⭕️کانال استاد #فنایی_اشکوری در سروش: ✅ https://sapp.ir/dreshkevari

🌺 بخشی از مصاحبه خواندنی استاد #فنایی_اشکوری ✅ @feghheakbar

💎 مصاحبه با استاد #فنایی_اشکوری ⭕️ سوال : مقام معظم رهبری بارها از جمله در سفر چند سال پیش به قم و همچنین اخیرا در دیدار با اعضای برگزار کننده همایش حکیم طهران و اعضای مجمع عالی حکمت اسلامی به ترویج علوم عقلی و فلسفه در حوزه علمیه اشاره و تأکید داشتند. به نظر شما این دسته از علوم چه روندی را اکنون در حوزه ها طی می کنند که ایشان نسبت به آن هشدار دادند؟ 🔴 پاسخ : 🔶 در مقایسه با گذشته امروزه در حوزۀ علمیه قم استقبال خوبی از علوم عقلی می شود و درس های متعددی در زمینه های کلام، فلسفه و عرفان وجود دارد. همچنین مراکز و مؤسساتی در زمینه های مختلف علوم عقلی فعال هستند، مانند مجمع عالی حکمت اسلامی که به پیشنهاد مقام معظم رهبری و حمایت معظم له تأسیس شد. وضع نشریات اعم از مجله و کتاب نیز در این زمینه ها بد نیست. 🔶 اما با این حال کمبودها و مشکلات در این حوزه بسیار است. آنچه در حال حاضر داریم برای جبران عقب ماندگی های چند صد ساله کافی نیست و برای جبران این عقب ماندگی به تدبیر و تلاش بیشتری نیازمند هستیم. 🔶 افزون بر این متاسفانه جریانی که در طول تاریخ با تفکر و عقل ورزی و علوم عقلی مخالفت ورزیده، مجددا فعال شده و با طرح شبهه های بی پایه، طلاب جوان را از روی آوردن به علوم عقلی دلسرد می کند آن ها با طرح تقابل بین علوم عقلی و معارف اهل بیت به عقل ستیزی رنگ قداست می دهند، در حالی که نمی دانند با عقل ستیز معرفی کردن مکتب اهل بیت به این مکتب که بیش از هر مکتبی مشوق عقلانیت و تفکر عقلی است ضربه می زنند و آن را ضد عقل نشان می هند گاهی بین علوم عقلی و #فقه تقابل مصنوعی ایجاد می کنند و در موضع دفاع از فقه علوم عقلی را تحقیر می کنند و فتوا به کفر عالمان علوم عقلی می دهند؛ در حالیکه هیچ تقابلی بین فقه و علوم عقلی نیست و عالمان علوم عقلی ما اغلب خود فقیه هستند موضوع فقه و علوم عقلی کاملا از هم جدا است. حوزۀ فقه احکام شرعی فرعی است، و حوزۀ علوم عقلی عقاید و الاهیات است و تصور تعارض بین این ها نامعقول است. گاهی روایات اسلامی را در تقابل با علوم عقلی جلوه می دهند، در حالی که روایات اهل بیت بزرگترین مشوق علمای شیعه برای روآوردن به علوم و معارف عقلی است 🔶 برخی از کسانی که با فلسفه آشنا نیستند می پندارند که فلسفه خواندن به معنای تقلید از یونانیان است. آنها فکر می کنند یک فلسفه ای در یونان پدید آمد که از آن زمان تا امروز همۀ کسانی که به فلسفه علاقمند هستند، پیرو یونانیان هستند این کاملا نشان از بی خبری و ناآگاهی آنها از فلسفه است. در فلسفه تقلید بی معنا است و تقلید با روح فلسفه در تناقض است. به این ها باید گفت بدنیست یک دوره تاریخ فلسفۀ اسلامی و فلسفۀ غرب را مطالعه کنید تا به تنوع مکتب های فلسفی پی ببرید. صد ها مکتب فلسفی در دنیا هست که هیچ شباهتی به فلسفۀ یونان ندارد. در هند و چین هم فلسفه هست. در ایران قدیم هم فلسفه بود، چنانکه در غرب امروز هم فلسفه رایج است. بله، نام همه فلسفه است و در برخی مسائل بین آنها ممکن است مشابهتی باشد، اما این باعث نمی شود که بگوییم فلسفۀ علامه #طباطبایی مثلا همان فلسفه ارسطو است این مثل آن است که بگوییم یهود علم تفسیر و  فقه و کلام دارد و مسلمین هم علم تفسیر و فقه و کلام دارند  و چون نام هر دو یکی است و برخی مسائل آنها شبیه هم هستند پس تفسیر و فقه و کلام اسلامی همان  تفسیر و فقه و کلام یهودی است و علمای اسلام در این حوزه ها دنباله رو علمای یهودند! همان قدر که این حرف دربارۀ تفسیر و فقه و کلام خام و نادرست است دربارۀ فلسفه و عرفان هم خام و نادرست است.  مثلا در فلسفه اسلامی معاصر ما مباحثی دربارۀ هستی شناسی و معرفت شناسی و انسان شناسی مطرح می شود و عقاید و آراء گوناگون در آن بررسی می شود، اعم از آراء یونانیان، آراء فلاسفه اسلامی و آراء فلاسفۀ معاصر غرب 🔶 فلسفه و هیچ علمی با خطابه و توهین و بکارگیری عبارت های اهانت آمیز (مثل، کشک، پشم، قی کردۀ کفار و... ) و تمسخر و تکفیر اهل آن ابطال نمی شود. راه بحث در این زمینه توهین و تمسخر و تکفیر و خطابه و هوچی گری نیست، بلکه راهش وارد شدن به بحث علمی استدلالی است که مستلزم رسوخ در مباحث عقلی و قدرت استدلال منطقی است، که البته کار هرکسی نیست 🔶 منظور ما از فلسفه در اینجا مکتب یا فرد خاص از فلاسفه یا کتاب خاص نیست، بلکه مراد تفکر فلسفی است که همان تفکر عقلی روشمند است. و دفاع ما از فلسفه به این معنا است، نه دفاع از همۀ آراء یک مکتب فلسفی خاص یا یک فرد مثل ابن سینا و ملاصدرا. آنچه مهم است روش تفکر فلسفی است. از این روش دفاع می کنیم، و گرنه هیچ مکتب فلسفی و هیچ فیلسوف و کتاب فلسفه ای کامل و غیر قابل نقد نیست. چنانکه هیچ علمی ورای نقد نیست. جزء مهمی از فلسفه، نقد فلسفه ها و آراء فلاسفه است. 🌴 کانال استاد https://sapp.ir/dreshkevari ♦️کانال حوزه و فلسفه: ✅ @feghheakbar

