🗓️ دوشنبه 26 آذر 1403 🔅اَوَ كُلَّما عٰهَدوا عَهدًا نَبَذَه فَريقٌ مِنهُم بَل اَكثَرُهُم لا يُؤمِنونَ 🏵️ وَلَمّا جآءَهُم رَسولٌ مِن عِندِ اللهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُم نَبَذَ فَريقٌ مِنَ الَّذينَ اوتُوا الكِتٰبَ كِتٰبَ اللهِ وَرآءَ ظُهورِهِم كَاَنَّهُم لا يَعلَمونَ (بقره/100 و 101) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیات 100 و 101 سوره مبارکه بقره) 💢 شماره نسخه: Ma VI 157 ✓ محل نگهداری: کتابخانه دانشگاه توبینگن ✓ خط: #کوفی D.III بر اساس دسته‌بندی فرانسوا دروش ✓ تعداد برگ‌ها: 31 برگ (حاوی سوره بقره آیات 71 تا 221) ✓ ابعاد برگ‌ها: 120*176 میلی‌متر ✓ جنس برگ‌ها: پوست ✓ تعداد سطور در هر صفحه: مختلف السطور حداقل 7 و حداکثر 9 سطر ✓ نشان پایان آیات: ندارد. ✓ علامت تخمیس: حرف هاء به خط کوفی و به رنگ طلا بر اساس نظام ابجد ✓ علامت تعشیر: یک دایره طلایی‌رنگ که در اطراف آن، یک گل چند پر با رنگ‌های قرمز و مشکی رسم شده است. ✓ نقط الاعجام: نسخه در اصل، فاقد نقط‌الاعجام بوده است؛ اما در دورانی متأخر از کتابت، حروف، نقطه‌گذاری شده‌اند. ✓ روش علامت‌گذاری: استفاده از نقاط قرمز مدوّر به شیوه #ابوالاسود ✅ برای مشاهده تصاویر این نسخه می‌توانید به سایت زیر مراجعه کنید. https://opendigi.ub.uni-tuebingen.de/opendigi/MaVI157#p=13 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/100 و 101) اَوَ كُلَّما: و آیا هر وقت؟ عٰهَدوا: پیمان بستند. عَهدًا: عهد و پیمانی را. 📝 مفعولٌ‌به است، هرچند بعضی آن را مفعول مطلق گرفته‌اند. نَبَذَه: با بی‌اعتنایی [به کنار] انداختند. بَل: نکته دیگر اینکه، از این مهم‌تر اینکه. 📝 «بَل» در اینجا به معنای اضراب انتقالی است؛ یعنی برای تثبیت مطلب قبل، و انتقال به نکته دیگر به کار رفته است. «بَل» در اضراب انتقالی به «بلکه» ترجمه نمی‌شود. اوتُوا الكِتٰبَ: کتاب [آسمانی] به آنها داده شد. 📝 «اوتوا» فعل مجهول از «آتیٰ، يُؤتی، ايتاء» (دادن)؛ این فعل قبل از مجهول‌شدن، دومفعولی بوده است، مثلاً به این شکل: آتاهُمُ الکِتابَ، بعد از مجهول‌شدن، «هُم» که مفعول اول بوده، نائب فاعل شده و این فعل به شکل «اوتوا» درآمده و «الکِتابَ» با اعراب نصب، مفعول دوم باقی مانده است. كِتٰبَ اللّٰهِ: تورات یا قرآن. ظُهورِ: پشت‌ها، 📝 جمع ظَهر. كَاَنَّ: گویی، مثل اینکه. 🔸 منبع: #در_محضر_قرآن_کریم، ج1، ص49 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/100 و 101) ❇️ وَاعلَموا اَنَّكُم لَن تَعرِفُوا الرُّشدَ حَتّیٰ تَعرِفُوا الَّذی تَرَكَه وَلَن تَأخُذوا بِميثاقِ الكِتابِ حَتّیٰ تَعرِفُوا الَّذی نَقَضَه وَلَن تَمَسَّكوا بِهٖ حَتّیٰ تَعرِفُوا الَّذی نَبَذَه. ❇️ بدانید که شما هرگز راه راست را نخواهید شناخت، مگر کسی که آن را رها کرده بشناسید و هرگز به پیمان قرآن وفا نخواهید کرد، مگر کسی که این پیمان را شکسته بشناسید و هرگز به قرآن چنگ نخواهید زد، مگر کسی که آن را کنار زده بشناسید. 🔸 منبع: نهج‌البلاغه، خطبه147. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/100) 💢 «کُلَّما»: بر اساس آرای علمای رسم‌المصحف، واژه «کُلَّما» مرکب از دو کلمه «کُلّ» و «ما»، در سراسر قرآن کریم به‌صورت متصل نوشته شده است غیر از دو موضع: ✅ كُلَّ ما رُدّوٓا اِلَى الفِتنَةِ اُركِسوا فیها (نساء/91) ✅ وَءاتىـٰكُم مِن كُلِّ ما سَاَلتُموهُ (ابراهیم/34) که در موضع اول، بنا بر نقل دانی، مصاحف در متصل یا منفصل بودن این کلمه دارای اختلاف هستند، بر همین اساس در موضع سوره نساء به جهت رعایت معنا و تسهیل در قرائت، این کلمه در مصحف مرکز طبع و نشر، متصل نوشته شده است. ✴️ برای آشنایی بیشتر با انواع رسم و ضبط عبارات در مصاحف مختلف کشورهای اسلامی، می‌توانید به #دانشنامه قرائت و کتابت قرآن کریم مرکز طبع و نشر قرآن به نشانی زیر مراجعه کنید: http://pediaquran.ir 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ سه‌شنبه 27 آذر 1403 🔅 وَاتَّبَعوا ما تَتلُوا الشَّيٰطينُ عَلیٰ مُلكِ سُلَيمٰنَ وَما كَفَرَ سُلَيمٰنُ وَلٰكِنَّ الشَّيٰطينَ كَفَروا يُعَلِّمونَ النّاسَ السِّحرَ وَمآ اُنزِلَ عَلَی المَلَكَينِ بِبابِلَ هاروتَ وَماروتَ وَما يُعَلِّمانِ مِن اَحَدٍ حَتّیٰ يَقولآ اِنَّما نَحنُ فِتنَةٌ فَلا تَكفُر فَيَتَعَلَّمونَ مِنهُما ما يُفَرِّقونَ بِهٖ بَينَ المَرءِ وَزَوجِهٖ وَما هُم بِضآرّينَ بِهٖ مِن اَحَدٍ اِلّا بِاِذنِ اللهِ وَيَتَعَلَّمونَ ما يَضُرُّهُم وَلا يَنفَعُهُم وَلَقَد عَلِموا لَمَنِ اشتَرىــٰهُ ما لَه فِی الـٔاخِرَةِ مِن خَلاقٍ وَلَبِئسَ ما شَرَوا بِهٖٓ اَنفُسَهُم لَو كانوا يَعلَمونَ (بقره/102) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ نکات لغوی-ادبی 2️⃣ اشاره روایی 3️⃣ شرح تفسیری 4️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری ❇️ برای مطالعه هر بخش، بر روی پیوند مربوطه اشاره فرمایید. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 تقسیمات قرآنی در قرن دوم و سوم هجری ✅ از نخستین سده‌های اسلامی، تقسیمات مختلفی برای قرآن وجود داشته است. بعضی از این تقسیمات مانند تقسیم قرآن به 30 جزء، امروز از شهرت بسیار بیشتری برخوردار است. ✅ اما تقسیم قرآن به دو، سه، چهار، پنج، شش، هفت، هشت، نه و ده بخش، نمونه‌های رایجی در قرن دوم و سوم هجری و گاهی پس از آن بوده است. ✅ کاتب قرآن نسخه 4251 موزه ملی ایران در حاشیه قرآن خود به تک‌تک این تقسیم‌بندی‌ها اشاره می‌کند. ✅ نمونه مشابه این تقسیمات ده‌گانه را در نسخه قرآن کوفی به شماره 2026 موزه ملی کاشان می‌یابیم. 👈 منبع: #قرآن_های_کوفی_در_ایران، ص 89 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔸@moshaf_org🔸

🗓️ چهارشنبه 28 آذر 1403 🔅يٰٓاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لاتَقولوا راعِنا وَقولُوا انظُرنا وَاسمَعوا وَلِلكٰفِرينَ عَذابٌ اَليمٌ (بقره/104) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ شرح تفسیری 5️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 104 سوره مبارکه بقره) 💢 شماره نسخه: 71gom ✓ محل نگهداری: کتابخانه آستان قدس رضوی ✓ نوع خط: #کوفی مشرقی یا کوفی ایرانی ✓ کاتب و مُذَهِّب: عثمان بن حسین وراق در سال 466 ه‍.ق. ✓ واقف: علی بن ابی الفضل بن علی الحاجی البصرانی در ربیع الآخر 614 ه‍.ق. بر حرم امام رضا «ع» وقف کرده است. ✓ تعداد برگ‌ها: 74 برگ (حاوی جزء اول قرآن کریم) ✓ ابعاد برگ‌ها: 250*200 میلی‌متر ✓ جنس برگ‌ها: کاغذ سمرقندی حنایی ✓ تعداد سطور در هر صفحه: 5 سطر ✓ نشان پایان آیات: دوایر طلایی و مرصّع که در میان آن، شماره آیه از 1 تا 10 به حروف نوشته شده است. ✓ علامت تخمیس: ندارد. ✓ علامت تعشیر: یک شمسه مُذَهَّب در حاشیه که در میان آن، شماره آیات به حروف نوشته شده است. ✓ نقط الاعجام: تمامی حروف با نقاطی مدوّر و به رنگ طلا، نقطه‌گذاری شده‌اند. ✓ روش علامت‌گذاری: استفاده از حرکات به رنگ قرمز و مد و تشدید و همزه به رنگ سبز و سکون به رنگ آبی به شیوه #خلیل بن احمد ✅ در مواضع #وقف ، در بالای کلمه مربوطه، عبارت «وقف» با رنگ زرد نوشته شده است. ❇️ نسخه در نگارش کلمات، همچون سایر قرآن‎‌های کتابت‌شده در قرون پنجم و ششم به‌طور نسبی از قواعد علم #رسم_المصحف تبعیت می‌کند و کلماتی نیز مطابق رسم‌الاملاء کتابت شده‌اند. ✅ نام سوره و تعداد آیات، در یک مستطیل مذهّب و مرصّع با یک ترنج در حاشیه، کتابت شده است. ❇️ دو صفحه ابتدایی هر جزء، تمام‌تذهیب و هر صفحه دارای یک لوح طلایی مرصّع با تزیینات هندسی و گل و برگ و پیوست به آن، یک شمسه طلایی با تحریر لاجوردی است، سپس دو صفحه ابتدایی قرآن دارای دو سرلوحه و چهار ترنج مذهّب بوده و صفحات آن دارای جدول طلایی و لاجورد است. در صفحه آخر هر جزء نیز در پنج سطر، نام کاتب و #تاریخ_کتابت آن ذکر شده و در حاشیه نیز یک ترنج طلایی مرصّع کشیده شده است. ✅ این قرآن که یکی از شاهکارهای کتابت قرآن از نظر #خط و #تذهیب در قرن پنجم به شمار می‌رود، در سی پاره، کتابت شده و خوشبختانه همه اجزای آن در گنجینه نسخ خطی آستان قدس رضوی موجود است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/104) راعِنا: ای شرور ما! 📝 در اصل به معنای: «[حال] ما را مراعات کن [و عجله نکن تا مطلب را بفهمیم]»، بوده است؛ ولی از آنجا که «راع» در زبان محلی یهود آن روزگار، فحش و دشنام بوده، آنها با این کلمه، قصد مسخره‌کردن و دشنام‌دادن به آن حضرت را داشتند. انظُرنا: برای ما صبر کن، منتظر ما باش. اسمَعوا: اطاعت کنید. 🔸 منبع: #در_محضر_قرآن_کریم، ج1، ص51 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/104) ❇️ عَنِ الصّادِقِ (ع): يَنبَغی لِلعَبدِ اِذا صَلّىٰ اَن يُرَتِّلَ قِراءَتَه وَاِذا مَرَّ بِآيَةٍ فيها ذِكرُ الجَنَّةِ وَذِکرُ النّارِ سَاَلَ اللهَ الجَنَّةَ وَتَعَوَّذَ بِاللّٰهِ مِنَ النّارِ وَاِذا مَرَّ بِـ«يا اَيُّهَا النّاسُ» وَ «يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنوا» یَقولُ لَبَّيكَ رَبَّنا. ❇️ امام صادق (ع): سزاوار است بنده، زمانی‌که به‌ نماز می‌ایستد، ترتیل را در قرائتش رعایت كند و وقتی آیه‌ای را مرور كرد كه در آن، ذكر بهشت و آتش است، از خداوند بهشت را طلب كند و از آتش، به خدا پناه بَرَد و وقتی به «ای مردم» و «ای کسانی که ایمان آورده‌اید» رسید، بگوید لبیک پروردگار ما. 🔸منبع: تهذیب الاحکام، ج2، ص124 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 يٰٓاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لاتَقولوا راعِنا وَقولُوا انظُرنا وَاسمَعوا وَلِلكٰفِرينَ عَذابٌ اَليمٌ (بقره/104) ای مسلمانان، (در خطاب به پیامبر) نگویید «راعِنا» (؛ زیرا این واژه در زبان عبری، معنای ناپسندی دارد و استفاده یهودیان از آن در مقابل پیامبر اسلام برای ناسزاگویی بوده است)، و بگویید «انظُرنا» (یعنی به ما توجه کن)، و (به این توصیه) گوش فرادهید و (بدانید که) کافران، عذاب دردناکی خواهند داشت. ✅ سوژه دادن به دشمن ممنوع: برخی از مسلمانان برای اینکه سخنان پیامبر «ص» را خوب درک کنند، درخواست می‌کردند که آن حضرت با رعایت حال آنان سخن بگوید. این تقاضا را با کلمه «راعنا» می‌گفتند. یعنی مراعاتمان کن، ولی چون این تعبیر در عرف یهود، نوعی دشنام تلقی می‌شد، آیه نازل شد که به‌جای «راعِنا» بگویید: «انظُرنا» تا دشمن، سوء استفاده نکند. از این آیه به‌خوبی استفاده می‌شود که مسلمانان باید در برنامه‌های خود مراقب باشند که هرگز بهانه به دست دشمن ندهند، حتی از یک جمله کوتاه که ممکن است سوژه‌ای برای سوء استفاده دشمنان شود احتراز جویند. ✅ «يٰٓاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا» برای اولین‌بار در قرآن: این آیه اولین موضعی است که خداوند متعال، مؤمنین را با لفظ: «يٰٓاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا» خطاب می‌کند و در هشتاد و چهار موضع دیگر تا آخر قرآن، این خطاب وجود دارد. این تعبیر محترمانه‌ای است که اختصاص به امت پیامبر اسلام «ص» دارد و سایر امت‌ها در قرآن با لفظ «قوم» یا «اصحاب» مورد خطاب قرار گرفته‌اند. مفسران در این خصوص گفته‌اند: خداوند قبل از اینکه دیگران را به ادب در گفتار دعوت کند خودش ابتدا خطاب محترمانه «يٰٓاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا» را به کار برده است. 🔸 منابع: المیزان، ج1، ص245؛ نمونه، ج1، ص384؛ نور، ج1، ص173 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