تقدیم به حضرت نجمه سلام الله علیها مادر بزرگوار امام رضا علیه السلام
تولد گل پسرتون مبارک بانو جان من
به بخت ، سبز ترین ،مادر امام رضا
چه بخت ، بهترازاین، مادر امام رضا
ز نوبه نوبت یک نوعروس نورانی است
به بیت هشتم دین ، مادر امام رضا
نه اهل مارسِی ومصرومغرب ونوبه ست
که اهل عرش برین ، مادر امام رضا
رواق نجمه رسیدم ،ستاره ای دیدم
نشسته روی زمین ، مادر امام رضا
سلامه ،نجمه ،تحیّه ،سکن،صقر، اروی
شود نتیجه چنین ، مادر امام رضا
سمانه ای که سما را به خانه آورده
سهای خانه نشین ، مادر امام رضا
گرفته نورخراسان چه خیزران آسان
شده ست ماه مبین ،مادر امام رضا
شبیه جوشش زمزم به تکتمی مکتوم
شده ست ام بنین ، مادر امام رضا
به نام طاهره شد ذیل آیه ی تطهیر
ثمن ترینِ ثمین ، مادر امام رضا
هزار نام و لقب باشد از همه بهتر
همین همین و همین , مادر امام رضا
قسم به نجم که بانو اگر نبودی تو !
نبود طوس نگین ,مادر امام رضا!
رسیده ام به رواقت برای عرض سلام !
مرا به مهر ببین ! مادر امام رضا!
تکتم طاهره سلامه ،نجمه ،تحیّه ،سکن،صقر، اروی خیزران
سمانه سها همه القاب مبارک مادر امام رضا هستند
زینت کریمی نیا
http://eitaa.com/sheydayezeynab
هدایت شده از آموزش عروض و قافیه و...
#کنایه_چیست؟
#کنایه یا #کنایت در مقابل #صراحت قرار دارد و در لغت به معنی «پوشیده سخن گفتن» است و در اصطلاح ادبی گفتن لفظی یا سخنی است که بر غیر معنی اصلی خودش دلالت کند.
مثلاً گاهی گوینده میخواهد منظوری را برساند، اما به دلایلی نمیخواهد آن را بهصورت مستقیم و آشکارا بیان کند. در این مواقع چیزی را بیان میکند که در ظاهر معنای دیگری دارد، اما بهطور غیرمستقیم هدف و منظور گوینده را بیان میکند.
برای نشان دادن #آرایهی_کنایه به زبان ساده، مثالی از حافظ را میخوانیم:
برو از خانهی گردون بهدر و نان مطلب
كاين سیهکاسه به آخر بكشد مهمان را
#سيهكاسه: كنايه از #بخیل مىباشد.
مثالی دیگر از حافظ: 👇
ز مشکلات طریقت، عنان متاب ای دل
که مرد راه نیندیشد از نشیب و فراز
#عنانتاباندن: کنایه از #رویبرگرداندن و #سرپیچی. معنی نزدیک اشاره به #عنان_اسب دارد که معنای دور آن را به راحتی به ذهن متبادر میکند.
عابدانی که روی بر خلقاند پشت بر قبله میکنند نماز
در این شعر «روی بر خلق کردن» و «پشت بر قبله کردن» هر دو #کنایه است از #ریاکاری و از خدا به خلق پرداختن.
#کنایه را نیز مانند #استعاره نوعی #مجاز دانستهاند. گاهی تشخیص #کنایه از #مجاز دشوار است. برای تفاوت قائل شدن بین #مجاز و #کنایه، دقت کنید که در مجاز فقط یکی از دو معنی میتواند درست باشد. اما در کنایه، هر دو معنی میتوانند درست باشند.
یکی دیگر از تفاوتها این است که در #مجاز واژگان را در معنایی دیگر بهکار میبریم، اما در #کنایه واژگان معنی حقیقی خود را دارند و ترکیب آنها با ساختار کلام است که معنی را میرساند.
احتمالاً #کنایهی «دسته گل به آب دادن» را شنیدهاید که به معنی «اشتباهی بزرگ کردن» است. اینجاست که هم #کنایه و هم معنای آن صحیح هستند، اما مقصود گوینده، اشاره به «اشتباه کردن است نه دسته گل».
کانال آموزش عروض و قافیه و...
سید محمدرضا شمس (ساقی)
https://eitaa.com/arozghafie
هدایت شده از اشعار شادروان شمس قمی
#سنگ_هجران
چو یکدم وصل آن آرام جان را آرزو کردم
به زندان فراق آن صنم یک عمر خو کردم
همه شب تا سحر با یاد او بیدار بنشستم
بهخلوت شرح جودش با دل خود گفتگو کردم
دلم چون لاله خون شد زین گنه کز فرط مشتاقی
نگه یکدم به روی آن نگارِ لاله رو کردم
لباس عافیت صدپاره شد از دوریات امّا...
