eitaa logo
پژوهشکده تاریخ معاصر
2.3هزار دنبال‌کننده
1.7هزار عکس
66 ویدیو
4 فایل
مشاهده در ایتا
دانلود
✳️ نگاهی بر تحولات انقلابی تبریز در سال‌های 1356- 1357؛ تبریز پیشرو در انقلاب اسلامی تلاطم سیاسی شهرهای ایران در سال‌های 1356- 1357 را نمی‌توان تنها به شهر محدود دانست. آن سال‌ها، سال‌های خیزش سیاسی ایران در سراسر کشور بود. بااین‌حال تبریز با بزرگذاشت چهلم شهدای 19 دی‌ماه و تبدیل آن به یک رویه سیاسی اعتراضی، نقش مهمی در شدت گرفتن اعتراضات داشت. این شهر در سال 1357 نیز مانند اکثر شهرهای کشور در اعتراضات سراسری که در مناسبت‌های مختلف رخ داد شرکت کرد و توانست بسیاری از مراکز حساس دولتی را تصاحب کند. علاوه بر این، دانشگاه تبریز نیز از جمله اولین دانشگاه‌هایی بود که به اعتراضات دانشجویی سال 1357 پیوست و اعتراضاتی مشابه با اعتراضات دانشجویی 1332 را تکرار کرد. یکی از راه‌پیمایی‌های انقلاب اسلامی در شهر تبریز (سال 1357) متن کامل را در این لینک بخوانید؛ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ مضحکه وکالت، وزن‌کشی سلطنت‌طلبان و دیگر هیچ؛ پایان تراژیک شاهزاده‌بازی، با «من وکالت نمی‌دهم!» فرزند شاه مخلوع در سال‌هان اخیر سعی کرده بود از خویش چهره‌ای روادار بسازد. او حتی در مواردی چند، اذعان کرد که عطای سلطنت را به لقای آن بخشیده و در حکومت آینده، تنها سعی خواهد کرد که در سراسر ایران بچرخد و مردم را با حقوق مدنی خویش آشنا کند! اما ازآنجاکه حقیقت بالاخره خود را نشان می‌دهد، پس از چندی مادرش درآمد که پادشاه آینده ایران نوه بزرگم نور خواهد بود! دخترکی که بعید است بتواند به فارسی سخن بگوید. از سوی دیگر طرح و تبلیغ کمپین من وکالت می‌دهم نشان داد که این خانواده هرگز نمی‌تواند از مواهب پیش از انقلاب اسلامی چشم بپوشد و همچنان به تخت سلطنت چشم دارد. از سوی دیگر طنزگون شدن سرنوشت این کمپین نیز نشان داد که بافته‌های ذهنی خانواده پهلوی در بازگشت به قدرت، در شرایط کنونی امکان تحقق ندارد و برای همیشه باید با آن خداحافظی کرد. متن کامل را در لینک زیر بخوانید؛ yun.ir/vjnrfg ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ مروری بر زندگی ؛ از تغییر ایدئولوژی تا همکاری با ، از مبارزان دوران پهلوی، درباره سرانجام وحید افراخته نوشته است: «وحید فکر نمی‌کرد که با وجود همکاری‌های زیادی که با ساواک کرده بود و لو دادن تعداد زیادی از بچه‌ها کارش به اعدام بکشد. او زیر بار خفت و خواری رفت تا شاید از اعدام رهایی یابد. او به‌قدری به مأموران نزدیک شده بود که خود به همراه بازجویان در برابر زندانیان ظاهر می‌شد. بااین‌حال جرم او خیلی سنگین بود به‌خصوص کشتن دو مستشار آمریکایی و در این مورد رژیم از او خشمگین بود. وحید در هنگام اعدام در میدان تیر چیتگر وقتی دید قضیه جدی است، برای گریز از مرگ به مأمورین اجرای حکم می‌گوید که با بازجویم کار دارم، مطلبی به یادم افتاده است که می‌خواهم قبل از مرگ در اختیار او بگذارم. مأموران هم با بازجوی او تماس گرفته و موضوع را می‌گویند. بازجو هم می‌گوید: غلط کرده! اگر حرفی دارد، بنویسد و به شما بدهد» و در نهایت افراخته با وجود همکاری زیاد با ساواک اعدام شد. برای مطالعه متن کامل این مقاله بر روی لینک کلیک کنید ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ تحولات یک سال منتهی به انقلاب اسلامی در شیراز؛ چرا مردم شیراز به پا خاستند؟ هم‌زمان با گسترش جو انقلابی در کشور، نیز در پاییز و زمستان سال 1357ش شاهد تحولات انقلابی بود. این روند به‌خصوص با روی کار آمدن دولت شریف‌امامی و اعلام حکومت‌نظامی در کشور ابعاد پیچیده‌ای به خود گرفت. در واقع از این مقطع به بعد شاهد گسترش موج اعتصاب‌ها در شیراز هستیم. ابتدا کارکنان کارخانه برجستون و دانشجویان دانشگاه شیراز به همراه پالایشگاه شیراز به اعتصاب‌کنندگان پیوستند و بعد از آن نوبت به دخانیات، مخابرات، اداره کل راه و ترابری و دامپزشکی رسید. همچنین به مناسبت چهلم شهدای 17 شهریور مراسم و تظاهراتی با رهبری روحانیون در شیراز انجام شد. هم‌زمان دانشجویان و دانش‌آموزان نیز به این اعتراض‌ها پیوستند و خواهان تغییر وضعیت کشور و سرنگونی رژیم شاهنشاهی شدند. یکی از این مدارس هنرستان نمازی بود که دانش‌آموزان از داخل مدرسه شعار سر دادند و مبادرت به شکست شیشه ساختمان مدارس نمودند. این در حالی بود که رژیم شاه سعی داشت با به خیابان کشاندن هواداران خود در مقابل خواست انقلابی مردم ایستادگی کند. این کار که در آبان سال 1357ش انجام شد و طی آن، عده‌ای با عنوان شاه‌دوست و میهن‌پرست به میدان آمدند نیز تأثیری بر حرکت انقلابی مردم نداشت و در نهایت انقلاب اسلامی بود که در بهمن‌ماه بر اثر مداومت و ایستادگی مردم به پیروزی رسید. برای مطالعه متن کامل این مقاله بر روی لینک کلیک کنید ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir
✳️ استعمار و برده‌داری؛ بلایی که غرب بر سر شرق آورد! برده‌داری به عنوان یک آسیب و پدیده اجتماعی همواره از نمودهای اصلی نابرابری و تضاد در جوامع انسانی به‌شمار رفته است. بردگان افرادی بودند که از بیشتر حقوق اجتماعی خود محروم بوده و در مقابل تکالیف وسیعی در قبال افراد برده‌دار داشتند و به تعبیری انسانی مالک انسانی دیگر می‌گردید. در مورد سبقه تاریخی این پدیده باید گفت که برده‌داری پیشینه و تاریخ بسیار طولانی و بلند بالایی دارد. در واقع برخی بر این باورند که این پدیده اجتماعی از دوران یونان و روم باستان وجود داشته است و موارد متعددی از آن را می‌توان در جوامع گوناگون مشاهده کرد. متن کامل این مقاله را در این لینک بخوانید! ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ از مصادره اندیشه تا جذب افراد؛ ازدواجی که بر فضای روشنفکری دهه 1340 تأثیر گذاشت رویدادی که در نوع برخورد نظام سیاسی با جریان‌های روشنفکری ایران مؤثر بوده و نادیده گرفته شده، ازدواج مجدد شاه است. هم خود و هم از طریق رئیس دفترش سیدحسین نصر یا از طریق رضا قطبی از عوامل تأثیرگذار بر روشنفکری دهه 1340 بود. فرح و قطبی هر دو از تحصیل‌کردگان فرانسه بودند و جنبش هیپیسم و جنبش‌های آزادی‌بخش، سارتر و فرانتس فانون را هم شناختند، همان‌گونه که به‌تدریج