eitaa logo
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
5.9هزار دنبال‌کننده
12.5هزار عکس
655 ویدیو
150 فایل
🔶 مجالی برای #نواندیشی_دینی 🔶 ارتباط با مدیر کانال و تبادل: @public_relation 🌐 پایگاه رسمی اطلاع رسانی: ▶️ www.iict.ac.ir ❇️ ایتا / سروش / بله / آپارات: ▶️ @iictchannel 💢 اينستاگرام: ▶️ instagram.com/iict_ac_ir
مشاهده در ایتا
دانلود
🖼 | تجانس حق و خلق از منظر فلاسفه ◼️ در مسئله نسبت بین حق و خلق عموم فلاسفه به تجانس موجودیت حق و خلق قایل‌اند؛ یعنی حق و خلق، هر دو را موجود حقیقی می‌دانند، گرچه درباره معیار موجودیت بین آنها اختلاف هست. مشائیان موجودات را حقایقی بسیط و کاملا متباین می‌دانند و اشراقیان موجودات را از سنخ ماهیات قرار می‌دهند و فیلسوفات حکمت متعالی معتقدند موجودات از سنخ وجود مستقل با رابط‌اند و نظر عرفا در این مسئله نفی هر تجانسی بین حق و خلق است. ◼️ آنها حق را موجود حقیقی و خلق را موجودنما یا شیء مجازی می‌دانند و از منظر آیات و روایات دینی تجانس بین حق و خلق باطل است. به نظر می‌رسد دیدگاه عرفا مؤيد به براهین عقلی و نقلی است و دیدگاه فلاسفه در هر سه مكتب مشایی، اشراقی و متعالی با اشکالات عقلی فراوانی مواجه است که پذیرش آنها را ناممکن می‌سازد. ✂️ حجت‌الاسلام والمسلمین ، دانشیار گروه فلسفه پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، برگرفته از شماره 101 فصلنامه علمی و پژوهشی «قبسات» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🆔 @iictchannel
🖼 | ماهیت و مؤلفه‌های معرفت سلوکی ⏺ در فلسفه علم سلوک افزون بر چیستی رئوس اين علم و نسبت آن با ديگر علوم و مقولات، تبیین مبانی تصدیقی نسلی از اهمیت ویژه‌ای برخودار است که یکی از آن مبانی، مبانی روش شناختی علم سلوک است و پایه و اساس مبنای روش‌شناختی نیز معرفت سلوکی است. این معرفت نه از سنخ علم حصولی، که از سنخ علم حضوری است و فقط در جهان برای آنان که قوه شناخت دارند، به دست می‌آید. ⬅️ چون در این معرفت، معلوم غير ذات عالم است و برای ادراکش به وساطت قوای ادراکی نیاز دارد، یک معرفت حضوری غیرذاتی است و چون معلوم که اعمال قلبی و منازل سلوکی احوال قلبی است، در ذات عالم است و عالم در درون خویش به آن آگاهی دارد و بر آن احاطه وجودی دارد، یک معرفت حضوری احاطی قلبی است و چون معلوم در درون عالم جنبه حکایی ندارد، معرفت حضوری غیر حاکی است و چون معلوم از خصایمی مادر از نفس ناطقه است و با نفس متحد است، معرفت حضوری اتحادی است. ✂️ حجت‌الاسلام والمسلمین ، استادیار گروه عرفان پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، برگرفته از شماره 90 فصلنامه علمی و پژوهشی «قبسات» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🆔 @iictchannel
🖼 | معرفت دوگانه از ترابط علم کلام با سایر علوم 🔺 علوم نسبت به هم می‌توانند در دو نقش تعارضی و تعاضدی ظاهر شوند. برای نقش تعاملی می‌توان انواعی از روابط را بر اساس عناصر و مؤلفه‌های علم تصویر کرد. مهم‌ترین این روابط به سه رابطه روشی، گزاره‌ای و میدانی تقسیم شد. علم کلام به جهت اینکه از روش‌های متعدد بهره می‌برد، با برخی علوم وحدت روشی دارد. 🔺 بین علم کلام و برخی علوم رابطه مبنایی وجود دارد. از سویی علومی مانند منطق، معرفت شناسی و فلسفه از مبادی علم کلام به شمار می‌آیند، حتی علوم تجربی هم می‌توانند تامین کننده برخی مبادی در علم کلام باشند؛ از سویی دیگر علم کلام تأمین کننده بسیاری از مبانی علوم انسانی است و در واقع گزاره‌های جهان‌شناختی، خداشناختی، انسان شناختی، دین شناختی و... که در علم کلام صورت‌بندی می‌شوند، نقش اساسی در دینی‌شدن آن علوم ایفا می‌کنند. ✂️ حجت‌الاسلام والمسلمین ، دانشیار گروه کلام پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، برگرفته از شماره 101 فصلنامه علمی و پژوهشی «قبسات» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🆔 @iictchannel
🖼 | کاربرد و کارآمدی منطق سیستم‌ها در اجتهاد 🔺 تلاش برای کشف نظر اسلام در مورد یک موضوع که جوانب مختلف آن در ادله شرعی به صورت مجزا و پراکنده آمده است، نیاز به منطقی دارد که بتواند محصول را به صورت یک سيستم و نظام‌واره حجیت‌دار ارائه کرد. منطق سیستم‌ها که در حقیقت منطق جمع دلالی بین مثبات در فقه و اصول فقه است با ارائه ابزار و شاخص برای عقلایی بودن این جمع و دوری از سلیقه‌ای تبرعی‌بودن آن، توان انجام این کار را به فقیه می‌دهد. 🔺 فقیه در ققه متعارف به دنبال دستیابی به حجت برای عمل است؛ ولی فقیه در فقه نظریات به دنبال دست‌یابی به حجت در تعیین خطوط کلی حاکم بر یک موضوع است. نگاه فردی به چند قرينه منجر به استنباط می شود؛ ولی نگاه سیستمی و مجموعی به قرائن منجر به استنطاق می‌شود. روش جمع ادله بر اساس منطق سیستم‌ها، ابزاری برای حرکت حجیت‌دار به سوی دست‌یابی به نظریه‌های فقهیی و مدل‌های عملیاتی در عرصه نظام‌های مورد نیاز جامعه است. ✂️ ، استادیار گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، برگرفته از شماره 102 فصلنامه علمی و پژوهشی «قبسات» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🆔 @iictchannel
🖼 | بازنگری اخلاق خانواده 🔸 در شرایطی که نهاد خانواده با هجوم مدرنیسم به سوی دگرگونی نگرش‌ها، ارزش‌ها، روابط و نقش‌ها پیش می‌رود و کارکردهای طبیعی خود را یکی پس از دیگری از دست می‌دهد، دین در صورتی می‌تواند با اخلاق این نهاد را به مثابه یکی از مقاصد خود حمایت کند که در دانش معطوف به اخلاق خانواده بازنگری شود. اخلاق خانواده در سنت جاری جامعه ما هنوز با روش‌های کم‌کارامد وعظی، توصیفی و دستوری و با تکیه بر ذخایر موروثی تدوین و ارائه می‌شود. 🔸 این در حالی است که پیشرفت‌های صنعتی، تحول ارتباطات و گسترش اطلاعات شرایط ویژه‌ای را پدیدآورده که در سنت اخلاقی ما وظیفه کنشگر در آنها تعیین نشده، پرسش‌هایی را مطرح کرده است که جواب از پیش‌ساخته‌ای ندارند و مسائل تازه‌ای را ایجاد کرده‏اند که جز با روش حل مسئله نمی‌توان با حفظ اخلاق از آنها عبور کرد. بر این اساس دین در صورتی برای رویارویی با مدرنیسم کارامد خواهد بود که اخلاق خانواده در روش و محتوا دگرگون شود و این مهم با تبیین دقیق ابعاد این رشته مطالعاتی دست‌یافتنی است. ✂️ حجت‌الاسلام والمسلمین ، استادیار گروه اخلاق اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، برگرفته از شماره 101 فصلنامه علمی و پژوهشی «قبسات» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🆔 @iictchannel
🖼 | تجانس حق و خلق از منظر فلاسفه و عرفا ◼️ در مسئله نسبت بین حق و خلق عموم فلاسفه به تجانس موجودیت حق و خلق قایل‌اند؛ یعنی حق و خلق، هر دو را موجود حقیقی می‌دانند، گرچه درباره معیار موجودیت بین آنها اختلاف هست. مشائیان موجودات را حقایقی بسیط و کاملا متباین می‌دانند و اشراقیان موجودات را از سنخ ماهیات قرار می‌دهند و فیلسوفات حکمت متعالی معتقدند موجودات از سنخ وجود مستقل با رابط‌اند و نظر عرفا در این مسئله نفی هر تجانسی بین حق و خلق است. ◼️ آنها حق را موجود حقیقی و خلق را موجودنما یا شیء مجازی می‌دانند و از منظر آیات و روایات دینی تجانس بین حق و خلق باطل است. به نظر می‌رسد دیدگاه عرفا مؤيد به براهین عقلی و نقلی است و دیدگاه فلاسفه در هر سه مكتب مشایی، اشراقی و متعالی با اشکالات عقلی فراوانی مواجه است که پذیرش آنها را ناممکن می‌سازد. ✂️ حجت‌الاسلام والمسلمین ، دانشیار گروه فلسفه پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، برگرفته از شماره 101 فصلنامه علمی و پژوهشی «قبسات» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🆔 @iictchannel
🖼 | نگاهی دیگرباره به معیار علم دینی 🔺 علم دینی «بالمعنى الاخص» که عبارت است از دستگاه معرفتی‌ای که علاوه بر آنکه همه «مؤلفه‌های رکنی» آن دینی است، گزاره‌های تشکیل دهنده آن نیز به واقع اصابت کرده باشد. اطلاق عنوان علم دینی به این معنا اطلاق حقیقی است. علم دینی «بالمعنى الخاص» که عبارت است از دستگاه معرفتی‌ای که به حسب ظاهر و «مؤلفه‌های رکنی» آن دینی است، اما به علتی (مانند خطا در کاربست روش، یا خطا در مقام استنتاج و استنباط) همه گزاره‌های آن به واقع اصابت نکرده است. 🔺 علم دینی «بالمعنى الأعم» و به اطلاق مسامحی که عبارت است از دستگاه معرفتی‌ای که دست کم از لحاظ «عناصر هویتی» دینی است، هر چند همه «مؤلفه‌های رکنی» آن دینی نباشند و روشن است که چنین دستگاه معرفتی‌ای لزوما و تمامأ كاشف و صائب نیست. با توجه به اطلاقات بالا می توان تعبير «علم دینی» را در معنای مسامحی «مقسمی» نیز که شامل هر سه اطلاق بالا می‌گردد، به کار برد. در این صورت می‌توان آن را علم دینی «بالمعنی الأوسع» خواند. ✂️ آیت‌الله رییس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، برگرفته از شماره 100 فصلنامه علمی پژوهشی «قبسات» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🆔 @iictchannel
🖼 | سیره علمی شهید صدر ◼️ سید محمدباقر صدر با فهم علمی و نقادی، نیازسنجی، مسئله‌محوری و روش‌مندی زمینه را برای نگرش توحیدی فراهم می‌کند. او که دین را تنها علاج مسائل جوامع بشری می‌داند، با اتکا به آموزه‌های دینی، اندیشیدن مداوم در قرآن و سیره تلاش می‌کند و خلق دانشی جدید و نوآورانه را رقم می‌زند. ◼️ در این مسیر عواملی مانند تمرین تفکر، اصالت تحقیق، تعهد علمی و مطالعات گسترده در دانش بشری مانند کاتالیزوری تسهیل کننده فرایند علم‌ورزی هستند که بر اعتبار آثار صحه می‌گذارند و به دلیل اثر بخشی، مخاطب گسترده‌ای می‌یابد که به خارج مرزهای زیست او کشیده شده است. شایان توجه است که به بیان امروزی مطالعات گسترده و متنوع در شکل‌گیری سبک زندگی میان رشته‌ای معطوف به حل مسائل واقعی ضرورت دارد که صدر از آن غافل نبوده است و این شیوه زیست علمی، او را به تفکر منظومه‌ای نزدیک کرده است. ✍️ 🔖 برگرفته از مقاله "بررسی زیست علمی - اخلاقی سیدمحمدباقر صدر" شماره 93 و 94 فصلنامه انتقادی - نظری در حوزه علوم انسانی «کتاب نقد» 🆔 @iictchannel
🖼 | استخراج علم با روش شهید صدر ◽️ شهید صدر از نخستین اندیشمندان اسلامی معاصر است که در حوزه علم دینی با دیدگاهی نو، روشی ابداعی ارائه داده و نظریه وی در این عرصه از انسجام و توانایی خاص و مطلوبی برخوردار است، به طوری‌که می‌توان آغاز و فرایند و پایان آن را شناخت و تحلیل کرد و در حوزه‌هایی مثل اقتصاد، جامعه‌شناسی و سیاست به کار برد. از نگاه شهید صدر روش نظریه‌پردازی اسلامی در حوزه علم دینی، منحصر در روش اکتشافی و به تعبیری حرکت از احکام به سوی کشف مبانی است. ◽️ از دیدگاه شهید صدر علم در گام نخست، متصف به اسلامی و غیر اسلامی نمی‌شود؛ زیرا فقط بیانگر واقعیت‌های خارجی و تجربی است؛ ولی به دلیل ویژگی راهبری، هدایتگری و جهت‌دهی مکتب و تبعیت علم از مکتب، تنها به یک معنا می‌توان از علم اسلامی سخن به میان آورد و آن زمانی است که مکتب اسلام در زندگی واقعی مردم در همه حوزه‌ها محقق شود. ✍️ 🔖 برگرفته از مقاله "بررسی و تحلیل شاخصه‌های علم دینی در اندیشه شهید صدر" شماره 93 و 94 فصلنامه انتقادی - نظری در حوزه علوم انسانی «کتاب نقد» 📌 جهت سفارش این کتاب به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ poiict.ir/22511 🆔 @iictchannel
🖼 | عالم زمان‌شناس ⏺ شهید صدر به جهت دارا بودن امتداد علمی و اجتماعی واجد شرف وجودی و شرف ارزشی بود. شرف وجودی به شدت و قوت وجودی است که ایشان سعه وجودی داشتند و شرف ارزشی در داشتن اخلاق اجتماعی و سیاسی است که ناشی از کارکرد و فضیلت علمی است. یکی از ویژگی‌های شهید صدر شناخت افتضائات زمانه بود. ایشان عالم «زمان‌شناس» بود و آشنایی کامل با اندیشه‌های فلسفی و اجتماعی در روزگار دوران حیاتش داشت. ⬅️ شهید صدر در بخش علوم انسانی به خصوص علوم انسانی حوزوی صاحب نوآوری‌هایی است که در نوع خود بی‌نظیر است. نوآوری‌های شهید صدر منحصر در فقه و اصول نیست بلکه در اقتصاد، فلسفه، علوم قرانی به نوآوری‌های مهمی دست یافتند که می‌توان به دیدگاه‌های مانند تعریف علم اصول، حق‌الطاعه، هویت‌بخشی مستقل به سیره و... اشاره کرد. علم اصول با دست توانای شهید صدر به چهارمین دوره خود گام گذاشت. ✍️ حجت‌الاسلام والمسلمین ، از پژوهشگران پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🔖 برگرفته از مقاله "گذری انتقادی بر امتداد علمی-اجتماعی شهید صدر در توسعه علوم انسانی اسلامی" شماره 93 و 94 فصلنامه انتقادی - نظری در حوزه علوم انسانی «کتاب نقد» 📌 جهت سفارش این کتاب به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ poiict.ir/22511 🆔 @iictchannel
🖼 | علوم انسانی از منظر شهید صدر 🔹 شهید صدر پس از پذیرش مفهوم علم در معنای تجربی‌اش، نقش علم تجربی را در یافتن نظام اجتماعی مطلوب می‌کاود. در اینجا او با دقتی شگرف، میان تجربه طبیعی و تجربه اجتماعی تفاوت قائل می‌شود و بر همین اساس شایستگی تجربه را برای یافتن نظام اجتماعی مطلوب رد می‌کند. 🔹 از نظر او، علوم تجربی در قلمرو طبیعت جهان‌شمول‌اند و اسلامی و غیر اسلامی ندارد؛ زیرا وجود این پدیده‌ها متکی به بینش و گرایش انسان نیست؛ اما علوم تجربی در قلمرو اجتماع جهان‌شمول نیستند؛ زیرا هم وجود پدیده‌ها در اجتماع انسانی متکی به بینش و گرایش کنش‌گران اجتماعی است، هم مواضع و روش‌های پژوهشگران با مبانی بینشی و ارزش گذاری‌ها و گرایش‌هایشان هماهنگ است. بنابراین از نظر شهید صدر ماهیت علوم انسانی با علوم طبیعی و جایگاه تجربه در آنها متفاوت است. ✍️ و 🔖 برگرفته از مقاله "علم دینی از منظر شهید صدر با تأکید بر علوم انسانی اسلامی" شماره 93 و 94 فصلنامه انتقادی - نظری در حوزه علوم انسانی «کتاب نقد» 📌 جهت سفارش این کتاب به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ poiict.ir/22511 🆔 @iictchannel
🖼 | هستی‌شناسی شهید صدر 🔸 یکی از مباحث مهم در فلسفه حقوق بررسی چگونگی شکل‌گیری حقوق طبیعی و اصطياد قواعد بنیادین است که شهید صدر از طریق سنت‌های تاریخی وارد شده‌اند. ایشان با تقسیم‌بندی جامعه به زیربنا و روبنا بر این باور است که جامعه توحیدی از چهار ضلع خدا، طبیعت، انسان و پیوند شکل گرفته است. بر همین اساس جایگاه و جغرافیای سنت‌های تاریخی و قوانین تکوینی و تشریعی در پیوند و ارتباط خداوند با طبیعت و انسان مشخص می‌شود. 🔸 اندیشه‌های شهید صدر در بخش هستی‌شناسی جامعه در مجموعه ساختارگرایی قرار دارد که مبتنی بر دو پایه زیربنا و روبناست. محتوای درونی و روانی و فکری انسان زیربنا و وضع اجتماعی، مناسبات اجتماعی روبنای جامعه را تشکیل می دهد. ✍️ و 🔖 برگرفته از مقاله "بررسی و تحلیل نظام حقوق طبیعی و سنت‌های تاریخی از منظر شهید صدر" شماره 93 و 94 فصلنامه انتقادی - نظری در حوزه علوم انسانی «کتاب نقد» 📌 جهت سفارش این کتاب به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ poiict.ir/22511 🆔 @iictchannel
🖼 | تئوریزه‌کردن نظامات توسط شهید صدر ◼️ اگر شما مواجهه با تمدن غرب را به عنوان يك تمامیت که حاوی یك تمدن سکولار مبتنی بر ایدئولوژی سکولار، فلسفه سکولار، دانش سکولار، تکنولوژی سکولار است در نظر بگیرد، اگر بخواهید با این مجموعه مواجهه شوید، گاهی صرفا محصولات تمدن غرب را در نظر می‌گیرید و آن را به فقه عرضه می‌کنید. گاهی نظامات طراحی می‌کنید، سپس آن را به فقه و فقاهت می‌برید. کار شهید صدر از این‌گونه بود که به طراحی نظامات پرداختند است. باید تکامل نظام اجتماعی در دست شما باشد. ◼️ رویکرد شهید صدر در تئوریزه‌کردن نظامات بود که بعد امام به جای اینکه تئوریزه کند، عملیاتی کرد. این فرق دوم حضرت امام است. ایشان اقدام عملی با تدبیر کردند. شما خیال نکنید امام يك دفعه به میدان آمدند. از دوره نوجوانی‌شان این کار را دنبال می‌کردند. تئوری را در مقیاس حکومت و در مقیاس عبوردادن قدرت از مرزهای جغرافیایی به جامعه جهانی و ایجاد یک انقلاب جهانی به عمل رساندند. ✍️ آیت‌الله 🔖 برگرفته از مقاله "فقه و تمدن از نگاه شهید صدر" شماره 93 و 94 فصلنامه انتقادی - نظری در حوزه علوم انسانی «کتاب نقد» 📌 جهت سفارش این کتاب به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ poiict.ir/22511 🆔 @iictchannel
🖼 | علم انسان به خدا در تفکر فارابی 🔸 مسئله علم انسان به خدا با وجود اینکه در طول تاریخ دیرپای فلسفه و الهیات، سابقه‌ای کهن دارد، اما همچنان ذهن متفکران دینی به‌ویژه فلاسفه دین و حتی برخی از معرفت‌شناسان معاصر را به خود مشغول داشته است. در این میان، فارابی معتقد است که قوای ادارکی بشر در شناخت اشیا و به‌ویژه خدا با محدودیت‌ها و موانع مهمی مواجه است و ایجاد صورت معقول خدا در ذهن یا عقل انسان مشکلاتی جدی به همراه دارد. 🔸 همچنین نام‌ها و اوصافی که خدا با آنها نامیده می‌شود، به‌نحوی معنادار هستند و سخن‌گفتن از خدا به‌‌گونه‌ای که هم معتبر باشد و هم به مشکلات کلامی نینجامد، نهایتاً با زبان اشتراک معنوی امکان‌پذیر است. فارابی در کنار بیان فلسفی علم انسان به خدا، می‌کوشد تبیین عرفانی از آن نیز ارائه دهد و اگر فصوص‌الحکم را از آنِ وی بدانیم، او بحث مشبعی را به روش عرفا در باب موانع و محدودیت‌های شناخت عقلیِ انسان از خدا و لزوم شناخت شهودیِ انسان از او مطرح کرده است. ✍️ ، عضو هیئت علمی گروه معرفت‌شناسی پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🔖 برگرفته از شماره 99 فصلنامه علمی پژوهشی «قبسات» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 📌 جهت دانلود کامل مقاله به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ b2n.ir/g14780 🆔 @iictchannel
🖼 | تحلیلی بر نظریه تمثل در متون دینی ◽️ تمثل، ظهور شیء برای انسان به صورتی است که انسان با آن مألوف و مأنوس بوده و با غرضی که ظهور به خاطر آن است، مناسب می‌باشد. تمثل از قبیل تبدیل و انقلاب چیزی به چیز دیگر نیست، بلکه متمثل بدون آنکه در ذات و حقیقت خود دگرگون شود، در صورتی در ظرف ادراک بیننده ظهور می‌یابد؛ بنابراین تمثل غیر از تشکل است. تمثل شیء برای انسان، ظهور آن شی برای انسان است به صورتی که وی با آن مألوف و مأنوس بوده و با غرض ظهور مناسبت دارد. ◽️ تمثل «الف» برای «ب» در فلان صورت، تصور «الف» نزد «ب» به‌صورتی چنان است، درحالی‌که «الف» در واقع همان «الف» است نه آنکه «الف»، «ب» گردیده باشد. بر این اساس، تمثل فرشته مجرد به صورت انسان، ظهور وی در صورت انسان برای مشاهده کننده است. پس فرشته مجرد در ظرف مشاهده و ادراک، صورت انسان دارد و در خود و خارج از ظرف مشاهده و ادراک، فرشته مجرد است در نتیجه تمثل با تشكل فرق دارد. ✍️ ، عضو گروه فلسفه پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🔖 برگرفته از شماره 99 فصلنامه علمی - پژوهشی «قبسات» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 📌 جهت دانلود کامل مقاله به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ b2n.ir/f59579 🆔 @iictchannel
🖼 | تأملی در امکان یا امتناع هنر ارزشی ◼️ خلق اثر هنری فارغ از ارزش ممکن نیست؛ چه آنکه در واقع اتحاد بین تعهد و زیبایی در آثار هنری دیروز و امروز در حد غایی خود رخ داده است و در ساحت نظری نیز تحقق ایده «هنر برای هنر» که معارض اصلی ایده «هنر متعهد» به ارزش است، به ادله متعدد مخدوش و ابطال‌پذیر است و خلع «غایت»، «فایده»، «معنا» و امثال آن از اثری هنر ممکن نیست. ◼️ از سوی دیگر دین هنر را به مثابه فعل هنرمند، صراحتا به ارزشی و غیرارزشی تقسیم می‌کند، از هنر مذموم و محمود می‌گوید و از «بایستگی تعهد» در هنر سخن به‌میان می‌آورد و در ارزش‌گذاری هنر، اصالت را به معنا می‌دهد. همچنین دانسته شد هر چه وزن تعمیق و کشف بیشتر باشد، محصول، به هنر مطلوب نزدیک‌تر است و طبیعی است هنر ارزشی نیز بسته به اینکه در سطح بماند یا عمق پیدا شد، درون‌زاد باشد یا تحمیلی می‌تواند فاخر یا نازل باشد. ✍️ ، عضو گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🔖 برگرفته از شماره 99 فصلنامه علمی - پژوهشی «قبسات» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 📌 جهت دانلود کامل مقاله به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ b2n.ir/q49588 🆔 @iictchannel
🖼 | عرفان حقیقی 🔺 بنابر باور ارباب معرفت و شهود، عرفان حقيقی، عرفانی است که از متن واقع کتاب و سنت يعنی آنچه مقصود و مراد انسان کامل معصوم است، برخیزد. پس باید تلاش نمود به آن دست یافت. این تلاش می‌تواند در دو ساحت صورت گیرد: یکی ساحت تولید عرفان دینی و دیگری سنجش عرفان موجود که اولی با الگوبرداری از فلسفه دینی طرح شده است. 🔺 در ساحت تولید باید به اصول پیشین و پسین فهم عرفانی تکیه زد. تا زمانی که فهم عرفانی دست ندهد، امکان استنباط عرفان دینی از کتاب و سنت فراهم نیست. در ساحت سنجش نیز باید با روش خاصی دو صنف از گزاره‌های دینی یعنی احتجاجات و تنجیزات را استخراج نمود. احتجاجات، ادله پیشااجتهادی هستند، بر خلاف تنجیزات که ادله اجتهادی هستند؛ چنان‌که احتجاجات، ادله مُثبته هستند، برخلاف تنجیزات که ادله منجزه هستند. ✍️ حجت‌الاسلام والمسلمین ، مدیر گروه عرفان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🔖 برگرفته از مقاله "ماهیت و روش عرفان دینی اجتهادی" شماره 89 و 90 فصلنامه انتقادی - نظری در حوزه علوم انسانی «کتاب نقد» 📌 جهت دانلود کامل مقاله به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ poiict.ir/22102 🆔 @iictchannel
🖼 | عرفان بعد باطنی اسلام ◼️ از آنجا که عرفان عمیق‌ترین لایه اسلام است، هر دو مکتب شیعه و سنی در تاریخ واجد عرفان و سنت عرفانی هستند؛ اما وجود عنصر امامت و فروع آن در اعتقاد شیعی، بعد عرفانی تشیع را غنی‌تر و آن را از دیگر گرایش‌های عرفانی در جهان اسلام متمایز می‌کند. در این نگاه، چون امام همانند پیامبر(ص) دارای مرجعیت علمی و معنوی و اجتماعی است، روح عرفانی در همه ابعاد دین و ارکان جامعه دینی تحت حاکمیت امام، حضور و ظهور می‌یابد و هندسه و ساختمان حیات ایمانی، صبغه عرفانی و معنوی پیدا می‌کند. ◼️ در این وضعیت، زمینه‌ای برای بروز ناسازگاری بین شریعت و عرفان یا سیاست و عرفان پدید نخواهد آمد. لازمه وحدت مرجعیت‌های سه‌گانه و سازگاری شریعت، سیاست و عرفان، حضور عرفان در همه ابعاد زندگی و آمیختگی همه ابعاد حیات با روح عرفانی و معنوی است. ✍️ حجت‌الاسلام والمسلمین ، عضو هیات علمی گروه قرآن‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🔖 برگرفته از مقاله "شاکله عرفان شیعی" شماره 89 و 90 فصلنامه انتقادی - نظری در حوزه علوم انسانی «کتاب نقد» 📌 جهت دانلود کامل مقاله به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ poiict.ir/22102 🆔 @iictchannel
🖼 | اهمیت عرفان شیعی فقاهتی ◽️ عرفان شیعی فقاهتی، براساس راهبری معصومان(ع) و در چهارچوب فقه جواهری، طالبان را به سوی «لقاءالله» دعوت می‌کند و این لقا را «شهود قلبی وجود بی‌نهایت» خداوند می‌داند و روش لازم برای این حرکت را تلاش برای دست‌یابی به «خلوص ذاتی» می‌شمارد و خلوص ذاتی را عبور از خود و ادراك خود می‌داند و از مهم‌ترین ابزارهای آن «معرفت نفس و توجه به نفس» است و فرد وقتی به مقام «ولایت» می‌رسد که هیچ حجاب ادراکی میان او و خداوند وجود ندارد. ✍️ حجت‌الاسلام والمسلمین ، عضو هیأت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🔖 برگرفته از مقاله "درآمدی بر هویت‌شناسی عرفان شیعی فقاهتی" شماره 89 و 90 فصلنامه انتقادی - نظری در حوزه علوم انسانی «کتاب نقد» 📌 جهت دانلود کامل مقاله به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ poiict.ir/22102 🆔 @iictchannel
🖼 | نظام‌سازی دینی ◼️ مطالعات آینده‌نگر، رقابت عمومی آینده جهان را رقابت‌های علمی و جنگ معرفتی می‌داند که زیربنای نرم‌افزاری آنها را نظریه‌های دامنه‌دار، دانش‌های پیش‌رو، مبانی قابل رقابت و فرایندهای اثربخش و کارآمد بر عهده دارند. در این میان از پایان قرن بیستم میدان، میدان سیستم‌سازی و طراحی نظامات معرفتی همسو با ذائقه‌های نظم داده شده بشر مدرن است. برای رقابت در این میدان کارزار اندیشه‌های والای اسلامی نیز باید در قالب‌های قابل رقابت، مانند طراحی دستگاه‌های جامع، بازمهندسی و به میدان آورده شوند. ◼️ سیستم‌سازی خصوصا در عرصه معرفتی به‌ویژه در حوزه دین و الهیات نیازمند مدل‌هایی با شاخصه‌های فرازمانی، فرامنطقه‌ای، فرابشری و دارای عقلانیت دینی است. سیستم‌سازی دینی علاوه بر قابل رقابت کردن آموزه‌ها و باورهای اسلام در قالب تمدنی می‌تواند کوتاه‌ترین و مطمئن‌ترین راه برای رسیدن به اهداف متعالی دین به‌شمار آید. ✍️ 🔖 برگرفته از مقاله "نظریه ارتقای الگوی تعامل در سیستم‌سازی دینی با تکیه بر مبانی عرفان اهل‌بیت(ع)" شماره 89 و 90 فصلنامه انتقادی - نظری در حوزه علوم انسانی «کتاب نقد» 📌 جهت دانلود کامل مقاله به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ poiict.ir/22102 🆔 @iictchannel
🖼 | عرفان بعد باطنی اسلام ◼️ از آنجا که عرفان عمیق‌ترین لایه اسلام است، هر دو مکتب شیعه و سنی در تاریخ واجد عرفان و سنت عرفانی هستند؛ اما وجود عنصر امامت و فروع آن در اعتقاد شیعی، بعد عرفانی تشیع را غنی‌تر و آن را از دیگر گرایش‌های عرفانی در جهان اسلام متمایز می‌کند. در این نگاه، چون امام همانند پیامبر(ص) دارای مرجعیت علمی و معنوی و اجتماعی است، روح عرفانی در همه ابعاد دین و ارکان جامعه دینی تحت حاکمیت امام، حضور و ظهور می‌یابد و هندسه و ساختمان حیات ایمانی، صبغه عرفانی و معنوی پیدا می‌کند. ◼️ در این وضعیت، زمینه‌ای برای بروز ناسازگاری بین شریعت و عرفان یا سیاست و عرفان پدید نخواهد آمد. لازمه وحدت مرجعیت‌های سه‌گانه و سازگاری شریعت، سیاست و عرفان، حضور عرفان در همه ابعاد زندگی و آمیختگی همه ابعاد حیات با روح عرفانی و معنوی است. ✍ حجت‌الاسلام والمسلمین ، عضو گروه عرفان پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🔖 برگرفته از مقاله "شاکله عرفان شیعی" شماره 89 و 90 فصلنامه انتقادی - نظری در حوزه علوم انسانی «کتاب نقد» 📌 جهت دانلود کامل مقاله به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ poiict.ir/22102 🆔 @iictchannel
🖼 | عرفان اصیل اسلامی 🔸 عرفان عملی ناب اسلامی - شیعی مبتنی بر مؤلفه‌هایی است که آن را از عرفان‌های دیگر منفک و متمیز می‌سازد، مؤلفه‌هایی مثل توحیدگرایی و عبودیت‌محوری بر مدار شریعت حقه و در صراط امامت و ولایت که با عقلانیت و اعتدال در تمامی مراحل سلوکی همراه است و در نهایت نیز مسئولیت‌های سیاسی و اجتماعی را جزء لاینفک حیات سالک واصل و عارف الهی می‌داند. 🔸 مختصاتی که از خدا تا خلق را شامل شده و عقل و عشق در آن درآمیخته‌اند؛ درون‌گرایی و برون‌گرایی، خلوت و جلوت، سلوک و سیاست، سجاده و سنگر و از همه مهم‌تر روابط چهارگانه: انسان با خود، انسان با خدا، انسان با جامعه و انسان با جهان در پرتو رابطه انسان متكامل با انسان کامل مکمل درست و دقیق تنظیم گشته است تا نشان دهد عرفان اصیل اسلامی، عرفانی جامع و کامل است و رشد و تعالی همه‌جانبه نه یک‌جانبه را هدف قرار داده است. ✍ حجت‌الاسلام والمسلمین ، عضو گروه عرفان پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🔖 برگرفته از مقاله "امتیازات و مولفه‌های عرفان شیعی" شماره 89 و 90 فصلنامه انتقادی - نظری در حوزه علوم انسانی «کتاب نقد» 📌 جهت دانلود کامل مقاله به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ poiict.ir/22102 🆔 @iictchannel
🖼 | طرح کلی توحید اجتماعی برای زیست جوامع بشری ◼️ در کلام سنتی، توحید با رویکرد اعتقادی صرف و فارغ از جنبه‌های اجتماعی محل بحث و نظر بوده و غایت آن نیز تأمین غالبا سعادت اخروی انسان‌ها در حيات پس از مرگ در نظر گرفته شده است. این رویکرد غيراجتماعی به توحید، نسبت به ماهیت و هویت اجتماعی آن غفلت ورزیده است؛ حال آنکه فهم اجتماعی از توحید نشان میدهد طبیعت و ذات توحید که جان مایه کلام اجتماعی است، کاملا اجتماعی و دارای ماهیتی انقلابی و ناظر به تمام ابعاد زندگی انسان و به تعبیر دقیق‌تر طرح کلی برای زیست جوامع بشری است. ◼️ بر این اساس می‌توان توحید اجتماعی را بروز و ظهور ابعاد شناختی و معرفتی اصل اعتقادی توحید در ساختار و پیکره کلی و نظم کلان اجتماعی با هدف تشکیل جامعه توحیدی دانست که در جزئی‌ترین و کلی‌ترین کنش‌های فردی و اجتماعی و سیاسی، تکالیف و مسئولیت‌های انسان در برابر خدا، خود، عالم هستی و جامعه تبلور می‌یابد. ✍️ و 🔖 برگرفته از مقاله "توحید اجتماعی، ماهیت، تعریف و نسبت آن با توحید اعتقادی" شماره 104 فصلنامه علمی - پژوهشی «قبسات» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 📌 جهت دانلود کامل مقاله به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ b2n.ir/m70293 🆔 @iictchannel
🖼 | جهت‌داری فلسفه دین ◽️ یکی از مسائل مهم در حوزه علم‌شناسی، جهت‌داری و هویت‌مندی علوم است. مراد از جهت‌داری علم، داشتن اوصافی نظیر دینی، اسلامی، یهودی، مسیحی، سکولار و الحادی است. این مسئله درباره تمامی علوم از فلسفه مطلق به مثابه انتزاعی‌ترین آن تا فلسفه‌های مضاف، علوم انضمامی و کاربردی صادق است. فلسفه دین به عنوان یکی از فلسفه‌های مضاف نیز از این قاعده مستثنا نبوده و می‌تواند جهت‌دار و هویت‌مند باشد. عوامل مختلفی به مثابه شاخص در هویت‌بخشی و جهت‌داری فلسفه دین نقش دارند. ✍️ ، عضو گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🔖 برگرفته از مقاله "هویت‌مندی و جهت‌داری فلسفه دین و معیارها و شاخص‌های اسلامی‌بودن آن" شماره 104 فصلنامه علمی - پژوهشی «قبسات» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 📌 جهت دانلود کامل مقاله به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ yun.ir/pdb618 🆔 @iictchannel
🖼 | صراط سلوک و رابطه آن با انسان 🔸 انسان دو نوع سلوک به سوی خدا دارد: سلوک تکوینی و اجباری و سلوک تشریعی و اختیاری. سلوک تشریعی و اختیاری سالک، محتاج و نیازمند صراطی است که او را به مسلوک الیه واصل نماید. پرسش این بود که آن صراط چیست؟ پس از بحث و بررسی ملاک انسانیت و چگونگی رهایی از حیوان بالفعل به انسان بالفعل و کمال‌گرایی حدنابردار و ناپیداکرانه در قالب سیر در قوس صعود، یعنی سیر از ملک به مافوق ملکوت بر محور ساختار وجودی‌اش، به بحث از ضرورت شناخت نفس و نقش کلیدی آن در صیرورت انسان، پاسخ پرسش یاد شده را داده و صراط سلوک در متن ذات و درون هر انسانی تعبیه و تقدیر شده و نفس مؤمن صراط سلوک است و ماهیت فطری، فقری، وحدانی و وجودی دارد. ✍️ ، عضو گروه عرفان پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🔖 برگرفته از مقاله "ماهیت‌شناسی صراط سلوک در آموزه های وحیانی" شماره 104 فصلنامه علمی - پژوهشی «قبسات» پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 📌 جهت دانلود کامل مقاله به لینک زیر مراجعه نمائید: ➡️ b2n.ir/s35857 🆔 @iictchannel