بیان ناب استاد #فنایی_اشکوری در ضرورت و لزوم پرداختن حوزه ها به فلسفه و علوم عقلی ✅ @feghheakbar 👇👇👇

💎 اهمیت علوم عقلی و کاربرد آن در سایر علوم حوزوی تا چه حد هست؟ 🔴 پاسخ استاد #فنایی_اشکوری (استاد مسلّم فلسفه و عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی) : 🔶 مهمترین بعد دین عقاید دین است. در حوزۀ عقاید به ویژه در اصول دین تقلید راه ندارد. عقاید دین در  علوم عقلی بررسی می شوند، نه در فقه به معنای خاص آن که امروز رایج است. علم شریف #فقه از کتاب طهارت تا دیات عهده دار بیان وظیفۀ شرعی مکلف است، نه خدا شناسی و انسان شناسی و معاد شناسی. 🔶 عقاید در قرآن و سنت بیان شده است، اما همانطور که فقه عهده دار تبیین و اجتهاد در حوزۀ احکام است، کلام و حکمت الاهی هم عهده دار تبیین و اثبات عقاید دینی و شرح و تفسیر اجتهادی معارف اعتقادی و تثبیت بنیان های نظری آن است.   همچنین پاسخ به شبهات عقلی در حوزۀ عقاید در قلمرو علوم عقلی است، نه در قلمرو فقه.   🔶 اگر کسی با شبهات در زمینه عقاید آشنا باشد می داند که این شبهات بی شمار است و روز به روز در حال توسعه است. اگر عالمان علوم عقلی برای پاسخ به این شبهات اقدام نکنند و مؤسساتی در این زمینه فعالیت نکنند، شک و تردید در زمینه باورهای دینی روز به روز توسعه می یابد و بسیاری از ایمان ها متلزلزل می گردد. 🔶 در دهه های قبل دیدیم که مارکسیسم وارد ایران و برخی کشور های اسلامی شد و چگونه جمع بسیاری از جوانان و تحصیل کردگان و روشنفکران مسلمان را جذب و از دین خارج کرد. 🔶 چه کسانی در مقابل این جریان ایستادند و از کیان اندیشۀ دینی دفاع کردند؟ غیر از امثال علامه #طباطبایی و #مطهری که سرآمدان علوم عقلی بودند؟ 🔶 شبهه های مارکسیست ها درباره واجبات و محرمات و طهارت و شکیات نبود، بلکه درباب مسائلی همچون خدا و عالم ماورای طبیعت و حیات پس از مرگ بود.      🔶 عجیب است که مخالفان علوم عقلی با فلسفه های مادی و ماتریالیستی و ضد دینی که در دانشگاه های دنیا از جمله در دانشگاه های کشور های اسلامی رایج است هیچ مخالفتی ابراز نمی کنند و فلاسفۀ مادی را مورد حمله قرار نمی دهند؛ بلکه با فلسفۀ اسلامی و حکیمان مسلمان که در صددد تحکیم بنیان های عقیدتی دین و پاسخ دادن به شبهات ضد دینی هستند مخالفت می کنند و درس و تحقیق دربارۀ آن را تحریم می کنند. اگر نظر آنها عملی شود راه برای فلسفه های مادی هموار می شود و آن که در این میدان بازنده خواهد بود تفکر دینی است. 🔶 مخالفت با پرداختن حوزه های علمیه به علوم عقلی خالی کردن میدان برای ورود و نفوذ افکار مادی و ضد دینی است. 🔶 با فقه نمی توان با فلسفه های مادی مقابله کرد. این سخن به معنای ضعف فقه نیست، بلکه رسالت فقه چیز دیگری است و موضوعش متفاوت با این موضوعات است. آنچه در اینجا نیاز داریم فلسفه و کلام است که روش آن عقلی و نقلی است و در بخش عقلی آن از فلسفه استفاده می کند. 🍃 کانال استاد در سروش: https://sapp.ir/dreshkevari ♦️ کانال حوزه و فلسفه: http://eitaa.com/joinchat/3205103617C5d4dde0c5e

بیان ناب استاد #فنایی_اشکوری در ضرورت و لزوم پرداختن حوزه ها به فلسفه و علوم عقلی ✅ @feghheakbar 👇👇👇

💎 اهمیت علوم عقلی و کاربرد آن در سایر علوم حوزوی تا چه حد هست؟ 🔴 پاسخ استاد #فنایی_اشکوری (استاد مسلّم فلسفه و عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی) : 🔶 مهمترین بعد دین عقاید دین است. در حوزۀ عقاید به ویژه در اصول دین تقلید راه ندارد. عقاید دین در  علوم عقلی بررسی می شوند، نه در فقه به معنای خاص آن که امروز رایج است. علم شریف #فقه از کتاب طهارت تا دیات عهده دار بیان وظیفۀ شرعی مکلف است، نه خدا شناسی و انسان شناسی و معاد شناسی. 🔶 عقاید در قرآن و سنت بیان شده است، اما همانطور که فقه عهده دار تبیین و اجتهاد در حوزۀ احکام است، کلام و حکمت الاهی هم عهده دار تبیین و اثبات عقاید دینی و شرح و تفسیر اجتهادی معارف اعتقادی و تثبیت بنیان های نظری آن است.   همچنین پاسخ به شبهات عقلی در حوزۀ عقاید در قلمرو علوم عقلی است، نه در قلمرو فقه.   🔶 اگر کسی با شبهات در زمینه عقاید آشنا باشد می داند که این شبهات بی شمار است و روز به روز در حال توسعه است. اگر عالمان علوم عقلی برای پاسخ به این شبهات اقدام نکنند و مؤسساتی در این زمینه فعالیت نکنند، شک و تردید در زمینه باورهای دینی روز به روز توسعه می یابد و بسیاری از ایمان ها متزلزل می گردد. 🔶 در دهه های قبل دیدیم که مارکسیسم وارد ایران و برخی کشور های اسلامی شد و چگونه جمع بسیاری از جوانان و تحصیل کردگان و روشنفکران مسلمان را جذب و از دین خارج کرد. 🔶 چه کسانی در مقابل این جریان ایستادند و از کیان اندیشۀ دینی دفاع کردند؟ غیر از امثال علامه #طباطبایی و #مطهری که سرآمدان علوم عقلی بودند؟ 🔶 شبهه های مارکسیست ها درباره واجبات و محرمات و طهارت و شکیات نبود، بلکه درباب مسائلی همچون خدا و عالم ماورای طبیعت و حیات پس از مرگ بود.      🔶 عجیب است که مخالفان علوم عقلی با فلسفه های مادی و ماتریالیستی و ضد دینی که در دانشگاه های دنیا از جمله در دانشگاه های کشور های اسلامی رایج است هیچ مخالفتی ابراز نمی کنند و فلاسفۀ مادی را مورد حمله قرار نمی دهند؛ بلکه با فلسفۀ اسلامی و حکیمان مسلمان که در صددد تحکیم بنیان های عقیدتی دین و پاسخ دادن به شبهات ضد دینی هستند مخالفت می کنند و درس و تحقیق دربارۀ آن را تحریم می کنند. اگر نظر آنها عملی شود راه برای فلسفه های مادی هموار می شود و آن که در این میدان بازنده خواهد بود تفکر دینی است. 🔶 مخالفت با پرداختن حوزه های علمیه به علوم عقلی خالی کردن میدان برای ورود و نفوذ افکار مادی و ضد دینی است. 🔶 با فقه نمی توان با فلسفه های مادی مقابله کرد. این سخن به معنای ضعف فقه نیست، بلکه رسالت فقه چیز دیگری است و موضوعش متفاوت با این موضوعات است. آنچه در اینجا نیاز داریم فلسفه و کلام است که روش آن عقلی و نقلی است و در بخش عقلی آن از فلسفه استفاده می کند. 🍃 کانال استاد در سروش: https://sapp.ir/dreshkevari ♦️ کانال حوزه و فلسفه: ✅ @feghheakbar