روشنفکران دهه 1340 با آنها آشنا شدند. لیلی امیر ارجمند، دوست بسیار نزدیک فرح، رئیس کانون پرورش فکری شد که روشنفکران و هنرمندان زیادی که بسیاری‌شان هم چپ بودند در خود جمع کرده بود. در مؤسسه تحقیقات اجتماعی فعالیت می‌کرد و رادیو و تلویزیون در دست قطبی قرار داشت که جعفریان و نیک‌خواه، دو مارکسیست پیشین، نیز یاور وی بودند. به هنگام معرفی و همسرش به جیمی در مراسم ژانویه شماره آرشیو: 118-۱۱ع متن کامل مقاله را در این لینک بخوانید! ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ نگاهی به سیاست تفرقه‌اندازی پهلوی دوم در میان سران نظامی؛ روشی ظاهرا موفق برای حفظ وفاداری ارتش به شاه شاه با استفاده از سیاست تفرقه‌اندازی میان نظامیان درصدد بود که حکومت را حفظ کند و مانع از قدرت‌یابی آنها شود، اما این سیاست عملا شکست خورد. در واقع شاه گرچه توانست با این سیاست، حکومت خود را طی چند دهه حفظ کند و مانع از کودتای ارتش شود، اما در نهایت ارتش از وفاداری به شاه سرباز زد. پرداختن به دلایل این موضوع، مبحثی مجزاست که خود نوشته‌ای جدا را می‌طلبد، اما درکل می‌توان گفت یکی از دلایل این موضوع عدم وجود پایه‌های ایدئولوژیک مناسب بود. این موضوع باعث شده بود نظامیان به جای آنکه مام میهن را عامل وفاداری خود به کشور و شاه بدانند، به مسائل مالی و رقابت جهت کسب جایگاه برتر بیندیشند؛ موضوعی که در نهایت باعث خیانت ارتشیان به شاه و فروپاشی کشور شد؛ درست مشابه همان اتفاقی که برای رضاشاه پیش آمد و اشغال کشور توسط متفقین در سال 1320 را به همراه داشت. هنگام گفت‌وگو با ارتشبد و ارتشبد در محوطه فرودگاه مهرآباد شماره آرشیو: 2861-۱۱ع متن کامل مقاله را در این لینک بخوانید! ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ نگاهی به حساب‌های شخصی رضاشاه در کشورهای خارجی؛ تغییر مسیر درآمدهای نفتی ایران در دوره پهلوی اول درباره علل ثروت‌اندوزی روایت‌های مختلفی وجود دارد. یکی از این روایت‌ها، مربوط به حامیان رضاشاه است که معتقدند رضاشاه برای جلوگیری از نفوذ کمونیسم، زمین‌های شمال را تصرف می‌کرد تا تحت کنترل خودش باشد. این گروه درباره ثروت‌های نقدی رضاشاه نیز معتقدند هدف شاه اول پهلوی، حفظ ثروت کشور در حساب‌های امن بود، اما در واکنش به این دیدگاه، باید این سؤال پرسیده شود که انتقال ثروت و اموال نقدی به حساب‌های خارجی چه معنایی جز ثروت‌اندوزی شخصی می‌تواند داشته باشد؟ و اگر شاه واقعا درصدد حفظ سرمایه و ثروت کشور بود، چرا آنها را به حساب‌های بانکی در خارج از کشور انتقال می‌داد؟ و چرا این کار مخفیانه انجام شده بود؟ آیا غیر از این است که این حساب‌ها، اهدافی شخصی داشت؟ پاسخ این است که بی‌شک پس‌انداز اموال و ثروت نقدی کشور در بانک‌های خارجی، هیچ هدفی جز تأمین امیال شخصی نداشت و چه بسا اگر اسناد به‌جامانده راز این ثروت‌ها را آشکار نمی‌کردند، مردم نیز هیچ‌گاه از وجود آنها آگاه نمی‌شدند. متن کامل را در این لینک بخوانید! ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ فرهنگ‌‎زدایی رضاخانی و جان‌باختگانِ مواجهه با آن، در آینه یک بازخوانی تاریخی؛ تدفین جمعیِ مدافعان عفاف، در گودال خشت‌مال‌های مشهد! که قبل از پادشاهی تنها سابقه نظامی داشت، در پاسخ به خواست عمومی جامعه در تغییر لباس، مردم متحصن در مسجد را به گلوله بست! صدای رگبار مسلسل‌ها و الله‌اکبر مردم، در همه محلات مشهد شنیده شد. کافی است پای صحبت کهن‌سالان مشهدی بنشینید، هنوز هم صدای کامیون‌های حمل پیکر شهدا را می‌شنوند، هنوز هم از بزرگ‌ترهایشان به یاد دارند که کشته و مجروح را با هم، در گودال خشت‌مال‌ها دفن کردند متن کامل را در این لینک بخوانید! ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ فرار پهلوی دوم از ایران، در آینه اسناد لانه جاسوسی آمریکا؛ از شاه چیزی باقی نمانده است زمانی که به کاخ شاه رفت تا به او بگوید باید ایران را ترک کند، تدابیر آمریکا برای حفظ شاه به پایان رسیده بود و از نظر آمریکا در آن شرایط گزینه بهتری وجود نداشت؛ زیرا به‌زعم آمریکا، اصرار بیشتر بر حفظ قدرت شاه، ممکن بود موجب پروبال گرفتن تروریسم و نفوذ سیاسی کمونیسم بر ایران شود. ازاین‌رو گرچه در آن شرایط، شاه چاره‌ای جز ترک کشور نداشت، اما با قطع امید نهایی آمریکا، تصمیم سفارت نیز بر همین موضوع و خروج قطعی شاه و نخست‌وزیری بختیار تعلق گرفت. البته خروج او از ایران، یکی از شرط‌های برای نخست‌وزیری نیز بود تا از طریق آن و شروطی چون واگذاری بنیاد پهلوی به دولت، انحلال ساواک، آزادی زندانیان سیاسی و... تاکتیک آشتی ملی را مجددا به نمایش بگذارد، اما بختیار هیچ‌گاه نتوانست مورد تأیید مردم و امام قرار گیرد؛ زیرا اولا: وابستگی او به غرب مشخص بود و ثانیا: حکم نخست‌وزیری او زمانی تعیین شد که بنیان سلطنت پهلوی کاملا بی‌اعتبار شده بود و بدین ترتیب شکست او، فروپاشی کامل رژیم پهلوی را رقم زد. و در جمع خبرنگاران (کاخ نیاوران؛ 1357) متن کامل را در این لینک بخوانید! ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
پژوهشکده تاریخ معاصر
✳️ روزنامه‌نگاران هواشناس   ؛ ، مؤسس روزنامه «اطلاعات»، که در خرداد ۱۳۵۳ مورد غضب شاه قرار گرفت و در دفتر کار خود سکته کرد و از دنیا رفت، در اسناد ساواک با خصوصیات جالبی توصیف می‌شود. ۲۶ دی ۱۳۴۵ امیرعباس هویدا با حضور در مجلس سنا،   را به عنوان وزیر خارجه معرفی کرد. گزارشگر چنین گزارش می‌دهد: طبق اطلاع سناتور عباس مسعودی به خبرنگار روزنامه خود اظهار داشته که اظهارات آقای نخست‌وزیر را هنگام معرفی وزیر امور خارجه جدید به طور خیلی خلاصه تهیه و چاپ کند. در «نظریه منبع» این سند می‌خوانیم: سناتور عباس مسعودی در زمان سفارت اردشیر زاهدی در لندن نظریاتی داشته که از طریق اردشیر زاهدی برآورده نشده؛ لذا روی همین اصل روابط فی مابین آنها تیره شده است، لکن در چند روز گذشته از آرام، سفیر جدید ایران در لندن، در روزنامه «اطلاعات» تجلیل زیاد شده است و این دلیل آن می‌تواند باشد که مسعودی می‌خواهد وسیله سفیر جدید نظریات خود را تأمین نماید. ساواک در سند بیوگرافی مسعودی آورده است: «او فردی متخصص در فن، اهل زد و بند، خوش‌مشرب، محافظه‌کار، حقه‌باز، هنرهای هزار