ایتا - آموزش عروض و قافیه و... #قطعه

آموزش عروض و قافیه و...
#قالب_قطعه :

#قطعه در لغت به معنی پاره‌‌ی چیزی و در اصطلاح ، شعری است که از چند بیت هم‌وزن تشکیل شده و مصراع‌های زوج (دوم) آن هم‌قافیه‌اند در واقع شکل قرار گرفتن قافیه‌ها در «قطعه» همانند غزل و قصیده است اما با این تفاوت که در مصراع اول قافیه ندارد و فقط مصراع های دوم، چهارم، ششم تا آخر (مصراع‌های زوج) دارای قافیه هستند. و علت نام‌گذاری قطعه این است که شعری با قالب قطعه مانند آن است که از وسط یک قصیده برداشته شده باشد و در واقع قطعه‌ای از یک قصیده است.


#موضوع_قطعه :

موضوعات اخلاقی، پند و اندرز و ستایش و... که از آغاز تا انجام همگی به یکدیگر مربوط است و یک داستان را به رشته‌ی تحریر می‌کشد..

#نکته :
تعداد ابیات قطعه ۲ بیت و حداکثر ۱۶ بیت است؛ اما قطعات مطول نیز بسیار است.

قطعه سرایان مشهور، انوری، ابن یمین، پروین اعتصامی هستند و شاعران بزرگ دیگر که به این قالب شعر سروده‌اند عبارتند از : رودکی، خاقانی، سعدی، ایرج میرزا، فرخی یزدی.

قدیمی‌ترین قطعه‌ها مربوط به ابن یمین است و از بین شاعران معاصر، پروین اعتصامی نیز بیشتر اشعارش را در قالب قطعه سروده است. پروین اعتصامی مناظره‌های زیادی در قالب قطعه دارد از قبیل مناظره‌ی «نخ و سوزن» ، «سیر و پیاز» و قطعه‌ی زیر که نمونه‌ای زیبا از قطعات اوست.

#مست_و_هشیار

محتسب، مستی به ره دید و گریبانش گرفت
مست گفت: ای دوست! این پیراهن است، افسار نیست

گفت: مستی، زآن سبب افتان و خیزان می‌روی
گفت: جرم راه رفتن نیست، ره هموار نیست

گفت: می‌باید تو را تا خانه‌ی قاضی برم
گفت: رو صبح آی، قاضی نیمه‌شب بیدار نیست

گفت: نزدیک است والی را سرای، آنجا شویم
گفت: والی از کجا در خانه‌ی خَمّار نیست

گفت: تا داروغه را گوییم، در مسجد به خواب
گفت: مسجد خوابگاه مَردم بدکار نیست

گفت: دیناری بده پنهان و خود را وارهان
گفت: کار شرع، کارِ دِرهم و دینار نیست

گفت: از بهر غرامت ، جامه‌ات بیرون کنم
گفت: پوسیده‌ست، جز نقشی ز پود و تار نیست

گفت: آگه نیستی؟ کز سر در افتادت کلاه
گفت: در سر عقل باید، بی‌کلاهی عار نیست

گفت: مِی بسیار خوردی، زآن چنین بیخود شدی
گفت: ای بیهوده‌گو، حرف کم و بسیار نیست

گفت: باید حد زند هشیار ِ مَردم ، مست را
گفت: هشیاری بیار، اینجا کسی هشیار نیست.

"بانو پروین اعتصامی"

 
 #آموزش_مبانی_هشت


آموزش عروض و قافیه
سید محمدرضا شمس (ساقی)
https://eitaa.com/arozghafie
679 مشاهده20:32
پرسش‌ها

قوانین

داغ‌ترین‌ها

چندسکویی
