علم اصول در حوزه‌های علمیه‌ی شیعه در ۱۵۰ سال گذشته مرهون زحمات فکری و علمی این هشت اصولی بزرگ و اندیشمند (رضوان الله تعالی علیهم) است.

✅ نفهمیدن، مرحله‌ای از مراحل علم و آگاهی است؛ برای نفهمیدن‌هایمان ارزش قائل باشیم؛ نه از آن بترسیم و نه از اعتراف به آن خجالت بکشیم؛ نفهمیدن جزئی از زندگی علمی ماست... ✳️ اگر در راه تحصیل علم، احساس همه‌چی‌‌دانی یا راحت‌فهمی داریم از دو حال خارج نیست؛ یا نابغه هستیم (قطعا تنها موارد نادری این گونه هستند)، یا خیال خام داریم که می‌فهمیم... ❓❔❓❔❓ وجود پرسش‌های حل‌نشده‌ی فراوان در ذهن، شکّ، تردید و نفهمیدن، مسیر غیر قابل اجتناب علم و حلّ مساله‌ی علمی است. ✴️ ما در راه تحصیل علم، نیاز صبر بر نفهمیدن و اجتهاد و تلاش در راه فهمیدن داریم؛ رسیدن به علم و معلوم مسیر طولانی‌ای دارد که مقصد آن علم و معلوم است، اما ما بیشتر در مسیر هستیم تا در مقصد، پس از مسیر نیز لذت ببرید... ⛔ تا سختی و رنج مسیر شکّ و تردید و نفهمیدن را تحمّل نکنیم رسیدن به لذت علم و لذت أين الملوك‌گفتن‌ها را لمس نمی‌کنیم. @fegh_osoul_rafiee

❌❌ مثلاً شرح و ترجمه‌های بی‌ارزش و کارراه‌انداز فارسی که چیزی جز بی‌سوادی و ناتوانی برای طلبه به بار نمی‌آورد میان‌بُر ناجوری است که نه تنها لذت نفهمیدن را از بین می‌برد، بلکه لذت فهم و علم را نیز هیچ می‌کند... ❌❌ ❌❌ مثلاً عدم تعمّق و تحقیق در مسائل علمی و نگاه سطحی به علوم و معارف حوزوی و تلاش برای ذوالفنون‌شدن و علّامه‌شدن در علوم مختلف حوزوی گاهی می‌تواند فرار از نفهمیدن‌ها باشد. ⛔ تعمّق و غور در یک مساله‌ی علمی گاه مساوی با چاه‌کَنی است که قرار است از میان خاک و سنگ چاه عمیق حفر کند و به دنبال آب گوارا بگردد، برخی برای فرار از سختی و رنجِ چاه‌کَنی رو به کارهای علمی متشتّت و سطحی و کثرت تالیفات سطحی در علوم مختلف می‌آورند که نه آورده‌ای دارد و نه پیچیدگی‌ای، اما غور و تعمّق و تحقیق در مسائل علمی ندارند، زیرا تحمّل و صبر نفهمیدن ندارند. تحقیق و حلّ برخی مسائل عمیق و دقیق گاه سال‌های سال طول می‌کشد تا منتج به نظریه‌ای علمی شود... تحمّل و صبر چنین سختی‌هایی برای همه آسان نیست. @fegh_osoul_rafiee

