#روش_شناسی_فقه
#روش_فقه_شیخ
#شیخ_انصاری
✏️ #نوشته‌ی_شماره‌ی۵
✅ #شیخ_انصاری و کیفیت به دست‌آوردن #ظهورات_عرفیه در مواجهه‌ی با نصوص:
بدیهی است که #شیخ_انصاری در كتاب رسائل مانند دیگر اصولیان معتقد به حجّیتِ #ظهورات_عرفیه است؛ اما اهمّ و مهمّ، راه و روشی است که ایشان برای رسیدن به #مراد_متکلم طیّ می‌کند.
🔶️🔶️🔸️🔸️ ۱-بحث اول: کشف معنای لغاتِ نصوص:
مرحوم #شیخ_انصاری برای فهم و کشف معانی بسیاری از لغات و الفاظ به کلمات اهل لغت مراجعه کرده، و گاه کلام آنان را به صورت کامل نقل می‌کند (مانند ج۱/ص۲۴۰/ص۲۹۱/ص۳۲۱؛ج۲/ص۲۱۷؛ج۳/ص۷؛ ج۴/ص۱۷۶و۱۷۷)
در این بحث، به دو نکته‌ی مهم بسنده می‌کنیم:
🔸️🔸️ نکته‌ی اول: ایشان کتاب‌های لغوی را هیچ گونه دسته‌بندی‌ای نکرده، و آن‌ها را بر اساس اعتبار، قِدمَت، و قَرابت زمانی با عرب‌زبانان خالص، و ویژگی‌ها و خصوصیات هر کدام از آن کتاب‌ها ارزش‌گذاری نمی‌کند.
📌مانند آن که ایشان در اشتراط قدرت بر تسلیم در بیع (ج۳/ص۱۷۶) بدون ترتیب خاصّی از کتاب الصحاح جوهری (م۴۰۰) شروع کرده و در ادامه از القاموس المحیط فیروزآبادی (م۸۱۷)، النهایة ابن اثیر (م۶۰۶)، اساس البلاغة زمخشری (م۵۳۸)، المصباح المنیر فیّومی (م۷۷۰)، المغرب مطرزی (م۶۱۰)، مجمل اللغة ابن فارس (م۳۹۵) و مجمع البحرین طریحی (م۱۰۸۵) نقل می‌کند.
📌 ایشان در بیشتر مواقع از الصحاح، المصباح المنیر و القاموس المحیط نقل می‌کند.
📌 نکته‌ی جالب نیز این است که ایشان در کتاب مکاسب هیچ نقلی از کتاب مقائیس اللغة احمد بن فارس ندارد و تنها یک بار به کتاب مجمل اللغة اشاره می‌کند.
🔸️🔸️ نکته‌ی دوم: ایشان در بررسی‌های لغوی دست به واکاوی و تحقیق در ریشه‌‌ها، کاربُردها و معانیِ عُرفی نمی‌زند، بلکه کلمات و انظار آن‌ها را نقل کرده، و ظاهراً تا این اندازه به استشهاد کلمات اهل لغت برای ایشان وثوق به معنا حاصل می‌شود.
همچنین از کلمات ایشان در ذیل توضیحات اهل لغت استفاده می‌کنیم که ایشان تقریباً به اطلاقات و قیود و خصوصیات وارد در توضیحات اهل لغت پای‌بند است.
📌 مانند آن‌چه ایشان در مورد معنای بیع در ابتدای کتاب بیع (ج۳/ص۷ و ۸) و اشتراط مالیّت در دو عوض (ج۴/ص۹) بیان کرده است.
✴️@fegh_osoul_rafiee
#روش_شناسی_فقه
#روش_فقه_شیخ
#شیخ_انصاری
✏️ #نوشته‌ی_شماره‌ی۶
✅ #شیخ_انصاری و کیفیت به دست‌آوردن #ظهورات_عرفیه و #مراد_متکلم:
بدیهی است #شیخ_انصاری در کتاب رسائل مانند دیگر اصولیان معتقد به حجّیتِ #ظهورات_عرفیه است، اما اهمّ و مهمّ، راه و روشی است که ایشان برای فهم و کشف #مراد_متکلم طیّ می‌کند.
🔶🔶🔸🔸 ۲- بحث دوم: عدم اعتنای به انظار و برداشت‌های تفسیریِ مُفسِّران شيعه و سنّى در استظهار از آیات
🔸️ ایشان در بسیاری از موارد روایاتی را از تفاسیر روایی‌ای مانند تفسیر علی بن ابراهیم قمی (ج۱/ص۱۵۷؛ ج۴/ص۱۶؛ ج۵/ص۱۷) و تفسیر عیاشی (ج۱/ص۳۲۴؛ ج۲/ص۵۸؛ ج۳/ص۵۶؛ ج۴/ص۱۶) نقل می‌کند که از محلّ بحث ما خارج است.
🔸️ آن چه از فقه القرآن راوندی (ج۲/ص۷۲؛ ج۴/ص۴۷؛ ج۵/ص۳۳۵) و کنز العرفان فاضل مقداد (ج۳/ص۱۲۹ و ص۱۳۵ و ص۲۷۵ و ص۵۸۲؛ ج۴/ص۱۲۶ و ص۱۴۳ و ص۱۴۷ و ص۱۴۸) نیز نقل می‌کند تنها معطوف به ذکر اقوال فقهاء و نقل اجماعات است.
🔸️ هم ایشان در ذیل آیه‌ی بیع و ربا (ج۶/ص۲۲۲) کلام ابن عباس را از مجمع البیان مرحوم طبرسی در مورد شأن نزولِ آیه ذکر کرده، و همو در ذیل آیه‌ی أكل باطل (ج۳/ص۳۶۵) نيز کلامی را از مجمع البیان ذکر می‌کند که مربوط به بحث‌های فقهی و تایید یک احتمال است.
🔷️🔹️ اما ایشان در موارد اندکی نیز در فهم و برداشت از آیات، برداشتِ مُفسِّران را به میان آورده و مورد بحث قرار می‌دهد.
🔹️ ایشان در ذیل آیه‌ی "إنَّمَا الحَیَاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ و لَهْو.ٌ... " (ج۲/ص۴۸) بدون آن که نامی از تفسیر و مُفسِّری ببرد برداشتِ برخی مُفسِّران را با عبارت "ذکر غیر واحد... " ذکر می‌کند.
🔹️ در مورد آیه‌ی أكل باطل نیز با عبارت "صريح المحكيّ عن جماعة" (ج۳/ص۳۶۴) استثنای در آیه را منقطع می‌داند.
🔹️ همچنین در ذیل آیه‌ی تعاوُن و حدیث اِعانه (ج۱/ص۱۳۵ تا ۱۳۷) بحثی لغوی-تفسیری را از آیات الأحکام (زبدة البیان) مرحوم محقّق اردبیلی ذکر می‌کند.
✅ نتیجه، آن که مرحوم #شیخ_انصاری در برداشت از آیات، اِعتنای چندانی به انظار و برداشت‌های تفسیریِ مُفسِّران ندارد.
✴️@fegh_osoul_rafiee
#روش_شناسی_فقه
#روش_فقه_شیخ
#شیخ_انصاری
✏️ #نوشته‌ی_شماره‌ی۷
✅ #شیخ_انصاری و کیفیت به دست‌آوردن #ظهورات_عرفیه و #مراد_متکلم:
بدیهی است #شیخ_انصاری در کتاب رسائل مانند دیگر اصولیان معتقد به حجّیتِ #ظهورات_عرفیه است، اما اهمّ و مهمّ، راه و روشی است که ایشان برای فهم و کشف #مراد_متکلم طیّ می‌کند.
🔶🔶🔸🔸 ۳- بحث سوم: میزان توجّه مرحوم #شیخ_انصاری به قرینه‌ی #سیاق.
قسمت اول:
🔶️ مراد ما از #سياق جمیع قرائن و امارات موجود در یک کلامِ بهم‌پیوسته است که ممکن است موضوعات و مسائل مختلفی را بیان‌گر باشند؛ کلمات و جملات قبل و بعد و آیات قبل و بعد، و حتی جمیع آیات یک سوره می‌تواند قرینه‌ی بر سیاق تلقّی شود.
🔶️ سیاقِ کلام -بنا بر تفهیم و تفهّمات عرفی- ظهورساز نیست و نمی‌تواند ظهور کلام و معنای وضوعٌ لهِ الفاظ را كنار بزند، اما با توجه به روش و اسلوب فقهی شیخ می‌تواند به عنوان یک اماره و قرینه مورد نظر قرار گیرد؛ حال، سوال این است که مرحوم شیخ تا چه اندازه در چهارچوب فقهیِ خود از #سیاق بهره می‌برد؟
🔶️ بر خلاف ایشان، قرینه‌ی #سیاق در تفسیر المیزان مرحوم علامه‌ی طباطبایی بسیار دارای اهمیت است و بسیار کارکرد دارد، به حدّی که هر صفحه‌ای از این تفسیر می‌تواند اشاره و استنادی به #سیاق داشته باشد.
🔶️ استناد به قرینه‌ی #سیاق -در صورت اهتمام به آن- گاه می‌تواند مخالفِ با ظاهر و موضوعٌ لهِ الفاظ باشد، و گاه موافق.
ادامه دارد...
✴️@fegh_osoul_rafiee