رنگ، جاسوس‌صفت، علاقه‌مند به افزایش ثروت، غیرقابل اعتماد و مورد تنفر عامه مردم می‌باشد. نام‌برده با تمام حوادث بعد از دهه 1320 سازش داشته، نوکر رضاشاه بود و با مخالفین او نیز نزدیک بود. در سال ۱۳۲۰ پس از حادثه 3 شهریور سلسله مقالاتی بر علیه رضاشاه نوشت. در سال ۱۳۲۱ در ماجرای ۱۷ آذر بر علیه قوام‌السلطنه شرکت کرد و پس از هفده سال برای اولین‌بار روزنامه او توقیف شد و به زندان افتاد. از اواسط سال ۱۳۲۰ روزنامه او طرفدار مصدق شد و در ۲۵ مرداد سال ۱۳۳۲، شدیدترین حملات بر علیه شاه و حکومت را انجام داد. با حزب توده، حزب اراده ملی و هر سیاست و گروهی نزدیک بود و سازش می‌کرد. بعد از وارد شدن به امور روزنامه‌نگاری به سیاست انگلستان نزدیک شد و ترقی کرد و با عامیون نزدیک شد. مسعودی عضو جمعیت فراماسونری لژ ایران و از افراد مؤثر در تشکیل کلوپ روتاری و عضو کلوپ تهران بود.   عباس مسعودی (۱۲۷۴-۱۳۵۳) نفر دوم از راست، روزنامه‌نگار، سیاست‌مدار، سناتور و پایه‌گذار روزنامه اطلاعات، در دوره ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ ماجرای یک کودتا سلسله نشستهای بصیرت افزایی ✔️ بررسی و تحلیل رابطه اعلامیه بالفور با تشکیل آمریکای کوچک (رژیم اشغالگر قدس) و کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ و سلطنت رضاخان ※ پنجشنبه ۴ اسفند ـ ساعت ۱۶ تا ۱۸ ※ با سخنرانی دکتر موسی حقانی ※ پخش زنده : aparat.com/ostad.shojae/live aparat.com/tvtarikh/live
✳️ قتل توسط محافظان همسر پرویز ثابتی؛ قتل در مغازه کفش‌فروشی خیابان ولی‌عصر واقعه قتل فردی توسط محافظان همسر ، مدیرکل اداره کل سوم ساواک (امنیت داخلی)، در مغازه‌ای در خیابان ولی‌عصر کنونی نمونه بارزی از سوء استفاده‌های ساواکیان از قدرت بود. این حادثه که ابتدا از مسئله جزئی شروع شد ولی فاجعه‌ای دردناک به‌‌دنبال آورد، در مغازه کفش‌فروشی «شارل ژوردن» رخ داد. در آن مغازه مردی داشت به همسرش برای انتخاب کفش کمک می‌کرد که زنی وارد شد و به فروشنده دستور داد فورا آنچه را می‌خواهد برایش آماده کند. فروشنده هم فورا اطاعت کرد و به‌رغم اعتراض مشتری اول به اجرای دستور زن تازه‌وارد پرداخت. بعد از آنکه زن کفش مورد نیاز خود را خرید و آماده خروج از مغازه بود، مدعی شد کیفش به سرقت رفته و مردی را که به او اعتراض کرده بود متهم به دزدیدن کیف کرد. مرد در مقام دفاع از خود برآمد و بینشان سخنان تندی رد و بدل شد. در این هنگام مأمور محافظ زن که جلوی در مغازه ایستاده بود، خیلی خونسرد جلو آمد و با شلیک طپانچه مرد معترض را در جا کشت. چون زن یادشده همسر یکی از مقامات بلندپایه ساواک بود، برای بازداشت و محاکمه عامل این جنایت هیچ اقدامی انجام نشد؛ زیرا اصولا نمی‎شد را که منبع اصلی بسط عدالت در کشور تلقی می‌شد! به آدمکشی متهم کرد.[1] پرویز ثابتی در کنار همسر و دخترش، در یکی از تجمعات ضدانقلابیون در آمریکا (22 بهمن 1401) پی‌نوشت: [1] . مینو صمیمی، پشت پرده تخت طاووس، ترجمه حسین ابوترابیان، تهران، مؤسسه اطلاعات، چ دوم، 1368، ص 203. eitaa.com/iichs_ir
