ضرورت تحول در نظام پژوهشی دانشگاه ها ✍ #دکتر_مهدی_یاراحمدی_خراسانی ✅ وجود شریف #پیامبر_اعظم(ص) در دعایی می فرمایند: «اللهم انی اعوذ بک من علمه لا ینفع؛ پناه می‌برم به خدا از دانشی که سودمند نیست.» به راستی چه دانشی سودمند نیست؟ دانشی که در زندگی جاری انسان اثرگذار نباشد. معنی اثرگذاری چیست؟ دانش باید یا کسب وکار انسان را بهبود ببخشد یا رفاه زندگی را افزایش بدهد یا موجب افزایش رضایتمندی از زندگی بشود. اگر دانشی که تولید می‌شود، اثراتی را که بیان شد، به همراه نداشته باشد، این دانش سودمند نیست. متأسفانه در سال‌های پیاپی علم خودش هدف شده است. ✅ در صورتی که #علم هدف نیست، علم فقط وسیله‌ای است برای رسیدن به اهداف. بر همین مبنا، در نظام دانشگاهی ما و سرفصل‌های دروس ما، علوم بسیار زیادی هستند که کاربردی برای ما ندارند یا به اقتضائات جامعه ما نمی‌خورند و با آن‌ها هم خوانی ندارند. مدرک گرایی، کپی برداری، عدم توجه به نیازهای جامعه، تحقیقات غیر کاربردی و سایر مواردی دیگر از این دست کیفیت نظام آموزشی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. چه بسیار پژوهش ها، پایان نامه ها و تحقیقاتی که اصالت ندارند، کار علمی دقیقی روی آن ها انجام نشده است و یا در صورتی که از نظر کیفی مناسب هستند در کتابخانه ها خاک می خورند و هیچ گاه در میدان عمل و برای رفع نیازهای مردم و جامعه به کار نمی آیند. 🔴 نیازسنجی دقیق باید #نیازسنجی دقیقی کنیم که برمبنای آن در وهله اول، دانشی را تولید کنیم. باید دانشی را نشر و پرورش بدهیم که زندگی ما به ازای آن در همه ابعاد، از بعد رفاهی، کسب وکار و درآمد توسعه یابد و پیشرفت کند. یکی از راهکار‌هایی که از این مسیر می‌شود به آن دست پیدا کرد، دانش‌های مهارتی و یا دانش های مبتنی بر حل مسایل مهم و کلان جامعه است. دانش‌هایی که معطوف به یک مهارت و یا مسأله ای خاص باشد. مسائل جامعه از دو بعد قابل توجه هستند؛ یک بعد از مسیر مدیریت هزینه به ما کمک می‌کند و بعد دیگر در مدیریت درآمد به ما کمک می‌کند. توجه کنید، زمانی که دانشی هزینه‌های ما را کنترل کند و درآمد ما را افزایش دهد، می‌تواند مستقیم در رفاه ما اثرگذار باشد و زندگی ما را بهبود ببخشد. 🔴 رویکرد پژوهشی و مهارت محور امروزه ما به دانشگاه ها و مراکز #آموزشی ویژه ای در سطح متوسطه و عالی نیاز داریم که معطوف به یک مهارت باشند؛ مهارتی که یکی از نیاز‌های بشری برمبنای آن بتواند مسیر زندگی بشر را در ریل توسعه و پیشرفت قرار دهد. بر همین مبنا اهمیت دارد که ما بتوانیم این کانون‌های اثرگذار آموزشی را شناسایی کنیم و مابه ازای آن بتوانیم یک سلسله برنامه‌هایی تدوین کنیم که تعامل بین مراکز دانشگاهی و مراکز کسب وکار توسعه پیدا کند. ما اگر به نظام دانش بنیان اعتقاد داریم که درعین حال اشتغال آفرین است، از دل این دانش بنیان باید مهارت دربیاید؛ یعنی فردی که از نظام آموزشی ما فارغ التحصیل می‌شود، قبل از اینکه مدرک دانشگاهی برایش اهمیت داشته باشد، باید آن مهارتی که مابه ازای آن به دست می‌آورد، برایش ارزش داشته باشد. چرا؟ چون این مهارت می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم نیاز‌های خانواده و جامعه اش را زیر پوشش قرار دهد. 🔴 پژوهش در مسیر کاربرد‌ تا چه زمانی قرار است دانشگاه ها و اساتید صرفاً برای انجام تکلیف و از سر اجبار پایان نامه ای را تصویب کنند و به سرانجام برسانند که هم جنبه ی سوری دارد و هم در بسیاری از موارد هیچ مشکلی از جامعه را حل نمی کند و یا طرحی نو ارائه نمی دهد. خصوصاً پایان نامه های دانشجویی در مقطع کارشناسی ارشد بیشتر حالت غیرکاربردی و کتابخانه ای دارد که بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی دانشجو باید دور انداخته شوند. اگر می خواهیم با مسائل و چالش های جهانی همگام باشیم و در مواردی همچون هوش مصنوعی، نانوفناوری، سلول های بنیادی و... در میدان رقابت بمانیم باید تحول شگرفی در فرایند #پژوهش دانشگاه ها صورت پذیرد. 🔴 ضرورت پیوند پژوهش با مسائل جامعه پژوهش های دانشگاهی باید به مسائل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی پیوند بخورد و بتواند دردی از دردهای جامعه را درمان کند. اگر مراکز علمی مسأله محور شوند و تبدیل به مراکزی شوند که  نقطه پیوند دانش،  مهارت و مسائل اجتماعی هستند و این رویکرد توسعه یابد، می‌توان به عنوان پل بسیار مناسبی برای گذر از جامعه درحال توسعه به جامعه توسعه یافته از آن استفاده کرد. چون مسأله محوری پژوهش به مهارت و خبرگی می انجامد ون مهارت یعنی تولید، مهارت یعنی صنعت، مهارت یعنی پیشرفت و مهارت یعنی افزایش درآمد و کاهش هزینه که مجموعه این‌ها توسعه کشور را به دنبال خواهد داشت و برایند این‌ها سبب می‌شود که جامعه ما هم پویا باشد، هم مولد و هم بتواند در عرصه‌های مختلف نقش آفرین باشد. امیدواریم که این رویکرد و این روند در نظام آموزشی ما بیشتر توسعه یابد و به نقاط کانونی مهارتی در کنار نقاط دانشی، بیشتر توجه شود و این پیوند مبارک بتواند مشکلات جامعه ما را از حیث نیاز‌های #صنعتی و نیاز‌های کسب وکار رفع کند. 🔴 ضرورت تحول در نظام پژوهشی دانشگاه ها امروز کشور بیش از هر زمانی نیازمند #توسعه نظام‌های دانش محور و تحول آفرین است. دانشگاه ها باید به صورت جدی در این زمنیه فکر کنند و تصمیم بزرگی اتخاذ نمایند. دانشی که با گذر از ایده‌های خلاق پردازش شده است و سبب ایجاد نوآوری و توسعه صنعت، کشاورزی و بازرگانی در نظام اقتصادی ما شود. ازاین رو، طراحی نظام آموزشی و دانشی برمبنای نیاز‌های جامعه و اقتضائات محیطی امری ضروری و انکارناپذیر است. باید تعارف را کنار گذاشت و هر پژوهش، سرفصل درسی و دانشگاهی را که اثری در توسعه این نظام‌ها ندارد، حذف و با نیاز‌های واقعی جایگزین کرد. 🔺منبع: #روزنامه_شهرآرا، 🔻چهارشنبه 28 آذرماه 1403، شماره 4386 #پایگاه_جامع_مدیریار @modiryar