❌❌❌❌ در زمانه‌ای که طوفان‌های سهمگین فکری و عقیدتیِ همه‌جانبه از سویی، و معضلات و خلأهاى فراوانِ در ناحیه‌ی سلوک فردی و اجتماعی از سوی دیگر متوجّه دین و شریعت است، و حوزه‌های علمیه باید پاسخ مناسبی از کتاب و سنت و عقل پیش روی بشر قرار دهد، اتلاف عمر -و حتی تاسف‌برانگیز- است اگر به جای مشغول‌شدن به اصول و فقه و فلسفه و تفسیر و حدیث، برخی طلّاب عزیز وقت ارزشمند را صرف شَنبَلِیله و جُوشَانده و آویشَن‌ْعَسَل کنند، و به جای غور و دقّت و تفكّر در کتاب و سنت و عقل به دنبال رساله‌ی ذهبیه و طب الرضا و طب الصادق و... باشند که نه سَر دارد نه تَه، و با تکرار طبِّ موسوم به اسم غلط #طبّ_اسلامی واقعاً چیزی به عنوان طبّ اسلامی را باور كنند، برخی به دنبال مطبّ و برخی به دنبال مغازه‌ای برای فروش محصولات اُرگانیک و عَطّارى باشند (اگر چه شغل طبابت سنتی و عطاری و محصولات ارگانیک قطعاً به خودی خود بسیار شغل مورد نیاز و بسیار شغل مناسب و نیکویی است، اما برای اهلش، نه طلّاب عزیز)... ✅ میوه‌های حوزه‌ی علمیه مجْلسی و حرّ عاملی و شیخ انصاری و آخوند و خمینی و خویی و طباطبایی و امينى و شهيدصدر و شهیدمطهّری و مصباح و جوادی و عسکری و امثال این بزرگان علم و معرفت‌اند، نه حکیم فُلانی و طبیب بَهْمانی... ⛔ اگر نگوییم این دسته از عزیزان حکیم و طبیب از هدررفته‌های حوزه هستند دستِ کم عمر شریف طلبگی را به باد دادند... #آرمان_طلبگی #وظائف_طلبگی #طبّ_اسلامی @fegh_osoul_rafiee

🔳 پاسخ به پرسش مهم برادر عزیز و گرامی آقای محمد عسکری 🔳 ❓ چطور میشه كتاب مکاسب رو مثل ریاضیات خوند؟ چطور كتاب مکاسب رو قاعده‌مند بخونیم؟ چون الان صرفاً مثل یک کتاب داستان میخونیم و حفظ میکنیم که مرحوم شیخ اینجا این رو گفته و بعد فلان و فلان... . 📚 پاسخ: قبل از این در کانال در مورد روش مطالعه و فهم کتاب مکاسب نکاتی را عرض کردم. اما فهم کتاب مکاسب یک فرآیند چندضلعی است که دستِ کم باید در ضمن جلد ۱ یا ۳ کتاب مکاسب به کار گرفته شود: 🔸️ ۱- فهم متن مکاسب (روشن است که این، نقطه‌ی آغاز ارتباط علمی با مکاسب است) 🔸️ ۲- فهم #روش_فقه_شیخ (ما در کانال به تناوب مطالب و نکات بسیار مهمی در باب #روش‌_شناسی_فقه مرحوم شیخ انصاری تقدیم دوستان می‌کنیم) 🔸️ ۳- مطالعه و فهم کتاب وزین #مصباح_الفقاهة مرحوم محقق خویی (ما صوت تدریس این کتاب را به صورت هفته‌ای در کانال بارگذاری می‌کنیم که بسیار قابل استفاده است) 🔸️ ۴- مطالعه و فهم یک حاشیه‌ی مختصر، مثل حاشیه‌ی مرحوم آخوند یا مرحوم ایروانی یا مرحوم سید (ما در حال حاضر شرح و تبیین #حاشیة_المكاسب مرحوم آخوند را در کانال بارگذاری می‌کنیم) 📌 نکته‌ی بسیار مهم این است که استاد در درس مکاسب باید روش و مسیر استنباط و حلّ مساله‌ی فقهیِ شیخ را دائماً به طلبه گوشزد کند و مانند نجّاری که به شاگردش روش ساخت میز و صندلی و استفاده از چوب و ارّه‌های مختلف و میخ و چکّش را نشان می‌دهد، او نیز روش استفاده از ادلّه و قواعد گوناگون و روش حلّ تعارض را در قالب فقهِ شیخ به طلبه به دقّت یاد بدهد. @fegh_osoul_rafiee

✅ به نظر می‌آید اگر طلبه‌ای به دنبال اجتهاد در فقه و اصول نیست با انجام فرآیند علمی مذکور نیازی به تحصیل در درس خارج فقه ندارد، زیرا در بیشتر دروس خارج فقه، کلماتی فراتر از آنچه در ضمن این فرآیند به دست می‌آورید نخواهید شنید؛ البته اگر در درس‌های خارج متداول به همین اندازه و یا حتی کمی کمتر هم گفته شود جای بسیار بسیار شُکر و مباهات دارد. ⚠️ فرآیند مذکور نیاز به صبر و تلاش و پشتکار و ارتباط علمی با استاد دارد.

#روش_شناسی_فقه #روش_فقه_شیخ #قسمت_سوم دوستان عزیز! روش فقه و فقاهت هر فقیه مانند نخ تسبیح یا جانی است در کالبد فقاهتِ او که بدون فهم و نظر به آن، فهم فقاهت فقیهان ادّعایی توخالی است...؛ فهم و هضم کتاب مکاسب شیخ انصاری ممکن نیست مگر زمانی که انبوهی از سوالات و پرسش‌های کلان و روشی را پاسخ گفته باشیم. ❓❔❓ شیخ انصاری به مسائل فقهی و اصولی چگونه نگاه می‌کند؟ چه نگاهی به ادله دارد؟ با آیات چه می‌کند؟ چرا مرحوم شیخ انصاری در فهم آیات قرآن، نگاه چندانی به مفسّران (شیعه و سنّی) ندارد؟ ایشان تا چه اندازه به سیاق و قبل و بعد آیات توجه می‌کند؟ ایشان تا چه اندازه به مدنی یا مکّی‌بودن آیات و سوره‌ها توجه دارد؟ روایات تفسیری را چه می‌کند؟ و... ❓❔❓ شیخ انصاری با روایت چه می‌کند؟ تا چه اندازه بحث‌های رجالی و سندی در روش شیخ انصاری موثّر است؟ کجاها بحث سندی و رجالی کرده است؟ چرا؟ ❔❓❔ آیات و روایات زیربنایی کتاب مکاسب چیست؟ شیخ انصاری چه برداشتی از این ادله دارد؟ عقل تا چه اندازه در فقه و اصول شیخ انصاری دخیل است و کارکردش چیست؟ روش شیخ انصاری برای استظهار از نصّ و کشف مراد متکلم چیست؟ ❓❔❓ دیدگاه فقیهان و اجماعات و شهرات برای شیخ انصاری چه جایگاهی دارد؟ تتبّع شيخ انصارى بيشتر معطوف به جمع‌آوری ادله‌ی قرآنی یا روایی است یا جمع‌آوری کلمات و عبارات و اقوال فقیهان؟ وزن بیشتر با کدام است؟ ❔❓❔ چرا مرحوم شیخ انصاری در بسیاری موارد دیدگاه نهایی خود را به روشنی بیان نمی‌کند؟ چرا شیخ انصاری گاهی نظریه‌ای را با نظریه‌ی دیگر نقض می‌کند بدون آن که آن را حلّاً ابطال کند؟ شیخ انصاری در رسائل و مکاسب برای دیدگاه‌های چه فقهاء و اصولیانی اهمیت بالاتری معتقد است و معمولاً در ردّ یا ابرام آن‌ها می‌کوشد؟ ❓❔❓ شیخ چگونه و چه نوع ادلّه‌ای را به کارزار تعارض می‌برد؟ چگونه تعارض واقع‌شده بین روایات و ادله را برطرف و معالجه می‌کند؟ چرا شیخ حتی با روایاتی با سند ضعیف نیز کار می‌کند و آن‌ها را کنار نمی‌زند؟ ❔❓❔ حجیت در نگاه کلان شیخ انصاری به چه معنایی است؟ چه آثاری دارد؟ تحقیقات لغوی شیخ انصاری چگونه است؟ ایشان در لغت به چه کتاب‌هایی مراجعه می‌کند؟ ❓❔❓ سیره در نگاه شیخ انصاری تا چه اندازه دخیل در استنباط احکام شریعت است؟ ❔❓❔ آیا فقاهت شیخ انصاری در کتاب‌های عبادی مانند صلات و حجّ و خمس و صوم با فقاهت ایشان در کتاب مکاسب محرمه و بیع و خیارات تفاوتی دارد؟ تا چه اندازه؟ در کدام نقاط؟ ❓❔❓ و به طور کلی دریای موّاج و پرفراز و نشیب رسائل و خصوصاً مکاسب، چگونه به ساحل می‌رسد؟ شیخ انصاری چگونه ابراز و ادوات و ادله‌ی این مسیر را از ابتدا تا انتهاء مدیریت می‌کند؟ ⚠️⚠️⚠️ به دو نوشته‌ی قبلی نیز توجه دقیق بفرمایید؛ فعلاً آن چه مهم است این است که با پرسش ذهنمان را درگیر کنیم و قدم به قدم که در مکاسب و رسائل پیش می‌رویم بیشتر پرسش کنیم و سوال بپرسیم... ان شاء الله بعد از بیان پرسش‌ها کم‌کم وارد اصل مطالب #روش‌_شناسی_فقه -که در بستر #روش_فقه_شیخ ارائه می‌شود- خواهیم شد که ان شاء الله با یک فهرست مرتّب و منظّم تقدیم می‌شود و قفل‌ها و گره‌ها را به لطف خداوند تعالی باز خواهد کرد؛ اما فعلاً فکر می‌کنیم و پرسش ایجاد می‌کنیم؛ عمیق‌تر و دقیق‌تر و جزئی‌تر... @fegh_osoul_rafiee