#سوالات_اعضا آیا منبعی هست که به شبهات و اشکالات مخالفین فلسفه و عرفان پرداخته باشه؟ گاهی شبهات و اشکالاتی که درباره ابن عربی، حرمت خواندن فلسفه ،وحدت وجود و...مطرح می کنند، باعث کند شدن روند فلسفه خوانی میشه.چه بسا توقف . ممنون پاسخ: کتب زیر رو تهیه کنید و بخونید: ۱. بنیان مرصوص آقای مظفری چاپ موسسه آموزشی_پژوهشی امام خمینی ۲. بررسی فقهی فلسفه ورزی آیت الله #اعرافی ۳. دفاع از عقلانیت استاد #فنایی_اشکوری ♦️ کانال حوزه و فلسفه: ✅ @feghheakbar

این کتاب اخیر استاد #فنایی_اشکوری به نام "دفاع از عقلانیت" هم راهبردیه و تاحدودی جاش به عنوان یک موضوع منسجم، خالی بود. 👇👇👇👇👇 @dreshkevari خذه فاغتنم ♦️ کانال حوزه و فلسفه: ✅ @feghheakbar

🍃 #تازه_های_نشر #معرفی_کتاب کتاب "دفاع از عقلانیت" منتشر شد. دفاع از عقلانیت: پاسخی به پرسش ها و شبهات رایج درباره فلسفه اسلامی مولف : محمد #فنایی_اشکوری ناشر کتاب : انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) تعداد صفحات: ۹۶ در مقدمه کتاب آمده است: برخی از عالمان دینی در فرهنگ اسلامی از فلسفه به عنوان پشتوانه عقلانی باورهای دینی بهره برده اند، اما گروهی دیگر از آنان با فلسفه به مخالفت برخاسته اند. در این نوشتار می‌کوشیم برخی از زمینه ها و علل مخالفت با فلسفه را بررسی، و پاره ای از برداشت های ناصواب در این زمینه را نقد و از تفکر فلسفی که چیزی جز اِعمال عقلانیت نیست، دفاع کنیم. @dreshkevari ♦️ کانال حوزه و فلسفه: ✅ @feghheakbar