✳️ از سوی برگزار می شود؛ نشست تکاپوهای پانصد ساله علمای شیعه در جهاد با استبداد و استعمار همراه با رونمایی از کتاب پنج جلدی گزیده ادبیات مقاومت علمای شیعه در پنج قرن اخیر اثر دکتر ( دوانی) با حضور دکتر دکتر محمدحسن رجبی حجت الاسلام دبیر نشست: دکتر رضا قریبی زمان : یکشنبه 14 اسفند، ساعت 15 تا 17 aparat.com/TVTARIKH/LIVE
پژوهشکده تاریخ معاصر
‍ ✳️ رفتار سربازان آمریکایی در ایران دوره اشغال به روایت یک سند آمریکایی (سال 1323)؛ سرباز مست آمریکایی به زور وارد خانه یک ایرانی شد! پایگاه اطلاع‌رسانی ؛ «ساعت 7 شب گذشته یک سرباز مست آمریکایی درب منزلی واقع در خیابان ناهید، یکی از خیابان‌های منتهی به کاخ را زد. صاحبخانه، آقای فرزانه، در را باز کرد. سرباز مست وارد خانه شد و در را بست. صاحبخانه سعی کرد با خواهش و التماس جلوی او را بگیرد. سرباز با مشت و لگد جواب او را داد. آقای فرزانه برای آنکه او را از ورود به خانه منصرف کند روی او را بوسید، اما سرباز پاسخ او را با مشت داد. در این لحظه، همسرش که از حیاط شاهد ماجرا بود و هراس او را برداشته بود، از راه پشت‌بام به خانه همسایه گریخت و از همسایه‌ها کمک خواست. همسایه‌ها سعی داشتند از در وارد شوند، اما با در بسته مواجه شدند. درنتیجه، از راه پشت‌بام وارد حیاط شدند. در این اثنا، مستخدم خانه که بیرون رفته بود از راه رسید و با کلید خود در را باز کرد. مردم داخل شدند. سرباز مست، بی‌هوش گوشه آشپزخانه پیدا شد. خبری از آقای فرزانه نبود. مردم دنبال او گشتند. در دالان و حیاط رد خون بود. سرانجام بی‌هوش و حواس زیر تختی که گوشه‌ای از حیاط بود پیدا شد. او از ترس سرباز آنجا پناه گرفته بود. موضوع فورا به پلیس گزارش داده شد. پلیس نظامی آمریکا نیز به آنجا آمد و سرباز مست را دستگیر کرد و او را به پاسگاه بردند. پیرمرد زخمی را نیز به بیمارستان رضا نور بردند.» [1] سوار بر اتومبیل به همراه یک ژنرال آمریکایی در حال سان دیدن از نیروهای متفقین در ایران شماره آرشیو: ۴۵۵۰-۱۱ع پی‌نوشت: [1] . اسناد اشغال ایران، ج 6: آمریکایی‌ها در ایران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
پژوهشکده تاریخ معاصر
‍ ✳️ تفریح یک‌ماهه برای شاه و فرح در خارج واجب است! پایگاه اطلاع‌رسانی ؛ پیش از ظهر روز 15 دی 1345 شاه و فرح و باقی اعضای خاندان سلطنت از جمله «رضا پهلوی» به سنّت همه‌ساله برای سفر تفریحی عازم اتریش می‌شوند و به مدت حدود یک ماه در خارج به گشت و گذار و تفریح می‌پردازند. این سفر که ابتدا گفته شده بود سه هفته طول خواهد کشید بیش از یک ماه به طول می‌انجامد و شاه و دیگر اعضای خاندان سلطنت 23 بهمن 1345 به کشور باز می‌گردند. سفر طولانی تفریحی به خارج بی‌شک سؤالات فراوانی در افکار عمومی ایجاد می‌کند و اینجاست که روزنامه‌ها و رسانه‌های وابسته به حکومت وظیفه می‌یابند که این سفرِ تفریحی را برای بقای کشور ضروری القا کنند! به عنوان نمونه روزنامه «اطلاعات» در سرمقاله شماره 23 بهمن 1345 می‌نویسد: امروز شاهنشاه و شهبانوی ایران به وطن باز می‌گردند. سفر اخیر یک سفر خصوصی بود جهت استراحت و تمدد اعصاب که در زمان ما مخصوصا برای رهبران کشورها کمال ضرورت و حتى وجوب را حائز است؛ چنان‌که خوانندگان ما می‌دانند، رؤسا و زمامداران ممالک مختلف بر حسب همین ضرورت هر چند ماه یک بار در نقطه‌ای حتی‌الامکان آرام به استراحت می‌پردازند و حتی پیشامدهای فوق‌العاده مانع انجام این برنامه نمی‌شود؛ زیرا در جایی که ثابت شده افراد عادی نیز برای تعهد مسئولیت‌های کاملا عادی به استراحت نیاز دارند طبیعی است به همان نسبت که درجه مسئولیت و فعالیت تشدید می‌شود لزوم استراحت تا سر حد وجوب بالا می‌رود.[1] ، ، رضا و فرحناز پهلوی در سفر تفریحی به سن موریس سوئیس (۱۹ ژانویه ۱۹۶۷م/ ۲۹ دی ۱۳۴۵) پي‌نوشت: [1] . روزنامه اطلاعات، 23 بهمن 1345. eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
‍ ✳️ توصیف بازنشسته ارتش شاهنشاهی از اعتبار پهلوی در خارج پایگاه اطلاع‌رسانی ؛  امام خمینی در 4 آبان 1343 و در اعتراض به سخنانی ایراد کردند که نگاهی به سخنان وابستگان به پهلوی صحت این بیانات را تأیید می‌کند. بنیان‌گذار جمهوری اسلامی در این سخنرانی تاریخی تأکید کردند: «اگر چنانچه کسی سگ آمریکایی را زیر بگیرد، بازخواست از او می‌کنند؛ اگر شاه ایران یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد، بازخواست می‌کنند و اگر چنانچه یک آشپز آمریکایی شاه ایران را زیر بگیرد، مرجع ایران را زیر بگیرد، بزرگ‌تر مقام را زیر بگیرد، هیچ کس حق تعرض ندارد». در یک سند ساواک به تاریخ 13 شهریور 1341، یعنی دو سال پیش از تصویب کاپیتولاسیون و سخنان امام خمینی، می‌خوانیم: «یک نفر مسافر ایرانی که تازه از لندن به تهران آمده اظهار داشته: سرتیپ بازنشسته سیف‌اله ضرابی که مدتی است در لندن اقامت نموده، بین ایرانیان مقیم انگلستان و حتی خارجی‌هایی که با او آشنا هستند، چنین شایع نموده است: شاه ایران در خارج، خصوصا انگلستان اعتباری ندارد. یک رفتگر انگلیسی ارزشش از شاه بیشتر است. شاه به هیچ‌وجه به فکر ملت نیست. پول‌ها و مکنت خود را به عناوین مختلف از ایران خارج می‌نماید. هر وقت به اروپا یا خارج مسافرت می‌نماید، جز خوش‌گذرانی و عیاشی منظور دیگری ندارد. من (سرتیپ ضرابی) عار دارم که در خارجه خود را ایرانی معرفی نمایم؛ حتی حاضرم در انگلستان، شاغل پست‌ترین کارها باشم و نگویند که یک نفر ژنرال ایرانی هستم.» [1] محمدرضا پهلوی در حال دست‌بوسی ملکه انگلستان پی‌نوشت: [1] . بدون شرح به روایت اسناد ساواک، ج 2، ص 13. eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
پژوهشکده تاریخ معاصر
‍ ✳️ من منصور را نخست‌وزیر می‌کنم! پایگاه اطلاع‌رسانی ؛  دخالت قدرت‌ها در امور داخلی ایران در دوره پهلوی آن چنان گسترده بود که آمریکا و انگلیس نخست‌وزیر تعیین می‌کردند یا لیستی از افرادی که باید به عنوان نماینده به مجلس راه یابند از طریق سفارتخانه‌های خارجی ارائه می‌شد. در این زمینه اسناد ساواک گویای بسیاری از واقعیات است. در یک سند ساواک به تاریخ گزارش 13 بهمن 1342 می خوانیم: سناتور سیدجلال‌الدین تهرانی، به یکی از دوستانش که روز جمعه گذشته (11 بهمن 1342) به ملاقاتش رفته بود، اظهار داشته: دخالت خارجی‌ها چقدر در امور کشور ما علنی شده. وزیر مختار سفارت آمریکا، که از مستأجرین ، دبیرکل ، است و با او سَروسِرّی دارد، علنا گفته است که: من منصور را به نخست‌وزیری خواهم رساند؛ همان‌طوری که دکتر علی امینی را نخست‌وزیر کردم. (گفتنی است نخستین جلسات کانون مترقی زمانی تشکیل شد که رئیس دفتر سیا در ایران یک آمریکایی یوگسلاوی‌الاصل به نام گراتیان یاتسویچ بود... او اجاره‌نشین حسنعلی منصور هم بود. منصور بی‌پروا پیوند خود با یاتسویچ را به رخ دیگران می‌کشید.)[1] حسنعلی منصور، نخست‌وزیر، به اتفاق جمعی از اعضای کابینه خود در مجلس شورای ملی شماره آرشیو: ۱-۶۹-۲۲۹م پی‌نوشت‌: [1] . کابینه حسنعلی منصور به روایت اسناد ساواک، ج 1، ص 99. eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ مدل حکومتی پایگاه اطلاع‌رسانی ؛ در خاطرات خود به مدل حکومتی رضاخان اشاره می‌کند و می‌نویسد: «عیب کار او این بود که چون مردی بود نظامی و بی‌سواد، در اداره نمودن کشور هم خوی سپاهی‌گری‌اش حکومت می‌نمود. از رژیم حکومت مشروطه جز ظواهر آن، که چند روزنامه‌ای باشد و مجلسی که هر دو قوه، ابزار بلا اراده‌اش باشند خبری نبود».[1] پی‌نوشت: [1] . مختار حدیدی و جلال فرهمند، یادداشت‌های یک روزنامه‌نگار (تحولات نیم‌قرن تاریخ معاصر ایران از نگاه عمیدی نوری)، ج 1، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1381، ص 303. eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ پناه بردن از گرانی به قبرستان! پایگاه اطلاع‌رسانی ؛  گرانی افسارگسیخته در دوره پهلوی سوژه مجلات طنزنویس از جمله «توفیق» می‌شد که این مصیبت همه‌روزه را در قالب شعر به گوش مسئولان وقت برسانند؛ گوش‌هایی که نمی‌شنید. مجله طنز «توفیق» در شماره 18 تیر 1343 به قلم یک شاعر طنزسرا از کاشان به نام «ح. جهادی» نوشته بود: نرخ آب و نان گران شد، ای پسر بیدار شو دیپلمت بنداز دور و گوشه‌ای در کار شو ... گر که می‌خواهی تنت سالم بماند سال‌ها همدم سرسخت تریاک و هر و سیگار شو توفیق در یک مطلب طنز دیگر در همین شماره به گرانی پرداخته و می‌نویسد: به قبرستان گذر کردم صباحی برآمد از ته قبری صدایی به من گفتا عمو! با این گرانی هنوزم از گروه زنده‌هایی؟! eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ اندک‌سالاری در نظام اداری پایگاه اطلاع‌رسانی ؛ در سال 1353، 45 خانواده در ایران 85 درصد شرکت‌هایی را که سود ناخالص بیش از صدمیلیون ریال داشتند، کنترل می‌کردند. بخشی از این خانواده‌ها، گروهی از کارمندان دولتی بودند که توانستند از طریق پس‌انداز یا فساد اداری، پول‌های هنگفتی گرد آوردند. این گروه جزء لاینفک مستخدمان دولت ایران بودند. جزئیات چگونگی گردآوری پول از این طریق توسط کارمندان دولتی که نظامی و غیرنظامی را در بر می‌گیرند، در دست نیست، ولی تردیدی نیست که فساد در ایران عصر پهلوی دوم یک پدیده فراگیر بود.[1] پی‌نوشت: [1] . فرد هالیدی، دیکتاتوری و توسعه در ایران، ترجمه فضل‌الله نیک‌آیین، تهران، امیرکبیر، 1358، ص 161. eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug