💠 بحث‌هایی کلی درباره کتاب مقدس (3)
✡️ بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی (قسمت اول)
🔹 ب) نسخه‌های خطی قدیمی کتاب مقدس
🌐 تعداد قطعه‌هایی از #کتاب_مقدس که از سده‌های نخستین میلادی و به صورت نسخ موجود است، به هزاران عدد می‌رسد. اما اغلب آنها جزئی و ناقص‌اند و فقط بخش‌های کوتاهی از کتاب مقدس یا یکی از #عهدین را در بر می‌گیرند. اما در این میان چهار نسخه‌ی قدیمی ذیل اهمیت دارند:
1⃣ نسخه‌ی واتیکان
🔸 این نسخه خطی که از سال 1481 میلادی در کتابخانه واتیکان بوده، در اصل متعلق به اسکندریه است. گفته می‌شود این اثر به اوایل یا اواسط قرن چهارم میلادی (325-350) تعلق دارد و در میان این چهار نسخه از همه قدیمی‌تر است. این نسخه، که در ابتدا مشتمل بر 820 ورق بوده و بخش‌هایی از آن از بین رفته و امروزه 759 ورق آن در دست است، همه‌ی #عهد_قدیم و بخش عمده‌ی عهد جدید را دربردارد. اینکه این نسخه در چه زمانی و به‌وسیله چه کسی کشف و چه زمانی به واتیکان منتقل شده است، معلوم نیست.
2⃣ نسخه‌ی سینا
🔸 این نسخه را دانشمند آلمانی، کنستانتین تیشندورف، بین سال‌های 1844 و 1859 م. در دیری در کوه سینا به تدریج کشف و تکمیل کرده است. نسخه فوق که اکنون در موزه‌ای در انگلستان موجود است، کل عهد جدید و نیز قسمت عمده‌ی عهد قدیم و نیز رساله‌ی برنابا و شبان هرماس (از نوشته‌های غیرقانونی عهد جدید) را دربردارد. تاریخ نگارش این نسخه را حدود زمان نگارش همان نسخه واتیکان و یا اندکی پس از آن می‌دانند.
3⃣ نسخه‌ی اسکندریه
🔸 این نسخه را که سفیر انگلیس در سال 1624 م. از طرف سیریل لوکار، اسقف وقت قسطنطنیه، به پادشاه انگلستان اهدا نمود امروزه در موزه‌ای در انگلستان نگهداری می‌شود و بر روی آن نوشته شده است که این کتاب از طرف آتاناسیوس به پاتریارک اسکندریه اهدا می‌شود. نسخه مذکور که گفته می‌شود مربوط به قرن پنجم میلادی است، کل عهد قدیم (غیر از چند شماره از سفر پیدایش و کتاب اول سموئیل و برخی مزامیر) و بخش عمده‌ی عهد جدید را دربر دارد. این نسخه در اصل 820 صفحه بوده که امروز 713 صفحه باقی مانده است.
4⃣ نسخه‌ی افرایم
🔸 این نسخه که از سه نسخه‌ی قبلی ناقص‌تر است و کمی از عهد قدیم و حدود نیمی از عهد جدید، یعنی بخشی از هر کتاب، را دربر دارد به قرن پنجم میلادی متعلق است. این نسخه داستانی جالب دارد. فردی در قرن دوازدهم میلادی این نسخه را در اختیار داشته و چون به زبان یونانی بوده، اهمیت آن را نمی‌دانسته است؛ پس خطوط آن را پاک کرده و بر روی آن مواعظ دانشمندی مسیحی به نام افرایم را که در قرن چهارم می‌زیسته، نوشته است. بعدها دانشمندی آلمانی در قرن نوزدهم آثار خط باقی مانده بر روی آن را بازسازی کرده و خوانده است. این نسخه اکنون در موزه‌ی ملی پاریس نگهداری می‌شود.
✍️ نویسنده: عبدالرحیم سلیمانی اردستانی
📚 منبع: كتاب «بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی – مسیحی»، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول: بهار 1396.
📖 متن کامل مقاله در سايت اندیشکده:
👉 http://yon.ir/otestament
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
🔸 هشتگ اصلی: #متون_مقدس_یهودی
💠 بحث‌هایی کلی درباره کتاب مقدس (4)
✡️ بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی (قسمت اول)
🌐 ج) نقادی کتاب مقدس و نقد تاریخی
1⃣ سنت یهودی درباره تاریخ پیدایش، منشأ، نویسنده و محتوای متون مقدس خود دیدگاهی خاص داشته است. از آنجا که این دیدگاه بر #الهامی_بودن این متون در تمام مراحل آن مبتنی بوده کمتر اجازه‌ی چون و چرا نسبت به آن داده می‌شده است.
2⃣ براساس این دیدگاه، #تورات را موسی (ع) نوشته و کتاب صحیفه‌ی یوشع را یوشع بن نون نوشته و همین‌طور سایر کتاب‌های #عهد_قدیم را همان کسانی نوشته‌اند که نامشان در عنوان کتاب‌ها ذکر شده است.
3⃣ برخی از کتاب‌هایی که در عنوانشان نام فردی خاص نیامده نیز به یکی از شخصیت‌های معروفی نسبت داده شده‌اند که تقریباً مقارن با همان زمانی هستند که آن کتاب‌ها درباره‌ی آن سخن می‌گویند، برای نمونه کتاب داوران به سموئیل نبی نسبت داده شده است.
4⃣ این انتساب‌ها همچنین تاریخ تقریبی نگارش این کتاب‌ها را مشخص کرده است. به‌طوری که بخش عمده‌ی اعتبار و حجیت این کتاب‌ها در گرو انتساب آنها به شخصیت‌های شناخته شده و موجه، از قبیل انبیا و دیگر بزرگان عهد قدیم بوده است.
5⃣ حال اگر این انتساب‌ها ابهام ایجاد کند و یا تاریخ نگارش این کتاب‌ها جابه‌جا شود و مثلاً چند قرن یا چند دهه به عقب بیفتد به اعتبار آنها لطمه می‌زند؛ به همین دلیل بحث نقادانه در این‌باره آسان نیست و برخی که از درون سنّت بر آن شده‌اند تا دیدگاه سنتی را در این‌باره به نقد کشند مجبور بوده‌اند سخن خود را به صورت رمزی بیان کنند.
6⃣ اما پس از قرن هجدهم و #نهضت_روشنگری بحث‌ها وارد مرحله جدیدی شد. در این زمان نیز دیدگاه سنتی درباره #کتاب_مقدس به نقد کشیده شد، اما آنچه در این دوره صورت گرفت چه به لحاظ گستردگی و چه به لحاظ روش تأثیر با قبل، بسیار متفاوت بود.
7⃣ بنابراین نقادی کتاب مقدس را باید به دو بخش قبل و بعد از #عصر_روشنگری تقسیم کنیم و اولی را «نقد قدیم» و دومی را «نقد جدید» بنامیم.
✍️ نویسنده: عبدالرحیم سلیمانی اردستانی
📚 منبع: كتاب «بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی – مسیحی»، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول: بهار 1396.
📖 متن کامل مقاله در سايت اندیشکده:
👉 http://yon.ir/otestament
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
🔸 هشتگ اصلی: #متون_مقدس_یهودی
💠 بحث‌هایی کلی درباره کتاب مقدس (5)
✡️ بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی (قسمت اول)
🌐 ج) نقادی کتاب مقدس و نقد تاریخی / نقد قدیم
1⃣ در قرون وسطا و پس از آن عالمانی درباره‌ی #کتاب_مقدس سخنانی گفته‌اند که با دیدگاه سنتی سازگاری نداشته است.
2⃣ با اینکه آنان نقاد دیدگاه سنتی درباره‌ی کتاب مقدس بوده‌اند، اما نقدشان به گونه‌ای نبود که اصل تقدّس و #الهامی_بودن متون مقدس را زیر سؤال ببرد.
3⃣ شاید بتوان تفاوت این دو نقد را این‌گونه خلاصه کرد که نقد قدیم دیدگاه سنتی را زیر سؤال می‌برد، در حالی‌که نقد جدید اصل تقدّس و الهامی بودن #متون_مقدس را مورد تردید قرار می‌دهد. در واقع نقد دوم به این متون مانند کتاب‌های بشری نگاه می‌کند.