#پیشنهاد_به_حوزه ۱ وضعیت حجاب در قم، هر ماه بدتر از ماه قبل ... نمیگم هر شش ماه بدتر از شش ماه قبل، میگم هر ماه بدتر از ماه قبل ... یک بنده خدایی گفت قم رو مثل واتیکان، یک کشور مستقل کنیم. اون موقع همه از جمله خودم به اون شخص حمله‌ور شدیم ... ولی ظاهرا با این روال تمدن گریزی حوزه علمیه و ضعف و استیصالش در تمدن سازی، نه تنها باید قم رو واتیکان کنیم بلکه اگه روال همین طور پیش بره باید خیابان ارم و پل آهن‌چی رو به واتیکان تبدیل کنیم نه کل قم. پاساژهای فروش گسترده و ارزان مانتوهای کوتاه و باز و هنجار شکن، در سطح قم زیاد شده. حالا هی در مسجد اعظم و شبستان ها درس خارج خمس برقرار کنید. کانت و هگل و فوکویاما و راسل و پوپر و مارکس و فروید، جایی برای خدا دیگه نگذاشتن، چه برسه به احکام. اون‌هم تازه خمس. رهبری در دیدار با مجمع عالی حکمت اسلامی به تدریس فلسفه در مسجد اعظم توصیه کردند. به نظرم همین یک توصیه رونق خوبی به حوزه و عقلانیت حوزه می دهد. و حوزه را از فشل بودن و خمودگی و ناتوانی ۹۸ درصد روحانیون و طلبه های ملبس در پاسخگویی به علوم انسانی، دور می سازد. در قم یک دانشجوی پزشکی با طلبه‌ای بحث می‌کرد، گفت: "حاج آقا شما همه چیز رو نفی و نهی می‌کنید. متفکران غربی و علوم انسانی غربی رو نفی می‌کنید. اما مشت خودتون هم خالیه. الان دانشجوی روانشناسی در دانشگاه فروید میخونه. الان شما اگر روانشناسی اسلامی به صورت فنّی و گسترده و کلاسیک دارید به ما ارایه بدید". ... آن طلبه ملبس هم سکوت کرد و حرفی نداشت. این وضعیت اکثریت عزیزان عمامه به سر ماست. از همین سال تحصیلی پیش رو می‌شود تدریس فلسفه را در یکی از شبستان‌ها شروع کرد. مدرس های خوبی هم داریم مثل حضرات: #خسروپناه، #یزدان_پناه، #ربانی، #فیاضی، #کبیر، #محسن_قمی، #محمدرضایی، #فنایی_اشکوری و... کسانی که در فلسفه تطبیقی دستی داشته باشند. همین باعث ارتقای علمی طلاب و آگاهی آن‌ها با جهان می‌شود. و باعث جذابت طلاب نزد مردم می‌شود. چرا که مردم وقتی علمیت ببینند، خضوع می‌کنند. و گرنه به قول آیت الله #جوادی_آملی: ما اگر بفهمیم چی بگوییم، دنیا مشتاق است. حرف‌های #عوامانه داریم، نمی‌خواهند دیگر! به تعبیر آیت الله #سبحانی، "خود امام صادق علیه السلام هم شاگردانش را در علوم مختلف تقسیم بندی می کرد و هر یک را در علمی متخصص می‌کرد" ... تازه این مال قدیم هست که علوم، بسیط بودند، الان که علوم به شدت تخصصی و گسترده شده‌اند. به مدیریت محترم حوزه عرض می‌کنیم، این گوی و این میدان. این یکی از توصیه‌های شفاف و آسان رهبری و در عین حال بسیار نشاط آفرین و انگیزه‌ساز که می‌تواند فضا و سطح حوزه را ارتقا دهد. یکی از علل موفقیت آیت الله رئیسی نسبت به ریاست قبلی، علاوه بر دغدغه و پویایی و قدرت تشخیص میدانی، این هست که نکات مثبت رو سریعا عملیاتی می‌کنند. حتی فرمود من در صفحات مجازی‌ام (مثل اینستاگرام) کامنت ها رو میخونم ... واقعا درود بر این فهم و درک و درایت ایشان. و گرنه نشستن داخل کتاب‌خانه و صرفا پرداختن به نظریه‌پردازی کافی نیست. به ویژه برای کسانی که مسئولیت به عهده دارند. از فرصت ها باید استفاده کرد. مَنْ فُتِحَ لَهُ بَابُ خَیْرٍ فَلْیَنْتَهِزْهُ فَاِِنَّهُ لایَدْرِی مَتَی یُغْلَقُ عَنْهُ؟ / اِنتَهِزوا فُرَصَ الخَیر فإنّها تَمُرُّ مَرَّ السَّحابٍ / ایّاكَ والتَّفریطَ عِندَ اِمكانِ الفُرصةِ فَاِنَّهُ میدانٌ یَجری لِأَهلِهِ بِالخُسران / الفرصةُ سریعةُ الفَوتِ بَطئیةُ العَودِ! / رُبَّ فائتٍ لایُدرَكُ اِلحاقُه! به امید اینکه به زودی روی تابلو اعلانات مسجد اعظم و شبستان‌ها، این عبارات رو ببینیم: _ درس خارج پلورالیزم استاد ... _ درس خارج کیفیت ارتباط حق با خلق استاد ... _ درس خارج تکامل برزخی استاد ... _ درس خارج براهین اثبات واجب استاد ... _ درس خارج نقد کانت استاد ... _ درس خارج نقد تعدد قرائات استاد ... _ درس خارج جایگاه تکوینی انسان‌کامل استاد ... _ درس خارج ولایت در عرفان و حکمت استاد ... _ درس خارج مساله شَرّ استاد ... _ درس خارج نقد هایدگر بر اساس مبانی ملاصدرا استاد ... _ امین دهقانی ♦️ کانال حوزه و فلسفه: ✅ @feghheakbar

