#محاضرات_فی_أصول_الفقه #محقق_خویی #اصول #تمهید 📚 ۵- تعریف علم #اصول/توضیح الرکیزة الأولى/فرق بین #قواعد_اصولی و #قواعد_فقهی (محاضرات/ج۱/ص۹): ✅ مرحوم #محقق_خویی در بیان رکیزه و نکته‌ی اول تعریفشان می‌فرمایند: ویژگی #قواعد_اصولی این است که حکم فقهی با توسیط و واسطه‌گری آن‌ها استنباط می‌شود، و این ‌گونه نیست که مانند #قواعد_فقهی تنها بر مصادیق و مسائل جزئی فقهی تطبیق شود. 🔶️ بنا بر این، یکی از فوارق بین این دو این است که #قواعد_اصولی در طریقِ استنباط قرار می‌گیرند، اما #قواعد_فقهی -نه در طریق استنباط- بلکه در طریقِ تطبیقِ قاعده‌ی کلّی فقهی بر مساله‌ی جزئی فقهی به کارگرفته می‌شوند. ✴️@fegh_osoul_rafiee

#محاضرات_فی_أصول_الفقه #محقق_خویی #اصول #تمهید 📚 ۶- تعریف علم #اصول/توضیح الرکیزة الأولى/بیان اشکال و جواب (محاضرات/ج۱/ص۹): ✅ مرحوم #محقق_خویی در ذیل رکیزه‌ی اول اشکال و جوابی را مطرح می‌فرمایند: 🔷️🔷️🔹️ اِشکال: اگر مناطِ #قواعد_اصولی را استنباط و توسیط بدانیم موجب خروجِ بسیاری از مباحث مهم اصول از چارچوب این علم می‌شود؛ مانند مباحث #اصول_عملیه‌ی_شرعیه و #اصول_عملیه‌ی_عقلیه و #ظن_انسدادی_حکومی. 🔹️ زیرا فرآیند ِبه‌کارگیریِ #اصول_عملیه‌ی_شرعیه در فقه چیزی جز تطبیق آن‌ها بر مواردشان نیست. و #اصول_عملیه‌ی_عقلیه و #ظن_انسدادی_حکومی نیز حکم شرعی‌ای را ثابت نمی‌کنند. 🔶️🔶️🔸️ پاسخ: گویی مستشکل در اِشکال خود #استنباط را -بنا بر آن چه از تعریف مشهور اصولیان بر می‌آید- تنها به معنای "اثباتِ حقیقیِ حکمِ شرعی" تصوّر کرده است، در حالی که #استنباط یعنی مجرّدِ #اثبات؛ چه وجدانی، چه شرعی (تعبّدی)، چه تنجیزی و چه تعذیری. 🔶️🔸️ از این رو، اگر چه بسیاری از مسائل علم اصول ما را به حکم شرعی واقعی یا ظاهری نمی‌رسانند، اما مُنجِّز (تکلیف‌آور) یا مُعذِّر (عُذْرآور) هستند، و این برای فرق بین #قواعد_اصولی و #قواعد_فقهی کافی است. 🔰 نکته‌ی مرحوم #محقق_خویی را می‌توان این گونه شرح و تبیین کرد که فقیه در #قواعد_فقهی تنها مضامین‌ آن‌ها را بر مسائل فقهی جزئی تطبیق می‌کند و در این تطبیق به دنبال چیزی جز مصداقِ آن کلّیّات نیست، بدون آن که فرآیندِ تطبیق -به خودی‌ِ خود- برای او تکلیف جدیدی را ثابت کرده یا عُذرآوری جدیدی را به همراه داشته باشد، بلکه حکم همان است که بوده؛ اگر چه با فرآیند تطبیق، حُکمی که تا قبل از آن، کلّی تصوّر می‌شده، بعد از آن، به صورت جزئی و مصداقی ادراک شده است. اما کارکرد #قواعد_اصولی چیزی غیر از این تطبیق است، بلکه فقیه با توسیط و استخدامِ #اصول_عملیه یا #ظن_انسدادی_حکومی تنجیز یا تعذیری را به دست می‌آورد که قبل از فرآیند استنباط، در تصوّرِ کلّیِ فقیه نیز نبوده است؛ پس، در این جا هیچ تطبیقی در کار نیست. ✴️@fegh_osoul_rafiee

#محاضرات_فی_أصول_الفقه #محقق_خویی #اصول #تمهید 📚 ۷- تعریف علم #اصول/توضیح الرکیزة الأولى/نقد کلام #محقق_میرزای_نائينى (محاضرات/ج۱/ص۱۱): ✅ مرحوم #محقق_خویی فرمایشی از #محقق_میرزای_نائينى در فرق بین #قواعد_فقهی و #قواعد_اصولی را مورد نقد قرار می‌دهد. 🔶️ مرحوم #محقق_میرزای_نائينى می‌فرماید: نتیجه‌ی مساله‌ و قاعده‌ی فقهی مستقیماً به عامّی (غیر مجتهد) عرضه می‌شود او خود است که باید بر مصادیق تطبیقی نهایی شود. اما نتیجه‌ی مساله‌ی اصولی تنها برای مجتهد است و تنها اوست که می‌تواند آن مساله‌ی اصولی را بر مواردش اِعمال کند. مرحوم #محقق_خویی در نقد فرمایش استاد خود می‌فرماید: بله، مساله‌ی اصولی فقط برای مجتهد است و اوست که توانِ به‌کارگیریِ آن را دارد، اما بسیاری از قواعد فقهی نیز به دستِ عامّی (غیر مجتهد) قابل تطبیق نیست، مانند تطبیق استحباب در قاعده‌ی #من_بلغ، یا قاعده‌ی #نفوذ_صلح و #نفوذ_شرط موافق یا غیر مخالف با کتاب و سنّت، و مانند قاعده‌ی #ما_یضمن و #ما_لایضمن، و همچنین بعضی از فروع #علم_اجمالی در شبهات موضوعیه. پس، بسیاری از مسائل فقهی و قواعد فقهی نیز به گونه‌ای است که جز مجتهد توانِ تطبیق آن بر موارد را ندارد. ✴️@fegh_osoul_rafiee