✅ استاد علیدوست: بدون #روش‌شناسی_اجتهاد، متکفل استنباط #فقیه نیست 🔹به متکفل استنباط، #فقیه نمی‌توان گفت مگر اینکه اولا خودش #صاحب_روش باشد ... آیا ممکن است فقیه، فقیه باشد، ولی روش نداشته باشد و در هر بابی به روش گروه خاصی استنباط کند؟ مثلا در یک مسئله به روش مدرسه‌ای و صناعی اشاره کند و در یک مسئله روش تجمیع ظنون را برگزیند؟ یا در یک باب از نصوص خود به قواعد کلام برسد و در یک باب به همان نصوص بسنده کند؟ این می‌شود #به_هم_ریختگی_در_اجتهاد و فقاهت فاقد روش. 🔹ثانیا متکفل استنباط فقیه نیست مگر اینکه #روش‌ها را بشناسد، زیرا بخشی از کار یک مجتهد تتبع است و می‌خواهد متون دیگران را فهم کند. بنده اگر ندانم #شیخ_اعظم متعلق به مدرسه صناعت‌محور است یا اهل تجمیع ظنون است و ندانم که چگونه قواعد را از نصوص استخراج می‌کند و ندانم که استظهارش از نصوص بر چه مبنایی استوار است و ... ، آیا می‌توانم متن فقهی شیخ را بفهمم؟! (مصاحبه با مجله تا اجتهاد، سال اول، پیش شماره سوم،‌ تابستان ۱۳۹۱) 🔸روش شناسی اجتهاد (روشنا) 🆔 @ravesh_ejtehad

روز ۲۱ آذر سالروز وفات محقِّق متبحّر و اصولی کبیر و فقیه بزرگ مرحوم آیت الله العظمی شیخ محمد کاظم خراسانی معروف به "آخوند خراسانی" (رضوان الله تعالی علیه) صاحب کتاب گران‌سنگ و وزین "کفایة الأصول" و "حاشیة المكاسب"

⚫ ابن بطوطه جهان‌گرد مسلمان قرن هشتم هجری در توضیح روضه‌ی منوره‌ی نبوی در مدینه در تحفة النُّظّار في غرائب الأمصار و العجائب الأسفار (ص١٢٩) می‌گوید: ... و في الجوفيّ من الروضة المقدّسة (زادها الله طيباً) حوضٌ صغيرٌ مُرخَّمٌ في قبلته شكلُ محرابٍ يُقال: إنه كان بيت فاطمة بنت رسول الله (صلَّى الله عليه و سلّم تسليماً)، و يقال أيضاً: هو قبرها، و الله أعلم.

⚫ ابن أبي الحديد معتزلی در شرح نهج البلاغة (ج١٦، ص٢٢٨) از كتاب السقيفة و فدك أبوبكر عبدالعزيز جوهرى نقل مى‌كند: قال أبوبكر (و هو عبدالعزيز بن الجوهري): ... و روى هشام بن محمد، عن أبيه قال: قالت فاطمة لأبي بكر: إنّ أمّ أيمن تشهد لي أن رسول الله (صلی الله عليه و سلّم) أعطاني فدك، فقال لها: يا ابنة رسول الله!... والله لَأن تفتقر عائشة أحبّ إليّ من أن تفتقري، أتراني أعطي الأحمر و الأبيض حقه و أظلمك حقك و أنت بنت رسول الله (صلى الله عليه و سلّم)؟! إن هذا المال لم يكن للنبي (صلى الله عليه و سلّم) و إنما كان مالاً من أموال المسلمين يحمل النبي به الرجال و ينفقه في سبيل الله، فلمّا توفّي رسول الله (صلى الله عليه و سلّم) وليتُه كما كان يليه. قالت: والله لا كلَّمتُك أبدا! قال: و الله لا هجرتُكِ أبداً. قالت: والله لأدعُونَّ الله عليك! قال: والله لأدعون الله لكِ. فلما حضَرتْها الوفاة أوصَتْ ألا يُصلِّي عليها، فدُفِنت ليلاً، و صلَّى عليها عباس بن عبدالمطلب.

⚫ مسلم نيشابورى در صحیح خود در حدیث ۹۹ از کتاب "فضائل الصحابة" در باب "فضائل فاطمة بنت النبي عليها الصلاة و السلام" روایت می‌کند: حدّثنا أبوبکر بن أبي‌شیبة و حدّثنا عبدالله بن نمير... عن عائشة قالت: اجتمع نساءُ النبي (صلى الله عليه و آله) فلم يُغادر منهنّ امرأة، فجاءت فاطمة تمشي كأنّ مِشْيَتها مِشيةُ رسول الله (صلى الله عليه و آله)، فقال: "مَرحَباً بابْنتي"، فأجْلَسَها عن يمينه أو عن شِماله، ثم إنه أسرَّ إليها حديثاً، فبكتْ فاطمة، ثم إنه سارَّها فضحِكتْ أيضاً. فقلتُ لها: ما يُبكِيك؟ فقالتْ: ما كنتُ لِأُفشِي سِرَّ رسول الله (صلى الله عليه و آله). فقلتُ: ما رأيتُ كاليوم فَرَحاً أقربَ من حزنٍ، فقلتُ لها حين بكتْ: أخصَّكِ رسول الله (صلى الله عليه و آله) بحديثه دوننا، ثم تَبكين؟! و سألتُها عمّا قال، فقالتْ: ما كنت لِأُفشِي سِرَّ رسول الله (صلى الله عليه و آله)، حتى إذا قُبِض سألتُها، فقالتْ: إنه كان حدَّثني: أنّ جبرئيل كان يُعارِضه بالقرآن كلّ عام مرةً، و إنه عارَضَه به في العامّ مرّتين: "و لا أُراني إلا قد حَضَر أجلي و إنك أوّل أهْلي لحوقًا بي، و نعْم السلف أنا لك". فبكيتُ لذلك، ثم إنه سارّني فقال: "ألا ترضِين أن تكوني سيّدةَ نساء المؤمنين أو سيّدة نساء هذه الأمّة" فضَحِكْتُ لذلك.