💢 مصاحبه با استاد #فنایی_اشکوری ⭕️ سوال : مقام معظم رهبری بارها از جمله در سفر چند سال پیش به قم و همچنین اخیرا در دیدار با اعضای برگزار کننده همایش حکیم طهران و اعضای مجمع عالی حکمت اسلامی به ترویج علوم عقلی و فلسفه در حوزه علمیه اشاره و تأکید داشتند. به نظر شما این دسته از علوم چه روندی را اکنون در حوزه ها طی می کنند که ایشان نسبت به آن هشدار دادند؟ 🔴 پاسخ : 🔶 در مقایسه با گذشته امروزه در حوزۀ علمیه قم استقبال خوبی از علوم عقلی می شود و درس های متعددی در زمینه های کلام، فلسفه و عرفان وجود دارد. همچنین مراکز و مؤسساتی در زمینه های مختلف علوم عقلی فعال هستند، مانند مجمع عالی حکمت اسلامی که به پیشنهاد مقام معظم رهبری و حمایت معظم له تأسیس شد. وضع نشریات اعم از مجله و کتاب نیز در این زمینه ها بد نیست. 🔶 اما با این حال کمبودها و مشکلات در این حوزه بسیار است. آنچه در حال حاضر داریم برای جبران عقب ماندگی های چند صد ساله کافی نیست و برای جبران این عقب ماندگی به تدبیر و تلاش بیشتری نیازمند هستیم. 🔶 افزون بر این متاسفانه جریانی که در طول تاریخ با تفکر و عقل ورزی و علوم عقلی مخالفت ورزیده، مجددا فعال شده و با طرح شبهه های بی پایه، طلاب جوان را از روی آوردن به علوم عقلی دلسرد می کند آن ها با طرح تقابل بین علوم عقلی و معارف اهل بیت به عقل ستیزی رنگ قداست می دهند، در حالی که نمی دانند با عقل ستیز معرفی کردن مکتب اهل بیت به این مکتب که بیش از هر مکتبی مشوق عقلانیت و تفکر عقلی است ضربه می زنند و آن را ضد عقل نشان می هند گاهی بین علوم عقلی و فقه تقابل مصنوعی ایجاد می کنند و در موضع دفاع از فقه علوم عقلی را تحقیر می کنند و فتوا به کفر عالمان علوم عقلی می دهند؛ در حالیکه هیچ تقابلی بین فقه و علوم عقلی نیست و عالمان علوم عقلی ما اغلب خود فقیه هستند موضوع فقه و علوم عقلی کاملا از هم جدا است. حوزۀ فقه احکام شرعی فرعی است، و حوزۀ علوم عقلی عقاید و الاهیات است و تصور تعارض بین این ها نامعقول است. گاهی روایات اسلامی را در تقابل با علوم عقلی جلوه می دهند، در حالی که روایات اهل بیت بزرگترین مشوق علمای شیعه برای روآوردن به علوم و معارف عقلی است 🔶 برخی از کسانی که با فلسفه آشنا نیستند می پندارند که فلسفه خواندن به معنای تقلید از یونانیان است. آنها فکر می کنند یک فلسفه ای در یونان پدید آمد که از آن زمان تا امروز همۀ کسانی که به فلسفه علاقمند هستند، پیرو یونانیان هستند این کاملا نشان از بی خبری و ناآگاهی آنها از فلسفه است. در فلسفه تقلید بی معنا است و تقلید با روح فلسفه در تناقض است. به این ها باید گفت بدنیست یک دوره تاریخ فلسفۀ اسلامی و فلسفۀ غرب را مطالعه کنید تا به تنوع مکتب های فلسفی پی ببرید. صد ها مکتب فلسفی در دنیا هست که هیچ شباهتی به فلسفۀ یونان ندارد. در هند و چین هم فلسفه هست. در ایران قدیم هم فلسفه بود، چنانکه در غرب امروز هم فلسفه رایج است. بله، نام همه فلسفه است و در برخی مسائل بین آنها ممکن است مشابهتی باشد، اما این باعث نمی شود که بگوییم فلسفۀ علامه #طباطبایی مثلا همان فلسفه ارسطو است این مثل آن است که بگوییم یهود علم تفسیر و  فقه و کلام دارد و مسلمین هم علم تفسیر و فقه و کلام دارند  و چون نام هر دو یکی است و برخی مسائل آنها شبیه هم هستند پس تفسیر و فقه و کلام اسلامی همان  تفسیر و فقه و کلام یهودی است و علمای اسلام در این حوزه ها دنباله رو علمای یهودند! همان قدر که این حرف دربارۀ تفسیر و فقه و کلام خام و نادرست است دربارۀ فلسفه و عرفان هم خام و نادرست است.  مثلا در فلسفه اسلامی معاصر ما مباحثی دربارۀ هستی شناسی و معرفت شناسی و انسان شناسی مطرح می شود و عقاید و آراء گوناگون در آن بررسی می شود، اعم از آراء یونانیان، آراء فلاسفه اسلامی و آراء فلاسفۀ معاصر غرب 🔶 فلسفه و هیچ علمی با خطابه و توهین و بکارگیری عبارت های اهانت آمیز (مثل، کشک، پشم، قی کردۀ کفار و... ) و تمسخر و تکفیر اهل آن ابطال نمی شود. راه بحث در این زمینه توهین و تمسخر و تکفیر و خطابه و هوچی گری نیست، بلکه راهش وارد شدن به بحث علمی استدلالی است که مستلزم رسوخ در مباحث عقلی و قدرت استدلال منطقی است، که البته کار هرکسی نیست 🔶 منظور ما از فلسفه در اینجا مکتب یا فرد خاص از فلاسفه یا کتاب خاص نیست، بلکه مراد تفکر فلسفی است که همان تفکر عقلی روشمند است. و دفاع ما از فلسفه به این معنا است، نه دفاع از همۀ آراء یک مکتب فلسفی خاص یا یک فرد مثل ابن سینا و ملاصدرا. آنچه مهم است روش تفکر فلسفی است. از این روش دفاع می کنیم، و گرنه هیچ مکتب فلسفی و هیچ فیلسوف و کتاب فلسفه ای کامل و غیر قابل نقد نیست. چنانکه هیچ علمی ورای نقد نیست. جزء مهمی از فلسفه، نقد فلسفه ها و آراء فلاسفه است. _ @dreshkevari ♦️کانال حوزه و فلسفه: ✅ @feghheakbar

#معرفی_کتاب 💢 مقدمه‌اي بر فلسفۀ اسلامی معاصر اثر محمد #فنایی_اشکوری موضوع این کتاب جایگاه فلسفۀ اسلامی معاصر و دیدگاه‌های فیلسوفان اسلامی در ایران معاصر است که برای نخستین بار اندیشه‌های فلسفی دوازده تن از برجسته‌ترین فیلسوفان مسلمان معاصر را بررسی مي‌کند. این فیلسوفان عبارتند از: #امام_خمینی، علامه سید محمد حسین #طباطبایی، علامه شهید مرتضی #مطهری، استاد مهدی #حائری یزدی، علامه سید جلال الدین #آشتیانی، علامه حسن #حسن_زاده_آملی، علامه عبدالله #جوادی_آملی، علامه محمدتقی #جعفری، علامه شهید سید محمد باقر #صدر، علامه محمد تقی #مصباح_یزدی، سید حسین #نصر، و سید احمد #فردید. چاپ نخست این کتاب در سال ۱۳۸۹ به بازار آمد. این کتاب شما را با جدیدترین اندیشه های بزرگترین فیلسوفان معاصر اسلامی آشنا می کند. مباحث این کتاب می‌تواند در انتخاب موضوع برای نگارش پایان نامه به دانشجویان رشته فلسفه نیز کمک کند. این کتاب به زبان انگلیسی نیز ترجمه و منتشر شده است. .Mohammad Fanaei Eshkevari, An Introduction to Contemporary Islamic Philosophy, translated by Mostafa Hoda'i, London: MIU Press, 2012. مرکز پخش: قم، کتابفروشی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

#معرفی_کتاب 💢 بحران معرفت: نقد عقلانیت و معنویت تجددگرا / اثر دکتر #فنایی_اشکوری "بحران معرفت" کتابی است در نقد دیدگاه‌های آقای مصطفی #ملکیان. ایشان طی گفتارها و مقالاتی که در کتاب راهی به رهایی گردآوری شده است، دیدگاهایشان را در بسیاری از مباحث جاری در فضای فکری ایران مطرح کرده‌اند. آقای ملکیان از موضع تجددگرایی و سکولاریسم، تفکر سنتی اسلامی را نقد مي‌کنند. کتاب بحران معرفت پاسخی است به برخی از نظرهایی که ایشان در کتابشان مطرح کرده‌اند. ناشر: انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی ♦️ کانال حوزه و فلسفه: ✅ @feghheakbar

🔴 نقد دکتر #فنایی_اشکوری بر #سروش: اديب ما ظاهرا فقط در بند الفاظ و بازي با كلمات بوده و از معنا غافل. تشبيه آن بنده خدا به جمال عبدالناصر مصري تشبيه ريسمان به آسمان است؛ چون ظاهرا فقط در بخشي از اسمشان اشتراك دارند. وجه شبه ديگري متصور نيست. از اين باردتر حكايت كروبي و كروبيان است كه طنز بي مزه اي است تضحك بها الثكلي. ✅ @dreshkevari ______________________ 🔴 و نیز پاسخ احمدحسین شریفی: 👇👇👇 ✅ https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi/1150 ______________________ 🔴 براي شناخت انديشه هاي قرآن ستيز سروش، به فهرست مطالب اين كانال (دکتر ابوالفضل ساجدی) مراجعه فرماييد: 👇👇👇 ✅ https://eitaa.com/sajedi_ir/672

