1️⃣9️⃣ 🔘علمای شیعه و دجال 🔸در منابع روایی #شیعه برخلاف منابع اهل سنت، کمتر به موضوع #دجال پرداخته شده است تا آنجا که در کتاب هایی مانند #الکافی ثقه الاسلام #کلینی(ره)، کتاب الغیبه #نعمانی(ره) و #الإرشاد #شیخ_مفید(ره) که در آنها روایات فراوانی در مورد نشانه های ظهور نقل شده، حتی یک روایت هم درباره دجال نیامده است. 🔸 مجموع روایاتی که در کمال الدین و تمام النعمة #شیخ_صدوق(ره) و کتاب الغیبة #شیخ_طوسی(ره) دراین باره نقل شده است، به ده مورد هم نمی رسد. افزون بر این، بیشتر روایت هایی که از طریق اهل سنت درباره دجال و ویژگی های او نقل شده گرفتار ضعف سند یا افسانه پردازی و بیان مطالب عجیب و غریب و دور از ذهن است. 🔸با توجه به مطالب یاد شده، برخی از نویسندگان معاصر، در اصل وجود دجال یا ویژگی های او تردید کرده و در نهایت معتقد به رمزی و کنایه ای بودن ویژگی های دجال و انطباق نداشتن این ویژگی ها بر شخص یا موجود معین و مشخص شده اند. 🔸سید #محمد_صدر، پس از آنکه دوازده ویژگی دجال را با استفاده از روایات برمی شمارد، در بررسی این ویژگی ها می نویسد: بی تردید، اگر از مفاهیم رمزی و کنایی این عبارات صرف نظر کنیم هیچ یک از آنها را نمی توانیم بپذیریم و نمی شود آنها را صحیح دانست؛ 🔸زیرا از نظر ضوابط سندی اکثر آنها اخبار واحدی می باشند که قابل #اعتماد نیستند و اگر از ضوابط سندی نیز صرف نظر کنیم می بینم که در این روایات مطالبی اعجازآمیز به دجال نسبت داده شده است. با اینکه وی شخصی کافر و سرکش و طاغی است و قبلاً گفتیم که صدور معجزه از یک شخص کافر ممکن نیست... 🔸با وجود این نقاط ضعف، امر از دو حال خارج نیست. یا باید تمامی این اخبار را مردود بدانیم یا اینکه بر یک معنای رمزی و کنایی برخلاف معنای ظاهری حمل کنیم و روشن است که حمل بر معنای رمزی از کنار گذاشتن و مردود دانستن بهتر است. 📚 برگرفته از کتاب #درسنامه_فرهنگ_مهدویت_و_انتظار, ج 4: #اینک_آخرالزمان؛ اثر #ابراهیم_شفیعی_سروستانی 📬 خرید از فروشگاه موعود https://b2n.ir/k76599 از کتابراه: https://b2n.ir/j20247 از فراکتاب: https://b2n.ir/u15988 از طاقچه: https://b2n.ir/x70002 #امام_زمان_شناسی @mouood_org

2️⃣0️⃣ 🔸سرانجام دجال در مورد سرانجام #دجال و اینکه او به دست چه کسی نابود می شود، با دو دسته روایت رو به رو هستیم. در دسته ای از روایات تأکید شده است که دجال به دست حضرت مهدی(ع) کشته می شود و در دسته ای دیگر از روایات از حضرت #عیسی(ع) به عنوان کشنده دجال یاد شده است. 🔸امام صادق(ع) در این باره می فرماید: روز نوروز روزی است که خداوند در آن روز #قائم ما اهل بیت و واپسین ولی امر را بر دجال پیروز می گرداند و او را در کناسه #کوفه به دار می زند. 🔸در این زمینه، همچنین از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل شده است که فرمود: دجال در امت من خارج می شود و به مدت چهل روز یا چهل سال یا چهل شب یا چهل ماه در میان آنها زندگی می کند تا اینکه خداوند #عیسی بن مریم(ع) را برمی انگیزد و او بر دجال غلبه می کند و نابودش می سازد. 🔸با توجه به روایات یاد شده، اظهار نظر قطعی در مورد چگونگی از بین رفتن دجال امکان پذیر نیست علم آن را به خدا واگذار می کنیم. 📚 برگرفته از کتاب #درسنامه_فرهنگ_مهدویت_و_انتظار, ج 4: #اینک_آخرالزمان؛ اثر #ابراهیم_شفیعی_سروستانی 📬 خرید از فروشگاه موعود https://b2n.ir/k76599 از کتابراه: https://b2n.ir/j20247 از فراکتاب: https://b2n.ir/u15988 از طاقچه: https://b2n.ir/x70002 #امام_زمان_شناسی @mouood_org

2️⃣1️⃣ ⭕️ برداشت کنایی و رمزی از دجال 🔸 برخی اهل تحقیق با توجه به مشکلات موجود در روایات #دجال، این روایات را بر معنایی رمزی و کنایی حمل کرده و دجال را سمبل پدیده ای دانسته اند که در #آخرالزمان ظهور می کند و موجب گمراهی گسترده مردم می شود. 🔸 برای روشن تر شدن این برداشت، #محمد_صدر در این زمینه را نقل می کنیم: مهم ترین و همگانی ترین نشانه ای که می بایست مورد توجه قرار گیرد، همان مفهوم دجال بود که سمبلی از حرکت های ضد اسلامی در دوران #غیبت_کبرا، یعنی دوران #فتنه ها و انحرافات است و آن عبارت است از تمدن جدید اروپایی که چهره ای فریبنده و چشمگیر و خیره کننده دارد. 🔸 افکار و اندیشه عمومی مردم دنیا را متوجه خود ساخته و پیامدهای ناگواری را به دنبال داشته است. همچون خروج بسیاری از مسلمانان از اسلام و فسادها و تباهی ها و ستم هایی که در جوامع بشری ایجاد کرده است . 🔸 لذا می توان گفت که از آغاز آفرینش #حضرت_آدم تا روز #قیامت مخلوقی بزرگ تر از لحاظ انحراف و کژی همچون این دجال وجود نداشته است؛ 🔸 زیرا هیبت و شکوه تمدن اروپایی و عظمت مادی و اختراعات و سلاح های نابودی آفرین آن و وادار کردن انسان ها را به اینکه قدرت خداوندی را انکار کنند؛ تاکنون در تاریخ دیده نشده و سابقه نداشته است و در آینده نیز همچون او دیده نخواهد شد؛ 🔸 زیرا آینده در اختیار طرفداران حق و #عدالت خواهد بود. مؤید این برداشت فرمایش حضرت رسول(ص) در آن روایت است که فرمود: «ما بین خلقت آدم تا روز قیامت امر بزرگ تر از دجال نیست». 🔸 تعبیر به «امر» گویای آن است که دجال یک شخص نیست، بلکه یک حرکت فکری متمدن است که با اسلام دشمنی دارد!. 📚 برگرفته از کتاب #درسنامه_فرهنگ_مهدویت_و_انتظار, ج 4: #اینک_آخرالزمان؛ اثر #ابراهیم_شفیعی_سروستانی 📬 خرید از فروشگاه موعود https://b2n.ir/k76599 از کتابراه: https://b2n.ir/j20247 از فراکتاب: https://b2n.ir/u15988 از طاقچه: https://b2n.ir/x70002 #امام_زمان_شناسی @mouood_org

2️⃣2️⃣ ⭕️نتایج بحث دجال 🔸با توجه به مجموعه مطالبی که در اینجا بیان شد، می توان گفت: 🔸 #فتنه دجال فتنه ای سهمگین، پیچیده و بسیار گمراه کننده است که باید برای در امان ماندن از آن تنها به خدای بزرگ پناه برد. 🔸 با توجه به روایاتی که از #شیعه و اهل سنت نقل شده است، در اصل خروج موجودی به نام #دجال در #آخرالزمان تردیدی نیست؛ موجودی که با هم در آمیختن #حق و باطل مردم را به گمراهی می کشاند و گروه زیادی را با خود همراه می کند. 🔸 بسیاری از روایاتی که در آنها ویژگی های عجیب و غریب و خارق العاده ای برای دجال برشمرده شده است، از نظر سند ضعیف هستند و چندان نمی توان به آنها اطمینان کرد. 🔸 وجود برخی از روایات خاص و با مضامین غیرمعقول درباره ویژگی های دجال در کتاب های معتبری همچون #کمال_الدین_و_تمام_النعمه #شیخ_صدوق(ره) به معنای اعتبار این روایات و تأیید آنها از سوی نویسندگان این کتاب ها نیست؛ بلکه برخی از این روایات، صرفاً از باب جدل با مخالفان عمر طولانی #امام_مهدی(ع) و به عنوان شاهدی بر امکان #عمر_طولانی نقل شده اند؛ زیرا این مخالفان به عمر طولانی دجال اذعان دارند و در عین حال منکر عمر طولانی امام مهدی(ع) هستند. 🔸 حمل روایات دجال بر معانی رمزی و کنایی نیازمند دلایل و مستندات کافی است و در صورت نبود این دلایل و مستندات، چاره ای جز حمل آنها بر معانی ظاهریشان نیست. 📚 برگرفته از کتاب #درسنامه_فرهنگ_مهدویت_و_انتظار, ج 4: #اینک_آخرالزمان؛ اثر #ابراهیم_شفیعی_سروستانی 📬 خرید از فروشگاه موعود https://b2n.ir/k76599 از کتابراه: https://b2n.ir/j20247 از فراکتاب: https://b2n.ir/u15988 از طاقچه: https://b2n.ir/x70002 #امام_زمان_شناسی @mouood_org

2️⃣3️⃣ ⭕️ضرورت شناخت نشانه های ظهور 🔸 از زمان پیامبر اکرم(ص) که بشارت به ظهور مردی از آل محمد(ع) در #آخرالزمان داده شد، بیان نشانه های ظهور او نیز آغاز شد. امامان نیز مردم را نسبت به نشانه های ظهور هشدار می دادند. 🔸 اکنون با مجموعه ای قابل توجه از روایات و کلمات معصومان(ع) روبه رو هستیم که در هر یک از آنها به گوشه ای از رویداد عظیم #ظهور مصلح آخرالزمان اشاره شده است و اگر آنها را کنار هم قرار دهیم، می توانیم به تصویری نسبتا شفاف از وضعیت اجتماعی، سیاسی، نظامی و حتی طبیعی و جغرافیایی جهان در آستانه ظهور دست یابیم. 🔸 بی تردید، مطالعه در روایات مربوط به #نشانه_های_ظهور در عصر ما که بیش از هر عصر دیگر، التهاب جهانی برای ظهور احساس می شود، از ضرورت های بی چون و چراست. 🔸بر شیعیان آل محمد(ع) واجب است که با دقت تمام، به همه نشانه های ظهور توجه کنند و با تطبیق آنها با وضعیت کنونی جهان، رسالت خویش را بهتر بشناسند. 📚 برگرفته از کتاب #درسنامه_فرهنگ_مهدویت_و_انتظار, ج 4: #اینک_آخرالزمان؛ اثر #ابراهیم_شفیعی_سروستانی 📬 خرید از فروشگاه موعود https://b2n.ir/k76599 از کتابراه: https://b2n.ir/j20247 از فراکتاب: https://b2n.ir/u15988 از طاقچه: https://b2n.ir/x70002 #امام_زمان_شناسی @mouood_org

2️⃣4️⃣ ⭕️ آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات (بخش اول) 🔸 پیش از بررسی #نشانه_های_ظهور، برخی مفاهیم و اصطلاحات مرتبط با این موضوع را که معمولاً در کتاب ها و آثار مؤلفان اسلامی از آنها یاد می شود، بررسی می کنیم. 🔸 الف) نشانه های ظهور: #ظهور مصلح آخرین، با حوادث طبیعی، رویدادهای اجتماعی و تحولات سیاسی و نظامی بسیاری همراه است که همه، از آماده شدن جهان برای آغاز دورانی سرنوشت ساز از حیات کره خاک حکایت می کنند. 🔸از مجموع این حوادث، رویدادها و تحولات که پیش از #ظهور یا هم زمان با آن رخ می دهند، به نشانه ها یا #علایم_ظهور تعبیر می شود. 🔸 ب) مَلاحِم: این واژه جمع «مَلْحَمَه» به معنای جنگ و خون ریزی بزرگ و رزمگاه است. 🔸 #ملاحم در اصطلاح به #جنگ ها و رویدادهای مهم سیاسی و اجتماعی اطلاق می شود که پیامبر گرامی اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) از وقوع آنها خبر داده اند. 📚 برگرفته از کتاب #درسنامه_فرهنگ_مهدویت_و_انتظار, ج 4: #اینک_آخرالزمان؛ اثر #ابراهیم_شفیعی_سروستانی 📬 خرید از فروشگاه موعود https://b2n.ir/k76599 از کتابراه: https://b2n.ir/j20247 از فراکتاب: https://b2n.ir/u15988 از طاقچه: https://b2n.ir/x70002 #امام_زمان_شناسی @mouood_org

2️⃣5️⃣ ⭕️ آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات (بخش دوم) 🔸ج) فِتَن: کلمه «فتن» جمع «فتنه» به معنای آزمایش، امتحان، شورش، اختلاف آرا، رنج و محنت است. 🔸 فتن در اصطلاح به معنای حوادث و رویدادهایی است که وقوع آنها در کلمات پیامبر اکرم(ص) و #اهل_بیت(ع) پیش گویی شده است. 🔸 د) اشراط الساعة: «اشراط الساعة» یا «اشراط یوم القیامة» در اصطلاح عبارت از نشانه های برپایی #قیامت است. در منابع روایی، از برخی #نشانه_های_ظهور به عنوان نشانه های برپایی قیامت یاد شده است. 🔸 پیامبر گرامی اسلام از همان سال های آغازین بعثت، بر اساس دانش ماورایی خود، به پیش گویی رویدادهای مختلف فرهنگی، #سیاسی و اجتماعی می پرداخت که در آینده های دور و نزدیک در جامعه اسلامی روی خواهد داد. 🔸 این رویه مستمر پیامبر اکرم(ص) در مورد پیش گویی رویدادهای مختلف به ویژه رویدادهایی که در #آخرالزمان رخ خواهد داد، موجب شد که مسلمانان در طول سال های پربرکت حیات رسول گرامی اسلام از گنجینه ارزشمندی از روایات مربوط به حوادث آینده برخوردار شوند. 🔸 مؤلفان اسلامی مجموعه روایت هایی را که به ویژه از پیامبر اسلام در زمینه حوادث مختلف اجتماعی و سیاسی وارد شده بود، در کتاب هایی که معمولاً با عناوینی همچون علامات المهدی، علامات مهدی آخرالزمان، علایم الظهور، أشراط الساعة، علامات الساعة، علامات یوم القیامه، الفتن، الملاحم، الفتن و المحن، الفتن و... نامیده می شده است، جمع آوری کرده اند. 📚 برگرفته از کتاب #درسنامه_فرهنگ_مهدویت_و_انتظار, ج 4: #اینک_آخرالزمان؛ اثر #ابراهیم_شفیعی_سروستانی 📬 خرید از فروشگاه موعود https://b2n.ir/k76599 از کتابراه: https://b2n.ir/j20247 از فراکتاب: https://b2n.ir/u15988 از طاقچه: https://b2n.ir/x70002 #امام_زمان_شناسی @mouood_org

2️⃣6️⃣ ⭕️ شرایط ظهور 🔸 به مجموعه زمینه ها و بسترهای فرهنگی، سیاسی و اقتصادی که در صورت فراهم شدن آنها #ظهور #امام_مهدی(ع) رخ خواهد داد، شرایط ظهور گفته می شود. 🔸 شاید بتوان از برخی روایات چنین استفاده کرد که اموری مانند آمادگی فکری و عملی مردم برای ظهور امام عدالت گستر، عزم جدی آنها برای وفا به پیمان خود در برابر آن امام، وجود تعداد کافی یاران مخلص و وفادار، ناامیدی کامل مردم از طرح ها و برنامه های دست ساخته بشر برای اصلاح وضع جهان و... از شرایط ظهور به شمار می آیند. 🔸 گفتنی است برخی افراد، #نشانه_های_ظهور را با #شرایط_ظهور اشتباه می گیرند و گمان می کنند ظهور امام مهدی(ع) به تحقق این نشانه ها بستگی دارد. 🔸 در حالی که نشانه های ظهور تنها جنبه آگاهی بخشی، بیدارسازی و هشداردهی دارند و راه هایی برای تشخیص منجی موعود حقیقی از موعودهای دروغین به شمار می آیند. 🔸بنابراین، چه بسا امکان دارد که اراده خداوند به ظهور امام مهدی(ع) تعلق گیرد بی آنکه برخی از نشانه های ظهور محقق شده باشند. در معارف شیعی، از این موضوع به «بداء» تعبیر می شود. 📚 برگرفته از کتاب #درسنامه_فرهنگ_مهدویت_و_انتظار, ج 4: #اینک_آخرالزمان؛ اثر #ابراهیم_شفیعی_سروستانی 📬 خرید از فروشگاه موعود https://b2n.ir/k76599 از کتابراه: https://b2n.ir/j20247 از فراکتاب: https://b2n.ir/u15988 از طاقچه: https://b2n.ir/x70002 #امام_زمان_شناسی @mouood_org

2️⃣7️⃣ ⭕️ رویدادهای اجتماعی نزدیک به عصر ظهور 🔹 شیخ طوسی از امام صادق(ع) چنین نقل می کند: پنج رویداد پیش از به پا خاستن قائم از نشانه ها به شمار می رود: برخاستن ندایی از آسمان، خروج #سفیانی، شکافته شدن زمین در منطقه #بیداء، خروج مردی از یمن و کشته شدن #نفس_زکیه. 🔹 بر اساس آنچه در روایات آمده، سفیانی، از شام یا همان سوریه کنونی سر به شورش برمی دارد و مناطق زیادی را تصرف می کند تا سرانجام در زمانی که به قصد تصرف #مکه راهی این مکان می شود، در منطقه ای میان #مدینه و مکه که به آن بیداء گفته می شود، زمین می شکافد و لشکریان او در دل زمین فرو می روند. 🔹 بر اساس روایتی که نعمانی از امام محمد باقر(ع) نقل می کند، شورش و طغیان سفیانی و قیام حضرت مهدی(ع) در یک سال رخ می دهد. 🔹 در مورد نفس زکیه نیز باید گفت به تعبیر روایات، او مردی از اولاد امام حسن(ع) است که درمسجد الحرام و در بین رکن و مقام ابراهیم کشته می شود. 🔹 به نقل روایات، هم زمان با قیام سفیانی در #شام، مردی از #یمن، حرکتی را آغاز می کند و مردم را به سوی حق و طریق مستقیم فرا می خواند. 🔹از امام صادق(ع) چنین نقل شده است: خروج هر سه؛ خراسانی، سفیانی و یمانی در یک سال، یک ماه و یک روز واحد صورت می گیرد و در این، هیچ پرچمی، هدایتگر پرچم یمانی نخواهد بود. او به سوی حق هدایت می کند. 🔹 این رویدادها از نشانه های حتمی ظهور و نشانه هایی هستند که در فاصله بسیار کمی از ظهور رخ می دهند. 📚 برگرفته از کتاب #درسنامه_فرهنگ_مهدویت_و_انتظار, ج 4: #اینک_آخرالزمان؛ اثر #ابراهیم_شفیعی_سروستانی 📬 خرید از فروشگاه موعود https://b2n.ir/k76599 از کتابراه: https://b2n.ir/j20247 از فراکتاب: https://b2n.ir/u15988 از طاقچه: https://b2n.ir/x70002 #امام_زمان_شناسی @mouood_org

2️⃣8️⃣ ⭕️رویدادهای اجتماعی دور از #عصر_ظهور 🔹برخی از حوادث و رویدادهای اجتماعی پیش بینی شده، از نظر زمان به زمان #قیام #قائم نزدیک نیستند. اینها بیش از آنچه نشانه ظهور به شمار آیند، نشانی بر صدق گفتار پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) در مورد ظهور قائم آل محمد(ع) هستند. 🔹 وقتی پیامبر اکرم یا دیگر پیشوایان دین، یک رویداد اجتماعی را در فاصله چند صد سال از عصر خویش پیش بینی می کنند و ما به چشم خود، روی دادن این حوادث را می بینیم، بیش از پیش، در اعتقاد خود به #ظهور_منجی یقین پیدا می کنیم. 🔹 بدین ترتیب، بر ما مسلم می شود که کلام پیشوایان دین بی کم و کاست، تحقق خواهد یافت. 🔹#نعمانی از امام محمد باقر(ع) نقل می کند که زوال دولت بنی امیه و استقرار دولت بنی عباس از رویدادهایی است که پیش از ظهور قائم رخ می دهد. 📚 برگرفته از کتاب #درسنامه_فرهنگ_مهدویت_و_انتظار, ج 4: #اینک_آخرالزمان؛ اثر #ابراهیم_شفیعی_سروستانی 📬 خرید از فروشگاه موعود https://b2n.ir/k76599 از کتابراه: https://b2n.ir/j20247 از فراکتاب: https://b2n.ir/u15988 از طاقچه: https://b2n.ir/x70002 #امام_زمان_شناسی @mouood_org

2️⃣9️⃣ ⭕️تعیین وقت برای ظهور و فلسفه انتظار 🔹 انتظار #ظهور #حجت در آینده ای نامشخص بیم دهنده و نویدبخش است. بیم دهنده است؛ زیرا منتظر با خود می گوید شاید همین روز ظهور رخ دهد. پس باید آماده حضور در پیشگاه حجت خدا باشم. 🔹 امیدبخش است؛ زیرا منتظر می اندیشد شاید در آینده ای نزدیک، ظهور رخ دهد و سختیها و مشکلات او به پایان برسد. پس باید پایداری ورزید و تسلیم نشد. 🔹 تعیین زمان برای ظهور برخلاف مفهوم، فلسفه و نقش تربیتی انتظار است. 🔹 وقتی گفته شود تا فلان زمان مشخص، ظهور رخ نخواهد داد، به طور طبیعی دچار سکون و رکود می شویم و به این بهانه که هنوز تا ظهور فاصله داریم، از به دست آوردن آمادگی لازم برای ظهور خودداری می کنیم. 🔹 همچنین اگر ظهور به هر دلیل، در زمان که وعده داده شده است، رخ ندهد، دچار ناامیدی میشویم و چه بسا در اصل اعتقاد به ظهور منجی #آخر_الزمان نیز تردید کنیم. 📚 برگرفته از کتاب #درسنامه_فرهنگ_مهدویت_و_انتظار, ج 4: #اینک_آخرالزمان؛ اثر #ابراهیم_شفیعی_سروستانی 📬 خرید از فروشگاه موعود https://b2n.ir/k76599 از کتابراه: https://b2n.ir/j20247 از فراکتاب: https://b2n.ir/u15988 از طاقچه: https://b2n.ir/x70002 #امام_زمان_شناسی @mouood_org

3️⃣0️⃣ ⭕️ فرا رسیدن ناگهانی ظهور 🔹 در بسیاری از روایاتی که این نکته مورد تأکید قرار گرفته است که #ظهور نیز همانند #قیامت، #ناگهانی و غیرمنتظره فرا می رسد. از جمله 🔹 در روایتی که امام رضا(ع) به واسطه پدران بزرگوارش، از پیامبر اکرم(ص) نقل می کند، چنین آمده است: به پیامبر(ص) عرض شد: آن #قائم که از نسل شماست، چه وقت ظهور می کند؟ 🔹 آن حضرت فرمود: ظهور او مانند #قیامت است. «تنها خداوند است که چون زمانش فرا رسد، آشکارش میسازد. فرا رسیدن آن بر آسمانیان و زمینیان پوشیده است. جز به ناگهان بر شما نیاید.» 🔹 حضرت صاحب الامر(ع) نیز در یکی از #توقیع های خود بر این نکته تأکید می ورزد که ظهور ناگهانی و دور از انتظار فرا می رسد: 🔹 فرمان ما به یک باره و ناگهانی فرا می رسد و در آن زمان، #توبه و بازگشت برای کسی سودی 📚 برگرفته از کتاب #درسنامه_فرهنگ_مهدویت_و_انتظار, ج 4: #اینک_آخرالزمان؛ اثر #ابراهیم_شفیعی_سروستانی 📬 خرید از فروشگاه موعود https://b2n.ir/k76599 از کتابراه: https://b2n.ir/j20247 از فراکتاب: https://b2n.ir/u15988 از طاقچه: https://b2n.ir/x70002 #امام_زمان_شناسی @mouood_org