4⃣ نخستین سخنان نقادانه درباره‌ی تاریخ نگارش و نویسندگان متون مقدس #یهودی را می‌توان در قرون وسطا دید.
5⃣ شاید بتوان دانشمند یهودی، #ابراهیم_بن_عزرا را از پیشگامان این بحث قلمداد کرد. او در کتابش، تفسیر سفر تثنیه، به صورتی رمزگونه به نکاتی اشاره می‌کند که حکایت از این دارد حضرت موسی، که مطابق سنّت، نویسنده‌ی #اسفار_پنجگانه تورات شمرده می‌شد، در واقع نویسنده‌ی این کتاب نیست و این کتاب قرن‌ها پس از او نوشته شده است.
6⃣ بعدها #باروخ_اسپینوزا رمزهای ابن عزرا را گشود و خود نیز شواهد متعدد دیگری را بر آن افزود و نیز پا را از #تورات هم فراتر نهاد و با عمده کتاب‌های تاریخی #عهد_قدیم با همان روش برخورد کرد.
7⃣ او به همان شیوه‌ی ابن عزرا ثابت کرد که علاوه بر تورات، کتاب‌های یوشع، داوران، روت، سموئیل و پادشاهان نیز بسیار متأخرتر از زمانی که سنّت قائل است نوشته شده‌اند.
8⃣ شیوه‌ی کار این دو نفر چنین بود که شواهدی از درون این کتاب‌ها می‌آوردند که اثبات می‌کرد فلان جمله یا عبارت نمی‌تواند نوشته‌ی همان فردی باشد که سنّت می‌گوید و یا در همان زمانی نوشته شده باشد که سنّت مدعی است.
9⃣ البته افراد دیگری را نیز می‌توان نقاد دیدگاه سنتی شمرد. کسانی مانند #اراسموس، #هوگو_گروتیوس از هلند، #ریچارد_سایمون و #ژان_استراک از فرانسه، #توماس_هابز، #جان_لاک و #اسحاق_نیوتن از انگلستان که هریک به‌گونه‌ای نقادانه به کتاب مقدس و دیدگاه سنتی درباره‌ی آن پرداخته‌اند.
✍️ نویسنده: عبدالرحیم سلیمانی اردستانی
📚 منبع: كتاب «بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی – مسیحی»، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول: بهار 1396.
📖 متن کامل مقاله در سايت اندیشکده:
👉 http://yon.ir/otestament
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
🔸 هشتگ اصلی: #متون_مقدس_یهودی
💠 بحث‌هایی کلی درباره کتاب مقدس (6)
✡️ بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی (قسمت اول)
🌐 ج) نقادی کتاب مقدس و نقد تاریخی / نقد جدید
1️⃣ نقادی جدید #کتاب_مقدس به جریانی گفته می‌شود که پس از جنبش قرن هجدهم اروپا و تحت تأثیر آن به وقوع پیوست و به #نهضت_روشنگری موسوم است.
2️⃣ پیروان این اندیشه بر آن بودند که انسان با #عقل_نقاد یا به تعبیر دقیق‌تر، با علم و تجربه‌ی خود می‌تواند همه‌ی زوایای مبهم عالم را کشف کند.
3️⃣ پیروان این اندیشه بر #اصالت_تجربه و مشاهده تأکید داشتند. آنان معتقد بودند که همه‌ی شناخت‌ها، حتی فلسفه، باید به علم طبیعی مبدل شود.
4️⃣ بنابراین، اندیشه‌ی #روشنگری بر جهان‌بینی خاصی متکی است و آن اینکه اگر تنها راه شناخت، تجربه است پس همه‌ی هستی در واقع تجربه‌پذیر است و آنچه تجربه نشود در واقع وجود ندارد.
5️⃣ این فرایند شامل کتاب مقدس نیز گردید. پیروان سنتیِ این متون به آنها به‌عنوان متون مقدس و کتاب خدا نگاه می‌کردند و معتقد بودند برای درک مطالب آنها باید با خضوع و خشوع و ایمان به سراغ آنها رفت.
6️⃣ اما کسانی که تحت تأثیر جریان روشنگری سراغ این متون رفتند، به آنها مانند دیگر کتاب‌های بشری نگاه می‌کردند و معتقد بودند این کتاب‌ها نیز باید مانند دیگر امور به صورتی علمی و نقادانه بررسی شود. این جریان #نقد_تاریخی_کتاب_مقدس خوانده می‌شود.
7️⃣ به هر حال کتاب مقدس نیز به آزمایشگاه علم برده شد و نتایج به دست آمده برای راست‌دینی نگران‌کننده بود.
8️⃣ یکی از مهم‌ترین نتایجی که به دست آمد و در واقع بر ایمان یهودی – مسیحی تأثیر ویران‌کننده‌ای داشت، این بود که انتساب عمده‌ی نوشته‌های این مجموعه به نویسندگان سنتی آنها مورد سؤال قرار گرفت و بلکه در بیشتر موارد قاطعانه رد شد.
9️⃣ نمونه‌ی آن پنج کتاب نخست #عهد_قدیم بود، که #تورات خوانده می‌شود. سنّت، این کتاب را به موسی (ع) منتسب می‌ساخت و معتقد بود کل این کتاب را او از خداوند دریافت کرده است؛ اما نقادان جدید نه تنها این انتساب را رد و ثابت کردند که این کتاب قرن‌ها پس از حضرت موسی نوشته شده است، بلکه با دلایلی محکم اثبات نمودند که نویسنده‌ی آن از منابعی خاص که در دسترسش بوده استفاده و این کتاب را تألیف کرده است.
🔟 از سوی دیگر در بسیاری از کتاب‌های مجموعه‌ی عهد قدیم حوادثی پیشگویی شده، اما نقادان ثابت کردند که این کتاب‌ها پس از وقوع آن حوادث نوشته شده است.
✍️ نویسنده: عبدالرحیم سلیمانی اردستانی
📚 منبع: كتاب «بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی – مسیحی»، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول: بهار 1396.
📖 متن کامل مقاله در سايت اندیشکده:
👉 http://yon.ir/otestament
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
🔸 هشتگ اصلی: #متون_مقدس_یهودی
💠 کلیاتی درباره عهد قدیم (1)
✡️ بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی (قسمت دوم)
🌐 الف) دو نسخه‌ی قدیمی عهد قدیم
1⃣ مجموعه‌ی #عهد_قدیم در اصل به زبان #عبری، و اندکی از آن به زبان #آرامی که هم خانواده‌ی عبری است، نوشته شده است.
2⃣ اما پس از فتوحات اسکندر مقدونی در قرن چهارم و رواج فرهنگ و زبان یونانی در سراسر حوزه‌ی دریای مدیترانه، بسیاری از یهودیانی که در سراسر این مناطق پراکنده بودند دیگر زبان اولشان عبری نبود، بلکه به زبان یونانی سخن می‌گفتند.
3⃣ این امر موجب شد که در قرن سوم قبل از میلاد و در زمانی که #بطلمیوس_فیلادلفوس (285-247 ق.م.) بر مصر حکومت می‌کرد به دستور او مجموعه‌ی عهد قدیم به زبان #یونانی ترجمه شود.
4⃣ گفته می‌شود 72 عالم در ترجمه‌ی این مجموعه نقش داشته‌اند؛ به همین سبب این نسخه به «سبعینیه» یا «هفتادین» معروف شده و از آن با علامت «Lxx» که به عدد رومی به معنای 70 است یاد می‌شود.
5⃣ گفته می‌شود بطلمیوس از کاهن اورشلیم درخواست کرد تا عالمانی را برای ترجمه‌ی #کتاب_مقدس یهودی به مصر بفرستد و آن کاهن از هر قبیله شش نفر را فرستاد.
6⃣ اما دانشمندان جدیدِ کتاب مقدس می‌گویند این ترجمه تدریجاً صورت گرفته و به‌تدریج بخش‌هایی به آن افزوده شده است. ابتدا اسفار خمسه #تورات در زمان بطلمیوس و سپس بقیه‌ی کتاب‌ها به‌تدریج تا حدود سال 180 ق.م. ترجمه شده است.
7⃣ بنابراین ما با دو نسخه‌ی قدیمی از مجموعه‌ی عهد قدیم روبه‌رو هستیم، یکی #نسخه_عبری که یهودیان آن را #کتاب_مقدس_عبرانی می‌نامند و دیگری #نسخه_یونانی که #سبعینیه یا Lxx خوانده می‌شود.