به صدبارش ز تار و پود گیسویت رفو کردم
به حکم وحدت هستی بدیدم در رخِ اشیا
چو رخسار نکویت را به هرجا جستجو کردم
به جز روی تو هر جا پا نهادم رو سیه گشتم
ز کف شد آبرویم جز تو سوی هرکه رو کردم
صبا تا بر مشامم زد شمیم زلف مشکینت
شکایات دل خود را به پیشش مو بهمو کردم
سبوی وصلِ ما را سنگِ هجرانت شکست آری
من این شرح غم افزا را حکایت با سبو کردم
گنه کردم اگر عاشق شدم ، بر روی زیبایت
به اشک دیده گرد این گنه را شستشو کردم
نوای شعر (شمس قم) که بلبل را به وجد آرد
ز هجر یار شد خاموش و ترکِ های و هو کردم
شادروان سید عليرضا شمس قمی
#شمس_قمی
eitaa.com/shamseqomi
هدایت شده از آموزش عروض و قافیه و...
✅ قابل توجه کاربران محترم مجازی
سلام و درود.
#غلط_ننویسیم
🔻اصولاً هر متنی که از جانب هر یک از کاربران ارجمند ارسال میشود یعنی مورد تأیید ارسالکننده است؛ لذا میباید قبل از ارسال، اولین خوانندهی متن ارسالی، خودمان باشیم تا #غلطهای_املایی را گسترش ندهیم که متأسفانه این روزها واقعا غلط نویسی بیداد میکند.
لذا پس از ارسال متن غلط، چنانچه شخص دیگری از سر لطف و احساس وظیفهی انسانی و ادبی، ایرادهای املایی و... را متذکر شد. اخلاقاً وظیفه داریم قدردان ایشان باشیم. نه اینکه از وی ناراحت شویم که چرا بدون مزد و منت موجب آگاهیبخشی ما شده است. که در این باب حضرت مولا علی علیهالسلام میفرمایند:
«مَن عَلّمَنی حَرفاً فَقَد صَیّرنی عَبداً»
موفق باشید.
کانال آموزش عروض و قافیه و...
سید محمدرضا شمس (ساقی)
https://eitaa.com/arozghafie
هدایت شده از کانال اشعار شمس (ساقی)
(غزالِ چشم تو)
ای نگاهِ نافذت بر سینهها چون تیرها
ابروانت تیزتر، از تیغه ی شمشیرها
تیغ مژگان سیاهت چون خدنگ خونچکان
مینشیند بر دل عشاق، همچون تیرها
ماهرویان سمرقندی همه مات رخت
غرق در چشم سیاهت میشود کشمیرها
در میان بیشهزار نرگس چشمان تو...
گو کمین کردند صیادانِ دل چون شیرها
کو دلی که چشم پوشد از غزال چشم تو
تا نیفتد ناگهان در بند چون نخجیرها
با نگاهی میکنی مِس را مبدّل بر طلا
آنچنان که مات و مبهوت تواند اکسیرها
یک نیستان لازم است و بحری از جوهر نیاز
تا که خطاطان کنند از وصف تو تحریرها
گفت (ساقی) این غزل را در مدیح روی تو
گرچه باید کرد توصیف تو را تفسیرها...
سید محمدرضا شمس (ساقی)
#شمس_ساقی
eitaa.com/shamssaghi
هدایت شده از آموزش عروض و قافیه و...
#واج_آرایی_چیست؟
واج آرایی یکی از آرایههای رایج در زبان و ادبیات فارسی است که باعث گوشنوازتر شدن کلام میشود. برای درک بهتر معنی #واج_آرایی، به معنای دو بخش کلمه به صورت مستقل میپردازیم.
#واج: واجها کوچکترین عناصر آوایی زبان هستند که معنا ندارند اما میتوانند تمایز معنایی ایجاد کنند. بهطور مثال (ما) از دو #واج (م) و (ا) تشکیل شده است.
#آرایی: از مصدر آراستن به معنای زینت دادن و آباد کردن و نظم دادن است.
پس میتوانیم بگوییم که واج آرایی به معنای زینت و سر و سامان دادن به واجهای حاضر در واژه است.
تفاوت واج و حرف :
#واج، کوچکترین واحد صوتی یا گفتاری زبان است و حروف الفبا، شکل مکتوب یا نوشتاری واجها هستند.
در زبان فارسی با وجود 33 حرف الفبا، تنها 29 واج وجود دارد. باید توجّه داشت که رابطهی یک به یک بین واجها و حروف وجود ندارد :
برای برخی از واجها هیچ حرفی وجود ندارد : مصوّتهای کوتاه (یعنی نوشته نمیشوند و ما برای آن ها علامتهای « -َ / -ِ / -ُ » که همان (فتحه ، کسره ، ضمه) است را وضع کردهایم تا بتوانیم آنها را نشان دهیم)
برای برخی از حرفها هیچ واج (گفتاری) وجود ندارد؛ مانند: خواهر=خاهر («و» حرف معدوله است، یعنی در گذشته تلفّظ میشده است امّا امروزه از گفتار عدول کرده و تلفّظ نمیشود.)
واج آرایی چه نوع آرایهای است؟
در درسنامهی #آرایههای_ادبی گفتیم که آرایههای ادبی را میتوان به دو بخش لفظی و معنوی تقسیم کرد و حال اشاره میکنیم که واجآرایی، یک آرایهی لفظی است.
به زبان ساده، واج آرایی به تکرار بیش از حد چندین صامت یا مصوت گفته میشود، به صورتیکه این تکرارها به زیبایی و اثرگذاری شعر کمک کنند. نام دیگر این آرایه، (نغمهی حروف) است که بسیاری از شاعران گاه خواسته و گاه ناخواسته در اشعار خود از آن استفاده میکنند.
یکی از مثالهای معروف واجآرایی حروف در بیت زیر از منوچهری دامغانی است؛
خیزید و خز آرید که هنگام خزان است
باد خنک از جانب خوارزم وزان است
در این بیت بیشترین واجی که به گوش میرسد «خ» و «ز» است.
روش تشخيص واج آرایی:
این آرایه چون حالت لفظی دارد پیدا کردن آن چندان دشوار نیست. میتوان آن را از راه دیدن حروف و یا شنوایی تشخیص داد.
در نظر داشته باشید، برای اینکه واج آرایی در بیتی تایید شود باید حداقل 3 واج تکرار شوندهی همآوا در آن بیت وجود داشته باشد.
در بیت زیر، واج آرایی در حرف «ش» میباشد:
شباست و شاهد و شمع و شراب و شیرینی
غنیمت است چنین شب که دوستان بینی
سعدی
در بیتهای زیر، واج آرایی در حرف «آ» میباشد:
ملکا ، مها ، نگارا ، صنما ، بتا ، بهارا
متحیرم ندانم که تو خود چه نام داری
سعدی
یار مرا ، غار مرا ، عشق جگرخوار مرا
یار تویی غار تویی خواجه نگهدار مرا
مولوی
در بیت زیر، واج آرایی در حرف «س» میباشد:
رشتهی تسبیح اگر بگسست معذورم بدار
دستم اندر دامن ساقی سیمین ساق بود
حافظ
در بیت زیر، واج آرایی در حرف «خ» میباشد:
خیال خال تو با خود به خاک خواهم برد
که تا ز خال تو خاکم شود عبیرآمیز
حافظ
#نکته : باید توجه داشته باشیم که واج آرایی به غیر از حروف با حرکات هم امکان پذیر است، اما موسیقی برخاسته از واج آرایی حروف رساتر و زیباتر است. در بیت زیر واج آرایی مصوت کوتاه کسره را میتوان دید.
خوابِ نوشینِ بامدادِ رحیل
باز دارد پیادهِ را زِ سبیل
سعدی
#نکته: آنچه در تشخیص #واج_آرایی مورد اهمیت است، تلفظ و آوای واژگان است نه شکل املایی واژه. یعنی اگر در بیتی چهار واج «ز» شنیده شود ممکن است به 4 حالت نوشتاری (ز، ذ، ظ، ض) باشد و این موضوع مشکلی در واج آرایی بهوجود نمیآورد.
کانال آموزش عروض و قافیه و...
سید محمدرضا شمس (ساقی)
https://eitaa.com/arozghafie
کنار نام علی می شود رضا بنویسم
حرم برای دل تنگ مبتلا بنویسم
سلام شمس خراسان پناه قلب غریبان
چقدر نذر تو از داغ کربلا بنویسم
گره به لطف تو وا می شود همیشه و باید
رئوف آل نبی را گره گشا بنویسم
زلالِ نور و پر از واژه های ناب و نجیب است
تمام صحن و سرایت ،من از کجا بنویسم!؟
به رفت و آمد زوار دلشکسته ی کویت
از اوج مرحمت شاه با گدا بنویسم؟
نمی شود که همیشه برای شرح غم دل
کلاغ باشم و از گنبد طلا بنویسم
میان این همه آدم تویی رفیق صمیمی
مقام لطف تو فرمود بی ریا بنویسم
مرا ببخش که هرگز برای قلب رئوفت
نشد درست و حسابی دو خط ثنا بنویسم
همیشه چتر محبت گشوده ای به سر من
در استعاره چه می شد تو را خدا بنویسم
#محمدجواد_منوچهری
#السلامعلیکیاعلیبنموسیالرضا
@gida13