💢 روش آموزش فلسفه ◽️ #سیرمطالعاتی _ #فنایی_اشکوری : 👇 @dreshkevari

💢 معرفی بیش از ۲۰ اثر استاد #فنایی_اشکوری (متخصص فلسفه، عرفان و معرفت شناسی) در صفحه رسمی ایشان: 👇 www.fanaei.ir/amp/category/books/

💢 مواجهه حوزه علمیه قم با فلسفه غرب ▫️ گزارشی از سخنرانی برگزار شده استاد محمد #فنایی_اشکوری @dreshkevari 👈 متن گزارش فوق ♦️ حوزه علمیه تمدن ساز: ✅ @feghheakbar

درگذشت استاد فقید و محقق فرهیخته مرحوم دکتر احمد مهدوی دامغانی رضوان الله تعالی علیه را به همه طالبان علم و فضیلت تسلیت عرض می کنم. او در دانشگاه هاروارد تاریخ اسلام تدریس مي‌کرد. او در ادبیات فارسی و عربی و علوم اسلامی به ویژه تاریخ اسلام متبحر بود. از ویژگی های بارز او حب به اهل بیت بود. هرگاه نام مبارک سید الشهدا را می آورد اشک از دیدگانش جاری می شد. این استاد پرآوازه هاروارد از باب وظیفۀ دینی، نه به دلیل و انگیزه‌اي دیگر، در محافل دینی در آمریکا سخنرانی مي‌کردند و در سخنرانی هایش توجه خاصی به ذکر مصائب اهل البیت (ع) داشت. حقیر ضمن اینکه بارها در مجالسشان شرکت داشتم چندبار توفیق دیدار با ایشان در منزلشان در فیلادلفیا را داشتم. ضمناً ایشان کتابخانۀ ارزشمندی در منزلشان داشتند که چند سال پیش شنیدم که کتابخانۀ کنگره آمریکا، کلیۀ کتاب‌های ایشان را خریداری کرده است. آقای مهدوی از دوستان شهید مطهری و شهید دکتر بهشتی بود. هر گاه نامی از آن بزرگان به میان می آمد، خاطراتی از آنها نقل می کرد و اشک از ديدگانش جاری مي‌شد و از اینکه جامعۀ اسلامی چنین سرمایه‌های ارزشمندی را قبل از اینکه بهرۀ کافی را از وجودشان ببرد از دست داد، تاسف مي‌خورد. با اینکه مشهور است ایشان با فلسفه و عرفان چندان موافق نیست، اما اصرار زیادی داشتند که بنده در دانشگاه هاروارد فلسفه و عرفان اسلامی تدریس کنم و معتقد بودند که حضورم در آنجا ضروری‌تر و مفید‌تر از حضورم در ایران است و تأکید مي‌کردند که شخصاً مقدمات آن را فراهم مي‌کنند. بنده به رغم احترامی که برای ایشان قائل بودم و تردیدی در نیت خیر و تشخیص صائبشان ایشان نداشتم به دلایلی نمی توانستم پیشنهادشان را بپذیرم. تواضع و خاکساری، لطف و مهربانی و اخلاص و صفای باطن در وجود این مرد عالم موج مي‌زد. با وجود جایگاه علمی بسیار بالا و سال‌ها تدریس در دانشگاه‌های بزرگ جهان، روحیه‌اش همچنان همان روحیۀ طلبگی بود. چه نادرند چنین انسان‌هایی! خدایش رحمت کناد. ✍ #فنایی_اشکوری https://eitaa.com/dreshkevari

♻️ علوم و معارف لازم و عمومی برای شناخت اسلام و معرفی آن استاد #فنایی_اشکوری https://eitaa.com/dreshkevari ♦️ حوزه علمیه تمدن ساز: ✅ @feghheakbar

💢 منظور از پشتیبانی حوزه از نظام چیست؟ ▫️ حوزه علمیه باید حامی و پشتیبان نظام اسلامی باشد و از تمام ظرفیت هایش برای ایجاد دولت نیرومند و حرکت به سمت تمدن نوین اسلامی بکار گیرد. برای اینکه منظور از این پشتیبانی روشن شود توجه به نکات زیر ضروری است. 🔸 ۱. اولا منظور از پشتیبانی، تنها اعلام حمایت ظاهری در مناسبت ها و حوادث و صدور اطلاعیه در تایید نظام و در محکومیت دشمنان نیست. این حداقل کاری است که از هر انسان مسئول و دلسوزی انتظار می رود و کاری از این آسان تر و بی زحمت تر نداریم، گرچه متاسفانه برخی حتی از این مقدار همراهی هم دریغ می کنند و حتی حاضر به پیشتیبانی بی ضرر و بی هزینه لفظی هم نیستند. 🔸 ۲. ثانیا منظور حمایت احساسی و هیجانی و شعاری سطحی نیست، چنانکه مواجهه جناحی و حزبی با دولت ها هم مراد نیست. 🔸 ۳. ثالثا منظور از پشتیبانی توجیه کارهای غلط، خطا ها، بی عدالتی ها و ناکارآمدی ها نیست. توجیه گری و ماله کشی خطاها بدترین عارضه ای است که ممکن است یک نهاد علمی دینی به آن مبتلا شود. بلکه بر عکس اولین و قوی ترین نقاد نظام باید حوزه علمیه باشد. کارگزاران حکومت باید بدانند که چشم بیدار و زبان گویا و منطق قدرتمندی هست که همه کارهایشان را زیر نظر دارد و باید مواظب باشند تا دست از پا خطا نکنند. حوزه در قبال نقض منافع ملی، حقوق ملت و اصول و ارزش های اسلامی و قانون اساسی کمترین تسامحی را نباید از خود نشان دهد. روحانیت باید پناهگاه و پیشتیبان و صدای رسای کسانی باشد که حقشان ممکن است در ادارات و نهادها و سازمان های دولتی تضییع شود. ▫️ نه مخالفت، نه خنثی بودن، نه موافقت سطحی و توجیه گرانه هیچیک در شأن حوزۀ علیمه نیست. روحانیت، وفادار به نظام و حامی و پشتیبان اصلی نظام است و نظام خط قرمز اوست و در عین حال نقاد و حسابرس و هشداردهنده و هدایتگر باید باشد. مرز حوزه دولتی و غیر دولتی اینجاست. حوزه دولتی حوزه ای است که بخاطر منافع صنفی و گاه فردی اش توجیه گر نظام حاکم باشد، اما حوزه مستقل و آزاد فرادولتی است، هم حامی است و هم منتقد. حمایتش هم بخاطر منافع شخصی و صنفی نیست، بلکه بخاطر این است که نظام را حق می داند و حمایت دفاع از آن را حمایت و دفاع از حق می داند که فلسفۀ وجودی حوزه است. ▫️ نکته پایانی این است که چه حمایت و دفاع و چه نقد و اصلاح حاکمیت از سوی حوزه باید بر اساس شناخت عمیق و کارشناسانه و تحلیل علمی باشد، نه سطحی و عامیانه و این امر مستلزم آشنایی عمیق حوزویان با فرهنگ و دانش زمانه و آگاهی آنها از مقتضیات و نیازها و چالش های متحول زمان است. ✍ استاد #فنایی_اشکوری @dreshkevari ✅ @feghheakbar

💢 ضرورت جهاد تبیین مستلزم تحول اساسی در نظام آموزشی حوزه علیمه است فرضیه ای که در اینجا طرح می شود این است که بدون تحول اساسی در نظام آموزشی حوزه های علمیه جهاد تبیین آن گونه که شایسته است امکان تحقق ندارد. چه کسی می تواند جهاد تبیین کند؟ کسی می تواند وارد میدان جهاد تبیین شود که با مباحث نیازمند به تبیین آشنا باشد. یعنی موضوعات، پرسش ها و چالش های رایج را بشناسد و توان پاسخگویی به آنها و روشنگری دربارۀ آنها را داشته باشد. از طرح ها، فتنه، و نقشه های دشمن آگاه باشد و راه مواجهه با آنها را بداند. جهاد تبیین واجب است، اما آیا همه ما آمادگی و توان انجام این تکلیف را داریم؟ گرچه گام های مثبتی در تحول حوزه برداشته شده است اما بی شک برنامه های سنتی و رایج حوزه ها برای رسیدن به چنین شناخت و توانی کافی نیست. جهاد تبیین امروز غیر از تبلیغ سنتی است و روش و محتوای آن بسیار متفاوت با گذشته است. رسالت دین امر ثابتی است که عبارت است از هدایت انسان به سمت فلاح و سعادت و اصولی هم که به فلاح و سعادت منتهی می شود ثابت و ازلی است و تغییر پذیر نیست. اما شیوه تعلیم دین و مقابله با موانع از تحولات زمان اثر می پذیرد. پرسشها و انتظارات و بطور کلی ذهنیت انسان ها و فرهنگ جوامع در طی زمان دستخوش تغییر می شود و در نتیجه شیوه پاسخگویی نیز همواره باید متحول شود. وقتی تکلیفی واجب شود تحصیل مقدماتش هم واجب می شود. لازمه این سخن ضرورت تحول اساسی در محتوا و روش آموزش و پژوهش و تبلیغ در حوزه های علمیه است. اگر تبیین واجب است، این تحول نیز واجب است و نمی توان آن را نادیده گرفت. و اگر این واجب فوری است وجوب ایجاد این تحول نیز فوری است. آیا مراکز حوزوی ما در این مسیر قرار دارند؟ آیا به این ضرورت و فوریت توجه هست؟ ما هنگامی می توانیم مدعی شویم که آمادگی برای جهاد تبیین داریم که به اندازه کافی عالمان دینی زبان دان و صاحب نظر در رشته های مختلف علوم گوناگون بویژه #علوم_انسانی داشته باشیم. هنگامی می توانیم مدعی شویم که می توانیم در جهاد تبیین شرکت کنیم که بتوانیم نیازهای معرفتی و فکری جامعۀ اسلامی را تأمین کنیم، از طراحی عقلانی و کارآمد اصل نظام تا کمک به حل معضلات فرهنگی، سیاسی، حقوقی، اخلاقی، تربیتی و غیره. بنابراین جهاد تبیین را باید از خود حوزه شروع کرد. جهاد تبیین کاری تخصصی است. هیچکس نمی تواند در همه زمینه ها وارد میدان جهاد تبیین شود و به همه پرسش‌ها و شبهه ها پاسخ دهد، جز در حد شعار و خطابه بی اثر. مجاهد میدان تبیین باید متخصص و متمحض در یک رشته علمی خاص باشد. امروزه تعداد علوم و زیرشاخه های آنها بی شمار است. بسیاری از این علوم بویژه علوم انسانی که زیرشاخه های بسیار دارند با معارف دین و نظام اسلامی ارتباط دارند. حوزه های علمیه باید در رشته های گوناگون مورد نیاز، دانش آموخته و محقق و مبلغ داشته باشند تا بتوانند این نیاز را تأمین کنند. تحقق این امر نیازمند تحول اساسی در نظام آموزشی حوزه است. نظام آموزشی موجود بر اساس نیازهای و چالش های امروز تدوین نشده و پاسخگوی آن نیست. نکته زیر به عنوان نقطۀ شروع این بحث در اینجا طرح می شود تا هرکس که به این باور رسیده و این ضرورت را احساس می کند بحث را دنبال کند. هر دانش آموخته حوزه علمیه که بخواهد در جهاد تبیین موفق باشد باید مراحل زیر را طی کرده باشد: ▫️ آشنایی با کلیات علوم و معارف اسلامی، ▫️ آشنایی با ابزارها، مهارت ها و روش های تعلیم و تحقیق و تبلیغ مانند زبان، ادبیات و دانش رسانه، ▫️ تخصص در یکی از شاخه ها یا زیرشاخه های علوم اسلامی، مانند تعلیم و تربیت اسلامی ▫️ آشنایی با یکی از شاخه های علوم جدید بویژه علوم انسانی مرتبط با شاخه ای از علوم اسلامی که فرد در آن تخصص دارد، مانند دانش تعلیم و تربیت جدید، ▫️ و آشنایی با فلسفه مرتبط با آن شاخه علمی مورد نظر، مانند فلسفۀ تعلیم و تربیت. این برنامه باید چنان طراحی شود که در زمان معقولی مثلا کمتر از ده سال از زمان ورود طلبه به حوزه به ثمر رسد. برنامه آموزشی حوزه علمیه هنگامی موفق و پاسخگوی نیاز روز است که بتواند دستکم این انتظار را برآورد و هزاران نفر دانش آموخته ای که مدارج فوق را در رشته های مختلف طی کرده اند پرورش دهد. ✍ استاد محمد #فنایی_اشکوری ♦️ حوزه علمیه تمدن ساز: ✅ @feghheakbar

💢 فرازی از مقاله "پیشگامان حوزه علمیه شیعه در مواجهه با فلسفه غرب" مشاهده کامل منبع ✍ استاد #فنایی_اشکوری ✅ @feghheakbar

💢 سهم فلسفه و نقش فیلسوف در گذار از بحران های اجتماعی ✍ استاد #فنایی_اشکوری

💢 ضرورت جهاد تبیین مستلزم تحول اساسی در نظام آموزشی حوزه علیمه است فرضیه ای که در اینجا طرح می شود این است که بدون تحول اساسی در نظام آموزشی حوزه های علمیه جهاد تبیین آن گونه که شایسته است امکان تحقق ندارد. چه کسی می تواند جهاد تبیین کند؟ کسی می تواند وارد میدان جهاد تبیین شود که با مباحث نیازمند به تبیین آشنا باشد. یعنی موضوعات، پرسش ها و چالش های رایج را بشناسد و توان پاسخگویی به آنها و روشنگری دربارۀ آنها را داشته باشد. از طرح ها، فتنه، و نقشه های دشمن آگاه باشد و راه مواجهه با آنها را بداند. جهاد تبیین واجب است، اما آیا همه ما آمادگی و توان انجام این تکلیف را داریم؟ گرچه گام های مثبتی در تحول حوزه برداشته شده است اما بی شک برنامه های سنتی و رایج حوزه ها برای رسیدن به چنین شناخت و توانی کافی نیست. جهاد تبیین امروز غیر از تبلیغ سنتی است و روش و محتوای آن بسیار متفاوت با گذشته است. رسالت دین امر ثابتی است که عبارت است از هدایت انسان به سمت فلاح و سعادت و اصولی هم که به فلاح و سعادت منتهی می شود ثابت و ازلی است و تغییر پذیر نیست. اما شیوه تعلیم دین و مقابله با موانع از تحولات زمان اثر می پذیرد. پرسشها و انتظارات و بطور کلی ذهنیت انسان ها و فرهنگ جوامع در طی زمان دستخوش تغییر می شود و در نتیجه شیوه پاسخگویی نیز همواره باید متحول شود. وقتی تکلیفی واجب شود تحصیل مقدماتش هم واجب می شود. لازمه این سخن ضرورت تحول اساسی در محتوا و روش آموزش و پژوهش و تبلیغ در حوزه های علمیه است. اگر تبیین واجب است، این تحول نیز واجب است و نمی توان آن را نادیده گرفت. و اگر این واجب فوری است وجوب ایجاد این تحول نیز فوری است. آیا مراکز حوزوی ما در این مسیر قرار دارند؟ آیا به این ضرورت و فوریت توجه هست؟ ما هنگامی می توانیم مدعی شویم که آمادگی برای جهاد تبیین داریم که به اندازه کافی عالمان دینی زبان دان و صاحب نظر در رشته های مختلف علوم گوناگون بویژه #علوم_انسانی داشته باشیم. هنگامی می توانیم مدعی شویم که می توانیم در جهاد تبیین شرکت کنیم که بتوانیم نیازهای معرفتی و فکری جامعۀ اسلامی را تأمین کنیم، از طراحی عقلانی و کارآمد اصل نظام تا کمک به حل معضلات فرهنگی، سیاسی، حقوقی، اخلاقی، تربیتی و غیره. بنابراین جهاد تبیین را باید از خود حوزه شروع کرد. جهاد تبیین کاری تخصصی است. هیچکس نمی تواند در همه زمینه ها وارد میدان جهاد تبیین شود و به همه پرسش‌ها و شبهه ها پاسخ دهد، جز در حد شعار و خطابه بی اثر. مجاهد میدان تبیین باید متخصص و متمحض در یک رشته علمی خاص باشد. امروزه تعداد علوم و زیرشاخه های آنها بی شمار است. بسیاری از این علوم بویژه علوم انسانی که زیرشاخه های بسیار دارند با معارف دین و نظام اسلامی ارتباط دارند. حوزه های علمیه باید در رشته های گوناگون مورد نیاز، دانش آموخته و محقق و مبلغ داشته باشند تا بتوانند این نیاز را تأمین کنند. تحقق این امر نیازمند تحول اساسی در نظام آموزشی حوزه است. نظام آموزشی موجود بر اساس نیازهای و چالش های امروز تدوین نشده و پاسخگوی آن نیست. نکته زیر به عنوان نقطۀ شروع این بحث در اینجا طرح می شود تا هرکس که به این باور رسیده و این ضرورت را احساس می کند بحث را دنبال کند. هر دانش آموخته حوزه علمیه که بخواهد در جهاد تبیین موفق باشد باید مراحل زیر را طی کرده باشد: ▫️ آشنایی با کلیات علوم و معارف اسلامی، ▫️ آشنایی با ابزارها، مهارت ها و روش های تعلیم و تحقیق و تبلیغ مانند زبان، ادبیات و دانش رسانه، ▫️ تخصص در یکی از شاخه ها یا زیرشاخه های علوم اسلامی، مانند تعلیم و تربیت اسلامی ▫️ آشنایی با یکی از شاخه های علوم جدید بویژه علوم انسانی مرتبط با شاخه ای از علوم اسلامی که فرد در آن تخصص دارد، مانند دانش تعلیم و تربیت جدید، ▫️ و آشنایی با فلسفه مرتبط با آن شاخه علمی مورد نظر، مانند فلسفۀ تعلیم و تربیت. این برنامه باید چنان طراحی شود که در زمان معقولی مثلا کمتر از ده سال از زمان ورود طلبه به حوزه به ثمر رسد. برنامه آموزشی حوزه علمیه هنگامی موفق و پاسخگوی نیاز روز است که بتواند دستکم این انتظار را برآورد و هزاران نفر دانش آموخته ای که مدارج فوق را در رشته های مختلف طی کرده اند پرورش دهد. ✍ استاد محمد #فنایی_اشکوری ♦️ حوزه علمیه تمدن ساز: ✅ @feghheakbar