✳️ بازار داغ وام‌های سفارشی ـ امنیتی؛ چه کسانی در اولویت دریافت وام مسکن قرار داشتند؟ موضوع فعالیت بانک رهنی، که در سال ۱۳۱۷ش، به عنوان نخستین بانک تخصصی در امر مسکن و ساختمان، بنیان گذاشته شد، اعطای تسهیلات مسکن، در قبال رهن اموال غیرمنقول بود، اما یکی از مدیران این بانک، ضمن اشاره به لیست 250نفره‌ای، دلایل ناتوانی بانک در اعطای این وام را بیان کرده است: «این قدر به ما تحمیلات به عمل می‌آید که پول (برای اعطای وام و تسهیلات) در اختیار نداریم؛ مثلا یک نامه بالا بلند از سازمان امنیت به ما رسید که اسامی 250 نفر را به ما داده و دستور هم داده که لازم است به این اشخاص مبلغ چهارصد ریال وام به هریک از آنها بدهید و منتهای تسهیلات را هم در کارشان به عمل آورید. حالا حساب کنید که ما چگونه می‌توانیم از اجرای دستور سازمان امنیت سرپیچی کنیم!»1 #شرح_عکس #هوشنگ_نهاوندی هنگام بازدید از بانک رهنی ایران شماره آرشیو: 300-849ن 1. ابوالحسن عمیدی‌ نوری،‌ یادداشت‌های یک روزنامه‌نگار (تحولات نیم‌قرن اخیر تاریخ معاصر ایران از نگاه ابوالحسن عمیدی نوری)،‌ به کوشش: موسی فقیه حقانی،‌ ج 6،‌ تهران،‌ مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران،‌ 1396، ص 237. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ مجلس شورایی که ملّی نبود سیدیعقوب انوار که در دوره‌های چهارم، پنجم، ششم، هفتم، دوازدهم و سیزدهم مجلس شورای ملی، بر کرسی نمایندگی تکیه زده بود و وضعیت مجلس در دوره #رضاشاه را با گوشت و پوست خود لمس کرده بود، در 25 شهریور 1320 که محمدعلی #فروغی از نزد رضاشاه به مجلس شورای ملی رفت و استعفانامه شاه را قرائت کرد، نطقی کرد که باعث شد رضاشاه هیچ‌گاه او را فراموش نکند: «امیدوارم تمام خرابی‌های سابق ما ترمیم شود؛ مثلا من می‌گویم سؤال دارم یا استیضاح دارم از فلان وزیر، فوری آن وزیر حاضر شود. روزنامه‌های ما مثل مرغ منقارچیده در قفس آهنین نباشد. تا کی باید ملت ایران صدا نداشته باشد که بگوید آقا ظلم، خانه مرا خراب کرده است. بعد از این، بنده و جنابعالی، آقای دشتی، امیدواریم که کارها تحت نظر خود ما، یعنی مجلس شورای ملی، بیاید و بعد از این هم باید برای سعادت مملکت کار کنیم و وزرا هم باید بعد از این راه مجلس را گم نکنند... بنده یک روز در جایی گفتم: آقا بفرمایید وزرا بیایند در مجلس، گفتند وزرا به مجلس کاری ندارند».1 #شرح_عکس رضاشاه در حال قرائت متن افتتاحیه اجلاسیه دوم دوره دوازدهم مجلس شورای ملی شماره آرشیو: 124070-275م 1. مشروح مذاکرات مجلس در دوره دوازدهم تقنینیه، جلسه 115، 25 شهریور 1320. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ نقش حق رأی زنان در انتخاب نمایندگان مجلس؛ کارکرد حق رأی زنان از زبان منشی مخصوص #فرح_دیبا #مینو_صمیمی که پس از منشی‌گری در سفارت ایران در سوئیس و سرپرستی دبیرخانه و دفتر روابط عمومی «سازمان ملی حمایت از کودکان» (که زیر نظر فرح اداره می‌شد)، در سال 1355 مستقیما وارد تشکیلات دفتر مخصوص فرح می‌شود و به عنوان منشی مخصوص او در امور بین‌المللی به‌کار می‌پردازد، نظر جالبی درباره حق رأی زنان دارد: «هر آنچه به صورت ابتکارات و اصلاحات شاه مانند آزادی زنان و حق رأی برای انتخابات مجلس و... شنیده می‌شد نوعی عوام‌فریبی به نظر می‌رسید چون با شنیدنشان این سؤال به ذهن می‌رسید که اصولا وقتی که ساواک تمام نمایندگان مجلس را انتخاب می‌کند چگونه کسی وجود آزادی حق رأی را باور داشته باشد؟!» 1. مینو صمیمی، پشت پرده تخت طاووس، ترجمه حسین ابوترابیان، تهران، انتشارات اطلاعات، 1368، ص 52. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ بررسی فعالیت بهائیان در دوره پهلوی؛ اسناد لانه جاسوسی از بهائیان دوره پهلوی چه می‌گوید؟ #مقاله #چکیده نفوذ بهائیان به بدنه سیاسی حکومت پهلوی در حالی صورت گرفت که بنا بر تأیید بسیاری از منابع بهائی‌‎ها بسیار ضد مسلمانان و مدعی بودند مسلمانان شیعه مسئول عدم پیشرفت ایران هستند. بهائیان با طرح چنین ادعاهایی توانستند مجوز فعالیت خود و ایجاد چندین زیارتگاه بهائیگری را نیز به‌دست آوردند. ازآنجاکه شاه نیز گروه‌های مذهبی را از مخالفان مهم خود می‌پنداشت از حضور بهائیان در سیاست و نزدیکی آنان به خود استقبال نمود. هرچند هیچ‌گاه به طور علنی این موضوع را آشکار و هویدا نمی‌ساخت. با این حال طبیعی بود اتخاذ این رویکرد ضربه محکمی بر بقای حکومت و بی‌اعتمادی مردم نسبت به شاه زد؛ زیرا دوستی با بهائیان، دشمنی و عناد حکومت با مسلمانان بود. #شرح_عکس گردهمایی افراد موثر بهائیت و کلیمیان در حیفا در اسرائیل (در تصویر #حبیب_ثابت نیز دیده می‌شود) برای مطالعه متن کامل مقاله بر روی این لینک کلیک کنید! https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ وقتی که بی‌حجابی اجباری غیر اجباری شد قانون #کشف_حجاب در سال 1317 در ایران اجرایی شد و در پی آن مأموران حکومتی رضاشاه ملزم گردیدند این قانون را با زور و اجبار در جامعه اجرایی کنند، اما با خروج او از ایران و از اعتبار افتادن این قانون، گروهی از زنان که از فشار حکومت رضاشاه سخت به ستوه آمده بودند، در مخالفت با کشف حجاب، در معابر عمومی با چادر ظاهر شدند و مأموران حکومتی هم علی‌رغم وجود قانون کشف حجاب چندان که باید با آنان مقابله نمی‌کردند. در این دوره، سیدابوالقاسم کاشانی و سیدحسین طباطبائی قمی، از مراجع وقت، طی نامه‌هایی به عوامل حکومت، خواهان لغو کشف حجاب اجباری شدند. سرانجام با مخالفت علما و مقاومت مردم، قانون کشف حجاب لغو گردید. واکنش زنان به این لغو قانون را عوامل سفارت آمریکا چنین روایت کرده‌اند: «انتشار فرمان اخیر شاه که دوباره مجوز پوشیدن حجاب را داده، تأثیر عمیقی بر این جامعه داشته است. منبع ما طی هفته گذشته در یکی از مناطق مهم شهر شمارش روزانه‌ای انجام داده است. این فهرست نشان می‌دهد که ۹۳ درصد [زنان] کاملا سیاه می‌پوشند، بقیه هم از چادرِ خانه استفاده می‌کنند. بررسی مغازه‌ها نشان می‌دهد که موجودی چادر مشکی کاملا تمام شده است».1 1. اسناد سفارت آمریکا در دوره اشغال ایران، ۹ نوامبر ۱۹۴۳ https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ سرمایه‌ای که شاه در اختیار یک سوء استفاده‌گر گذاشته است! روزشمار #22_آبان_1343 بر اساس یک سند #ساواک به «تاریخ حادثه» 22 آبان 1343 «پیش از ظهر روز جمعه 22 /8 /43 جلسه هفتگی منزل اسداللّه رشیدیان تشکیل شد. رشیدیان در این جلسه حضور نداشت و به قرار اطلاع از هفته گذشته مشغول تهیه مقدمات تشریف‌فرمایی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به بانک اعتبارات تعاونی و توزیع می‌باشد که قرار است روز دوشنبه هفته آینده تشریف‌فرما شوند و رشیدیان با کمک عده‌ای از رؤسای اصناف به‌ویژه آذرفر، رئیس اتحادیه کامیونداران، مشغول تهیه مقدمات می‌باشند و در چند خیابان تهران از هم‌اکنون طاق نصرت زده‌اند». در ادامه این سند آمده است: «سرتیپ برخوردار [افسر بازنشسته شهربانی] پس از ورود به منزل رشیدیان پرسید که سپهبد علوی مقدم به اینجا آمده یا خیر و به ایشان جواب داده شد که نیامده و پس از تحقیق معلوم شد که سپهبد علوی مقدم در بانک ایران و غرب با رشیدیان همکاری نزدیک دارد و یک اتاق کار هم در بانک مزبور به ایشان اختصاص داده شده است». این سند می‌افزاید: «ضمنا پاکدامن گفت از یک طرف دستگاه ادعا می‌کند سپهبد علوی مقدم1 به علت سوءاستفاده مردود شاهنشاه است و از طرف دیگر شاهنشاه مبالغ هنگفتی از سرمایه خودشان را به اختیار بانک ایران و غرب و از جمله سپهبد علوی مقدم گذاشته‌اند و خود تیمسار هم چند میلیون تومان از همان وجوه را که در دوره وزارت کشور و ریاست شهربانی کل اخاذی کرده در این بانک سرمایه‌گذاری نموده است». منبع: سپهبد مهدی‌قلی علوی مقدم به روایت اسناد ساواک، ص 234؛ رشیدیان‌ها به روایت اسناد ساواک، ج 3، ص 229. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ پژوهشکده تاریخ معاصر؛ روز کتابدار و هفته کتاب و کتابخوانی را تبریک می‌گوید روز ۲۴ آبان ماه هر سال در تقویم ایران به عنوان روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار نام گذاری شده است. هدف از نام‌گذاری این روز تأکید هر چه بیشتر بر ارزش کتاب و نقش مطالعه بر سطح فرهنگ جوامع بوده است؛ ازاین‌رو روابط عمومی پژوهشکده تاریخ معاصر، این هفته را به همه کتابداران و حافظان اندیشه بشریت تبریک عرض می‌کند و با آرزوی توفیق و سلامتی برای کتابداران خدوم پژوهشکده تاریخ معاصر، که در عرصه کتاب و کتابداری که سکوی پرتاب ادراک آدمی است، فعالیت می‌نمایند، شما را به مطالعه بیانات مقام معظم رهبری درباره کتاب و اهمیت کتابخوانی دعوت می‌کند. برای مطالعه متن کامل بر روی این لینک کلیک کنید! https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ وضعیت نشر و سانسور در دوره #رضاشاه ؛ مجازات سرودن شعر محمدتقی بهار، که یکی از شعرا و فعالان سیاسی دوره رضاشاه است، وقتی که 208 صفحه از دیوان شعرش را چاپ کرده بود به ناگاه با وضعیتی مواجه شد که نه تنها نتوانست اشعارش را به زیور طبع بیاراید، بلکه کارش به شهربانی افتاد: «دیوان شعرم را به چاپخانه مجلس دادم که چاپ شود تا دویست و هشت صفحه به طبع رسید؛ ناگاه از مصدر جلال شهربانی امر شد که آن را تحت بازپرسی قرار دهند؛ از این سبب، آن اوراق ضبط شد و کار به مراجعه و رفت‌وآمد و بازرسی اداره سانسور شهربانی کشید و در همین حین حبس پنج‌ماهه و تبعید یک‌ساله پیش آمد».1 #شرح_عکس محمدتقی بهار و برخی از نمایندگان پنجمین دوره از مجلس شورای ملی در گفت‌‎وگو با رضاخان 1. خلیل‌الله سردارآبادی، موانع تحقق توسعه سیاسی در دوره سلطنت رضاشاه، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1378، صص 148-149. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ پشت پرده جنون تسلیحاتی شاه نکته‌ای که در رابطه #محمدرضا_پهلوی با آمریکا بسیار قابل تأمل است خریدهای تسلیحاتی ایران به‌ویژه از آمریکاست. چرا آمریکایی که امروزه از موشک‌ها و تجهیزات ارتش ایران واهمه دارد، آن روزها نه تنها با این امر مخالفتی نمی‌کرد، بلکه خود یکی از فروشنده‌های اصلی تجهیزات نظامی به ایران بود؟ جواب این سؤال را آمریکایی‌ها در نشریه «اخبار آمریکا و مسائل جهان» داده‌اند؛ جوابی که دکترین نیکسون و ژاندارمی منطقه را در ذهن تداعی می‌کند: «چیزی که در سرلوحه سیاست دولت قرار دارد این است که ایران به ارتشی مقتدر مجهز گردد؛ ارتشی که در آسیای غربی بی‌رقیب باشد. این امر تنها به خاطر حفظ و حراست ایران از همسایگان خود، که همواره طی تاریخ نسبت به آن رشک برده‌اند، نیست، بلکه به خاطر تضمین ثبات و آرامش منطقه نفت‌‌خیز خلیج فارس نیز هست».1 1. نشریه اخبار آمریکا و مسائل جهان، شماره 22 مارس 1976. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ به همت پژوهشکده تاریخ معاصر، دورنمای تاریخی منطقه خورآذین/ الهیه شمیران منتشر شد به گزارش روابط عمومی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ، کتاب «الهیه شمیران» را امیرسعید الهی تألیف و پژوهشکده تاریخ معاصر با شمارگان 1000 نسخه منتشر کرده است. هدف از انتشار این کتاب تهیه تاریخچه الهیه با توجه به مستندات تاریخی است تا هویت این منطقه زیر پتک برج‌سازان گم نشود. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ به همت پژوهشکده تاریخ معاصر، دورنمای تاریخی منطقه خورآذین/ الهیه شمیران منتشر شد به گزارش روابط عمومی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ، کتاب «الهیه شمیران» را امیرسعید الهی تألیف و پژوهشکده تاریخ معاصر با شمارگان 1000 نسخه منتشر کرده است. هدف از انتشار این کتاب تهیه تاریخچه الهیه با توجه به مستندات تاریخی است تا هویت این منطقه زیر پتک برج‌سازان گم نشود. به گفته داریوش شهبازی، تهران‌پژوه معاصر، «خورآذین» نام تاریخی و کهن محله الهیه است. در ریشه‌شناسی این واژه به کلمه «خورآبه» یا همان پرستشگاه‌هایی می‌رسیم که پیش از رواج دین زرتشت در ایران وجود داشتند. در شمیرانات نیز بیش از سه‌هزار سال پیش، خورابه‌ها پرستشگاه بومیان منطقه بودند. خورابه از دو واژه «خور» به معنای خورشید و «آبه» پسوند مکان، تشکیل شده است. بومیان شمیرانات به این پرستشگاه‌ها خورابه یا جایگاه خورشید می‌گفتند. در دوران قاجار نام این ‌آبادی به الهیه تغییر کرد. علت تغییر نام این آبادی از خورآذین به الهیه این است که میرزا جعفر الهی لواسانی معروف به حکیم الهی، که پرورش‌یافته مکتب اصفهان بود، قبل از اینکه منطقه خرازین رو به آبادانی گذارد این ناحیه را از میرزا محمدحسین تجریشی خرید. در بخش اول کتاب الهیه شمیران به پیشینه الهیه از جمله آمدن الهی‌ها به خرازین و خریدن آن از میرزا حسین تجریشی و حضور شمس‌‎الادبا در الهیه پرداخته شده و در وصف امین‌الدوله و باغ الهیه مطالبی بیان گردیده است. بخش دوم به ماجرای آمدن امینی‌ها در الهیه، ماجرای تحصن در الهیه و تأسیس اولین کارخانه کبریت‌سازی و... اختصاص یافته است. نویسنده در بخش سوم به زمان شکل‌گیری باغ‌های الهیه در آغاز دوران قاجار اشاره می‌کند. از نکات قابل توجه درباره باغ‌های این دوره این است که از نظر مالکیت منطقه‌ای زنانه بوده‌اند؛ زیرا بیشتر باغ‌ها در تملک زنان ثروتمند بود که آنها را از پدر یا شوهر خود به ارث برده بودند. بخش چهارم کتاب به گذر پادشاهان از ناصرالدین‌شاه تا رضاخان در الهیه می‌پردازد؛ همچنین در این بخش کتاب به مذاکرات نفت کنسرسیرم که در الهیه انجام شد و به عقد قرارداد امینی ـ پیچ منجر گردید اشاره شده است. بخش پنجم به سرنوشت باغ‌ها و زمین‌های حکیم الهی در الهیه و سنت غصب زمین در دوران قاجار و پهلوی اختصاص یافته است. در بخش بازنویسی و تصاویر، اسناد خرید باغ‌ها و زمین‌های الهیه و منابع و مآخذ در دسترس مخاطب قرار گرفته است. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir

✳️ نخست‌وزیر: وام گرفتن از خارج ننگ نیست، گرفته‌ایم و خواهیم گرفت/ برای کشاورز سیستانی از آمریکا نان تهیه می‌کنیم! #روزشمار #7_آذر_1343 حسنعلی منصور، نخست‌وزیر، در یک مصاحبه تلویزیونی که بعد از ظهر روز پنجشنبه انجام گرفت به اصلاح امور اداری و لزوم تحصیل و درآمد مالی و مادی برای اجرای برنامه‌های اصلاحات اشاره کرد و گفت: از جمله این امکانات یکی مقدورات مالی داخلی است و یکی امکاناتی است که ما بتوانیم از منابع خارجی کسب بکنیم، یعنی وام بگیریم، وام گرفتن ننگ نیست؛ زیرا کشورهای درحال توسعه تا آنجا که مقدورات مالی و امکانات اقتصادی آنها اجازه می‌دهد از اعتبارات خارجی برای اجرای برنامه‌های وسیع اقتصادی و اجتماعی استفاده می‌کنند. ما هم باید بکنیم، کرده‌ایم و خواهیم کرد، ولی یک مملکت نمی‌تواند با یک بودجه ضعیف و با توجه به اینکه فقط می‌تواند از امکانات خارجی استفاده کند و نسل‌های آینده را زیر فشار قرض خارجی قرار دهد، توسعه اقتصادی و اجتماعی خود را ادامه دهد. ما سطح اعتبارات برنامه سوم را از 145 میلیارد ریال به ۲۰۰ میلیارد ریال افزایش دادیم برای اینکه بتوانیم این برنامه را اجرا بکنیم. قسمتی از آن را از وام‌های خارجی استفاده می‌کنیم که موارد آن در بودجه کل مملکتی به تصویب مجلسین رسید. ما برای کشاورز سیستانی و بلوچستانی از آمریکا نان فراهم می‌کنیم! منصور در پایان سخنان خود اقدامات عمرانی و اصلاحی را که بایستی انجام شود برشمرد و از عموم مردم دعوت کرد که در جهاد ملی برای پیشرفت شرکت کنند و افزود: دولت محال و ممتنع است که اقدامی را برخلاف مصلحت و یا تصمیمی را بدون مطالعه و بدون در نظر گرفتن هدف‌های اساسی انقلاب و تحول ایران و بدون توجه به عدالت اجتماعی بکند. اگر ما از آمریکا برای کشاورز سیستانی و بلوچستانی نان فراهم می‌کنیم و به هر یک در خانه او بذر نان و پول از بانک کشاورزی می‌دهیم آنها هم اگر احتمالا در طول فصل زمستان ده ریال روی ده لیتر نفت به دولت بپردازند مسلما با استقبال خواهند پرداخت، کسانی که این مسائل را بزرگ می‌کنند، کسانی که به این مسائل جنبه سیاسی می‌دهند آنها هستند که بیشتر متنعم هستند، ولی حاضر نیستند که ذره‌ای از آن را برای سعادت ملت مصروف دارند، ولی من اطمینان دارم وقتی که مطمئن شدند که این راه راه صواب و حقیقت است آنها هم دلیلی ندارد که همکاری و مساعدت خود را از دولت دریغ دارند. متن کامل روزشمار #7_آذر_1343 را در این لینک بخوانید! https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir