"شعر عاشورایی/۵"
از ویژگیهای اشعار مدحی و وصفی سدهی پنجم، وجود اشارات پراکنده به واقعهی عاشورا در خلال قصاید است. در مجموع اشعار نیمهی دوم سدهی پنجم، چند شاعر از جمله قطران تبریزی، ازرقی هروی، لامعی و ابوالفرج رونی، به این شیوه از واقعهی عاشورا در دیوان خود یاد کرده.اند.
قطران تبریزی که تا پس از ۴۶۵ زنده بوده و نشانههای شیعهگری در اشعارش دیده میشود، در سوگ یکی از ممدوحانش میسراید:
رفتی ز جهان به تشنگی بیرون
مانند شهید کربلا بودی
نکتهای که شهرت داستان عطش شهیدان کربلا را در این دوره، در محدودهی آذربایجان، تایید میکند.
قطران، از قاتلان کربلا به لفظ "کفار" یاد کرده و در بیتی دیگر از شهرت حدیث کربلا در جهان نام برده است. (ر.ک. دیوان قطران، ص ۸ و ۴۵۵)
ازرقی هروی، شاعر متصل به دربار غزنویان دوم هم، به شیوهی منوچهری، در توصیف طبیعت از داستان عاشورا بهره برده است:
تا لاله چون حسین علی غرقه شد به خون
گل همچو شهربانو، بدریده پیرهن
لامعی گرگانی هم به شیوهی دقیقی، در تغزل از مضمونی مربوط به ادب عاشورایی استفاده کرده است:
به خون من شده مژگان او چنان تشنه
که شیعیان حسین علی به خون یزید
ابوالفرج رونی(ص۵۰) هم در شعری مدحی، به حادثهی کربلا تلمیحی کوتاه دارد.
این ابیات و اشارات باقی مانده، نشان میدهد، هرچند در ادبیات این سده، سرودن اشعار مستقل عاشورایی هنوز فراوانی نیافته، ماجرای شهادت امام حسین(ع) و چگونگی عزاداری بر ایشان، آنقدر در گوشه و کنار قلمرو ادب فارسی (از آذربایجان مرکز ایران تا افغانستان و آسیای مرکزی) مشهور بوده که حتی شاعران اهل سنت و ناظمان درباری هم در دیوانهای خود به آن تلمیح کردهاند.
#شعر_عاشورایی
#شعر_شیعی
#تلمیح
@mmparvizan
یا هو
تو شعر جاری تاریخی، زبان ملول و قلم: خاموش
تو راز زندهی ایجادی، وجود: هیچ و عدم: خاموش
دو دست را به کرم وا کن، "نمی" ببخش و تماشا کن
که بر نمِ تو سخا عطشان که با کم تو کرم: خاموش
به یاد حنجر معصومت، اصول: سست و جدل: ویران
به سوگ سینهی مظلومت، "حدوث" مات و "قدم" خاموش
تو آن تلاطم آرامی که رو به ساحل توصیفت
سوار موج بلا باید، فقط قدم بزنم: خاموش
تو اوج قلهی ادراکی که پیش دامنهی مدحت
نفس به سکسکه میافتد: زبان گرفته و دم خاموش
به لحن وحی لبی تر کن، به روی منبر نی تا باز
گزند لب به سکوت اعراب، شوند خیل عجم خاموش
*
دوباره گوش به تاریخم، میان همهمهی میدان
دلم به سوی تو میآید: قدم قدم به قدم: خاموش
زهیر آمده از سویی، حبیب پر زده از کویی
یکی به دیدن تو خندان، یکی به هیبت غم: خاموش
یکی شتافته شبهنگام، به سمت خیمهی تو آرام
یکی به جذبهی آغوشت، سپرده دل به علم: خاموش
*
درست آن طرف میدان، از آن همه لب قرآنخوان
یکی به دشنهی زر بسته است، یکی به مهر درم: خاموش
یکی به ذکر و سماع نی، سپرده دل به خراج ری
یکی به فکر زن و فرزند، کشیده چهره به هم: خاموش
*
غم تو میکشدم اینسو، خیال میبردم آنسو
به شوق بال دلم عطشان، به ذوق مال لبم خاموش
*
جهان سکوتِ سراسر شد، غروب شد... شب آخر شد
من از سپاه تو خواهم رفت؟ [چراغهای حرم خاموش...]
#محمد_مرادی
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
"تقدیم به شهیدان نماز ظهر عاشورا"
وقت نماز بود که یاران سپر شدند
توفان وزید و حادثهها بارور شدند
وقت نماز بود که خیل فرشتگان
سجادههای ممتدی از بال و پر شدند
وقت نماز بود و زمین مست اقتدا
تا آنکه رودهای جهان باخبر شدند
آنگاه نخلهای کنار فرات هم
در حسرت اقامهی او خون جگر شدند
عطر اذان ازآن لب خاکی بلند شد
یاران طلایهدار نماز سفر شدند
قد قامت الصلات... که مولا قیام کرد
سرنیزهها مقابل او جانبهسر شدند
قد قامت الصلات...و در آن سوی قتلگاه
شمشیرهای تشنهبهخون، بیشتر شدند
خورشید داغ بود نه آنسان که رودها
از داغ تشنهکامی او شعلهور شدند
الله اکبر... آنطرف خیمه کودکان
در دل اقامهگوی نماز پدر شدند
الله اکبر... آنسوی میدان یزیدیان
انگشت بر دهانِ چرا و اگر شدند
مولا رکوع کرد و به اذن رکوع او
آنسو به احترام کمانها کمر شدند
باران تیر بود و بدن های چاکچاک
آنقدر چاکچاک که شقالقمر شدند
باران تیر بود و سپرهای میخمیخ
یادآور حکایتی از میخ و در شدند
یک دسته در امامت مولا، سپاه خیر
یک عده در مقابل، پاسوز شر شدند
آن روز عاشقان حقیقی شبیه حر
"اکسیر عشق در مسشان بود و زر"* شدند
*سعدی:
گویند روی سرخ تو سعدی که زرد کرد
اکسیر عشق در مسم آمیخت زر شدم
محمد مرادی
هدایت شده از مهاد؛ مرکز نوآوری خانواده و کودک🇱🇧🇵🇸
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🏴 عاشورای حسینی«ع» تسلیت باد!
🔹 سفر خوشبختی
به اطرافم که نگاه میکنم پدرم، عمویم، عمهام، خانواده و دوستانم را میبینم. دشت بزرگی که هوای گرم و سوزانی دارد و به آن #کربلا میگویند. یک رودخانه هم اینجاست به اسم #فرات.
اسم من فاطمه است، ولی بیشتر "رقیه" صدایم میزنند. وقتی با پدرم...
📲برای دریافت #رایگان ادامه داستان مصور #از_زبان_رقیه به نشانی زیر سر بزن:
🔗 go2l.ir/AikaN
💬 این اپلیکیشن به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی در مرکز نوآوری مهاد برای کودکان تولید شده، که شامل روایتهای:
▫️سفر خوشبختی (سفر به سرزمین کربلا)
▫️خواهر جدید ( دختر مسلم)
▫️کوچکترین سرباز (حضرت علی اصغر ع)
▫️شبیه پیامبر (حضرت علی اکبر ع)
▫️سفید خوش بو (داستان جون)
و...
میباشد.
➖➖➖
#داستان_تعاملی_کودکانه #ساخت_مهاد #محرم #عاشورا
📌راههای ارتباطی با مهاد:
🌐 MehadRasaneh.ir
https://eitaa.com/joinchat/3226534077C421f8d1b18
هدایت شده از پرویزن
2_5246768878138165354.pdf
20.83M
"به بهانهی درگذشت شاپور جورکش"
شاپور جورکش (۱۳۲۹فسا_ ۱۴۰۲ شیراز)، منتقد، مترجم و شاعر پیشرو فارس امروز درگذشت. خدایش بیامرزاد.
فارغ از اشعار او که سبکی متمایز با بسیاری از شاعران و جریانها دارد و کمتر مقبولیت عام و حتی خاص یافته، او را باید بیشتر منتقدی شعرآشنا دانست؛ هرچند تعریف او از شعر با غالب منتقدان روزگار ما متفاوت بوده است.
کتاب "بوطیقای شعر نو" از او، از بهترین آثاری است که در معرفی شعر نیما و ویژگیهای آن منتشر شده و توانسته مخاطب را بهسوی فهمی درست از شعر نیما، هدایت کند.
#شاپور_جورکش
#نشر_مرکز
#شعر
#نقد_ادبی
#نیما_پژوهی
@mmparvizan
هدایت شده از پرویزن
"نخستین اشعار در ستایش امام سجاد علیهالسلام"
در تاریخ ادب عربی بر اساس برخی اسناد موجود، نخستین شعر را در ستایش امام چهارم، ابوالاسود دوئلی بهمناسبت میلاد آنحضرت سروده؛ هرچند دربارهی استناد و انتساب شعر او بهمطلع "و انّ غلاماً بین کسری و هاشم" در این مجال نمیتوان اظهار نظر کرد.
در شعر فارسی هم، اقدم اشارات به علیبنالحسین، مربوط به قصیدهی مشهور کسایی است با مطلع"فهم کن گر مومنی فضل امیرالمومنین".
در ابیات پایانی این شعر که "۳۷۰ سال پس از زمان پیمبر " سروده شده، کسایی صرفا به نام امام چهارم اشاره کرده است:
منبری کآلوده گشت از پای مروان و یزید
حقّ صادق کی شناسد وآن زینالعابدین؟
(دیوان کسایی، ص ۹۶)
در کنار این دو شعر ِنخستین و در طول بیش از هزار سال اخیر، صدها شعر و شاید هزاران تلمیح دربارهی امام چهارم در شعر فارسی و عربی ثبت شده؛ بااینحال هیچ شعری، مقبولیت میمیهی فرزدق را نیافته است:
هذا الذی تعرف البطحاء وطاته
والبیت یعرفه والحلّ والحرم
دیوان فرزدق
این شعر از آثار مشهوری است که "شان و جایگاه سرودنش" در ادبیات عرب ثبت شده؛ هرچند در تعداد ابیات آن میان پژوهشگران اختلاف نظر وجود دارد.
#امام_سجاد
#فرزدق
#کسایی
@mmparvizan
بعد از آن غروب داغ
روز و شب
نوحهخوان قصه ستارهها
سوگوار مشک بود
چشمهاش چشمه چشمه اشک بود
بعد از آن سپیدهی همیشگی
رازهای سر به مهر عاشقی
یک صحیفه سیب و یاس
بر لبش گذاشت
سجده سجده سبزیاش
بین باغ مصطفی
یک گل سفید و سرخ
یک زبور کاشت
#معصومه_مرادی
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
تجربههای ململی من