✍️ نویسنده: عبدالرحیم سلیمانی اردستانی
📚 منبع: كتاب «بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی – مسیحی»، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول: بهار 1396.
📖 متن کامل مقاله در سايت اندیشکده:
👉 http://yon.ir/Torah
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
🔸 هشتگ اصلی: #متون_مقدس_یهودی
💠 کلیاتی درباره عهد قدیم (2)
✡️ بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی (قسمت دوم)
🌐 الف) دو نسخه‌ی قدیمی عهد قدیم
1⃣ گفتیم ما با دو نسخه قدیمی #عهد_قدیم روبه‌رو هستیم، یکی #نسخه_عبری (کتاب مقدس عبرانی) و دیگری نسخه یونانی يا #نسخه_سبعینیه. این دو ترجمه علاوه بر تفاوت‌های جزئی محتوایی دو تفاوت عمده دارند:
2⃣ اول: در نسخه سبعینیه 7 کتاب وجود دارد که اثری از آنها در نسخه عبری نیست. همچنین در کتاب‌هایی که در هر دو نسخه وجود دارد، نسخه سبعینیه فصل‌هایی اضافه دارد (کتاب‌های اضافی، کتاب‌های قانونی درجه‌ی دوم یا کتاب‌های اپوکریفایی خوانده می‌شود).
3⃣ دوم: ترتیب و تقسیم این دو نسخه با هم تفاوت دارد. گویا نسخه عبری با توجه به اهمیت یا وثاقت نویسنده تقسیم شده است. در ابتدای این مجموعه پنج سِفر #تورات و سپس کتاب‌های منسوب به انبیاست که #نبییم خوانده می‌شود. در بخش سوم کتاب‌هایی واقع شده است که مکتوبات يا #کتوبیم خوانده می‌شود.
4⃣ اما تقسیم نسخه سبعینیه گویا برحسب موضوع است. در ابتدا بخش تاریخی عهد قدیم واقع شده است که با پنج سِفر تورات آغاز می‌شود. پس از آن کتاب‌های حکمت، مناجات و شعر و در پایان کتاب‌های پیشگویی آمده است.
5⃣ نکته‌ی دیگر اینکه برخی از کتاب‌هایی که در نسخه‌ی عبری یک کتاب واحد است، در نسخه‌ی سبعینیه تقسیم شده و به صورت دو کتاب آمده است.
✍️ نویسنده: عبدالرحیم سلیمانی اردستانی
📚 منبع: كتاب «بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی – مسیحی»، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول: بهار 1396.
📖 متن کامل مقاله در سايت اندیشکده:
👉 http://yon.ir/Torah
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
🔸 هشتگ اصلی: #متون_مقدس_یهودی
💠 کلیاتی درباره عهد قدیم (3)
✡️ بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی (قسمت دوم)
🌐 الف) دو نسخه‌ی قدیمی عهد قدیم
📚 کتاب‌های #عهد_قدیم مطابق ترتیب و چینش #نسخه_عبری به قرار زیرند:
1⃣ #تورات، مشتمل بر پنج سِفر پیدایش، خروج، لاویان، اعداد و تثنیه.
2⃣ انبیاء یا #نبییم به دو بخش انبیای متقدم و متأخر تقسیم می‌شود و این دومی به نوبه خود به انبیای بزرگ و کوچک تقسیم می‌شود (مقصود از بزرگ و کوچک زیاد یا کم بودن حجم کتاب‌هاست). انبیای متقدم کتاب‌های یوشع، داوران، سموئیل و پادشاهان را شامل می‌شود و انبیای متأخر پانزده کتاب را در بر می‌گیرد که از این میان کتاب‌های اشعیا، ارمیا و حزقیال انبیای بزرگ خوانده می‌شوند و دوازده کتاب باقیمانده انبیای کوچک که عبارت‌اند از: هوشع، یوئیل، عاموس، عوبدیا، یونس، میکاه، ناحوم، حَبقوق، صَفَنیا، حجّی، زکریا و ملاکی.
3⃣ #کتوبیم يا مکتوبات یا نوشته‌ها شامل یازده کتاب می‌شوند که عبارت‌اند از: مزامیر داود، امثال سلیمان، ایوب، غزل غزل‌های سلیمان، روت، مراثی اِرمیا، اِستَر، جامعه سلیمان، دانیال، عزرا و نحمیا، تواریخ ایام.
📚 اما ترتیب کتاب‌های عهد قدیم مطابق #نسخه_سبعینیه (غیر از هفت کتابی که در نسخه‌ی عبری نیست) به قرار زیر است:
1⃣ کتاب‌های تاریخی که اسفار پنجگانه تورات، یوشع، داوران، روت، دو کتاب سموئیل، دو کتاب پادشاهان، دو کتاب تواریخ ایام، عزراء، نحمیا و استر را شامل می‌شود. کتاب‌های سموئیل و پادشاهان و تواریخ ایام که در نسخه‌ی عبری یک کتاب بودند در این نسخه هریک دو کتاب‌اند. همچنین عزراء و نحمیا که در نسخه‌ی عبری یک کتاب بودند در اینجا از هم جدا هستند.
2⃣ بخش دوم یعنی «حکمت و مناجات شعر» پنج کتاب ایوب، مزامیر داود، امثال سلیمان، جامعه سلیمان و غزل و غزل‌های سلیمان را شامل می‌شود.
3⃣ کتاب‌های پیشگویی شامل هفده کتاب می‌شود که به این قرار است: اشعیا، ارمیا، مراثی ارمیا، حزقیال، دانیال، هوشع، یوئیل، عاموس، عوبدیا، یونس، میکاه، ناحوم، حبقّوق، صفنیا، حجّی، زکریا و ملاکی.
✡ بنابراین تعداد کتاب‌های عهد قدیم بنابر نسخه‌ی سبعینیه بدون احتساب کتاب‌های اضافی 39 عدد و با احتساب آنها 46 عدد است. اما در نسخه‌ی عبری با توجه به اینکه هفت کتاب اضافی در آن نیست و برخی از کتاب‌های دیگر که در نسخه سبعینیه دو کتاب‌اند در این نسخه یک کتاب هستند، تعداد کتاب‌ها کمتر است. علاوه بر این کتاب‌های دوازده‌گانه‌ی انبیای کوچک هم به دلیل کمی حجمشان در یک طومار نوشته می‌شده است و بنابراین گفته می‌شود که کتاب عهد قدیم یهود مشتمل بر 24 کتاب است.
✍️ نویسنده: عبدالرحیم سلیمانی اردستانی
📚 منبع: كتاب «بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی – مسیحی»، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول: بهار 1396.
📖 متن کامل مقاله در سايت اندیشکده:
👉 http://yon.ir/Torah
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
🔸 هشتگ اصلی: #متون_مقدس_یهودی
💠 کلیاتی درباره عهد قدیم (4)
✡️ بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی (قسمت دوم)
🌐 ب) فرایند قانونی شدن مجموعه عهد قدیم
1⃣ دانشمندان جدیدِ کتاب مقدس برای فرایندی که در آن برخی از نوشته‌ها جزو مجموعه #کتاب_مقدس به حساب آمده و برخی دیگر کنار گذاشته شده‌اند از واژه‌ی #قانونی_شدن که از کلمه‌ی کانون به معنای قانون گرفته می‌شود، استفاده کرده‌اند.
2⃣ وقتی از این واژه در رابطه با کتاب مقدس استفاده می‌شود مقصود از آن مشخص شدن محدوده‌ی کتاب مقدس است؛ به‌گونه‌ای که نوشته‌های وحیانی که حجیّت دارند، وارد کتاب مقدس شوند و آنهایی که این شرط را ندارند، بیرون گذاشته شوند.
3⃣ در سنت #یهودی از این واژه استفاده نمی‌شده و به جای آن از واژه‌ی «ناپاک شدن دست» استفاده می‌شد. #عالمان_یهود در کتاب #تلمود برای بیان اینکه کتابی حجیّت دارد و مقدس است می‌گفتند: این کتاب دست را ناپاک می‌سازد! و مقصودشان این بوده است که این کتاب حرمت دارد و نباید بر آن دست گذاشت.
4⃣ هم سنت یهودی – مسیحی و هم نقادان جدید کتاب مقدس این را قبول دارند که مجموعه‌ی #عهد_قدیم را افراد مختلف به‌تدریج طی چندین قرن نوشته‌اند. اما آنان در مورد ابتدا و پایان این قرن‌ها و تاریخ نگارش و نویسنده‌ی هریک از این نوشته‌ها با هم اختلاف دارند.
5⃣ حال سخن اینجاست که برای شکل‌گیری چنین مجموعه‌ای دو مرحله وجود دارد، یکی مرحله‌ی نگارش و تدوین و دیگری مرحله‌ی گزینش. در واقع در مرحله‌ی دوم از بین کتاب‌های موجود برخی گزینش می‌شوند و جزو #کتاب_مقدس قرار می‌گیرند و بقیه کنار گذاشته می‌شوند.
6⃣ اما نکته‌ای که باید به آن اشاره کنیم این است که مرحله‌ی دوم، یعنی گزینش، که همان #قانونی_شدن است، نیز در رابطه با مجموعه‌ی عهد قدیم به صورت تدریجی و طی چندین قرن صورت گرفته است؛ یعنی این فرایند از قرن چهارم پیش از میلاد آغاز شده و تا قرن دوم میلادی ادامه داشته است.
✍️ نویسنده: عبدالرحیم سلیمانی اردستانی
📚 منبع: كتاب «بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی – مسیحی»، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول: بهار 1396.
📖 متن کامل مقاله در سايت اندیشکده:
👉 http://yon.ir/Torah
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
🔸 هشتگ اصلی: #متون_مقدس_یهودی
💠 کلیاتی درباره عهد قدیم (5)
✡️ بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی (قسمت دوم)
🌐 ب) فرایند قانونی شدن مجموعه عهد قدیم
1⃣ گفتیم #عهد_قدیم دو نسخه‌ی قدیمی متفاوت دارد و در واقع از چند قرن قبل از میلاد #یهودیان عمدتاً با دو زبان و فرهنگ زیست می‌کردند.
2⃣ یک گروه از فرهنگ و زبان اجدادی، یعنی #عبری و #فرهنگ_اسرائیلی، جدا نشده بودند و با آن انس داشتند؛ ولی گروه دیگر جذب #فرهنگ_یونانی شده و زبان و فرهنگ اجدادی را تا حدی رها کرده بودند.
3⃣ در واقع جریان شکل‌گیری و #قانونی_شدن مجموعه‌ی عهد قدیم با توجه به این دو دسته از یهودیان دو مسیر متفاوت را طی کرده است، یکی در زبان عبری که به #نسخه_عبری منتهی شده و دیگری در زبان یونانی که #نسخه_سبعینیه نتیجه‌ی آن بوده است.
4⃣ همان‌طور كه گذشت، نسخه عبری مشتمل بر سه بخش #تورات، #نبییم (انبیا) و #کتوییم (نوشته‌ها) است.
5⃣ گاهی از فرایندی که این نسخه تا شکل‌گیری مجموعه طی کرده است به «قانون سه بخشی» یاد می‌شود و گویا هریک از این سه بخش در دوره‌ای خاص و طی فرایند مخصوصی شکل گرفته و قانونی شده‌اند.
6⃣ گفته می‌شود از سه بخش #کتاب_مقدس_عبری، بخش نخست، یعنی تورات، حدود سال 400 ق.م.، بخش دوم، یعنی نبییم، حدود 200 ق.م. و بخش آخر، یعنی کتوبیم، نزدیک به سال 100 م. فرایند قانونی شدن را تمام کرده‌اند.
✍️ نویسنده: عبدالرحیم سلیمانی اردستانی
📚 منبع: كتاب «بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی – مسیحی»، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول: بهار 1396.
📖 متن کامل مقاله در سايت اندیشکده:
👉 http://yon.ir/Torah
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
🔸 هشتگ اصلی: #متون_مقدس_یهودی
💠 کلیاتی درباره عهد قدیم (6)
✡️ بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی (قسمت دوم)
1⃣ یهودیان هر سه بخش #کتاب_مقدس خود (#نسخه_عبری) را الهامی، اما درجات آنها را متفاوت می‌دانند؛ از نظر آنان #تورات کلام خود خداست و بالاترین درجه‌ی الهامی بودن را دارد؛ کتب انبیا (#نبییم) درجه‌ی نبوت را دارد، یعنی کلام خدا به واسطه شخص نبی آمده است و در نتیجه درجه دوم را دارد؛ مکتوبات (#کتوبیم) پایین‌ترین درجه‌ی الهام را دارد و با روح القدس الهام شده است. اما در عمل فرقی بین این سه بخش نیست چون هر سه حجیّت دارند.
2⃣ اما #نسخه_سبعینیه پس از اینکه یهودیان آن را کنار گذاشتند، فراموش نشد؛ چرا که مسیحیان اولیه به سراغ این نسخه رفتند و حتی گفته‌اند تقریباً همه‌ی نقل‌های #عهد_جدید از #عهد_قدیم از همین نسخه‌ی سبعینیه است.
3⃣ در سده‌های نخست میلادی، مسیحیان، که با زبان یونانی بیشتر آشنا بودند، سراغ سنت یونانی رفتند و نسخه‌ی یونانی را به عنوان عهد قدیم پذیرفتند. بنابراین کتاب‌های اضافی نسخه‌ی سبعینیه به عنوان بخشی از کتاب مقدس پذیرفته شد.
4⃣ اما چه در آن زمان و چه در طول قرون وسطا عالمان مسیحی بین کتاب‌هایی که تنها در نسخه‌ی سبعینیه وجود داشت و نوشته‌های موجود در هر دو نسخه فرق می‌گذاشتند و در واقع برای اولی اعتبار درجه‌ی دوم قائل بودند.
5⃣ دو فرقه‌ی قدیمی مسیحی، یعنی #کاتولیک و #ارتدکس نسخه‌ی یونانی را به عنوان کتاب مقدس خود پذیرفتند. با این حال بین این دو گروه نیز درباره‌ی برخی از کتاب‌ها اختلاف است.
6⃣ با جدایی تدریجی بخش شرقی و غربی امپراتوری روم و تقسیم کلیسا به دو بخش شرقی و غربی، زبان دینی این دو بخش نیز از هم جدا شد و بدین صورت زبان دینی بخش شرقی همان زبان یونانی باقی ماند، اما زبان بخش غربی به لاتین تبدیل شد.
7⃣ این امر باعث شد به‌تدریج ترجمه‌هایی از کتاب مقدس به زبان لاتینی صورت گیرد. مهم‌ترین ترجمه لاتینی، که مورد قبول کلیسای کاتولیک واقع شد، ترجمه‌ی #جروم بود که شامل عهد قدیم و عهد جدید می‌شود و به #ولگات معروف است.
8⃣ او عهد قدیم را از اصل زبان عبری در سال‌های 392-450 م. به لاتین ترجمه کرد و کتاب‌های اضافی نسخه‌ی سبعینیه را به عنوان ضمیمه‌ی کتاب آورد.
9⃣ اما گروه متأخرتر مسیحی، که در قرن شانزدهم میلادی ظهور کرد، یعنی #پروتستان ها، نسخه‌ی عبری را به عنوان عهد قدیم پذیرفتند، ولی در ترتیب کتاب‌ها ترتیب نسخه‌ی سبعینیه را رعایت کردند.
✍️ نویسنده: عبدالرحیم سلیمانی اردستانی
📚 منبع: كتاب «بررسی متنی و سندی متون مقدس یهودی – مسیحی»، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، چاپ اول: بهار 1396.
📖 متن کامل مقاله در سايت اندیشکده:
👉 http://yon.ir/Torah
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
🔸 هشتگ اصلی: #متون_مقدس_یهودی
📚 عنْ رَسُولِ اَللَّهِ (ص): عَلَيْكُمْ بِأَكْلِ لُحُومِ الْإِبِلِ فَإِنَّهُ لَا يَأْكُلُ لُحُومَهَا إِلَّا كُلُّ مُؤْمِنٍ مُخَالِفٍ لِلْيَهُودِ أَعْدَاءِ اللَّه. بحارالانوار ج63 ص74
✍ رسول اكرم (ص): بر شما باد به خوردن گوشت شتر، زیرا این گوشت را تنها مؤمنانی می‌خورند كه مخالف یهود (دشمنان خدا) هستند.
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter