بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖تفسیر سوره: حمد
💎آیه۲: (اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِين)
🌈لطايف و اشارات
🍁1 ـ #جامعترين تعبير از حمد
*حمد خداي سبحان در آغاز پنج سوره قرآن آمده است:
☄الف: سوره حمد: (الحمد لله ربّ العالمين).
🌹ب:سوره انعام: (الحمد لله الذي خلق السماوات والأرض وجعل الظلمات والنور..ستایش مخصوص خدایی است که آسمان و زمین را خلق کرد و قرار داد تاریکی ها و نور را ).
🌳ج: سوره كهف: (الحمد لله الذي أنزل علي عبده الكتاب...ستایش مخصوص خدایی است که قرآن را بر بنده اش نازل کرد ).
〽️د: سوره سباي: (الحمد لله الذي له ما في السماوات وما في الأرض...ستایش مخصوص خدایی است که برای اوست آنچه در آسمان ها و آنچه در زمین است).
🌴ه: سوره فاطر: (الحمد لله فاطر السماوات والأرض..ستایش مخصوص خدایی استکه آسمان ها و زمین را بوجود آورد).
🌙آنچه در طليعه سوره مباركه #حمد آمده #جامع ترين آن هاست؛ زيرا كلمه «العالمين» شامل عالم تكوين (اعمّ از آسمان ها و زمين و عالم مجردات و ماديات) و عالم تشريع و تدوين(آیین و دین) مي شود(البته در سوره جاثيه،گرچه در آغاز آن، سخن از حمد خدا نيست، ولي در آيه 36، حمد خدا با تعبيري #جامعتر_و_قويتر از سوره حمد آمده است: (فللّه الحمد ربّ السماوات وربّ الأرض ربّ العالمين...پس ستایش برای خدایی است که پرورش دهنده آسمان هاست و پرورش دهنده زمین است و پرورش دهنده جهان ها ).
✨ #سرّ_اقوا بودن تعبير در اين آيه كريمه نسبت به آيه شريفه (الحمد لله ربّ العالمين) دو چيز است: الف: تقديم «لله» بر «الحمد»: (فللّه الحمد) كه صريحاً بر #حصر دلالت دارد در حالي كه دلالت «الحمد لله» بر حصر (اختصاص حمد به خدا) #نيازمند تقريب خاصي است (كه در بحث تفسيري به آن اشاره شد).
⭐️ب: تكرار علت. توضيح اين كه، كلمه (ربّ العالمين) در ذيل دومين آيه از سوره حمد بيانگر #علّت اختصاص حمد به خداي سبحان است؛ همچنين (ربّ السماوات و ربّ الأرض ربّ العالمين) در آيه سوره جاثيه؛ با اين تفاوت كه در آيه سوره جاثيه #تعليل_ذيل_آيه_تكرار شده است؛ يك بار به صورت #مشروح (ربّ السماوات و ربّ الأرض) و بار ديگر به صورت #خلاصه (ربّ العالمين)؛ زيرا از اين كه (ربّ الأرض) با واو عطف شده و در عين حال واو عاطفه در «ربّ العالمين» تكرار نشده است، استفاده مي شود كه مراد از «سماوات و أرض» همان «عالمين»، يعني #مجموع ما سوي الله است.
#اللّهُمَ_عَجِّل_لِوَلیِّکَ_الفَرَج
🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖تفسیر سوره: حمد
💎آیه۲: (اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِين)
🌹2ـ #ناتواني متنعمان از اَداي حق شكر
🐚 #توفيق حمد و شكر ذات اقدس الهي از بزرگترين #نعمت هاي خداوندي و به بيان امام سجّاد (عليه السلام) «فوز و فلاح» است: «يا من ذِكره شرفٌ للذاكرين ويا من شُكره فوزٌ للشاكرين...ای آن که یادش،برای یاد کنندگان مجد وبزرگواری است و ای آن که سپاس گزاریَش، برای سپاس گزاران پیروزی و رستگاری است» و #متنعمانْ از شكر و سپاسِ اين فوز و نعمت #عاجزند؛ زيرا #هر حمدي حمد ديگر مي طلبد و #هر شكري لزوم شكر ديگر را در پي دارد: «... فكيف لى بتحصيل #الشكر و #شكرى إيّاك يفتقر إلي شكر فكلما قُلتُ لك #الحمد وجب علىّ لذلك أن أقول لك الحمد».
*بنابراين، #شكر_شاكر، خود #بهره مندي از نعمت است، نه #اداي_حقّ.
🏵از اين رو قرآن كريم در تبيين حكمت لقمان حكيم مي فرمايد: شكر خدا #نعمتي است كه نصيب شاكر مي شود؛ همان گونه كه زيان كفر كافران، #تنها دامن گير خود آنان است: (ولقد آتينا لقمان الحكمة أن اشكر لله ومن يشكر فإنّما يشكر لنفسه ومن كفر فإن الله غنيٌّ حميد...حقیقتا به لقمان حکمت دادیم که نسبت به پروردگار سپاس گزار و شاکر باش و هر کس شکر کند تنها به سود خود سپاس می گزارد و هر کس ناسپاسی کند خدا بی نیاز ستوده است).
❄️جمله (فإن الله غنيٌّ حميد) در ذيل آيه به منزله #تعليل براي هر دو مدعاست؛ نه شكر شاكران براي خدا #سودمند و نه كفر كافران براي او #زيان بار است؛ زيرا خدا از هر چيزي بي نياز و #محمود_بالذات است و محمود بالذات نه نيازمند شكر حامد است و نه كفر كافر به او آسيبي مي رساند.
🕯 و لازم است به اين نكته عنايت #كامل شود كه چون خداوند هستي محض و غني صرف است از هر چيزي، حتي از #خودش #بي_نياز است؛ زيرا اگر محتاج به خود باشد و با كوشش خود، نياز خود را برطرف كند، غنيّ بالذات نخواهد بود. از اين رو حضرت سيّدالشهداء (عليه السلام) در دعاي #عرفه به خدا عرض مي كند: «الهي... أنت الغنىّ بذاتك أن يصل إليك النفع منك فكيف لاتكون غنيّاً عنّى...خدایا...تو بی نیاز بذات هستی که از جانب #من به تو نفعی برسد پس چگونه #تو از #من بی نیاز نباشی ».
📣تذكّر: #عجز متنعم از اداي شكرِ نعمت با برهاني ديگر نيز قابل اثبات است كه در بحث #اختصاص_حامديت به خداوند و بحث روايي خواهد آمد.
#اللّهُمَ_عَجِّل_لِوَلیِّکَ_الفَرَج
🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖تفسیر سوره: حمد
💎آیه۲: (اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِين)
🔷۳ ـ #تغاير و وحدت حمد و تسبيح
🔴در مباحث گذشته اشاره شد كه حمد #تنها در برابر #منعم بودن خدا نيست، بلكه #همه اسماء و صفات و كلمات تكويني و تدويني او را نيز شامل مي شود؛ خواه اثر و مقتضاي آن اوصاف به غير برسد يا نرسد و بازگشت اين مطلب به آن است كه حمد تنها در برابر #جمال(صفات ثبوتیه مثل:علم و قدرت و حیات و...) خدا نيست، بلكه شامل #جلال(صفات سلبیه مثل:جسمت،ظلم و رنج و...) او نيز مي شود.
🔶 از اين رو در قرآن كريم مي فرمايد: ستايش از آنِ خدايي است كه از فرزند، شريك و مددكار منزّه و مبرّاست: (وقل الحمد لله الذي لم يتّخذ ولداً ولم يكن له شريك في الملك ولم يكن له وليٌّ من الذلّ وكبّره تكبيراً...و بگو ستایش مخصوص خدایی است که نه فرزندی و نه شریکی و نه کمک کننده ای دارد و او را بسیار بزرگ شمار ).
♦️به بيان ديگر، افزون بر آن كه #كمال_و_جمال خداي سبحان قابل ستايش است، #مقدّس_و_منزّه بودن او نيز جاي حمد دارد.
💎 #تحميد نه تنها از چنين گسترهاي برخوردار است، بلكه #همه مصاديق تسبيح، تهليل(لا اله الا الله گفتن) و تكبير(الله اکبر گفتن) را نيز شامل مي شود. پس تسبيح، تهليل و تكبير خداي سبحان، همه از مصاديق #تحميد_و_ستايش اوست؛ چنان كه در مقابلْ تحميد، تهليل و تكبير، همه از مصاديق تسبيح ذات اقدس خداوند است.
🔷توضيح اين كه، تسبيح، تحميد، تهليل و تكبير گرچه با هم «اختلاف مفهومي» دارد، ولي از «وحدت مصداقي» برخوردار است. يكي از شواهد اين وحدت مصداقي آن است كه به مجموع اين ها در اذكار نماز به «تسبيحات أربعه...سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر » موسوم است.
💬شاهد ديگر، #اقتران حمد و تسبيح در قرآن كريم است: (وإن من شيء إلا يسبّح بحمده...و هیچ چیز نیست مگر اینکه #همراه با تسبیح او ستایش او را هم می کنند).
🔊نكته ديگر اين كه، چون #محمود_حقيقي هم #مبداي_كمال و فيض است و هم #منزّه_از_نقص و عيب، پس اگر در موردي عنوان محمود به طور #مطلق ذكر شد و قيد خاصي نداشت، مي توان آن را بر معناي #جامعي حمل كرد. از اين رو ممكن است از آيه (ومن الّيل فتهجّد به نافلة لك عسي أن يبعثك ربّك مقاماً #محموداً...و بخشی از شب را برای خواندن نافله بیدار باش امید است پروردگارت تو را به جایگاهی ستوده برانگیزد) استفاده شود كه انسانْ با تهجّد و #نماز_شب نه تنها بالعرض ، #مبدأ_فيض مي شود و خير او به ديگران مي رسد، بلكه بالعرض از #نقص نيز مي رهد و در نزاهت از عيب نيز مظهر «هو الحميد» مي شود.
🗼 البته #وصول انسان به كمال و رهايي او از نقص و عيب، #بالعرض است، نه بالذات و محدود است، نه مطلق و به عنوان #آيت_كمال و نزاهت الهي است، نه جز آن.
#اللّهُمَ_عَجِّل_لِوَلیِّکَ_الفَرَج
🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖تفسیر سوره: حمد
💎آیه۲: (اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِين)
🌺بر همين اساس در قرآن كريم هر جا سخن از #حمد_خدا (الحمد لله) مطرح است #نعمتي از نعم الهي و فيضي از فيوضات او به عنوان #دليل و #حد_وسط برهان بيان مي شود؛ مانند اين كه در سوره مباركه حمد بعد از حمد، ربوبيّت مطلقه: (ربّ العالمين)، رحمت مطلقه: (الرّحمن)، رحمت خاصّه: (الرّحيم) و مالكيّت مطلقه خدا: (مالك يوم الدين) مطرح شده و هر يك #حدّ_وسط برهاني براي اختصاص حمد براي خدا قرار گرفته است كه هم ناظر به #نظام_تكوين است و هم #نظام_تشريع.
🌿چنانكه در سوره مباركه فاطر نيز #نوپديد كردن آسمان ها و زمين (#فاطر السماوات والأرض) و در سوره أنعام، #خلقت آسمان ها و زمين و پديد آوردن نور و ظلمت و در سوره سباي #مالكيت آنچه در آسمان ها و زمين است، #حدّ_وسط برهان واقع شده است، كه ناظر به #نظام_تكوين است و در سوره مباركه كهف، فرو فرستادن #كتاب_آسماني بر پيامبر #حدّ_وسط برهان قرار گرفته است كه ناظر به #نظام_تشريع و كلمات تدويني خداوند است.
🌼از ملاحظه موارد حمد در قرآن كريم بر مي آيد كه افزون بر آن كه مجموعه آيات تكويني يا تدويني خداوند يك جا حدّ وسط برهانِ اختصاص حمد براي خداوند واقع مي شود، نظير: (الحمد لله ربّ العالمين) و (الحمد لله الذي أنزل علي عبده الكتاب)، هر يك از آيات تكويني و تدويني نيز[پاورقی:همانگونه كه در زيارت «آل يس» ، با اين كه به صورت جامع گفته مي شود: «السلام عليك فىآناء ليلك وأطراف نهارك»، در عين حال هر يك از حالات، آیات و شئون حضرت حجّت(عجّل الله تعالي فرجه الشّريف) نيز مطرح شده است: «السلام عليك حين #تقوم، السلامعليك حين #تقعد، السلام عليك حين #تقرء_و_تبيّن، السلام عليك حين #تصلّى_و_تقُنت، السلام عليك حين #تركع_و_تسجد، السلام عليك حين #تهلّل_و_تكبّر، السلام عليك حين #تحمد_و_تستغفر، السلام عليك حين #تُصبح_و_تُمسى... » .
🌷معلوم مي شود هر يك از اين #حالات، #هادي_و_روشنگر است.
🌾اين #ريزبيني در عرصه روايات ما فراوان است و از روايات كتاب «معانى الأخبار» برمي آيد كه ائمه (عليهم السلام) چگونه به ما #راه نشان داده اند و #يك_آيه را به #چند_جمله و #هر_جمله را به #چند_كلمه تقسيم كرده، #هر_كلمه را #محور #استدلالي قرار مي دهند.]به طور #مستقل حدّ وسط برهان قرار مي گيرد؛ مانند: (الحمد لله الذي له ما في السماوات وما في الأرض...ستایش برای خدای است که برای اوست آنچه در آسمان ها و آنچه در زمین است) نسبت به #نظام_تكوين و (الحمد لله الذي هدانا لهذا وما كنّا لنهتدي لولا أن هدانا الله....ستایش مخصوص خدایی است اگر خدا ما را هدایت نمی کرد هدایت نمی شدیم ) نسبت به #نظام_تكوين و #تدوين؛ تا ثابت شود كه هر يك از اين موجودات #فقير و ممكن و نيازمند فاعل و خالق هستند و تنها ذات اقدس الهي است كه #غنيّ_محض است.
🔊پس همه حمدها از آنِ اوست و محمود حقيقي تنها اوست.
#اللّهُمَ_عَجِّل_لِوَلیِّکَ_الفَرَج
🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i