علم مطلق عشق می ورزد، به آن خير مطلق، به آن عدل مطلق قلباً معتقد است و عشق می ورزد، چه طور او براى انسان جاذبه دارد كه منِ انسان آغازگرِ راه را آن عشق می تواند پيش ببرد؟ همين طور توجه به رهبرى و الگو و اسوه بودنِ امامى كه خودش پاك و كامل و معصوم و انسان ساخته شده بر فراز اسلام است و حتى حكومتش عالی ترين درجۀ تحقق حكومت است، يعنى حكومتى كه موانع را از سر راه برداشته است البته نه برداشتن يك روزه، بلكه برداشتنى كه نظير به جوش آمدن آب است و پس از مدتى گرم كردن آب يعنى در نقطۀ غلیان ایجاد می شود نقطۀ غلَيان همۀ كارهایی است كه مسلمانها در طول تاريخ خواهند كرد. به همين دليل، حركت همۀ ما می تواند جزو عوامل تعجيل و تسريع در آن نقطۀ غليان باشد، ان شاءالله.
🔹بر همگان اين روز و اين ايمان و اين اميد و اين انتظار مبارك باد!
منبع : #شهیدبهشتی، کتاب حزب جمهوري اسلامي گفتارها، گفتگوها، نوشتارها صفحات 225 و 226
نقل شده (به جز تیتر)، از کنال «از بهشتی برای امروز» در پیامرسان بله به آدرس زیر
@shahiddoctorbeheshti
#عصر_ظهور
#تمدن_نوین_اسلامی
#عقلانیت_انقلابی
#توسعه_تفاهم_اجتماعی
#هماندیشی_ها
#شهید_بهشتی
21 فروردین 1399 ـ
نیمه شعبان مبارک باد 🌺
https://eitaa.com/joinchat/3967942701C3d57d3b16b
https://www.instagram.com/ali.mohammadi89/
🔰 سابقه و انواع تبعیت مسلمانان از الگوهای پیشرفت اروپایی در اندیشه شهید صدر
🔹با دوستان دفتر مطالعات تمدن و پیشرفتِ مؤسسه معنا، بعد از اتمام جزوه «تنظیم دیدگاه حوزویان در خصوص سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت»، به لطف الهی، پروژهای را در خصوص
➖صورتبندیِ #مسائل_اساسیِ_پیشرفت_کشور
➖و همچنین صورتبندیِ #نظریههای_اصلی_پیشرفت_اسلامی_ایرانی
آغاز کردهایم.
🔹در اولین گام اقدام به همکاری با برخی از پژوهشگران این عرصه، برای تقریر استاندارد از دیدگاه صاحبنظران اسلامی شده است. همه مقالاتی که سفارش داده شده، قرار است ـ ان شاء الله ـ نظریه پیشرفت اجتماعی صاحبنظران را در سه بخش
➖«ضرورت دستیابی به پیشرفت اسلامی»،
➖«چیستی و ماهیت پیشرفت اسلامی ایرانی» و
➖«در نهایت، چگونگی و مراحل نائل آمدن به پیشرفت اسلامی ایرانی»
تقریر و تنظیم کند.
🔹امشب ارزیابی اولین مقاله از این مقالات که مربوط به «نظریه پیشرفت در اندیشه آیتالله شهید سید محمدباقر صدر» که توسط برادران عزیزم جناب دکتر علی سعیدی و جناب آقای محمدجواد رفیعی نگارش گردیده، تمام گردید.
در بخش ضرورت این مقاله اشارهای شده به مراحل و نحوه های وابستگی مسلمین به تمدن جدید اروپایی که در ذیل تقدیم میشود:⬇️
◀️ شهید صدر در مقدمه چاپ دوم اقتصادنا معتقد است پیرویهای جوامع مسلمان از انسان اروپایی به سه شکل صورت پذیرفته است:
1️⃣ اولین شکل، تبعیت سیاسی بود (صدر، ۱۳۹۳ب، ج۱، ۱۵)؛ به معنی اینکه حکومتِ ملتهای مسلمان به دست اروپاییها افتاد و استعمارگران عمدتاً انگلیسی و فرانسوی، رسماً قیمومیت برخی از کشورهای اسلامی را در اختیار گرفتند و در برخی دیگر از کشورها، بهطور غیرمستقیم و با اعمال نفوذ در حاکمان، سلطهی خود را بر مسلمانان تحمیل کردند.
2️⃣دومین شکل تبعیت، تبعیت اقتصادی بود (صدر، ۱۳۹۳ب، ج۱، ۱۵). در این شیوه، حکومت از نظر سیاسی در دست خود مسلمانان بود اما صحنهگردان اقتصادی این کشورها اروپاییان بودند که نتیجهی آن غارت مواد اولیه و منابع حیاتی و سرمایهگذاری در خلأهایشان بود.
3️⃣سومین شکل تبعیت، تبعیت در شیوه بود (صدر، ۱۳۹۳ب، ج۱، ۱۵). کشورهای اسلامی پس از شکست دو تجربهی پیشین، کوشیدند تا با استقلال سیاسی و اقتصادی از سیطرهی اروپاییان آزاد شوند و با تکیه بر ظرفیت درونی خود، پیشرفت اقتصادی ایجاد کرده و عقبماندگی خود را جبران کنند. اما در این راه نتوانستند از نظام فکری اروپاییان خارج شوند و همان شیوهی انسان اروپایی را برای پیشرفت خود در پیش گرفتند. اگر هم اختلاف نظری در بین صاحبنظران شکل میگرفت دربارهی این بود که کدام یک از الگوهای پیشرفت اروپایی انتخاب شود: الگوی سرمایهداری یا سوسیالیسم؟ به بیان شهیدصدر، تجارب نوین برای ساختن بنای اقتصادی در جهان اسلام، به طور طبیعی با دو نوع تجربهی اقتصادی در تمدن جدید غربی روبرو شد که عبارتند از اقتصاد آزاد مبتنی بر سرمایهداری و اقتصاد برنامهریزیشده بر پایه سوسیالیسم»(صدر، ۱۳۹۳ب، ج۱، ۱۶).
از لحاظ زمانی اقتصاد سرمایهداری بر سوسیالیسم پیشی گرفت اما به دلیل کشمکشهای سیاسی با استعمار، این شیوه موفق نشد کشورهای اسلامی را به پیشرفت و توسعه مطلوب برساند. در نتیجه، برخی از کشورهای اسلامی به سراغ راهحل دیگر یعنی سوسیالیسم رفتند. اما تجربهی الگوی سوسیالیسم هم در جهان اسلام موفق از آب در نیامد و کشورهای مسلمان همچنان در عقبماندگی باقی ماندند.
ـ 1399/1/23
https://eitaa.com/joinchat/3967942701C3d57d3b16b
https://www.instagram.com/ali.mohammadi89/
💢علی علیزاده؛ حزباللهی یا نفوذی؟!💢
🔹در خصوص مواضع اخیر آقای علی علیزاده در خصوص ولایت فقیه و جمهوری اسلامی، به نظر حقیر مشکل اینجاست که ما نمیخواهیم هرکسی را با مختصات خودش قبول کنیم.
🔹ما در یک دوگانه عجیبی هستیم؛
وقتی یک نفر با هزاران اختلاف به نفع ما موضع می گیرد، خیلی زود، بسیار خوشحال میشویم و احساس میکنیم که در حال نزدیک شدن به ماست، ولی هر چه بیشتر موضعگیریهایش به ما نزدیک میشود، به همان نسبت، آن اختلافهایش برایمان بزرگتر می شود. لذا از یک مقداری که نزدیکتر میشود دیگر رقیبی که به ما نزدیک و تبدیل به #دوست شده، قلمداد نمیشود، بلکه عنوان #نفوذی را بر آن منطبق میکنیم و #کروز تشخیصش میدهیم...😄✊
این #مطلقانگاری در «دوستیابی» و «دشمنشناسی»، علاوه بر اینکه موجب #ضیق_شدن_دایرهی_دوستانمان میشود، اتفاقاً زمینه مناسبی برای #نفوذ_دیگرانی در ماست.
همین اتفاق هم با شهاب حسینی، پرویز پرستویی، مجید مجیدی، مریلا زارعی، حاتمیکیا، ابوالفضل پور عرب و امید دانا و غیره، افتاده و خواهد افتاد ...🌺
ـ 1399/1/24
https://eitaa.com/joinchat/3967942701C3d57d3b16b
https://www.instagram.com/ali.mohammadi89/
🔰فرآیند توسعه مدرن، در جوامع اسلامی امکان وقوعی ندارد
🔹در خصوص #ضرورت_الگوی_اسلامی_ایرانی_پیشرفت، استدلالهای زیادی گفته شده که بخش زیادی از آن از ناحیه مباحث #کلامی و یا #اشکال_به_بنیانهای_غیردینی_توسعه_مدرن است.
علاوه بر مسیر فوق، یکی از مسیرهای اثبات ضرورت الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، بیان این مطلب است که «تحقق توسعه مدرن در جوامع اسلامی، فارغ از اشکالات نظری به مبانی و غایات مادی این نوع توسعه، اساساً #امکان_وقوعی ندارد».
مقدمات این استدلال این است که فرآیند توسعه و پیشرفت اجتماعی یک فرآیند اجتماعی است که بدون مشارکت عموم مردم ممکن نیست و لذا متغیر اصلی محقق شدن یک فرآیند توسعه اجتماعی، تناسب فرآیند پیشنهادی با بافت فرهنگی، ارزشی و انگیزشی یک جامعه است.
🔹شهید صدر یکی از متفکرینی است که در مقدمه چاپ دوم اقتصادنا به این مطلب مهم به خوبی توجه کرده و قائل است که اساساً توسعه مدرن در جوامع اسلامی امکان وقوعی ندارد. این نوع استدلال در صورت تنقیح، قدرت تفاهم بسیاری بالایی با کارشناسان علوم انسانی و حتی عموم مردم خواهد داشت:
➖ علاوهبراین، فرایند پیشرفت فقط به انتخاب دولت و وضع قانون نیست، بلکه همهی امت باید در این مسیر شریک شوند تا به نتیجه دلخواه برسد. بنابراین هر نظریهی پیشرفتی که امت اسلامی احساس کند میان چارچوب پیشنهادی آن برای پیشرفت و عقاید و دیدگاههای آن امت در زندگی تناقض وجود دارد، آنگاه به میزان وابستگی خود به آن عقیده، از همکاری با فرایند پیشرفت و قرارگرفتن در چارچوب مدنظر آن، خودداری خواهد کرد (صدر، ۱۳۹۳ب، ج۱، ۲۴).
➖از منظر شهیدصدر، اسلام که خود نمایانگر امت و تاریخ و افتخارات انسان مسلمان است، عامل مهم مبارزه بر ضد عقب ماندگی به شمار میرود. به همین جهت رشد بر مبنای اسلامی تکیهگاهی بزرگ و کمککننده رشد در مسلمانان خواهد بود. این تکیهگاه تنها به دلیل وجود عقاید مسلمانان نیست، بلکه در صورت از بین رفتن عقاید دینی، باز هم اثرات بیش از 14 قرن وجود اسلام در فکر و عقیده امت مسلمان همچنان وجود دارد.
➖ شهیدصدر به نمونههایی از خلقوخوهای اروپایی اشاره میکند که با نظریات پیشرفت اروپایی سازگاری دارد اما با خلقوخوی تعینیافته در جوامع اسلامی کاملاً در تعارض است. انسان اروپایی تنها به زمین می نگرد و نگاهی به آسمان ندارد و مسیحیت نیز نتوانست انسان اروپایی را به آسمان متوجه کند. تمامی کوششهای علمی در اروپا نیز برای آوردن خدا به زمین بوده است. در نتیجهی این نگاه، در روح انسان اروپایی نسبت به ماده و ثروت ارزشهایی ایجاد شد که با نگرش او هماهنگی داشت و این ارزشها توانست خود را در مکتبهای «اصالت لذت» و «اصالت منفعت» به نمایش بگذارد. این نگاه به زمین باعث شد که هرگونه سرپرستی و محدودیت بیرونی را از ذهن خود دور کرده و مالامال از احساس استقلال و فردیت شود و سپس این مطلب را به زبان فلسفی درآورد؛ به همین جهت آزادی از جایگاه ویژهای در انسان اروپایی برخوردار شد. آزادی کلیدی بود که مفهوم مبارزه و تغییر اوضاع را بر روی انسان اروپایی گشود، زیرا در تفکر اروپایی آزادی هر انسان تنها با آزادی فرد دیگر محدود می شود به این ترتیب، اندیشه مبارزه در ذهن انسان اروپایی شکل گرفت و در افکار علمی و فلسفی به صورت «تنازع بقا» به عنوان یک قانون طبیعی در میان طبقات جامعه مستحکم شد (صدر، ۱۳۹۳ب، ج۱، ۲۵ تا ۲۸).
➖این نوع تفکر و خلق و خو با امتهای درون جهان اسلام که در مسیر تربیتی اسلام قرار داشتند کاملاً متفاوت است؛ زیرا این امت ابتدا به آسمان می نگرند و قبل از عالم ماده و محسوسات تحت تاثیر عالم غیب است. به همین جهت نیروی فریبندگی ماده بر روی انسان مسلمان اثر کمتری خواهد داشت و این انسان آن گونه که آزادی و فردیت بر روی انسان اروپایی اثر گذاشته، اثر نمیپذیرد. این در حالی است که آموزههای اسلام خوی جامعهگرایی را در مسلمانان ایجاد کرده است و اگر این ویژگی در برنامه اقتصادی آورده شود میتواند به صورت نیرویی برانگیزاننده باشد. انسان مسلمان به دلیل نگاهی که به غیب دارد و همچنین با وجود مفاهیمی از زهد و قناعت که در آموزههای اسلامی بوده است، هیچ گاه ماده و ثروت نمیتواند در او جنبش ایجاد کند اما اگر همین ماده و ثروت در چهارچوب نگاه به آسمان دیده شود و کار بر روی طبیعت واجب شده و عبادت محسوب شود میتواند قدرتی برانگیزاننده در درون انسان مسلمان ایجاد کند (صدر، ۱۳۹۳ب، ج۱، ۲۸ تا ۳۱).
(به نقل از مقاله «نظریه پیشرفت در اندیشه شهید صدر»، نوشته دکتر علی سعیدی و محمدجواد رفیعی)
ـ 1399/1/24
https://eitaa.com/joinchat/3967942701C3d57d3b16b
https://www.instagram.com/ali.mohammadi89/
💡بخش دوم
۱. چهار انگاره در معنای علم دینی؛
۲. دیدگاه علامه مصباح(ره) دربارۀ طب اسلامی؛
۳. اختلاف حضرت امام(ره) و آیت الله منتظری از منظر فقه حکومتی؛
۴. سابقه و انواع تبعیت مسلمانان از الگوهای پیشرفتِ اروپایی در اندیشه شهید صدر(ره)؛
۵. فرایند توسعۀ مدرن در جوامع اسلامی امکان وقوعی ندارد!
۶. انقلاب اسلامی و دستاوردهای تمدن غرب؛ رابطۀ تغذیه و هضم؛
۷. از منظر شهید مطهری، چرا تغذیه یک تمدن از تمدن دیگر ضرورتا باعث التقاط آن نمیشود؟!
۸. اضلاع مأموریت تمدنی حوزههای علمیه؛
۹. آخرین پیام حضرت امام(ره) به حوزههای علمیه؛
۱۰. منشور برادری یکی از نامههای مهم حضرت امام(ره) در باب فقه حکومتی؛
۱۱. عدم نظام در اصطلاح فقه نظام
۱۲. ده یاداشت دربارۀ اندیشۀ فلسفی و اجتماعی شهید مطهری(ره)؛
۱۳. با تفکر سنتی نمیتوان ماهیت دنیای جدید را شناخت!
۱۴. سیزده گفتار از اندیشمندان دربارۀ امکان اقتصادی اسلامی؛
۱۵. مسیر فرهنگستان با دو راهبرد؛
عقلنوشتههای انقلابی
🔰فرآیند توسعه مدرن، در جوامع اسلامی امکان وقوعی ندارد 🔹در خصوص #ضرورت_الگوی_اسلامی_ایرانی_پیشرفت، ا
#نقد_وارده 1 از 2
دکتر محمدرضا قائمی نیک:
◀️پیشرفت، مستلزم تحول مطلوب نفوس انسانی و هنجارها و سازوکارهای اجتماعی است و لذا امری تدریجی و طولانی و وابسته به ایمان و عزم و تلاش ملی و صبر و مداومت همگانی و از همه برتر، تفضلات الهی است که به حول و قوه کبریاییاش انشاءالله در تداوم انقلاب اسلامی به این ملت عنایت خواهد فرمود.
من می خواستم نقدی به طرح مسئلۀ آقای دکتر سعیدی و آقای محمدی عزیز مطرح کنم. به دلایل متعددی که عرض می کنم، استدلال مطرح توسط آقای سعیدی، آنهم دربارۀ «جوامع اسلامی» می تواند مورد نقد قرار گیرد، الا با افزودن یک قید که البته در متنی که حضرتعالی ارسال فرمودید قیدش نیامده.
1️⃣ اولین دلیل فرمایش خود رهبری است که ایشان پیشرفت را صریحاً «وابسته به...» چیزهایی مثل ایمان و عزم و تلاش و ... کرده اند. به علاوه در بیانات مختلف شان هم فرموده اند که مثلاً ان تنصر الله ینصرکم. این جملات، جملات شرطی اند. مجموع این عوامل نشان می دهد که حداقل در نگاه رهبری، دست یابی به پیشرفت در معنای اسلامی اش، قضیه ای شرطی و وابسته به اختیارِ چیزهایی مثل ایمان و عزم و تلاش توسط ملت است و به تبع، در فقدان چنین انتخاب و اکتسابی، پیشرفت هم محقق نخواهد شد. لذا تحقق پیشرفت اسلامی می تواند و ممکن است در جوامع اسلامی محقق نشود و ما چون در مواجهه با جهان توسعه یافته هستیم، در فقدان تحقق چنین پیشرفت اسلامی ای یا در فقدان انتخاب پیشرفت اسلامی و تلاش و عزم و ایمان برای تحقق آن، طبیعتاً در بهترین حالت کشور در حال توسعه [غربی] تلقی خواهیم شد.
2️⃣ شاهد دوم، گفتگوهای علامه با کربن است که چون موضوع یکی از آن گفتگوها، صریحاً با عنوان «حلول و ترقی» آمده به آن ارجاع می دهم. ایدۀ ترقی، بن مایۀ توسعه سرمایه داری غربی است و مطابق شواهد فراوانی در آراء نظریه پردازان مدرن، می توان همانطور که کربن صریحاً می گوید، ایدۀ ترقی را برآمده از ایدۀ حلول مسیحی دانست. تا اینجا محل نزاع در نگرفته است. آنچه در آن گفتگوها جالب است پاسخ علامه به پرسش کربن از امکان حضور ایده ای شبیه ایدۀ حلول در جهان اسلامی است که پاسخ علامه مثبت است. به نظر علامه در جریان سقیفه و مابعد آن (که طبیعتاً بخشی از تحولات تاریخ جوامع اسلامی محسوب می شود) شکلی از حلول گرایی در جهان اسلام متولد شد. بنابراین چنین امکانی در میان جوامع اسلامی مخصوصاً اهل سنت، وجود دارد. لذا اگر قید جوامع اسلامی را مطرح می کنیم، باید توجه داشته باشیم که در جوامع اسلامی، حوادثی نظیر عاشورا هم اتفاق افتاده و ملت مسلمان، به سنتِ نبوی اختیاراً پشت کرده و رو بر گردانده اند.
3️⃣ دلیل دیگر هم شواهد متعدد تاریخی حتی در همین ایران خودمان است. مگر ما در همۀ ادوار تاریخی خودمان در ذیل الگوی دینی زندگی کرده ایم. حتی اگر از دورۀ ائمه یا ادوار مشهور به تمدن اسلامی هم چشم بپوشیم، مگر در همین دورۀ مواجهه با تمدن مدرن ما اقبال های متعددی حتی از جانب «امت مسلمان» به تجدد، الگوی توسعۀ غربی و نظایر آنها نداشته ایم؟ ماجرای مشروطه چگونه رقم خورد؟ ماجرای نهضت ملی شدن صنعت نفت چطور محقق شد؟ یا حتی از ان عجیب تر، ماجرای تحقق و اجراء برنامه های توسعه سرمایه داری [با قدری روپوش اسلامی] در دهۀ هفتاد یعنی دهۀ بعد از جنگ تحمیلی، چگونه رقم خورد؟ حتی اگر همۀ تقصیرها را در جریان مشروطه و صنعت نفت و انقلاب شاه و مردم 1340 بر گُردۀ منورالفکران دورۀ مشروطه و محمدمصدق و محمدرضا پهلوی ملعون بگذاریم، رایِ قابل توجه ۹۴٫۵۱ درصدی امت اسلامی به سردار سازندگی در 1368 و رای حدوداً 70 درصدی به ایشان در 1372 و رای قابل توجه همین امت به دولت اصلاحات در دو انتخابات بعد از آن و حتی رای همین امت به دولت یازدهم و دوازدهم، آنهم بعد از آن تجربۀ گذشته را تا چه اندازه می توان بر گردۀ این و آن نهاد؟ آیا خود امت در اینجا مختار نبوده و چنین انتخاب هایی نکرده است؟
اما شاید اگر شما یا دکتر سعیدی به آن قیدی که عرض کردم اشاره می کردید، مطلب تان قابل پذیرش تر بود و آن اینکه الگوی توسعۀ غربی امکان وقوعی در جوامع اسلامی ندارد، الا به اینکه جامعۀ اسلامی گرفتار فراموشی و غفلت شود. یا این قید را می افزودید که جوامع اسلامی، هرچند در مواقعی از ایمان به غیب غفلت ورزیده (و حوادث ناگواری در تاریخ اسلام رقم خورده)، اما در مجموع در حرکت تاریخی اش، ایمان به غیب و رعایت زهد و قناعت را در پیش گرفته.⬇️
عقلنوشتههای انقلابی
🔰فرآیند توسعه مدرن، در جوامع اسلامی امکان وقوعی ندارد 🔹در خصوص #ضرورت_الگوی_اسلامی_ایرانی_پیشرفت، ا
ادامه از #نقد_وارده ⬆️ 2 از 2
غرض اینکه پیشرفت اسلامی، بایستی حداقل یکی از مزایایش نسبت به توسعۀ سرمایه داری این باشد که ایدۀ اختیار و آزادی را به نحوی مطرح کند که قلمرو گسترش آن، بر قلمرو آزادی و اختیار سرمایه داری غربی بچربد و در "عمل" نشان دهد که آزادی و اختیاری که در الگوی توسعۀ غربی مطرح است، چیزی جز تحمیل جبر بر انسان نخواهد بود. چیزی که متاسفانه در سند الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت حقیقتاً کمرنگ بود و انسان احساس نمی کرد که در اینجا، به آزادی و اختیاری حقیقی دست می یابد.
عقلنوشتههای انقلابی
#نقد_وارده 1 از 2 دکتر محمدرضا قائمی نیک: ◀️پیشرفت، مستلزم تحول مطلوب نفوس انسانی و هنجارها
◀️در پاسخ به مطلب برادر عزیزم جناب دکتر محمدرضا قائمی نیک
سلام آقای قائمی نیک
🔹به بحث مهمی اشاره داشتید.
پیشرفت اجتماعی، مستلزم «ایمان»، «عزم»، «تلاش ملی»، «صبر»، «مداومت همگانی» و از همه برتر، «تفضلات الهی» است.
بنده هم تمام این عوامل را قبول دارم.
🔹ولی نکته متن قبلی که اشاره ای به استدلال شهید صدر در عدم امکان وقوع توسعه غربی در جوامع اسلامی داشت، نفی این نکات نبود، بلکه توجه دادن به عامل بسیار مهم «لزوم تناسب برنامه های توسعه، با بافت فرهنگی و اجتماعی یک جامعه» بود.
به تعبیر دیگر، نکته اصلی استدلال شهید صدر، توجه به #شاکله_و_شخصیت_اجتماعی_یک_ملت است که در عین حالی که بزرگترین سرمایه و ظرفیت حرکت اجتماعی او را تشکیل می دهد، محدودیتهای او را نیز معین می کند. به عنوان مثال اگر بپذیریم که اساس ساز و کار اجتماعی سرمایه داری مدرن، «تحریک و تحریص عمومی به دنیا» به عنوان #پیشران_روانی_جامعه و «ارضای طبقانی و ناعادلانه آن» به عنوان #اساسِ_ساختار_مدیریت_اجتماعی است، چنین ساز و کاری با توجه به شاکله و شخصیت اجتماعی جوامع دینی و به خصوص شیعی امکان وقوع ندارد، مگر اینکه همانطور که اشاره داشتید، در اثر اعراض این جوامع از مسیر گذشته خود و استمرار بر این اعراض، به تدریج این شاکله تغییر کند.
🔹ساز و کار توسعه مدرن، با هیچ جامعهای سازگاری تام ندارد و حتی در جوامع غربی، به علت تعارض با گرایشات فطری و اخلاقی و محرومیت و استضعافی که بر عموم جامعه تحمیل میکند، آنها را به ستوه آورده است. این تعارض در جوامع اسلامی، به علت نهادینه شدن لایههایی از توحید و عدالت، شدیدتر و مقاومتها بیشتر است.
🔹این ناسازگاری در جامعه شیعی به مراتب افزونتر است. نهادینه بودنِ دو خصوصیت #عدالتطلبی_علوی و #عزت_حسینی در شاکله جامعه شیعی ایرانی، موجب شده است که ولو این که این جوامع را بتوان به صورت گسترده به سمت دنیا تحریک و تحریص کرد، ولی نه میتوان با «ارضای طبقاتی» آنها را راضی کرد و نه می توان با «قانون» جلوی اعتراض آنها را گرفت؛ چرا که اولی با «عدالت علوی» سازگار نیست و دومی با «عزت حسینی». لذا میبینید که کارگران و اقشار کمدرآمدتر در این جوامع، به هیچ وجه پایینتر بودن امکانات و اعتبارات اجتماعی خود به نسبت یک مهندس و یا مدیر را نمیپذیرند و خود را مستحق چنین وضعیتی نمیدانند و وقتی که کارد به استخوانش میرسد، با قانون و بگیر و ببند هم نمی توان کنترلشان کرد و به تعبیر یکی از اساتید، #تهور_انقلابیشان ـ که اصل آن، برآمده از نهادینه شدن عزت حسینی است ـ ، موجب شوریدن و قیامشان در مقابل ساختارها خواهد شد.
◀️ این موانع فرهنگی، مهمترین مانع تحقق توسعه مدرن در جامع شیعی است که به این راحتیها هم عوض نمیشود؛ هر چند که از لحاظ فلسفی، امر محالی نیست...
🔹درباره فیلم جدید اکران شدهی #ابراهیم_حاتمیکیا میتوان هر نقدی داشت،
ولی انصافاً نامگذاری فیلم ـ که ناظر به موضوع اصلی فیلم است ـ معرکه است؛ #خروج ✅
🔹اصطلاحی در کشاکش دو پسوند؛ #خروج_علیه_ظلم و #خروج_علیه_نظم.
🔹چالشی چهل ساله و پاسخنایافته در برابر #مدلهای_عدالتطلبی و البته #نظام_سیاسی.
🔹مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم، چارهی این دوگانه را #نظام_انقلابی دانسته است؛
نظامی که در عین نظمبخشی و رویهسازی، روحیهی ظلمستیزی و جوشش انقلابی مردم را اخته نکند ...
🔹راه زیاد و البته پربهجتی در پیش است....
#تمدن_نوین_اسلامی
#عقلانیت_انقلاب_اسلامی
#توسعه_تفاهم_اجتماعی
#نظام_انقلابی
#هماندیشیها
#خروج
#حاتمیکیا
ـ 1399/1/28
https://eitaa.com/joinchat/3967942701C3d57d3b16b
https://www.instagram.com/ali.mohammadi89/